“Banyimba bi na Ogyinae dze Gyee Ekuraase bi,” For the Strength of Youth Ebɔbira 2021, 10-11.
Bosoom Bosoom For the Strength of Youth Amandzɛɛbɔ, Ebɔbira 2021
Banyimba bi na Ogyinae dze Gyee Ekuraase bi
Nna Tom Fanene edzi mfe duebien ara, naaso ber a yarba a ɔdze ɔsɛɛ bi sii ne Samoa ekuraase mu no, wɔfrɛɛ no ma ɔyɛɛ ndzɛmba akɛse.
James Madsen ne nsaano mfonyin; mfonyin no fi Getty Images
Dɛ mbrɛ afe yi mbabun ngyinado kã no, hom “rotow dwumadzi kɛse bi ne fapem” (Nkyerɛkyerɛ na Ahyɛmudzi 64:33). Asɔr no n’abakɔsɛm nyina mu no, mbasirmba edzi dwuma sõn wɔ mber a ayɛ dzen mu dze akyekyer Nyankopɔn n’aheman. Mfatoho kor nye yi.
Esupruw do Nsan Yarba
Mfe ɔha na no mboree a abɛsen no, wɔ Samoa nsupruw a ɔwɔ Pacific Po mu, aberantsɛba bi a wɔfrɛ no Tom Fanene yɛɛ mboa mapã wɔ owu na nkwa tsebew bi mu maa asɔrmba a wɔwɔ Jesus Christ N’Asɔr a ɔwɔ hɔ ma Nda a Odzi Ekyir Ahotseweefo no mu.
Tom tsenaa ase wɔ ekuraase bi a wɔfrɛ no Sauniatu mu, a Nda a Odzi Ekyir Ahotseweefo kyekyeer no wɔ apaamu hɔ dze yɛɛ bea a wɔbɔboa ano na wɔatsena. Tse dɛ Nyankopɔn N’Ahotseweefo a wɔwɔ mber nye mbeambea binom ara no, wohun nsɔhwɛ na wɔsan so hun anwanwadze ber a woridzi dwuma abɔ mu akyekyer Nyankopɔn n’aheman. Nsɔhwɛ bi baa wɔ afe 1918 mu, ber a influenza nsan yarba bi duur ekuraase hɔ no.
Ntsɛmpanara a yarba no bae no, nna ɔdze ɔsɛɛ nam, na ɔtserɛɛw ntsɛntsɛm. Ekuraba asefo bɛyɛ 400 hɔn mu dodowara na wɔkaa mpa mu a ɔnam yarba no ntsi. Nna hɔn mu kumabaa pɛr nna wɔwɔ ahom a wɔdze kɔ ba: ɔbarimba panyin bi na Tom a oedzi mfe 12.
Gyedzi na Edwumadzen
Tom n’ebusuafo no dze gyedzi edzi dwuma wɔ yarba ber mu pɛn, na woeehu anwanwadze a ɔyɛ no nsunsuando. Tom no nuabanyin Ailama yaree mfe bi a abɛsen. Hɔn Papa, Elisala, nyaa adaaso bi a wɔkyerɛɛ no akwankyerɛ pɔkyẽe dza ɔnyɛ mfa nhwɛ Ailama: ɔnhwehwɛ wili-wili dua, onyi n’ekyir kakra, na onsiw dua no nkyi no mu nsu. Elisala yɛɛ iyi na ɔdze no mu nsu no maa Ailama a, ɔnomee ma ɔannkyɛr na ɔtsee apɔw. Ntsi nna Tom ehu mbrɛ edze gyedzi dzi dwuma a botum aboa ma yarba abrɛ adze.
1918 influenza nsan yarba ber mu no, Tom dze ne gyedzi dzii dwuma ber ɔyɛɛ edwumadzen dze hwɛɛ nkorɔfo a wɔwɔ ekuraase hɔ. Ɔkãa dɛ “Anapa biara mokɔr efiefi kɛmaa edziban na mesiesiee nkorɔfo no ho na mohwehwɛɛ hɔn a woewu.”
Ɔkɛsesaaw nsu bokitsi pii fii esutsen bi mu na ɔdze nsu no brɛɛ fie biara. Ɔfoow kube ndua, tsetseew kube, huanee ho, na ɔpaa mu faa no mu nsu no brɛɛ ayarfo no. Ɔsan so kunkumm nkokɔ a wɔwɔ ekuraase hɔ no nyina dze yɛɛ nkwan maa ebusua biara.
Edze Nsesã Pa Reba
Dɛm nsan yarba ber yi mu no, bɛyɛ nyimpa nkyɛmu anan hɔn mu kor a wɔwɔ Samoa no nyina wuwui wɔ influenza yarba no n’ano. Nyimpa binom a wɔwɔ Tom n’ekuraase so wui dɛmara. Tom boae tutuu amona dze siee hɔn mu 20 na no mboree, a ɔnoara ne papa, Elisala kã ho.
Naaso ɔnam Tom n’edwumadzen na no nhwɛe ɔdɔ mu ara no ntsi, nyimpa pii a wɔwɔ n’ekuraase nyaa nkwa. Ɔyɛɛ nsesã pa mapã maa dɛm nkorɔfo no na Ewuradze n’aheman ne nkyekyeree wɔ Samoa. Nna “ɔrotow dwumadzi kɛse bi ne fapem.”
Na ɔwoara wo kwan do no, dɛmara na ereyɛ.
Wɔnnfrɛ wo dɛ yɛ ndzɛmba a Tom yɛe no bi, mbom ereyɛ, nokwar mu, edze gyedzi ridzi dwuma wɔ kwan horow do a ɔbɛyɛ nsesã pa mapã ama ɔwo, binom, Nyankopɔn n’aheman ne nkyekyeree no.
Ereyɛ fasusu ama w’ebusua, anyɛnkofo na binom ber a erekyerɛ ɔbra pa, abotar, ayɛmuyie, na ɔdɔ. Erosom binom. Edze woho ahyɛ kyerɛwsɛm adzesua na mpaabɔ mu. Erekyɛ nokwar a ɔwɔ Jesus Christ asɛmpa nsan ananmu no mu.
Afe a oetwa mu yi, hom mu pii yɛɛ dɛm ndzɛmba yinom ber a wɔrosɔw yarba no nsunsuando. Bi a hom nnkɔr nsu na hom nntsetseew nkube, na hom nnhwɛɛ ayarfo 400 ma wɔaatse apɔw, mbom hom dze awerɛkyekyer, enyidado, enyigye na asomdwee abrɛ nkorɔfo wɔ akwan afofor pii mu.
Mfe a edzi nnhia dɛ wo gyedzi na wo pɛ a edze bɛyɛ edwuma na asom binom. Fasusu fi abakɔsɛm mu, tse dɛ Tom Fanene dze no, botum aboa wo ma ehu dɛ wo ho hia wɔ Nyankopɔn no dwumadzi kɛse ne fapem a wɔrotow no mu.
© 2021 odzi wɔ Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved. Wotsintsimii wɔ USA. Ngyiresi Borɔfo kasa ngye ntomu: 6/19. Nkyerɛase ngye ntomu: 6/19. Monthly For the Strength of Youth Message, April 2021.ne nkyerɛasee. Fante. 17467 502