Agtakder kadagiti Nasantuan a Lugar
Ti pannakisarita iti Amatayo iti Langit—a pakairamanan dagiti kararagtayo Kenkuana ken ti pammaregtana kadatayo—ket kasapulan tapno masarangettayo dagiti bagyo ken pannubok ti biag.
Patpatgek a kakabsatko, nangngegantayo dagiti napipintas a mensahe itoy a bigat, ket dayawek ti tunggal maysa a nagsarita. Nangnangruna a maragsakantayo a makadkadua manen ni Elder Robert D. Hales ken simmayaaten ti riknana. Patpatgendaka, Bob.
Bayat ti panangpampanunotko iti kayatko nga isarita itoy a bigat, naawis ti riknak a mangiburay iti sumagmamano a kapanunotan ken rikna nga ibilangko a napateg ken sipapanawen. Sapay koma ta matarabayak kadagiti isaritak.
Nakapagbiagakon iti 84 a tawen ditoy a lubong ita. Tapno maikkankayo iti bassit a pannirigan, nayanakak iti isu met la a tawen a pinatayab ni Charles Lindberg ti umuna a solo nga awan sardengna a panagtayab manipud New York agingga iti Paris iti single-engine, single-seat monoplane. Nakaad-adun ti nagbalbaliwan iti uneg ti 84 a tawen manipud idin. Nabayagen a nakapan ti tao iti bulan ken nakasublin. Kinapudnona, ti sigud a science fiction ket pudno a mapaspasamaken iti agdama. Ket dayta a kinapudno, agyamanantay iti teknolohia ti panawentayo, ket nagalisto nga agbalbaliw ta ditayon makagiddan iti daytoy—no makagiddantayo man koma. Para kadatayo a makalagip pay laeng kadagiti maidayal a telepono ken dagiti mano-mano a makinilia, ad-adda pay a makapasiddaaw ti teknolohia ita.
Alisto met a nagbalbaliw ti pagrukodan ti kagimongan maipanggep iti moralidad. Dagiti ugali a sigud a maibilang a saan nga umno ken imoral ket saan laeng a makunkunsintir ita no di ketdi pay an-anamonganen dagitoy ti kaaduan.
Kabasbasak laeng iti Wall Street Journal ti maysa nga artikulo ni Jonathan Sacks, dadaulo a rabbi ti Britania. Malaksid iti dadduma pay a banag, insuratna: “Iti dumani tunggal kagimongan iti Laud idi 1960s ket nabalbaliwanen ti pagrukodan iti moralidad, ti panangtallikud ti sigud nga ugali a panagteppel iti bagi. Ti kasapulam laeng, a panangikanta ti Beatles, ket ayat. Ti sigud a pagrukodan iti moralidad dagiti Kristiano a Judio ket natallikudanen. Nasukatan daytoy iti [pagsasao nga]: [Aramidem] no ania ti makapaimbag kenka. Ti Sangapulo a Bilin ket naulit a naisurat a kas Ti Sangapulo a Managpartuat a Singasing.”
Sililiday a kinuna pay ni Rabbi Sacks:
“Tinallikudantayon nga awan panagannad ti annurotentayo iti moralidad wenno nasayaat nga ugali kas iti panaggastar iti kuarta a pagbibiagantayo. …
“Adda dagiti dadakkel a paset ti [lubong] a ti relihion ket maysa a napalabasen a banag ken awan ti sumupsuppiat iti kultura a gatangem daytoy, busbosem daytoy, ikawesmo daytoy, ipannakkelmo daytoy, gapu ta maikari daytoy kenka. Ti mensahe ket saanen nga uso ti moralidad, ti konsiensia ket para kadagiti nakapuy a tattao, ken ti kapatgan a bilin ket ‘Saanka nga agpatiliw.’”1
Kakabsatko, daytoy—iti pagdaksanna—ket mangiladladawan iti kaaduan a paset ti lubong iti aglawlawtayo. Kasta unay kadi ti panagdandanag ken panangpampanunottayo no kasano a makapagbiagtayo iti kastoy a lubong? Saan. Kinaagpaysona, adda iti biagtayo ti ebanghelio ni Jesucristo, ken ammotayo nga uso ti moralidad, a ti konsiensiatayo ti mangtarabay kadatayo, ken datayo ti agsungbat kadagiti tignaytayo.
Nupay nagbalbaliwen ti lubong, saan nga agbalbaliw dagiti linteg ti Dios. Saanda a nagbalbaliw; saandanto nga agbalbaliw. Ti Sangapulo a Bilin ket kasta laeng—dagiti bilin. Dagitoy ket saan a singasing. Tunggal maysa ket kasapulan pay laeng ita kas maipada idi inted ti Dios dagitoy kadagiti annak ti Israel. No laeng dumngegtayo, mangngegantayo ti aweng ti timek ti Dios, a makisasao kadatayo ditoy ita:
“Awan ti sabali a diosmo iti sangok.
“Dika mangaramid iti maipaay kenka a ladawan a kinitikitan. …
“Dika aramaten iti barengbareng ti nagan ti Apo [Jehova] a Diosmo. …
“Laglagipem ti aldaw a panaginana tapno santifikarem. …
“Dayawem ni amam ken ni inam. …
“Dika mamapatay.
“Dika makiabig iti dika asawa.
“Dika agtakaw.
“Dika agsaksi iti ulbod a maibusor iti padam a tao. …
“Dika aguman.”2
Di mapagduaduaan ti annurotentayo iti ugali; saan a matawaran daytoy. Masarakan daytoy saan laeng iti Sangapulo a Bilin no di ketdi pay iti Kaskasaba idiay Bantay, nga inted kadatayo ti Mangisalakan idi adda pay laeng Isuna ditoy daga. Masarakan daytoy iti amin a pannursurona. Masarakan daytoy kadagiti balikas ti kabaruanan a paltiing.
Ti Amatayo iti Langit ket isu met laeng idi kalman, ita, ken iti agnanayon. Ibaga kadatayo ni propeta Mormon a ti Dios ket “saan a nagbalbaliw iti kaano man agingga iti agnanayon.”3 Iti daytoy a lubong a dumani kasla nagbalbaliw ti amin a banag, ti saanna a panagbalbaliw ket maysa a banag a mapagpannurayantayo, maysa nga angkora a mabalin a pagkaptan a naimbag ken masaluadan, a saantayo a maanod nga agturong iti taaw.
Mabalin a no dadduma iti panagkitayo a naragragsak nga amang ngem dakayo dagiti adda iti lubong. Mabalin a marikna ti sumagmamano kadakayo a maig-igetankayo maipapan iti pagrukodan ti ugali a sursurotentayo iti Simbaan. Nupay kasta, kakabsatko, ibagak kadakayo, nga awan ti sabali pay a makaisangbay iti ad-adu pay a ragsak iti panagbiagtayo wenno ad-adu pay a talna iti kararuatayo no saan a ti Espiritu a mabalin nga umay kadatayo no surotentayo ti Mangisalakan ken agtungpaltayo kadagiti bilin. Saan a makaumay dayta nga Espiritu kadagiti kita dagiti aramiden a pakairamanan unay ti kaaduan ti lubong. Impakdaar ni Apostol Pablo ti kinapudno: “Ti tao a linalasag saanna nga awaten dagiti banag ti Espiritu ti Dios: ta kenkuana isuda ti kasla kinanengneng: ket dina met ida mabalin nga ammuen, agsipud ta dagitoy naespirituan ti pannakabigbigda.”4 Ti balikas a tao a linalasag ket mabalin a maiturong iti asino man kadatayo no ipalubostayo nga agbalintayo a kasta.
Masapul nga agbalintayo a naannad iti maysa a lubong nga immadayon kadagiti banag a naespirituan. Nasken unay a supringentayo ti ania man a banag a saan a mayannurot kadagiti pagrukodantayo, agkedkedtayo a mangisuko iti kangrunaan a tartarigagayantayo: Agnanayon a biag iti pagarian ti Dios. Mabagbagyonto pay laeng dagiti ridawtayo no dadduma, gapu ta dagitoy ti paset ti panagbiagtayo a saan a maliklikan. Nupay kasta, agbalinatayonto a nasaysayaat a nakasagana a sumango kadagitoy, agsursuro manipud kadagitoy, ken mangparmek kadagitoy no adda ti ebanghelio iti sentro ti biagtayo ken ti ayat ti Mangisalakan iti puspusotayo. Impakdaar ni propeta Isaias, “Ti aramid ti kinalinteg isunto ti talna; ket ti patauden ti kinalinteg kinaulimek ken panagtalek nga agnanayon.”5
Gapu ta addatayo iti lubong ngem saantayo a nailubongan, nasken a makisaritatayo iti Nailangitan nga Amatayo babaen iti kararag. Kayatna nga aramidentayo daytoy; sungbatannanto dagiti kararagtayo. Imbalakad ti Mangisalakan kadatayo, kas naisurat iti 3 Nephi 18, nga “agannad ken agkararagkayo a kanayon amangan ta masulisogkayo; gapu ta kayatnakayo a tagikuaen ni Satanas. …
“Ngarud masapul nga agkararagkayo iti Ama iti naganko;
“Ket ania man a dawatenyo iti Ama iti naganko, a nalinteg, a mamatikayo a magun-odyo, adtoy maited kadakayo.”6
Nagun-odko ti pammaneknekko maipapan iti bileg ti kararag idi agtawenak iti 12. Inkarigatak ti nagtrabaho tapno makaullo iti bassit a kuarta ket nakaurnongak iti lima a doliar. Panawen daytoy idi ti Nakaro a Panagrigat [Great Depression], a ti lima a doliar ket dakkel ti pategna a kuarta—nangnangruna iti maysa nga ubing nga agtawen iti 12. Intedko ken ni tatangko ti amin a sensiliok, nga agdagup iti lima a doliar, ket inikkannak met iti 5 a doliar a papel de bangko a kasukat daytoy. Ammok nga adda masinunuo a banag a planok idi a pangigatangan iti lima a doliar, ngem iti panaglabas dagitoy a tawen ket diak malagipen no ania daydiay. Malagipko laeng no kasano ti kapateg kaniak daydi a kuarta.
Iti dayta a panawen, awan ti bukodmi a washing machine, isu a linawas nga ipan no kua ni nanangko iti laundry wenno paglabaan dagiti kawesmi a kasapulan a malabaan. Kalpasan ti dua nga aldaw, ti sangabunton nga inawaganmi iti “nabasa a linabaan” ket maisubli no kua kadakami, ket ibalaybay no kua ni Nanang dagiti linabaan iti pagbalaybayan iti likud ti balaymi tapno pamagaan.
Naibulsak iti pantalonko ti lima a doliarko. Kas iti pammugtoyo, naipan iti laundry wenno paglabaan ti pantalonko nga adda pay laeng iti bulsa ti kuartak. Idi napanunotko no ania ti napasamak, kasta unay ti dandanagko. Ammok a kanayon a kitaen ti aglablaba dagiti bulsa sakbay ti panaglaba. No saan a natakuatan ken naala ti kuarta iti dayta a kanito, ammok nga awan duadua a rummuar ti kuarta iti bulsa kabayatan ti pannakalaba ti pantalon ket mabalin a tagikuaen ti maysa nga aglablaba nga awan iti kapanunotanna no asino ti pangisublianna iti kuarta, uray no kayatna man nga aramiden daytoy. Ti gundaway a maisubli pay kaniak ti lima a doliarko ket adayo a mapasamak—maysa a kinapudno nga impanamnama ti ay-ayatek nga ina idi imbagak kenkuana a naibatik ti kuarta iti bulsa ti pantalonko.
Kayatko a maisubli kaniak dayta a kuarta; kasapulak dayta a kuarta; inkarigatak ti nagbannog tapno maullok dayta a kuarta. Naamirisko a maysa laeng a banag ti maaramidko. Iti kaawan iti namnamak nagkararagak iti Amak iti Langit ket impakaasik Kenkuana nga uray kaskasano saanna koma a bay-an a mapukaw ti kuarta iti bulsak agingga a maisubli kadakami ti nabasa a nalabaan.
Kalpasan ti napaut a dua nga aldaw, idi naammuak nga ituloden kadakami ti delivery truck ti kukuami a nilabaan, nagtugawak iti abay ti tawa, a nagur-uray. Kabayatan ti panagkurba ti trak nga agturong iti kanto, agtibtibbayo ti kaunggak. Apaman a naiserrek dagiti nabasa a linabaan iti balay, dagus nga innalak ti pantalonko ket nagtarayak a napan iti kuartok. Agpigpigerger dagiti imak a nangkaut iti bulsa ti pantalon. Idi awan makitak a dagus, napanunotko a napukawen daytoy. Kalpasanna, nakarawa dagiti ramayko ti nabasa a lima a doliar a papel de bangko. Idi iruarko daytoy manipud iti bulsa, nakaangesak a naimbag. Naimpusuan a nagkararagak iti Amak iti Langit, gapu ta ammok a sinungbatanna ti kararagko.
Manipud idin kalpasan ti napaut a panawen, adun dagiti kararagko a nasungbatan. Awan ti aldaw a pinalabasko a diak nakisarita iti Amak iti Langit babaen iti panagkararag. Maysa daytoy a pannakilangen nga ipangpangrunak—pudno a diak ammo ti aramidek no awan daytoy. No ita ket saan a kasta ti pannakilangenyo iti Amayo iti Langit, allukoyenkayo a tarigagayanyo ti makilangen Kenkuana. No aramidenyo daytoy, maawatyonto ti pammaregta ken pannarabayna iti biagyo—a kasapulan ti tunggal maysa kadatayo no kayattayo ti maisalakan iti kinaespirituan iti biagtayo ditoy rabaw ti daga. Ti kasta a pammaregta ken pannarabay ket sagsagut a siwawaya nga itedna no la ketdi kalikagumantayo a gun-oden dagitoy. Anian a nagpateg a gameng dagitoy!
Kanayon nga agpakumbaba ken agyamyamanak no makisarita kaniak ti Nailangitan nga Amak babaen iti pammaregtana. Nasursurok ti mangilasin iti daytoy, ti agtalek iti daytoy, ken ti sumurot iti daytoy. Namin-adun a nakaawatak iti kasta a pammaregta. Maysa a makatignay a padas ti napasamak idi Agosto ti 1987 kabayatan ti dedikasion ti Frankfurt Germany Temple. Kaduami idi ni Presidente Ezra Taft Benson iti umuna nga aldaw wenno iti dua a dedikasion ngem nakaawiden, isu a naaddaanak iti gundaway a mangiturong kadagiti nabati pay a sesion.
Iti aldaw ti Sabado, nangangaykami iti sesion para kadagiti miembro a Dutch nga adda iti distrito ti Frankfurt Temple. Am-ammok unay ti maysa kadagiti nalalaing a lider manipud iti Netherlands, ni Brother Peter Mourik. Sakbay laeng a nangrugi ti sesion, nalawag a nariknak a nasken a maawagan nga agsarita ni Brother Mourik kadagiti kapadana a miembro a Dutch kabayatan ti sesion, ken, iti kinapudnona, nasken nga isu ti umuna nga agsarita. Idi diak makita isuna iti templo iti dayta a bigat, inyawatko ti ababa a surat ken ni Elder Carlos E. Asay, ti Area Presidentmi, nga agsalsaludsod no dimmar-ay met laeng ni Peter Mourik iti sesion. Sakbay laeng a panagtakderko a mangirugi iti sesion, naawatko ti ababa a sungbat ni Elder Asay a mangibagbaga a talaga a saan a dimmar-ay ni Brother Mourik, nga adda sabali nga ar-aramidenna, ken planona a dar-ayan ti sesion ti dedikasion iti templo iti kabigatanna a kadua dagiti stake ti soldado.
Bayat ti panagtakderko iti pulpito a mangkablaaw kadagiti tao ken mangipakaammo iti programa, immawatak manen iti nalawag a pammaregta a nasken nga ipakaammok a ni Peter Mourik ti umuna nga agsarita. Kasupadi daytoy iti amin a nariknak, gapu ta kadengdengngegko laeng ken ni Elder Asay a talaga a saan a dimmar-ay ni Brother Mourik iti templo. Nupay kasta, iti panagtalekko iti pammaregta, impakaammok ti panagkanta ti koro ken ti kararag ket kalpasanna imbagak a ni Brother Peter Mourik ti umuna nga agsarita.
Idi agsubliak iti tugawko, timmaldiapak iti yan ni Elder Asay; nakitak iti rupana ti panagdanag. Idi agangay imbagana kaniak nga idi impakaammok a ni Brother Mourik ti umuna nga agsarita, saan a mamati iti nangngegna. Kinunana nga ammona a naawatko ti ababa a suratna ket sigurado a nabasak daytoy, ken saanna a maawatan no apay nga impakaammok ngarud a ni Brother Mourik ti agsarita, idinto ta ammok nga awan isuna iti templo.
Kabayatan ti pannakapasamak ti amin dagitoy, adda ni Peter Mourik iti maysa a miting kadagiti area office iti Porthstrasse. Kabayatan ti panagtultuloy ti mitingna, kellaat a timmaliaw ken ni Elder Thomas A. Hawkes Jr., nga isu ti regional representative idi, ket sinaludsodna, “Kasano ti kaalistom a mangitulod kaniak iti templo?”
Ni Elder Hawkes, a maam-ammo nga alisto nga agmaneho iti bassit nga sports carna, insungbatna, “Maidanonka idiay iti uneg ti 10 a minuto! Ngem apay a masapul a mapanka iti templo?”
Impudno ni Brother Mourik a dina ammo no apay a masapul a mapan isuna iti templo ngem ammona a nasken a mapan sadiay. Dagus a nagsagana dagiti dua tapno mapanda iti templo.
Kabayatan ti panagkanta ti koro, inwarasko ti panagkitak, a pampanunotek nga iti ania man a kanito makitak koma ni Peter Mourik. Diak nakita. Nupay kasta, nasdaawak a diak nadanagan. Nariknak ti nasam-it ken saan a mapagduaduaan a panangipanamnama nga agbalin a nasayaat ti amin.
Simrek ti Brother Mourik iti sango a ridaw ti templo idi malpasen ti panglukat a kararag, a dina ammo pay no apay nga adda isuna sadiay. Kabayatan ti panagdardarasna a nagna iti pasilio, nakitanak iti monitor ket nangngegnak a nangibaga iti, “Dumngegtayo itan ken ni Brother Peter Mourik.”
Iti pannakakasdaaw ni Elder Asay, simrek a dagus ni Peter Mourik iti siled ket nagtakder isuna iti podium.
Kalpasan ti sesion, nagsaritakami ken ni Brother Mourik maipapan iti napasamak sakbay ti gundawayna a panagsarita. Inutobko ti pammaregta a simmangbay iti dayta nga aldaw saan laeng kaniak no di ketdi pay ken ni Peter Mourik. Dayta a nakaskasdaaw a padas ti nangted kaniak iti saan a mapagduaduaan a pammaneknek maipapan iti kinapateg ti panagbalin a maikari nga umawat iti kasta a pammaregta ket kalpasanna panagtalek iti daytoy—ken panangsurot iti daytoy—no umay daytoy. Ammok nga awan duadua a pinanggep ti Apo a mangngegan dagiti dimmar-ay iti dayta a sesion ti pannakaidaton ti Frankfurt Temple ti mannakabalin, ken makatignay a pammaneknek ti katulonganna a ni Brother Peter Mourik.
Patpatgek a kakabsatko, ti pannakisarita iti Amatayo iti Langit—a pakairamanan dagiti kararagtayo Kenkuana ken ti pammaregtana kadatayo—ket kasapulan tapno masarangettayo dagiti bagyo ken pannubok ti biag. Aw-awisennatayo ti Apo, “Umasidegkayo kaniak ket umasidegakto kadakayo; sapulendak a sireregta ket masapulandakto.”7 No aramidentayo daytoy, mariknatayonto ti Espirituna iti biagtayo, a mangmangted kadatayo iti tarigagay ken tured a sibibileg ken sititibker a mangitakder iti kinalinteg—nga “agtakderkayo kadagiti nasantuan a lugar, ket saankayo nga aggaraw.”8
Kabayatan ti panagbalbaliw ti lubong iti aglawlawtayo ket makitatayo mismo ti agtultuloy a panagkapsut ti moralidad ti kagimongan, malagiptayo koma ti napateg a kari ti Apo kadagitay agtalek Kenkuana: “Dika agbuteng; ta addaak kenka: dika agkullayaw; ta Siak ti Diosmo: papigsaenkanto; wen, tulongankanto; wen, tapayaenkanto iti akinkannawan nga ima ti kinalintegko.”9
Nagpintasen a kari! Sapay koma ta maawattayo dayta a parabur, sipapasnek nga ikarkararagko iti sagrado a nagan ti Apo ken Mangisalakantayo, a ni Jesucristo, amen.
© 2011 ti Intellectual Reserve, Inc. Nailatang amin a karbengan. Naimaldit iti EUA. Pannakaanamongna iti Ingles: 6/10. Pannakaanamongna a maipatarus: 6/10. Pannakaipatarus ti First Presidency Message, November 2011. Ilokano. 09771 864