Bay-an nga Agballigi ti Dios
Siaayatka kadi a mangbay-an nga agballigi ti Dios iti biagmo? Siaayatka kadi a mangbay-an iti Dios nga agbalin a kapatgan nga impluensia iti biagmo?
Patpatgek a kakabsatko, agyamanak unay para kadagiti nagpipintas a mensahe iti daytoy a komperensia ken ti pribilehio nga agsarita kadakayo ita.
Iti nasurok a 36 a tawen a panagbalinko kas maysa nga Apostol, naawis ti pasnekko iti doktrina ti panaguummong ti Israel.1 Amin a banag maipapan iti daytoy kayatko nga ammuen, agraman dagiti panagministro ken nagnagan2 da Abraham, Isaac, ken Jacob; ti biagda ken dagiti assawada; ti katulagan nga inaramid ti Dios kadakuada ken ti kapupuonda;3 ti pannakaiwaras ti sangapulo-ket-dua a tribu; ken iti adu a padto maipapan iti panaguummong iti panawentayo.
Inadalko ti panaguummong, inkararagko maipapan iti daytoy, nagbussogak iti tunggal mainaig a nasantuan a kasuratan, ken indawatko iti Apo a padakkelenna ti pannakaawatko.
Isu a panunotenyo no kasano ti kadakkel ti ragsakko idi adda kabarbaro a naammuak itay laeng nabiit. Babaen ti tulong ti dua nga iskolar a Hebreo, naammuak a maysa a kaipapanan iti Hebreo ti balikas nga Israel ket “bay-an nga agballigi ti Dios.”4 Isu a ti mismo a nagan nga Israel ket mangtukoy iti maysa a tao a siaayat a magbay-an iti Dios nga agballigi iti biagna. Dayta a konsepto ti mangparparegta iti kararuak!
Ti balikas a siaayat ket napateg iti daytoy a kayulogan ti Israel.5 Addaantayo amin iti karbengan nga agpili. Mabalintayo a pilien ti makikadua iti Israel, wenno saan. Mabalintayo a pilien ti Dios nga agballigi iti biagtayo, wenno saan. Mabalintayo a pilien a mangbay-an iti Dios nga agbalin a kabilgan nga impluensia iti biagtayo, wenno saan.
Iti apagkanito, lagipentayo koma ti napateg a panagbalbaliw iti biag ni Jacob, ti apoko ni Abraham. Iti lugar a ninaganan ni Jacob iti Peniel (a kayatna a sawen “ti rupa ti Dios”),6 napadasan ni Jacob ti nakidangadang iti nadagsen a karit. Nasubok ti karbenganna nga agpili. Babaen iti daytoy a pannakidangadang, pinaneknekan ni Jacob no ania ti kapatgan kenkuana. Impakitana a siaayat a mangbay-an iti Dios nga agballigi iti biagna. Kas sungbat, binalbaliwan ti Dios ti nagan ni Jacob iti Israel,7 a kaipapananna ti “bay-an nga agballigi ti Dios.” Kalpasanna inkari ti Dios ken ni Israel nga amin dagiti bendision a naisawang iti ulo ni Abraham ket maragpatnanto pay.8
Ti nakaladladingit, dinadael ti Israel dagiti katulaganda iti Dios. Binatoda dagiti propeta ken saanda a siaayat a nangbay-an iti Dios nga agballigi iti biagda. Bunga daytoy, inwaraswaras ida ti Dios iti uppat a suli ti daga.9 Siaasi, idi agangay inkarina nga ummongenna ida, kas iti impadamag ni Isaias: “Iti sumagmamano a kanito binaybay-anka [Israel]; ngem iti naindaklan a kaasi nga ummongenkanto.”10
Sipapanunot iti depinision a Hebreo ti Israel, makitatayo nga ad-adda a napnuan iti kaipapanan ti panaguummong ti Israel. Um-ummongen ti Apo dagiti siaayat a mangbay-an iti Dios nga agballigi iti biagda. Um-ummongen ti Apo dagiti mangpilinto a mangbaybay-an iti Dios nga agbalin a kapatgan nga impluensia iti biagda.
Iti uneg ti adu a siglo, impadto dagiti propeta daytoy a panaguummong,11 ket mapaspasamak itan! Gapu ta nasken a mapasamak daytoy sakbay ti Maikadua a yaay ti Apo, daytoy ti kapatgan nga aramid iti lubong!
Daytoy a panaguummong sakbay ti milenio ket estoria maipapan iti dumakdakkel a pammati ken naespirituan a kinatured dagiti minilmilion a tattao. Ket kas miembro ti Ti Simbaan ni Jesucristo dagiti Santo iti Ud-udina nga Aldaw, wenno “natulagan nga Israel iti ud-udina nga aldaw,”12 nabilintayo a tumulong iti Apo iti daytoy napateg nga aramid.13
No ibagbagatayo maipapan iti panaguummong ti Israel iti agsumbangir ti belo, siempre, kayatna a sawen ti aramid ti misionario, iti templo ken iti family history. Ibagbagatayo met ti panangpapigsa iti pammati ken pammaneknek iti puspuso dagiti tao a kadennatayo iti biag, iti trabaho, ken iti panagserbitayo. Ania man nga oras nga agaramidtayo iti ania man a banag a mangtulong iti asino man—iti agsumbangir ti belo—tapno aramiden ken tungpalenda dagiti katulaganda ti Dios, tumultulongtayo a mangummong iti Israel.
Saan pay a nabayag, naaddaan iti naespirituan a karit ti asawa ti maysa kadagiti appokomi a lallaki. Awagak daytoy iti “Jill.” Iti baet ti panagayuno, panagkararag, ken bendision ti priesthood, agngangabiten a matay ti ama ni Jill. Mabutbuteng unay amangan ta agpada a mapukaw ti amana ken ti pammaneknekna.
Iti maysa a naladaw a rabii, imbaga kaniak ti asawak, ni Sister Wendy Nelson, maipapan iti kasasaad ni Jill. Kabigatanna naawis ti rikna ni Wendy a mangibinglay ken ni Jill a ti sungbatko iti naespirituan a karitna ket maysa a balikas laeng! Ti balikas ket myopic.
Idi agangay imbaga ni Jill ken ni Wendy a naupay isuna idi damo iti sungbatko. Kinunana, “ninamnamak nga ikari ni Lelong kaniak ti maysa a milagro para ken ni tatangko. Nasdaawak no apay a ti balikas a myopic ti nariknana a nasken nga ibagana.”
Kalpasan ti ipupusay ti ama ni Jill, ti balikas a myopic ti kanayon a pampanunotenna. Linuktanna ti pusona tapno ad-adda a maawatanna a ti myopic kayatna pay a sawen ti “nearsighted.” Ket nangrugi a nagbaliw ti wagas ti panagpanunotna. Kalpasanna kinunana ni Jill, “Tinulongannak ti balikas amyopic nga agsardeng, agpanunot, ken maagasan. Dayta a balikas ita ti mangted kaniak iti talna. Daytoy ti mangipalagip a mangpalawa iti pannirigak ken agkalikagum a manggun-od iti agnanayon. Daytoy ti mangipalagip kaniak nga adda maysa a nadiosan a plano ken sibibiag pay laeng ni tatangko ken ay-ayaten ken tartarabayennak. Myopic ti balikas a nangiturong kaniak iti Dios.”
Ipagpannakkelko unay ti napateg a manugangmi a babai nga apoko. Kabayatan daytoy narigat a panawen iti biagna, nasursuro ni Jill nga inawat ti pagayatan ti Dios para ken ni tatangna, nga addaan iti agnanayon a pannirigan para iti bukodna a biag. Babaen iti panangpilina a nangbay-an nga agballigi ti Dios, nasarakanna ti talna.
No palugodantayo daytoy, adu dagiti wagas a pakatulongan kadatayo daytoy nga interpretasion ti balikas nga Israel iti Hebreo. Panunoten no kasano dagiti kararagtayo para kadagiti misionario—ken dagiti bukodtayo a panagkagumaan a mangummong iti Israel—ket makapagbalbaliw a pampanunotentayo daytoy a konsepto. Masansan nga ikararagtayo a maiturongtayo ken dagiti misionario kadagiti nakasagana nga umawat iti kinapudno ti naisubli nga ebanghelio ni Jesucristo. Pampanunotek, asino ngata dagiti pakaiturongantayo no umararawtayo a mangsarak kadagiti mangbay-an nga agballigi ti Dios iti biagda?
Mabalin a maiturongtayo iti sumagmamano a di pay pulos namati iti Dios wenno ni Jesucristo ngem itan agtartarigaydan a mangsursuro ti maipapan Kadakuada ken ti planoda iti kinaragsak. Nalabit a “nayanak iti katulagan”14 dagiti dadduma ngem nayaw-awan ken napukawdan manipud iti dana ti katulagan. Ita mabalin a nakasaganadan nga agbabawi, agsubli, ket mangbay-an nga agballigi ti Dios. Mabalintayo a tulongan ida babaen ti panangawat kadakuada nga addaan iti silulukat a takiag ken puso. Ket iti sumagmamano a mabalin a pakaiturongantayo ket mabalin a kanayon a nariknada nga adda kurang iti biagda. Tartarigagayanda met ti pakabuklan ken rag-o nga umay kadagiti mangbay-an nga agballigi ti Dios iti biagda.
Nakadakdakkel ti iket ti ebanghelio a mangummong iti nawarawara nga Israel. Adda lugar para iti tunggal tao a naan-anay nga umarakupto iti ebanghelio ni Jesucristo. Tunggal convert agbalin a maysa kadagiti annak ti Dios iti katulagan,15 nayanakda man iti katulagan wenno nagbalin a miembro idi agangay. Tunggal maysa agbalin a naan-anay nga agtawid iti amin nga inkari ti Dios kadagiti napudno nga annak ti Israel!16
Tunggal maysa kadatayo addaan iti nadiosan a potensial gapu ta anak ti Dios ti tunggal maysa. Agpapada ti tunggal maysa iti imatangna. Nauneg dagiti implikasion daytoy a kinapudno. Kakabsat, dumngegkayo koma a nasayaat iti ibagak. Agpapada ti panagayat ti Dios iti amin a puli. Nalawag ti doktrinana maipapan iti daytoy a banag. Awisenna ti amin nga umasideg Kenkuana, “nangisit ken puraw, adipen ken nawaya, lalaki ken babai.”17
Ipanamnamak kadakayo a ti panagtakderyo iti sango ti Dios saanna nga ikeddeng ti maris ti kudilyo. Ti pananganamong ken saan a pananganamong ti Dios ket agpannuray iti debosionyo iti Dios ken kadagiti bilinna ket saan nga iti maris ti kudil.
Maladingitanak ta mapadpadasan dagiti kakabsattayo a Nangisit iti sangalubongan dagiti kinasaem ti rasismo ken diskriminasion. Iti agdama awagak dagiti miembro iti amin a lugar a mangyuna iti panangiwaksi kadagiti ugali ken aramid a saan nga agpada a pannakipulapol wenno diskriminasion. Ipakaasik kadakayo nga itandudoyo ti respeto iti amin nga annak ti Dios.
Maymaysa ti saludsod para iti tunggal maysa kadatayo, ania man a puli. Siaayatka kadi a mangbay-an nga agballigi ti Dios iti biagmo? Siaayatka kadi a mangbay-an nga agbalin iti Dios a kapatgan nga impluensia iti biagmo? Palugodam kadi dagiti balikasna, dagiti bilinna, ken dagiti katulaganna a mangimpluensia iti aramidem iti inaldaw? Ad-adda kadi nga unaem nga ipangpangruna ti timekna ngem iti sabali? Siaayatka kadi a mangaramid iti nasken nga iparamidna kenka ngem iti ania man a sabali pay nga ambision? Siaayatka kadi a mangpasakup iti pagayatam iti pagayatanna?18
Ibilangmo no kasano a mangbendision kenka ti kasta a kinaayat. No saankayo pay a naasawaan ken agsapsapulkayo iti makadenna nga asawa iti agnanayon, ti tarigagayyo a “maibilang iti Israel” ket mangtulongto kadakayo a mangikeddeng no asino ti ka-date-yo ken no kasano ti maki-date.
No naikallaysakayo iti asawa a nangdadael iti katulaganna, iti kinaayatyo a nangbay-an nga agballigi iti Dios iti biagyo ket mangpalugodto nga agtalinaed dagiti katulaganyo iti Dios. Paimbagento ti Mangisalakan dagiti nasugatan a puspusoyo. Aglukatto dagiti langit bayat ti panagkalikagumyo a mangammo no kasano ti agtultuloy. Saan a nasken nga agalla-alla wenno masdaawkayo.
No addaankayo kadagiti napudno a saludsod maipapan ti ebanghelio wenno ti Simbaan, bayat panangpiliyo a mangbay-an nga agballigi ti Dios, maiturongkayonto a mangsarak ken umawat kadagiti naan-anay, agnanayon a kinapudno a mangtarabayto iti biagyo ken mangtulongto kadakayo nga agtalinaed a sititibker iti dana ti katulagan.
No maipasangokayo iti sulisog—uray no dumteng ti sulisog iti kanito a nabannogkayo wenno iti oras a nalidaykayo wenno di maawatan—panunotenyo dagiti naurnongyo a pigsa bayat ti panangpiliyo a nangbay-an nga agballigi ti Dios iti biagyo ken bayat ti panagpakpakaasiyo Kenkuana a papigsaennakayo.
No dagiti kaindaklan a tarigagayyo ket mangbay-an nga agballigi ti Dios, tapno agbalin a paset ti Israel, agbalin a nalaklaka dagiti adu a pangngeddeng. Adu dagiti isyu a saanen a napateg! Ammoyo no kasano ti kasayaatan a panangurnosyo iti bagiyo. Ammoyo no ania ti buyaen ken basaenyo, no sadino ti pagbubosan iti orasyo, ken no asino ti pakipulapolanyo. Ammoyo no ania ti kayatyo nga ipatungpal. Ammmoyo ti kita ti tao a talaga a kayatyo a pagbalinan.
Ita, patpatgek a kakabsatko, kasapulan ti agpada a pammati ken tured tapno mangbay-an nga agballigi ti Dios. Kasapulan daytoy ti napinget, napasnek a naespirituan nga aramid tapno agbabawi ken ikkatentayo ti nailubongan a tao babaen ti Pannubbot ni Jesucristo.19 Kasapulan ti agtultuloy, inaldaw a panagkagumaan a mangpadur-as iti bukod nga ugali nga agadal iti ebanghelio, tapno masursuro ti ad-adu pay ti maipapan iti Nailangitan nga Ama ken ni Jesucristo, ken agsapul ken sumungbat iti bukod a paltiing.
Kabayatan dagitoy napeggad a panawen nga impadto ni Apostol Pablo,20 saanen a gan-gandaten ni Satanas nga ilemmeng dagiti panangdarupna iti plano ti Dios. Agtaeng dagiti dimmakkel a kinadakes. Ngarud, ti kakaisuna a wagas tapno naespirituan a maispaltayo ket mangikeddeng a mangbay-an nga agballigi ti Dios iti biagtayo, agsursuro a dumngeg iti timekna, ken aramaten ti pigsatayo a tumulong a mangummong iti Israel.
Ita, kasano ti rikna ti Apo maipapan kadagiti tao a mangbay-anto nga agballigi ti Dios? Ginupgop ni Nephi daytoy a nasayaat: “[Ti Apo] ayatenna dagiti umawat kenkuana kas Diosda. Adtoy, inayatna dagiti ammatayo, ket nakitulag kadakuada, wen, kasta met kada Abraham, Isaac, ken Jacob; ken laglagipenna dagiti katulagan nga inaramidna.”21
Ket ania ti siaayat nga aramiden ti Apo para iti Israel? Inkari ti Apo nga Isu ti “makirupak[to] kadagiti dangadang[tayo], ken dagiti dangadang dagiti annak[tayo], ken dagiti dangadang dagiti annak dagiti annak[tayo] … iti maikatlo ken maikapat a kaputotan”!22
Bayat ti panangadalyo kadagiti nasantuan a kasuratan kabayatan ti sumaruno nga innem a bulan, allukoyenkayo nga agaramid iti listaan ti amin nga inkari ti Apo nga aramidennanto para iti natulagan nga Israel. Panagkunak a masdaawkayonto! Utobenyo dagitoy a kari. Isaritayo maipapan kadagitoy iti pamilia ken gagayyemyo. Kalpasanna agbiagkayo ken urayenyo ti pannakaipatungpal dagitoy a kari iti bukodyo a biag.
Patpatgek a kakabsatko, bayat ti panangpiliyo a mangbay-an nga agballigi ti Dios iti biagyo, mapadasanyonto iti bagbagiyo a ti Dios “maysa a Dios dagiti milagro.”23 Kas tattao, datayo dagiti annakna iti katulagan, ken maawagantayonto iti naganna. Paneknekak daytoy iti sagrado a nagan ni Jesucristo, amen.