Rongorongo ni Kakawari n Reirei, Nobembwa 2017
Taari Aine Aika Teniman
Ti na bukintaeka ibukin arora n riki bwa Ana reirei, ao e uarereke—ngkana iai rekerekena—ma karaoan ae a karaoia tabeman nakoira.
Mwaaneu, ao raoraou aika tangiraki, ni moana te maungatabu ni kabuta ma aia tetere aine ni kabutaa te aonaaba e tikiraoi ao ni kamiimi. Ti iangoia: aine n aia ririki ni kabane, aia baekuraaun, abaia, ao aia taetae a katiteuanaki n te onimaki ao te tangira ibukin te Uea Iesu Kristo.
Ngkai ti a tibwa kaitibo ma ara burabeti ae tangiraki, Beretitenti Thomas S. Monson, e kaota nakoira mwaitin ana tangira nakon te Uea. Ao I ataia ae Beretitenti Monson e rangin ni kakaitau ibukin ami tangira, ami tataro, ao ami anganano nakon te Uea.
Te tai ae maan n nako ao a maeka aine aika teniman n te aba ae raroa nako.
Te moan n aine e nanokawaki. Bwaai ni kabane ibukina a taraa n aki eti nakoina. Ngkana e taetae, n tabetai ana taeka a otinako n aki raoiroi, ao aomata a ngare. Ngkana iai ae kaenaenaa ke ni “mwaninga” ni kaoa nakon te bwai teuana, e na mamaa, nako ni kararoa, ao ni kakaea te tabo ae raba ae na kanakoa te kanikina n nanokawaki ao ni mimi bwa bukin tera e riki te maiu aei ni kananokawaki ao n aki kakukurei.
Te kauoman n aine e un. E taku n ana iango bwa e rangin ni wanawana, ma iai n tainako temanna ae karekea ana bui ae rietaata riki n te reirei. N ana iango e taku bwa e kamanga, e tikiraoi, e kakatikiraoia, ao ni katika te mata. Ma n tainako, ao e na iai temanna ae kamanga riki, e tikiraoi riki, kakatikiraoia riki, ke ni katika te mata riki.
E aki kona ni moanna n te bwai teuana, ao aio ae aki kona ni kakoroa bukina. E aki riai n riki te maiu n aron aei!
N tabetai e tatakarua n un nakoia tabeman, ao n taekin taeka aika a kaun ao e taraa n ae na tauraoi n un n tainako n te bwai teuana ma teuana.
E koaua, te bwai aei e aki karikia te aomata ae na tatangiraki ke ni kinaaki. N tabetai, e kangkangtii wina, koon ana timoi, ao n iango, “E aki raoiroi te maiu!”
Ngkanne iai te kateniman n aine. Ti aki n aekakin tarina ae nanokawaki ao n un, e bon—marurung, kukurei. Ao tiaki bukina bwa e rangin ni wanawana riki ke n tikiraoi riki ke ni konabwai riki nakoia tarina. Tiaki, n tabetai tabeman aomata aki tabeakinna ke ni kubaria naba. Ngaia n tabetai a kaenaenaa ni kunnikaina ke ni bwaai aika e taekin. N tabetai a taekin bwaai aika a riibuaka nakoina. Ma e aki kariaiai bwaai aikanne bwa e na rang katabea nanona iai.
Te aine aei e taatangiria n anene. E aki rangin n raoiroi bwanaana, ao aomata a ngareakinna, ma anne e aki katoka ana waaki. E na kangai, “N na aki kariaia tabeman aomata ao aia iango ni katokai n anene!”
Te koaua anne are e teimatoa iai n anene e karika nanokawakin tarina are te karimoa ao tarina are te kauoman e un.
A nako ririki aika a bati, ao n tokina tarina ni kabane a roko n tokin aia tai iaon te aonaaba.
Tarina are te moan, are e kunea n taai aika mwaiti bwa a mwaiti bwaai aika aki kakukurei n te maiu, ao n tokina e mate n nanokawaki.
Te kauoman, are ni katoa bong e kunea te bwai ae boou ae ribaia, e mate n un iai.
Ao te kateniman n tari, are e kabanea maiuna n anenei kunana ma nanona ni kabane ma moangarena ae oti n ubuna, e mate ni kukurei.
Ngaia anne, e aki kona ni bebete te maiu, ao aomata aki kona ni bebete ao n aki kona ni bibitaki n aroia aine ake teniman n te karaki aei. Ma e ngae ngke katooto n aron aikai a kona n reireiniira te bwai teuana. Ngkana ti tebo ngkoe ma angiina mai iroura, ko na tia ni kina anuam iroun temanna, ni kauoman, ke tao ni kabane aine aika teniman aikai. Ti a kaniia riki tarakiia temanna imwiin temanna.
Te Aomata ae Rootaki
Te moan n aine e taku n ana iango bwa akea uaana—n riki bwa temanna ae tuangaki te bwai ae e na karaoia.1 E taraa n ae e teimatoa n riki te bwai teuana imwiin teuana nakoina ngaia are e aki kukurei. Ma te aekaki n taratara aei ma te maiu, e kariaia tabeman bwa a ana tautaekana ana namakin ao kateina. Ngkana ti karaoa aei, ti na kakamwaieaki nako n te angi ae te reirei—ao n te bong aei n taabo ni kanakobwana, a kona iango aikanne a rangin ni kinaaki ao ni matoa raoi.
Nakoia aine, bukin tera ko na anga kukureim nakon temanna, ke aomata, aika aki tabeakiniko ke kukureim?
Ngkana ko tabeaianga n te bwai ae a taekinna tabeman ibukim, N na anganiko katokana: uringnga bwa antai ngkoe. Uringnga bwa ngkoe kaain ana auti uean te Atua, te nati aine irouia Kaaro ake i Karawa, aika a uea ni kabuta te aonaaba.
Iai iroum te kona n riki n aron te Atua. Iai am bwaintangira aika onoti aika a riki n rikim n tamnei ao a rikirake aikanne n te tai ae abwabwaki ni maium imwain te maiu aei. Ngkoe bon natin te Atua ae onrake n te tangira ao te Tama i Karawa ae akea tokina, Iehova Tabaota, are e karika te aonaaba, e kabutanakoi itoi aika minomino ni kabutai taabo aika moan te rababa, ao ni katikui buraneti n aia tabo ake a tia n rineaki.
E tararuaiko ao E Tabeakiniko.
Baina n (tararua) a rangin n raoiroi.
E tangiriko.
E tabeakiniko.
Akea te bwai ae e na taekinna temanna ibukim ae e na kona ni bita anne. Aia taeka bon akea nanoia ni kabotauaki ma are e taekinna te Atua ibukim.
Ngkami bon Natina aika kakawaki.
E tangiriko.
E ngae ngke ko karaoa te bure, e ngae ngke ko tannako mai Irouna, te Atua e tangiriko. Ngkana ko namakina te bua, kakeaaki, ke te mwanuokinaki—tai maaku. Te Tia Kawakin Tiibu Ae Raoiroi e na kuneko. E na tabekiko n Aonangaiko. E na uotiko nakon mweengam.2
Mwaneu aika tangiraki, taiaoka kariai koaua mai karawa bwa a na tiku inanomi. Ao ko na kunea bwa a mwaiti bukin ae ko na aki nanokawaki, bukina bwa iai kawaim ae akea tokina ae ko na kakoroa nanona.
Te Tia Kamaiuia te aonaaba ae tangiraki e anga Maiuna bwa ko aonga n rineia bwa te tabo ni koaua. Ko a tia ni katoka iaom Arana: ngkoe bon Ana reirei. Ao Ibukina, ko kona ni kamimitongko ma roobu aika akea tokina.
Te Tia Kairiribai
Te kaumoan n aine e un ni bwain te aonaaba. N aron tarina, e namakinna ae kaangaanga ni maiuna a bane n riki mairoun temanna. E bukiniia ana utu, raoraona, ana bwaoti ao taani mwakuri, bureitiman, kaain rarikina, taan kairiiri n te Ekaretia, kunnikai n taai aikai, riki korakoran bwaai aika maiu man taai, ao katekebuaka aika bebete. Ao e buakaniia ni kabane n te taetae.
E aki iangoia bwa te aomata ae babakanikawai. Ni kaitaraa, e namakinna bwa e ti kamanoa. E kakoaua bwa, aomata ni kabane, a anaaki nanoia n te tinanikubeka, kabwarabwaraan te bwai ae aki kakawaki, ao n ribaaki. Ngaia, n te itera are teuana, e anaaki nanona man iango aika tamaroa—te motiraoi, te kokoaua, ao te tangira.
Ma, ana kawai n iango te aine are e un a bane n ataaki. E noraaki aei n te kamatebwai ae e a tibwa karaoaki are e kunea te kauntaeka imarenaia kurubu ni kakaitara. Ngkai bon iteran te kamatebwai, taan kakaae a intawiuniia Bwaretain ao kaain Iteraera n te Middle East ao tenaan Republicans ao Democrats n te United States. A kunea bwa “itera n tatabeua nako a namakiniia kaain aia kurubu bwa [a] kaungaaki riki n te tangira nakon te kairiribai, ma ngke a tuangaki bwa bukin tera kaitarakiia [a] irekereke ma te itabaraara, [a] koteia bwa a na ribaia n aron aia anainano kaain te kurubu are [teuana].”3
N taekana teuana, kurubu n tatabeua nako a taku n aia iango bwa “aomata aika tamaroa”—boraoi, akoi, ao ni kokoaua. Ni katairakina, a taraia kaitarakiia bwa “aomata aika buakaka”—aki kaongoaki, aki kokoaua, ao riki n riaboro.
N te ririki are I bungiaki iai, te aonaaba e taonaki n te buaka ae moan te kakamaaku are e na uota te nakonnano ao te nanokawaki ae bati. E riki te buaka aei irouia kaain abau—mairouia kurubu n aomata aika a kunei kurubu riki tabeua bwa a buakaka ao ni kaungaa te kairiribai nakoia.
A kainiwiia naake aki tangiriia. A nanorinano ao a kaungaia tabeman bwa a buakaka (ao aki tau). A taku n aia ango bwa a rarikin—ae kanga aki boraoi ma aomata. N te tai are ko kamangoriia aomata, ko na bae ni kona ni kamanoi taeka ao mwakuri ni kakeru ni kaitaraiia.
Ti aki tangiria n iangoa te bwai ae riki 20 te tienture n nako i Tiaman.
Ngkana iai ae totoko ke e aki boraoi n iango ma ngaira, ko kona ni katautaua n am iango bwa e na riai n iai te bwai ae na riki nakoia. Ao mai ikanne are e a bebete iai karinan taeka ni kaunganano nakon aia taeka ao aia mwakuri.
Ni koauana, ti riai n tainako ni kamanoa te bwai ae eti, ao iai taai aika ti riai ni karietatai bwanaara ibukin te bwai anne. E ngae n anne, ngkana ti karaoia ma te un ao te kairiribai inanora—ngkana ti oroia tabeman ni kamarakiia, kainikatonga, ke ni katoka karongoaia—n etina raoi tiaki karaoia n te etieti.
Tera ae reireia te Tia Kamaiu?
“I taku nakoimi, Kam na tangiriia ami kairiribai, ao tataro ibukiia akana bainikiriningkami, karaoa ae raoiroi nakoia akana ribai ngkami, ao tataro ibukiia akana a kakea bonganami, ao ni kabureko iaan te tua.
“Ba kam aonga n riki ba natin Tamami are i karawa.”4
Aio ana Kawai te Tia Kamaiu. Bon te moan ni kawai n urua te marena are e karika te un ae bati, te kairiribai, te kakaokoroaki, ao te iowawa n te aonaaba.
“Eng,” ko kona ni kangai, “N na rangin n tauraoi n tangiriia au kairiribai—ngkana a tauraoi naba ni karaoa aekakin aei.”
Ma anne e aki rangin ni kakawaki, e koaua anne? Ti na bukintaeka ibukin arora n riki bwa Ana reirei, ao e uarereke—ngkana iai rekerekena—ma karaoan ae a karaoia tabeman nakoira. Ti kantaningaia raoi bwa e na iai te oota ao te tangira irouia imwiina, ma ara tangira ibukiia e kaokoro ma aia namakin nakoira.
Tao ara kekeiaki n tangiriia ara kairiribai e na kamaraui nanoia ao n anai nanoia ibukin ae raoiroi. Tao a na bon aki. Ma aki bita ara motinnano n ira Iesu Kristo.
Ngai ae, ngkai ngaira kaain Ana Ekaretia Iesu Krito, ti na tangiriia ara kairiribai.
Ti na tokanikai iaon te un ke te kairiribai.
Ti na kaoni nanora ma te tangira ibukiia natin te Atua ni kabane.
Ti na nako ni kakabwaiaia tabeman ao n tararuaia—riki naake “ana [kamwakuriira] n aki akaka, ao ni [bwainikiniira].”5
Ana Reirei Iesu ae Onimakinaki
Te kateniman n aine e tei ibukin ana Reirei Iesu Kristo ae Onimakinaki. E karaoa te bwai ae e na kona ni kaangaanga karaoakina: e onimakina te Atua e ngae ngke e a tia n rinanon te bwainikiriinaki. E ngae n anne e kateimatoa ana onimaki ao ana kaantaninga, n aki tabe ma kairiribai ao bwainingare aika e katobibia. E kimwareirei ni maeka tiaki bukina bwa a kakukurei arona ma bukina bwa e kimwareirei.
Akea mai ibuakora ae rinanon te mwananga n te maiu n akea totokoakina. Ma taian katikitiki aika mwaiti ni kataia ni karenakoira, ti na kanga ni kawakin ara kouru ni kabanea ara tai iaon kakukurein te berita nakoia aika onimaki?
I kakoaua bwa e kona ni karekea te kaeka n te mii are e karekea te burabeti ngaa ririki n nako. Aran te burabeti bon Riaai, ao miina a koreaki inanon Ana Boki Moomon ae kakawaki ao ni kamimi.
Inanon miina, Riaai e noora te tawanaa ae moan te bubura ao, inanona, te kai ae kamiimi ae akea aron kabotauan tikiraoina. E nooria naba aomata aika mwaiti ni karaoa kawaia nakon te kai. A tangiria ni katoonga kangkangin uaana ae kakimwareirei. A namakinna ao a kakoaua ae e na anganiia te kukurei ae bati ao te rau ae teimatoa.
Iai te kawai ae irariki are e kaineta te kai, ao irarikina bon te kai te biti are e buokiia ni kateimatoaia iaon te kawai. Ma iai naba nuukan te roo are e tuka aia taratara nakon te kawai ao te kai. Ao tao ae kakamaaku riki bon karongoaan te ngarengare ao te bwainingareaki ae roko man te auti ae bubura man mwawaawa irarikiia. Ae kakubanako riki, te kaenaena ae a kakoaua aomata aika a tia n roko n te kai ao ni katonga te uaa ae kamiimi ni moanna n namakina te mama ao n tiotio nako.6
Tao a moanna n raraoma bwa te kai e tikiraoi kanga ai aron ae a tia n iangoia. Tao a moanna n titiraki ibukin koauan te bwai ae a tia n rinanona.
Tao a iangoia bwa ngkana a tannako man te kai, te maiu e na bebete riki. Tao a nang aki manga kaenaenaaki ke ni ngareakinaki riki.
Ao ni koauana, aomata ake a kaenanaia a taraa n ae aomata aika a kukurei ao n akea aia kaangaanga. Ngaia, ae tao ngkana a kitana te kai, a na butimwaeaki nakon te taromauri n te auti ae bubura man mwawawa ao ni kamoamoaaki ibukin aia moti, wanawanaia, ao aia onimaki.
Tiku iaon te Kawai
Mwaneu ao raoraou aika tangiraki, ngkana e kaangaanga iroum bwa ko na taua te kai te biti ao ni kamatoako ni waaki nakon te kamaiuaki; ngkana taan ngarengare ao taan kaenaenaia tabeman a taraa n rangin ni koaua ae a na karikiko bwa ko na bita am iango; ngkana e riki am kaangaanga man titiraki aika aki kaekaki ke reirei aika ko aki oota iai, ngkana ko namakina te nanokawaki ibukin unim, I kaungako bwa ko na uring miin Riaai.
Tiiku iaon te Kawai!
Tai kaaki baim man te kai te biti—ana taeka te Atua!
Ao ngkana iai ae kataia ni kamamaeko ibukin tauakin ana taeka te Atua, tai kubariia.
Tai mwaninga ngkoe ae natin te Atua; kakabwaia a kawakinaki; ngkana ko kona ni karaoa Nanona, ko na maeka ma Ngaia teuana riki te tai!7
Berita n te kamoamoa ao te kariaiakaki man te aonaaba aki onimakinaki, aki koaua, ao n aki karaunano. Ana berita te Atua ni koauana, a koaua, ao ni kakimwareirei—ngkai ao n aki toki.
I kaoi ngkami bwa kam na iangoa te aro ao te onimaki man te taratara ae rietaata riki. Akea te bwai ae anga n te kateitei ae moan te bubura ma ni mwawaawa ae kona ni kabotauaki ma uaan maiuakinan ana euangkerio Iesu Kristo.
Ni koauana, “baika e tuai n nori te mata, ao e tuai n ongo te taninga, ao a tuai n rin inanon te aomata, boni baika E katauraoi te Atua i bukiia ake a tangiria.”8
I a tia n reiakinna i bon irou bwa te kawai n riki bwa Ana reirei n ana euangkerio Iesu Kristo bon te kawai nakon te kimwareirei. Bon te kawai nakon te kamaiuaki ao te rau. Bon te kawai ni (karekea) te koaua.
I kakoaua bwa man ana bwaintituraoi ao mwaakan te Tamnei ae Raoiroi, ko kona n reiakina aei i bon iroum.
N te tai aei, ngkana e moanna ni kaangaanga te kawai ibukim, au kantaninga bwa ko na kunea te tabo ni katantan ao te korakora n ara bootaki n te Ekaretia ae tamaroa: Moanrinan, Bootaki n Ataeinnine, ao Bootaki n Aine. Ti tebo ma taabo n tei n te kawai, are ko kona ni kabooua am koaua ao am onimaki ibukin te mwanaga nako. Bon mweenga aika mano, ike ko kona n namakina iai ae bon ngkoe kaain te tabo anne ao ni karekei kaunganano mairouia mwaanem ao ana reirei Iesu.
Bwaai aika ko reiakin n am Moanrinan e katauraoi ibukin koaua riki tabeua aika ko reiakin ngke ko ataeinnaine. Te kawai n riki bwa Ana reirei ae ko nakonako iai n am kiraati n Ataeinnaine e kairiko nakon aia iraorao ao aia itaritari kaain te Bootaki n Aine. Ma inanon te kawai, ko anganaki am tai riki ni kaota am tangira ibukiia tabeman rinanon te mwakuri n onimaki, n nanoanga, n tangira, ao n ibuobuoki.
N riki bwa Ana reirei e na kairiko nakon te kukurei ao kakoroan nanon arom mairoun te Atua.
E na bon aki bebete. E na kainnanoa am kabanea n tamaroa—ni kabane wanawanam, am iango, am onimaki, raoiroim, korakoram, am botumwaaka, ao am tangira. Ma n te bong teuana ko na tanrikaaki n tarai am mwakuri, ao ko na rangin ni kukurei bwa ko teimatoa ni korakora, bwa ko onimaki, ao ko aki kitana te kawai.
Waaki Nako
E kona n ae rangin n rawata bwaai ibukin te maiu ake a riaon am kona. Ma n tokina, iai mwakam n rinea tokin kawaim ao am taneiai aika mwaiti inanon kawaim. Ti aki am konabwai ma am rinerine ae e na karika te kaokoro ni maium.9
Ko aki kona ni kariai am kaangaanga bwa a na kananokawakiko.
Ko aki kona ni kariai bwa a na kauniko.
Ko kona ni kmwareirei bwa ngkoe natin te Atua te aine. Ko kona ni kunea te kimwareirei ao te kukurei n ana akoi te Atua ao n ana tangira Iesu Kristo.
Ko kona ni kukurei.
I kaumakiiko bwa ko na kaona nanom ma te kakaitau ibukin tamaroan te Atua ae mwaiti ao akea tiana. Mwaneu aika tangiraki, kam kona ni karaoa aei! I tataro ma tamneiu ni koaua bwa kam na karaoa te rinerine bwa kam na waaki nako nakon te kai ni kamaiu. I tataro bwa kam na rineia n tabekaarake bwanami ao karaoa maiumi bwa te bwai ni katangitang ni kakaitau, ni kukurei n ana tangira te Atua, kamimiin Ana Ekaretia, ao ana euangkerio Iesu Kristo ae kona ni uotia nakon te aonaaba.
Tabeman aomata a kona n iangoia bwa te riki bwa Ana reirei ni koaua e kona n riki bwa te bwai ae aki kamwengaraoi ke ni kabatia riki te mwakuri. E a tia n riki man te tai are e moanaki iai.
Ma nakon Tamara are i Karawa, ao nakoia naake a Tangiria ao a Karinea, bon te anene ae moan te kakawaki ao n tamaroa—kunan te tangira ni kabomwi ao te mwakuri n ibuobuoki nakon te Atua ao raona n aomata ae anainano ao ni kakabwaia.10
I katikui au kakabwaia n tabeu bwa ana Abotoro te Uea bwa ko na karekea te korakora ao te ungannano ni karaoia raoi bwa natin te Atua te aine ngkai ko kukurei n nakonako iai ni katoa bong iaon te kawai ae kakimwareirei n riki bwa Ana reirei. N aran Iesu Kristo ae tabu, amen.
© 2017 iroun Intellectual Reserve, Inc. A bane n tauaki mwiin taian kariaia ibukin katootongana. Boretiaki n te USA. Kariaiakaki n te Ingiriti: 6/17. Kariaiakaki rairana: 6/17. Rairan te Visiting Teaching Message, November 2017. Kiribati. 97931 859