Sak’iy u Lane Gin Nib Thothup
Monon u thilin e Chitamangdad nu Tharmiy—e mu’un e pi meybil rodad ngay Ngak nge pin’en nibe gagyeg nag dad—e ba ga’fan fan ngodad ko pi yiko’ nge magawon u lane yafas rodad.
Pi walageg ni pumo’on nge ppin, kad rung’aged boech e mulwol ni rib falel’ e biney kadbul ma gube pining e magar ngomed nike un ngay. Gamad falfalen’ ngay nibay Elder Robert D. Hales rodad biyay ma kan thamiy ni ke fal’ rogon dad. Gab tu’uf romad o, Bob.
Napan ni gube lem nag e n’en ni gu ba adag ni nggog ngomed e biney e kadbul, ma kug falfalen’ ni ngug weliy boech e tafney nge thomthom rog nib l’ag ko n’en nikan weliy ma be buch ni dani n’uw napan. Gube meybil ni ran gagyeg nigeg ko pin’en ni nggog.
Ku paer u dakean e re fayleng ney nike gaman meruki ragag nge aningeg e duw e chiney. Ngug pi’ ngomed boechi sap rog, gag e kan gargel nigeg ko ta’ab duw nike chuur Charles Lindbergh ni ir e somm’on ni yaen u New York nga Paris ni dani tal u lan ba sukuki, ni ta’areb e misin nge chiya riy. Bo’or ban’en nike thil napan e re meruk i ragag nge aningeg i duw nem nge taw ko chiney. Ke mu’ i yaen e gidii’ ko pul nge sul. Machane, n’en ni bay ko science fowap e ke riyul’ e daba’. Ko binem e n’en nib riyul’, ke magar e talne gamig ko ngiyal’ rodad, nibe thil ni rib machrag ni daryag ni ngad nanged ko uw e be yean ngay—fa’anra gadad ra rrin’ ni gubin. Picha’an rodad ni ku manang rogon ni nge dil’iy e telefon nge typewriter, ma pi mam’en e gamig e daba’ e kari falel’.
Ma kube sag’al ko ra rogon ni imoy ko rogon e n’en nib mangil ko gidii’. Pangiy ni kan tay nib tagan ma dani fal’ e chiney e gathi kemus ni yibe pag nge buch machane bukun e gidii’ e rayog ni nge guy.
Kafin gu bi’eg u lane Wall Street Journal ba buguthin nike yoloey Jonathan Sacks, padrey nib tolang nu British. Ke yoloey ni ga’ar, u fithik boech ban’en: “U lan gubin e gidii’ nu Ngal u lane 1960 e imoy e yi’iy riy nib mangil, kan digey ga’ngin rogon yilen ko motochiyel. Kemus ni n’en nib tu’uf rom, nike yoen’ fare Beatles, e adag. Fan fare Judeo-Christian e kan digey. N’en nike yoen’ loen e ke yib ko ba [numon ni yigo’ yima yoeg]: Mu [rrin’] e murwel ni rayog rom. Fapi Ragag i motochiyel e kun yoloey biyay nib Bugi Ragag e N’en ni kan Sunmeg ni Bin ni ga ba Adag ni Ngam Rrin’”.
Me non Rabbi Sacks nike kalngaen’:
“Kad pired ni kad digeyed e tin mangil e kenggin e yalen rodad nib kireb rogon napan ni gadad be adbey e salpiy rodad. …
“Bay bang nib ga’ ko [fayleng] ni taliw e ban’en ni kakrom ma dariy lungun e yilen ni ngan chuw’iy, adbey, chuw ngay, dag, ya gur e gab mangil. Biney e mulwol ni binem e ban’en e ke n’uw napan, tiney e fan ko gidii’ nib mo’waer, ma bin tha’abi ga’fan e motochiyel e ‘Dam pir’eg ko mang.’”1
Pi walageg ni pumo’on nge ppin, biney—e be—weliy rogon e gidii’ nib liyeg dad. Ngad lem niged u fithik e kirbaen’ man lem nag rogon ni ngad gel gad u daken rogon e faileng? Danga’. Machane, bay fare gospel rok Yesus Kristus u lane yafas rodad, ma gadad manang ni tin mangil e kab kakrom, ma bay e tafney rodad ni rayog ni nge gagyeg nag dad, ma mithmith rodad e mil fan ngodad.
Demtrug nike thil e fayleng, me pi motochiyel rok Got e ke paer ni dar thil. Dawori thil; ma dabi thil. Fapi Ragag i motochiyel e ku pi— motochiyel nem. Gathi bugi ban’en ni ngan guy ko yiba adag ni ngan rrin’ fa dangay. Chachabngen gubin ban’en nib ga’fan e daba’ rogon ni pi’ Got ko bitir ku Israel Fa’anra gadad be motoyil, ma gadad ra rung’ag lungun Got, nibe non ngodad u roy e chiney:
“Gur e dakuriy reb e Got ni ngam tay ni nge m’on rog.
“Dab mu ngongliy ba liyos. …
“Dabi un fithingan fare Somoel ni Got romed u l’ugunmed ni dariy fan. …
“Mu tayed u wun’med fare rran ni madnom, ni ngam tayed nib thothup. …
“Mu liyor ko chitamam nge chitinam. …
“Dab mu lii’ bee’ nge yim’.
“Dab mu pirew bee’ ni gathi mabgol rom.
“Dab mu moro’ro’.
“Dab mu t’aer e thin nga dakean e bugul yoror rom. …
“Dab mu chogow.”2
Code rodad ko n’en ni ngan rrin’ e ba tamilang; gathi ban’en ni ngan puruy nag. Gathi kemus ni kan pir’eg u lan fapi Ragag i motochiyel machane u lane Machib u daken fare Birey, nikan pi’ ngodad napan nibay Tathapeg u dakean e fayleng. Kan pir’eg u fithik e pin’en nike fil. Kan pir’eg u fithik e pi thin ko yi’iy e chiney.
Chitamangdad u Tharmiy e ta’aborogon ko fowap, daba’, nge manemus. Ke yoeg profet Mormon ngodad ni Got e “darma thil nib manechubog.”3 U lane biney e fayleng ni badke oren ban’en e be thil, ma kan thothup Rok e ban’en ni rayog ni ngad sap gad ngay, ba yuluy ni rayog ni ngad chich’iy pa’ dad ngay me ayuweg dad, dabin rus gad ko n’ew ninge fek dad.
Ra m’ug ngom boech ngiyal’ ni gidii’ u dakean e fayleng e yaed be falfalen’ nib alamrin ngom. Boech i gimed e ra thamiy rok ni mutrug e n’en ninge rrin’ ni ba code ni gadad bay u lane e Galasia ni kan paer u ta’abang. Pi walageg ni pumo’on nge ppin, gube yoeg ngomed, ya arrogon ni, dariy ban’en ni rayog ni nge feek e falfalen’ nga lane yafas rodad fa gapas ngodad ko fare Kan Thothup ni rayog ni nge yib ngodad napan ni gadad ra pag Tathapeg man cha’ariy fare motochiyel. Fare Kan Thothup e dabyog ni nge yib ko gubin e pi n’en ni yibe rrin’ nima rrin’ e gidii’ u fayleng. Paul e ke yoeg e n’en nib riyul’: “Machane cha’ ndariy fare Kan ni Thothup rok e dabiyag ni nge yag ngak e pi tow’ath nma yib rok e Kan ni Thothup rok Got: Ya ri der nang fan, ma thin ko balyang u wan’, ya fan e yira nang ni kemus ni Kan ni Thothup e ra dag.”4 Fare buguthin ni cha’ ni dariy fare Kan ni Thothup rok e rayog ni nge yup’ fan ngodad fa’anra gadad ra pag dad ni ngad manged.
Ngarin sag’al gaed ko tin magawon ban’en u fayleng nike palog ko tin nib mangil ban’en. Ba ga’ fan ni ngad dab bin un ko ban’en ni dani mangil ngodad, ma dabin pag e tin ban’en ni ri gadad ba’adag: yafos ni manechubog u lan gil’ilungun Got. Fapi yiko’ e ra i chub ko maab rodad boechingiyal’, ya bang ko yafas rodad ni ra i buch rodad u roy. Machane, gadad, e gadad ba cheg ni rayog ni ngad sap gad ngay, ni ngan fil ban’en riy, man chuw riy fa’anra bay fare gospel u lukngun dad nge fare adag rok Tathapeg u lan gumircha’dad. Ke yoeg Isaiah ni, “Ra be’ ma bay i rin’ e tin nib mat’aw, ma aram fan ni bay un par u fithik’ e gapas nge pagan’ ni gubin ngiyal’.”5
Rogon ni be yoeg ni yiba’ u lane fayleng machane dan mang ko fayleng, e ba ga’fan ni ngad noned ko Chitamangdad nu Tharmiy u lane meybil. Ba adag ni ngad rrin’ed; ra fulweg taban e meybil rodad. Ma yoeg Tathapeg ngodad ni, rogon ni kan yoloey nga lane 3 Nephi 18, ni ngam “uthumed oewchmed mi gimed meybil ni gubin ngiyal” ni nge siy mmul gaed nga fithik’ e lumel; ya mo’oniyan’ e ri ba’adag ni ngam yog gaed ngak’. …
“Ere thingar um meybil gaed ni gubin e ngiyal’ ngak’ e en Chitamangiy u fithingag;
“Ma demutrug e re n’en ni gimed ra ning ngak’ e en Chitamangiy u fithingag, ni ban’en nib mat’aw, nib mich u wun’med ni rayog ngomed, ma musap gaed, yira pii’ ngomed.”6
Ke yag e mich rog u gelngin e meybil napan nib ragag nge l’agruw e duw rog. Ku murwel nib gel ni ngeyog e salpiy meyog ni ngug cha’riy laal e dalla. Biney e napan fare Gafgow e Gidii’ u Mariken, napan ni laal e dalla e ba salpiy nib ga’ ko bochi—pagal ni ragag nge l’agruw e duw rok. Ku pi’ gubin e chachabngen e salpiy rog, nib gaman e laal e dalla, ngak e papa’ rog, me fulweg ngog e laal e dalla nib babyor. Gum nang ni bay ban’en ni ku tunom nag ni ngug rirn’ ko re laal i dalla nem, machane urngin e duw ma daku nang ko mang. Kemus ni kugu manang rogon nib ga’ fan e ra salpiy nem ngog.
Ko ngiyal nem, ma dariy e masin romad ni fan e maluk maad, ere ma pi’ e nina’ rog e maad romad ni gubin ngiyal’ u lane reb e wik ni ngan lukuy. Napan in e rran nike yaen, ma fare maad ni yima yoeg e “maluk nag nib munur” e ran sulweg ngomad, me nina’ e ma tingiy e pi maad nem ngalang ni u ban’ tobgul ni nge milik.
Ma ku goen’ fare laali dalla rog nga lane poket ko zibong rog. Ere rayog ni ngam tafney nag, fare zibong rog e kan pi’ ko gin ni yima lukuy e maad riy ni kubay fare salpiy u langgin. Napan ni gu na’ab ko mang e ke buch, mug paer ni gube lem nag. Gumnang ni yima yaliy e poket ko gin ni yima lukuy e maad riy e motochiyel riy. Fa’anra dawor ni pir’eg e ra salpiy nem ma daworun feek napan ni yibe lukuy, ma gu manang ni karin chuweg napan ni yibe lukuy ma ra yoeg e cha’ nibe murwel ni dani nang ko mini’ e salpiy rok ma nga fulweg, demtrug ni ba adag ni nge feek. Fare laali dalla rog ni nge thap ngog e kari palog—ni nina’ rog e yoeg napan ni goeg ngak ni ku digey e salpiy rog u lane poket rog.
Gu ba adag e ra salpiy nem; ba tu’uf e ra salpiy nem rog; ku murwel ni alarmin ni ngeyog e ra salpiy nem ngog. Ku nang ni kemus ni ta’areb e n’en ni rayog ni ngug rrin’. U fithik e kirbaen’ rog mug chel ngak e Chitamag u Tharmiy mug wenig Ngak ni nge ayuweg e salpiy rog u lane re poket nem nge taw ko ngiyal ni kan fulweg e maad romad.
L’agruw e rran nib n’uw napan nike yaen, napan ni ku nang ni ke taw ko ngiyal ni nge yib fare karo ni nike feek e maad romad, mug paer ko winda, ni gube soen. Napan ni ta’er fare karo ko curv, me chub gumircha’eg nib alamrin. Napan ni ke thap fapi maad nib munur nga lane na’un, mug male’ ko zibong rog mug mil nga senggil rog. Mug chupiy pa’ag nibe dada’ nga lan fare poket. Napan ni dagur pir’eg ban’en nib tumgin, mug lem nag ni gubin ma ke malog. Ma arame maath pa’ag ko fare laali dalla. Napan ni nggu tel u lane fare poket nga waen, me aw ngog ni gapas. Mug pining e magar ngak e Chitamag u Tharmiy u lane gumircha’eg, ya gu manang ni ke fulweg taban e meybil rog.
Napan e ngiyal’nem nike n’uw napan, ma oren e meybil rog e yima fulweg taban. Dariy reb e rran’ nike yaen ni daworug non ko Chitamag u Tharmiy u lane meybil. Ban’en ni guma cha’ariy—ni ragu sar nga biyang fa’anra dariy. Fa’anra dariy ea tha’ romew e Chitmangdad nu Tharmiy, ma gube wening nag ngomed ni ngam gayed rogon ni nge buch. Napan ni gara rrin’, ma gara paer u fithik e tin nibe yoeg nge gagyeg Rok ni ra bee’ ma ba ga fan—ngak u lane yafas rok fa’anra gadad ra athamgiliy napan yafas rodad uroy u fayleng. Binem e n’en nibe yoeg nge gagyeg e tawa’ath nima pi’ fa’anra gadad be gay. Bo’lungi tawa’ath!
Gubin ngiyal’ ma guma sobutaen’ nigeg ma guma falfalen’ napan ni ma non e Chitamag ngog. Ku fil ni ngug poey, mug pagan’ ngay, mug leak. Ngiyal’ biyay ma ku mang bee’ ni be yag e binem e nomon ngak. Reb e n’en nike buch u lane August ko 1987 napan ni yibe yoeg fare Frankfurt Germany Temple. Bay i President Ezra Taft Benson romad u lan ta’areb fa l’agruw e rran ni yibe yoeg machane me sul nga tabinaew, ere ke mang e murwel rog ni nggog ko mang e ngan rrin’ ko tin ni kubay e mo’ulung.
Napan e Sabado ma kan tay e mo’olung ni fan e memba nu Dutch ngorad ni yaed bay ko gin ni bay e Frankfurt Temple riy. Reb e toygang’ rodad u Netherlands, i Brother Peter Mourik e pi’ e ayuw ngog ni rib fal’ rogon. Napan nike m’ay fare mo’olung ma ke yib ngog ni ngug pining Brother Mourik ni nge yib nge non ko pi memba rok nu Dutch napan e mo’olung, machane, ir e nge mang e bin somm’on e cha’ ni nge non. Daworuguy u lane temple e re kadbul nem, mug pi’ nochi babyor ngak Elder Carlos E. Asay, Area President rodad, ni gube fith ngak ko bay i Peter Mourik u lan fare mo’olung fa demo’. Napan ni kan sak’iy ngalang ni ngan tabab ko fare mo’olung, mefulweg Elder Asay nochi babyor ngog ni be yog ni demo’ Brother Mourik u fithik e gidii’, ma bay u biyang, ma be finey ni nge un ko mo’olung u lane temple napan ko gidii’ nima murwel ko stake.
Napan ni gube sak’iy ko fare pulpit ni ngug pining e magar ngak e gidii’ ni kar baed ma ngug weliy mornga’agen e n’en ni ngan rrin’, me non ban’en ngog ni dar oloboch biyay ni ngog ni Peter Mourik e cha’ ni nge non ko somm’on. Biney e ke mang e bin lukngun ko gubin e n’en ni gube lem nag, ya kafin gu rung’ag rok Elder Asay ni ri demo’ Brother Mourik u lane temple. Pagan’ ko n’en nibe non, machane, ku goeg e n’en nike rrin’ e choir nge meybil ma aram mug goeg ni cha’ somm’on ni nge non e Brother Peter Mourik.
Napan ni gu sul nga tigl’ig, mug sap ngak Elder Asay; muguy u owchen ba changar nike rus. Ma ta’aboch me yoeg ngog ni napan ni goeg ni Brother Mourik e cha’ ni somm’on ni nge non, ma dar mich u wan’ e n’en nike rung’ag. Ke yoeg ni manang nike thap fare nochi babyor rok ngog ma ku bi’eg, ma dar nang fan ko mongfan ni ku goeg ni Brother Mourik e cha’ ni nge non, ni gu manang ni demo’ u lane temple.
Napan e ngiyal’ nem nibe buch gubin ban’en, ma bay Peter Mourik u lane mo’olung ko pi ofis u Porthstrasse. Napan ni yibe mo’olung, me chel nge sap ngak Elder Thomas A. Hawkes Jr., nib tumgin ni ir e cha’ nibe non, me ga’ar, “Urogon pangin ni rayog ni ngam fekeg nga temple?”
Elder Hawkes, ni yigo’ yi manang nima yaen u karo rok nib achig nib paey e fulweg ni ga’ar, “Rayog ni ngug fekem ngaram u lane ragag e ment! Machane mongfan nib tu’uf ni ngam mang nga temple?”
Me yog Brother Mourik ni dani nang fan nib tu’uf ni nge yaen nga temple machane manang ni nge thap ngaram. Yow l’agruw ni ribow ko temple nib machrag.
Napan nibe tang e choir, mug sapsap, ni gube leam nag ni raguy Peter Mourik. Daworug guy. N’en nike buch nib falel’, machane, dagur rus. Ku nang rog, ni dar marwaer u wun’ug ni gubin ma ra mangil.
Me yib Brother Mourik nga langan e maab ko fare temple napan nike m’ay i pi’ e meybil, ma ku dani nang fan ni bay u rom. Napan ni gurgur u lane hall, me sap me guyeg me rung’ag lumag nug ga’ar, “Chiney e ngad motoyil gaed ngak Brother Peter Mourik.”
U fithik e migin rok Elder Asaym me yib Peter Mourik nib tumgin nga lane senggil me yib ko gin ni nge non riy.
Napan nike m’ay fare mo’olung, mu gumow weliy Brother Mourik e n’en nike buch ni nge non. Kug lem nag e n’en nike non ngog nike yib ko rofen nem ni gathi go’ gag machane ki yib ngak Peter Mourik. Binem e n’en nike buch ni rib falel’ e ke dag ngog ni dar morwaer u wun’ug e n’en nib ga’ fan ni ngan mangil ni ngeyog e binem e monon man pagan’ ngay—man leak—napan ni ra yib. Gu manang ni ni dariy e duwer rog riy ni ba adag Somoel ni nge runga’ag boech e gidii’ nibay ko mo’olung ko fare Frankfurt Temple e n’en ni ngeyog nib gel, mab mich nib mangil rok e tapigpig rok ni Brother Peter Mourik.
Pi walageg ni pumo’on nge ppin, monon ngak e Chitamangdad u Tharmiy—e mu’un e meybil rodad ngay Ngak ma Ir ni nge non ngodad e—ba ga’ fan ngodad ni ngad gel gad ko pi yoko’ nge magawon u lane yafas. Ke pining dad Somoel ni ngad chugur gad Ngak, ma ra chugur ngodad. Fa’anra gadad ra gay u fithik e athamgil, ma gadad ra pir’eg.7 Napan ni gadad ra rrin’, ma gadad ra thamiy e Kan Thothup Rok u lane yafas rodad, me pi’ ngodad e n’en ni ngad adaged nge gelngiy ni ngad gel niged gadad ngad sak’iy gad man gel u fithik e mangil—man sak’iy u bang nib thothup ma dabin mithmith.8
Napan ni ra thil e fayleng nib liyeg dad ma gadad be guy ni pi kenggin e yilen e be mo’waer, aygud tafneyed ko n’en nike yoeg Somoel ko picha’an ni yad pagan Ngak: “Dab mu tamdag; ya gubay rom: I Gag e Got rom: dariy ban’en ni nga mu rus ngay; bay gu gel nigem mu gu awuyegnem; bay gu yoror rom mu gu ayuwegnem nga pa’ag nib gel.”9
Ban’en nikan dugliy ni rib falel’! Aygi mang e tawa’ath rodad, ni ri gube meybil u fithik e mich u dakean fithngan e Somoel nge Tathapeg rodad nib thothup, Yesus Kristus, amen.
© 2011 ko Intellectual Reserve, Inc. Gubin ma bay mat’won. Nni yoloy u Mariken. Kan micheg nag ko thin nu Ngalis: 6/10. Micheg nag i pilyeg: 6/10. Nni pilyeg ko First Presidency Message, November 2011. Yapese. 09771 905