Mulwol Ni Ngan Fil Ni Ngan Nang, May 2016
Ra Tayem Nga Dakaen Poen me Fekem i Yaen nga Tabinaew
Woed e ni Tagafaliy e Saaf ma piri’eg pi saaf kan malog Rok, fa’anre ram chibiy ngalang gum’racha’’anum ngak en Tathapeg e fayleng, ir e ra piriy’’egem.
Ke yib e murus ngog napa’an gub pagal ma kug rung’ag pi lingan nib gaa’ ko fapi air-raid siren ni ke od nigeg u neap. De n’uw nap’an, ma kug rung’ag yug ban’en, ni’ir e lingan e skuki nge parpala riy’, ma ke ga’ nag mada’ ko ke rurug e nifeng. Ke fil e nina’ romad ngomad nib fal’ rogon, ni gamaed e bitir e nggu feked e kabang romad ma gamed mil nga iyan ko bomb shelter romad. Nap’an e mil romad u fithik e nep nib talimar, ke aw pi flare nib yarra’ mab wech’wech’ ra’en riy’’ ni ngar dag e target ko bomb rok pi skuki. Nrib ma’athuk riy’’, machane kan pinning e flare nem e Christmas tree.
Aningeg e duw rog, muguy e mal u dakean e fayleng.
Dresden
Gathi nrib palog ko na’un e tabinaw rog e ba’ fare binaew ni Dresden. Picha’an nu Dresden e kar guyed tin ni kug gu’ sana biyu’ ngo biyu’ e yay. Yoko’ nib nifiy kan sunmiy ko biyu’ ngo biyu’ e ton ko donmach, kar gathay nag pi kanawo’ nu Dresden, ni ke kireb nag 90 pacent ko re binaew me magaer riy’ kemus awat nge malang.
Nrib papay riy’, fare binaew ni kan noeg e “Tafen e Fla’ab” e ke m’ay. Erich Kästner, ma yol nu German, me yoloey marunga’agen, “Lan biyu’ e duw ke toey pi rung’rung nib fel’ ya’an riy’’, u t’ab e neap ke gathay nag. ”1Nap’an kub pagal e de yoeg nggu lemnag ke uragon e mogoth’goth’ ko mael ni ke tabab e gidii’ romad e ra tal’eg. Fayleng romad e ke ya’an e tafen ni dariy’ e athap riy’ fa tin nib fel’ nga mo’on.
Bin tomur e duw, kug sul nga fare binaew ni Dresden. Medlipi ragag e duw tomuren fare mael, ni’ir bayay, e “Tafen e Fla’ab” ko binaw. Pi awat nge malang e dakuriy’, ma fare binaew e kan sulweg mab mon’og nag.
Nap’an Kug waen ngaram kug guy fare galasia nu Luther Frauenkirche, fare Galasia ku Ppin Rodad. Kan toey napa’an fare 1700’s, ke mang reb e talbuch nib fel’ ya’an nu Dresden, machane fare mael ke thimur riy’ nga but. Ke magaey aram rogon bo’or e duw, mada’ ko ngiyal’ ni kan noeg e gidii’ ni ngar toey bayay Frauenkirche.
Boech i malang ko fare galasia nib som’on e kan thapeg min yarmiy, ma nap’an rayog, mar un ko toey ko fare galasia bayay. Daba’ rayog ni ngam gu’ pi malang nib talimar ko nifiy boech ngo boech ko fare rung’rung e galasia. Pi “malad’” riy’’ e ma sulaen’ tin ni ke buch ko fare na’un u mael, ma ba pii’ athamgil u waen’—ya yad pow ko gelingin e gidii’ ni ngar sunmiy e yafos nib bi’ech ko pi awat ko nifiy.
Fini Kug lemnag marunga’agen chepin Dresden mug gin’ ko fare gonop nge madang’dang ko picha’an ni kar sulweg fare n’en ni ke gathay nag nib polo’, Kug thamiy e Kan ni Thothup riy’. Riy’ul’, kug lemnag ni fa’anra gidii’ e rayog ni nge toey biyay e mogoth’goth’, awat, nge malang ko binaew kan gathay nag min fal’eg e na’un nrib fel’ ya’an riy’ nibe yip nga tharimy, amrogon e rayog e Chitamangdad ni bay u Tharimy ni nge thiliyeg pifak Rok ni kar mul gad, dol’ gad, fa kan malog nagrad?
Dariy’ fan mit e mogoth’goth’ ni ba’ ko yafos rodad e chiney’. Dariy’ fan ni fa’anre ke rowrow e denen rodad, ke to’aer e kirebaen’ rodad, fa ke gel’ e amith ko gumircha’endad. Ya picha’ ni dariy’ e athap riy’, ni rogon e paer rorad e gafgow, ni kar m’ing gad e pa’agaen’, kar baen nagrad, ma yug pi gidii’ ni kar pii’ keru’ rad ngak Got e yad rayog ni ngar toeyed biyay. Mus ni buchu’uw e pi fak mo’oniyan’, dariy’ e yafos ni ke kireb nag ni de yoeg ni ngan fulweg ngay.
Mulwol ni fan e gospel e ren’ey: bachan ni ba’ fare tunom ko thap kan duwgliy e Chitamangdag ni bay u Tharimy nib t’uf rodad, nge bachan ni ba’ fare miligach rok Yesus fare Kristus, rayog ni ngad thap gad ko gin nib to’aer rodad min fulweged nib bi’ech, ma amrogon rayog ni ngad thapeged pi tawath ni dabda nanged fan e chiney nge manged be’ ni dabi mus bi’id min athapeg e fla’ab rok Got ni de yoeg bee’ ni ngan weliy’ fan ngay.
Fanathin e Saaf kan Malog Nag
Nap’an ke machib nag Somoel nga dakaen e fayleng, pi tapowi’iy e taliw ko pi rran nem dabun raed dakaen Yesus ni ke bugol nag ngak picha’ kan noeg e “ta denen” riy’’.
Sana ngorad e mu’un ni ke dariy’ fan nag fa a’dag dakaen pi denen rorad. Sana kar lemniged e ra ayuweg picha’an nib denen kemus fa’anre kam fek yathin, togopluw, mab malang nagraed.
Napa’an fare Tathapegdad e nang e n’en ni ke lemnag pi Farise nge ta yoloey e ma lemnag, me yoeg e fanathin:
“Ususn e aray rogon ma bay bigimed ni bay ra’ay I saf ni fak me yan reb ngabang-ere mang e ra rin’? Ra pag fa mereb I ragag nge mereb nem ko gin’en ni yad be kay a pan riy’ me yan ni be changarnag fare saf ni ke yaen ngabang nge mada’ ko ngiyal’ ni fin ra pir’eg riy’.
“Ma napa’an nra pir’eg me ri felfelan’, me yin’ nga pon.”2
Kakrom mada’ ko chiney, re fanathin ney e ke yip fan ngodad ni nggad pirieg’ned min suluy pi saaf kan malog nagrad min ayuweg picha’ ni kan malog gad. Arragon nib riy’ul’ mab fel’, machane gu lemnag sana yug boech e fan riy’’.
Sana bang ko fan e thin rok Yesus, e som’on, e ni ngan fil rogon e muruwel ko Tagafaliy e Saaf nib Fel’?
Sana Ke micheg nag ko fare a’dag rok Got ni fan pifak Rok nib malog nagrad?
Sana fan e mulwol rok Somoel ni Got e riy’ul’ ni manang fan u polo’ picha’ ni kan malog nagrad—ma ni Ir ra pireg’raed, ayuwegrad, min thapeg nagraed?
Fa’anre riy’ul’, mang e ra rrin pi saaf ni ngan thapeg e ayuw ney nu tharimy?
Ke t’uf fare saaf ni nge nang fan rogon e sextant nib mom’aw ni nge thi’eg e gin ni bay riy’ e coordinate? De t’uf ni nge nang fan e GPS ni nge weliy’ fan e gin’en rok? Ke t’uf ni nge nang fan rogon e fal’eg e app ko cell phone ni nge ning ayuw? Ke t’uf fare saaf e fel’ yathin e picha’ kan famous u’mon fare Tagafaliy e Saaf e ra moy min thapeg riy’’?
Dangay. Riy’ul’ dangay! Fare saaf e ran thapeg nag kemus ni bachane ke t’uf rok Tagafaliy e Saaf.
Fanathin e saaf kan malog nag e reb e fanathin nrib fel’ ngog ku gubin e yaat’ ni bay ko chep nib thothup.
Tathapeg rodaed, fare Tagafaliy e Saaf, e manang dad ma gadaed ba tu’uf rok. Manangem ma gab tu’uf Rok.
Manang e ngiyal’ ni kam malog, ma manang e gin ni gaba’ riy’. Manang e kirbaen’ rom. Miyoer rom nib mith. Murus rom. Yilu’ rom.
Dariy’ fan ni ke uragon kam malog nag—fa’anre ke buch ni bachan kam mel’eg ngay fa bachan e n’en ni dab kum mel’eg riy’’.
N’en nib ga’fan e gur faak. Ma gab tu’uf Rok. Ba tu’uf e bitir Rok Rok.
Bachani gab tu’uf Rok, ma ra pir’eg nem. Ir e ra tayem nga dakaen poen’ ma felfelan’. Ma nap’an Ir e ra fekem i yaen, Ir e ra yoeg ngak gubin e nii’, “Mu uned ngog ko felfelan’, ya kug pir’eg fare saf rog ni yan ngabang.”3
Mange Ngarin Rrin’ed?
Machane, sana gabe lemnag, mange ke t’uf ni ngu rin’? Riy’ul’ ni de yoeg kemus Nggu soen nggu thapeg nag.
Riy’ul’ ni Chitamangdaed e ba’a’dag urngin e pifak Rok ni ngar suloed Ngak, dabi gagiyeg nag bee’ ni nge sul nga tharmiy.4 Dabiy thapegdad fa’anre dubrad dakan dad riy’’.
Ere mange ngarin rrin’ed?
Pong Rok e rib moem:
“Chel … ngog.”5
“Mbad Ngog”6
Me yoeg ngodad fa’anre gadad ra chugur gad Ngak, Ir e ra chugurngodad.7
Aray rogon e ngad daged ngak Ir ni ba’a’dag ni ngad thapeged riy’’.
B’a t’uf boech e mich riy’’. Machane dam kirebaen’. Fa’anre dabiyog ni ngam michaen’um chiney, mu tabab ko athap.
Fa’anre dabiyoeg ni ngam moeg ni kam nang niba’ Got e chiney, mrayog ni ngam athapeg ni Ba’. Rayog ni ngam ba’a’dag ni ngam michaen’ ngay.8 Fal’ ni aram rogon ni ngan tabab.
Ma arame, mu ngongoliy e athap rom, mu meybil ngak Chitamangdaed ni bay u Tharmiy. Got e ra dag e t’ufeg Rok ngom, nge muruwel Rok ko thapeg nge thiliyeg e ra tabab.
Boech nga m’on, ram guy e pa’ay Rok nga lan yafos rom. Ram thamiy e tu’ufeg Rok. Ma ra mon’og e a’dag rom ni ngam lek tamilang Rok min fol kanawo’ Rok nga lane yafos rom.
Pi bang ko mich ney e kan nog e “ta fol.”
Binem e thin e gathi kan lemnag bo’or u tiney e rran. Machane fol ko motochiyel e kengin e gospel rok Yesus Kristus ni bachan gadadma nang ni “udakaen fare Bayul rok Kristus, rayog ni nge thapeg gubin e gidii’, nu dakaen fol ko motochiyel nge gam’ing ko fare Gospel.”9
Fini ngad mon’og e mich rodad, ngariy’ mon’og e yul’yul’ rodad. Faram kug gog e thin ku ta yoloey nu Germany ni ke kirebaen’ ni ke gathay nag e Dresden. Me yoloey e thin ni, “Es gibt nichts Gutes, ausser: Man tut es.” Ko picha’an ni dar nanged fan e thin nu German, be yip fan e “Dariy’ tin nib fel’ mus ni mu rin’ed ngay.”10
Gur nge Gag e rayog nggu gog nib fel’ rogon ko tin thothup. Sana gidii’ e ra gin gad ngay ko llowan’ rodad ko tin ko gospel. Gadow rayog nggu likay nag e likay marnga’agen e taliw rodow nge “lemnag ko na’un [rodaed] nga tharmiy.”11 Machane fa’anre mich rodow e dani thiliyegey rogon e paer rodow—fa’anre mich u wun’dow e dani thiliyeg e tin gadow be mel’eg—taliw rodow e dariy’ fan, nge mich, fa’an gathi ke mul ngay, e ke waer nag, mra aw mada’ ko ngiyal’ ni ka mu’.12
Fol ko motochiyel e kengin e mich riy’. Ni’ir dakaen e motochiyel ni ra yoeg e tamilang nga lan pi ya’el rodad.
Machane boech e ngiyal’ ma darud nanged fan e fol. Gadad ma susun fol ko motochiyel e fan e yafos rodad, gathi rogon ni ngad ngonoliy re fan nib riy’ul’. Bingyal’ gadadma gagiyeg nag fa fonow nag picha’an nib t’uf romad ni ngar fol ko pi motochiyel ni nge thiliyeg e yafos rorad nib mat’aw rogon.
Riy’ul’ ni bay boech ngiyal’ napa’an ke t’uf rodad e thin nib gel’ ni ngad kalngan’ gad. Riy’ul’, ba’ boech ni ra motoyil ko pi thin ney.
Machane sana bay yug e fanathin ni ra weliy’ fan mang fan gadadma fol ko pi motochiyel rok Got. Sana fol ko pi motochiyel e gathi ni ngan gagiyeg, fonow nag, fa force nag e gidii’ ni ngar manged e n’en ni gadad e gathi’. Ya, ni’ir e rogon ni gadad ma piri’eg e tin kan fal’eg rogdad riy’.
Kan sunmiy dad ku Got ni Gubin Marayog Rok. Ir e Chitamangdaed nu Tharmiy. Ri gadaed e ya’el ni Pifaak. Kad sunmiy dad ko pin’en nib thothup mab fla’ab ni kan ker nib fel’ rogon, ma aram ka bay rodad gubin tin nib manechubog.
Machane u roy u fayleng, pi lem nge ngongol rodad e ma un ko tin ni dani thothup ban’en, ni’ir e tin tagan’ mab alit. Fare but’ nge tin nde fel’ ko fayleng rodad ma alit nag pi ya’el rodad, ma be thiliyegey nib mathngelwol ni ngad puguran gad e fan rodad.
Machane gubin e pin’ey ma dabiyog ni nge thiliyegdad. Kengin e rogdad nib thothup e ke magaey. Ma ngiyal’ ni gadadma mel’eg nggu chel gad ngak Somoel nib t’uf rodad nge tay pa’adad nga daken e kanawo’en e gachalpen, ma yibi buch e ma’ang’ang’. Fare t’ufeg ku Got ma sug gum’ircha’dad fare tamilang nib riy’ul’ ma sug nag e lem rodad, magdad tababi digey e denen; makad dubuyed ni ngad rin’ed e tin nib tagan’ ban’en.13
Ra thiliyegey e pangidad ko motochiyel faram kug dabu dakaen ma gadad ra nang ni ran fekdad i yaen nga tharmiy. Ma ra ta’aboch riy’ ma, fare tagan’, alit, nge mo’owaer ku fayleng e ra mul. Ma bingyal’, fare ya’el nib machalbog, mab thothup nga lang dad e ra m’ug, nge tamilang nib bugol e ra mang pangiy dad.
Gur e Rayog ni ngan Thapegnem
Pi walageg nrib t’uf rog, pi fagaer nib t’uf rog, gube micheg ni Got e manangdad—ma Ir ba’a’dag ni nge thapegdad.
Sana gabe lemnag ni ke gathay nag e yafos rom. Sana kam denen. Sana kam rus, kam puwaen’, kam kirebaen’, fa be tagan’ e tafiney rom. Machane woed e Tagafaliy e Saaf ma piri’eg pi saaf nib malog riy’, fa’anre ram chibiy gum’ircha’em nga lang ngak en Tathapeg e fayleng, Ir e ra piri’egem.
Ir e ra thapegem.
Ir e ra chibiyem ngalang min tem nga dakan poen.
Ir e ra fekem nga tabinaew rom.
Fa’anre pi pa’ e gidii’ mrayog ni nge thiliyeg e awat nge malang ni nge mang na’un nib fel’ ya’an, ma ere rayog rodad nggu pa’agaen’gad ni Chitamangdad ni bay u Tharmiy nib t’uf rodad e ra toey rodad bayay. Tunom Rok e ran thiliyegdad nggu manged e gidii’ ni tha’abi ga’ ko picha’ e gadad faram—u gubin e rogon. Urngin e yang ko mich u dakaen kanawo’en e gachalpen e ra mon’og ngodad nggu mang picha’ nib fla’ab min thapeg e falfalan’ kan duwgliy Got nggu manged riy’.
Iraray e mich rog, e tawath rog, nge meybil rog nib sobutan’ug riy’ u fithingan ni thothup e Masta rodad, re fithingan ni Yesus Kristus, amen.
© 2016 by Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved. Kan yoloey u Mariken. Kan micheg nag ko thin nu Ngalis: 6/15. Micheg nag i pilyeg: 6/15. Pilyeg thin ko Visiting Teaching Message, May 2016. Yapese. 12865 905