Ether 13–15

Pagbuntog sa Kasuko

Sa Iyang dakong gugma, ang Langitnong Amahan nagtugot kanato nga makasinati og daghang mga emosyon sa mortalidad, sama sa gugma, kalinaw, kasubo, ug kapakyas. Ang pagsinati niini nga mga emosyon nagtugot kanato sa pagkat-on. Samtang ang mga Jaredite nagpadayon sa pagrebelde batok sa Ginoo, ilang gitugotan ang ilang mga emosyon nga modala ngadto sa mga desisyon nga maoy hinungdan sa kalaglagan sa ilang sibilisasyon. Kini nga leksiyon makatabang kanimo sa pagbuntog sa tintasyon sa paglihok sa kasuko sa tibuok nimong kinabuhi.

Dapita ang mga estudyante sa pagbuhat sa unsay ilang nakat-onan.Hatagi ang mga estudyante og mga kahigayonan sa paghimo og plano sa pagbuhat sa unsay ilang nakat-onan. Dasiga sila sa pagsunod. Tabangi sila nga makakita sa mga panalangin sa pagbuhat sa Kristohanong paagi.

Pagpangandam sa estudyante: Ikonsiderar ang pagdapit sa mga estudyante sa pagpamalandong kon unsay buot ipasabot nga si Jesukristo mao ang “Prinsipe sa Kalinaw” (Isaias 9:6) ug unsay buot ipasabot nga kita mahimong mga sumusunod Kaniya.

Mga Posibleng Kalihokan sa Pagkat-on

Ang mga resulta sa kasuko

Basaha o tan-awa ang mosunod nga asoy, nga gipakigbahin ni Presidente Thomas S. Monson (1927–2018), sa duha ka managsoon nga lalaki kinsa nagpuyo nga magkauban sa tibuok nilang mga kinabuhi.

Daghang katuigan na ang milabay akong nabasahan ang mosunod nga mensahe sa Associated Press nga nahipatik sa pamantalaan: Usa ka tigulang nga lalaki ang mitug-an atol sa lubong sa iyang igsoong lalaki, kang kinsa siya mipakigbahin, gikan sa sayong bahin sa pagka-ulitawo, og usa ka gamay, nga usa ka kwarto nga kabin duol sa Canisteo, New York, nga human sa usa ka panag-away, ilang gitunga ang kwarto gamit ang usa ka linya sa chalk, ug walay usa nga milapas sa linya o misulti og usa ka pulong ngadto sa lain sukad nianang adlawa—62 ka tuig na ang milabay. Hunahunaa lang ang sangpotanan niana nga kasuko. (Thomas S. Monson, “Disiplinaha ang Imong mga Pagbati, O Akong Igsoon,” Liahona, Nob. 2009, 62–69)

• Unsay imong nakat-onan gikan sa istorya ni Presidente Monson sa duha ka managsoong lalaki? Sa imong hunahuna nganong importante man kini nga mensahe sa kalibotan karon?

Hunahunaa ang imong kaugalingon nga mga pagbati ug kon unsa ka sagad ka masuko. Hunahunaa kon sa unsang mga kahimtang ikaw mahimong masuko ug sa unsang paagi kana nga kasuko makaimpluwensya sa imong panghunahuna, mga lihok, ug mga relasyon.

Usa ka huyang nga kahimtang nga gilaglag sa kasuko

Sa panahon ni propeta Ether, ang mga tawo hilabihan ka mga daotan. Si Ether kinahanglang mopuyo sa usa ka langob aron makatago gikan niadtong nagtinguha sa pagpatay kaniya. Ang magkaatbang nga kasundalohan padayon nga nakiggubat. Usa ka kasundalohan gipangulohan sa usa ka hari nga ginganlan og Coriantumr, ug ang lain gipangulohan sa nagkalainlaing mga panahon sa lain-laing mga masupilon, lakip ang usa ka tawo nga ginganlan og Shared. Gipasidan-an ni Ether si Coriantumr sa paghinulsol o ang mga tawo pagalaglagon.

Basaha ang Ether 13:22–31, mangita kon sa unsang paagi ang kasuko nakaimpluwensya sa mga lihok sa mga tawo.

• Unsay imong nakaplagan?

Ang kalaglagan sa mga Jaredite naghulagway sa mga kakuyaw sa pagpugong sa kasuko. Si Coriantumr ug ang iyang mga kasundalohan sa kataposan milampos sa pagpildi kang Shared. Apan ang uban mibarog aron mangulo sa mga masupilon, lakip si Shiz. Human ang minilyon sa iyang katawhan napatay na, si Coriantumr misulay sa pagpahunong sa pagpaagas sa dugo pinaagi sa pagsulat og daghang mga sulat ngadto ni Shiz nga nagtinguha og kalinaw.

Basaha ang Ether 15:5–6, 15–30, mangita sa epekto sa kasuko sa mga Jaredite ngadto sa mga indibidwal ug mga grupo sa mga tawo.

• Sa unsang mga paagi nga ang kasuko nakaapekto sa mga indibidwal sama nila ni Coriantumr, Shiz, ug uban pa? Sa unsang paagi ang ilang kasuko nakaapekto sa mga tawo sa ilang palibot?

Usa ka kamatuoran nga gitudlo niini nga asoy mao nga ang kasuko mogiya kanato sa paghimog mga pagpili nga makapasakit sa atong kaugalingon ug sa uban.

Tungod sa sensitibo nga kinaiya sa mosunod nga pangutana, mahimong labing maayo alang sa mga estudyante nga hilom nga mamalandong niini ug irekord ang ilang mga tubag diha sa ilang mga journal.

• Sa unsang paagi nimo nakita ang kasuko nga nakaapekto sa mga relasyon tali sa mga higala, kauban sa team, mga miyembro sa ward, o mga sakop sa pamilya?

Si Elder Jeffrey R. Holland sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mipasabot nganong kinahanglan kitang maninguha sa pagbuntog sa mga pagbati sa kasuko ug panagbingkil:

Si Jesus naghangyo nga kita “magpuyo nga maghiusa sa gugma” [Doktrina ug mga Pakigsaad 42:45] nga “walay panagbingkil taliwala kaninyo” [3 Nephi 11:22]. “Siya nga may espiritu sa panagbingkil dili gikan kanako,” mipasidaan Siya sa mga Nephite [3 Nephi 11:29]. Sa pagkatinuod, sa dakong lugway, ang atong relasyon ngadto ni Kristo matino—pinaagi sa atong relasyon ngadto sa uban.  (Jeffrey R. Holland, “Ang Pangalagad sa Pagpasig-uli (Reconciliation),” Liahona, Nob. 2018, 78)

Tabangi ang mga estudyante sa paghunahuna kon sa unsang paagi ang kasuko makaimpluwensya sa ilang kinabuhi ug unsay ilang mahimo aron mabuntog kini. Ang pipila sa mosunod nga mga pangutana mahimong makatabang.

• Ngano sa imong hunahuna nga ang atong relasyon sa uban makaapekto sa atong relasyon ni Jesukristo?

• Unsay nakapalisod sa paglikay sa paglihok diha sa kasuko?

• Sa unsang paagi si Jesukristo makatabang kanato sa pagbuntog sa kasuko?

Aron matabangan ang mga estudyante nga makahunahuna og mga paagi nga sila magtinguha sa tabang sa Ginoo sa pagbuntog sa kasuko, mahimo nimong ipakompleto nila ang usa o duha sa mosunod nga mga kalihokan. Mahimo nilang kompletohon ang usa ka kapilian isip usa ka klase ug ang lain nga kapilian nga tagsa-tagsa. Ipakita ang mga instruksiyon nga sundon sa mga estudyante.

Opsiyon A. Ang ehemplo sa Manluluwas sa pagkamaluloy-on

Pagtuon og bisan usa ka ehemplo sa kinabuhi sa Manluluwas sa dihang Siya motubag unta sa kasuko apan mipili sa pagtubag uban sa gugma ug kamaluloy-on. Mahimo nimong tun-an ang Iyang Paglansang sa Krus (tan-awa sa Lucas 23:33–43) o kon ang usa ka babaye nga nanapaw gidala ngadto Kaniya (tan-awa sa John 8:1–11).

Dapita ang mga estudyante sa pagpakigbahin kon unsaon nila sa pagsunod ang ehemplo sa Manluluwas. Mahimo silang maghunahuna og nangaging kasinatian sa dihang milihok sila sa kasuko ug irekord diha sa ilang mga journal sa pagtuon kon sa unsang paagi mahimong lahi ang resulta kon milihok pa sila nga mas mahisama sa Manluluwas.

Opsiyon B. Pagsunod sa ehemplo sa pagkamaluluy-on sa Manluluwas

Alang sa mosunod nga kalihokan, tabangi ang mga estudyante sa paghinumdom sa paghimo sa mga senaryo nga angay.

Paghimo og usa ka tinumotumo apan realistiko nga senaryo diin ang usa ka tawo adunay kasuko sa laing tawo. Pagdugang og pipila ka mga detalye, lakip ang mga ngalan ug hinungdan sa kasuko.

Ikonsiderar ang pagdapit sa mga estudyante sa pagsulat sa ilang mga sitwasyon sa usa ka piraso nga papel ug ihatag kini. Mahimo nimong daklit nga irebyo kini ug dayon basahon ang pipila sa mga senaryo, nga dapiton ang mga estudyante sa pagsugyot og Kristohanong mga paagi sa pagtubag.

Sa laing paagi, mahimong makigtambayayong ang mga estudyante sa usa ka klasmeyt ug mag-drama-drama sa pagtubag sa ilang mga senaryo.

Pagdapit nga likayan ang kasuko

Si Presidente Russell M. Nelson miingon: “Walay usa kanato ang makakontrolar sa mga nasod o sa mga buhat sa uban o bisan sa mga sakop sa atong kaugalingon nga mga pamilya. Apan kita makakontrolar sa atong mga kaugalingon” (“Ang Gahom sa Kadasig sa Espirituhanong Paglambo,” Liahona, Mayo 2022, 97).

Paghimo og plano kon unsay imong mahimo aron makontrolar ang imong kaugalingon ug mabuntog ang kasuko. Ang imong plano mahimong may kalabotan sa paagi sa imong pagtratar o reaksiyon sa piho nga mga tawo. Mahimong maglakip kini og mga paagi nga makasunod ka sa ehemplo sa Manluluwas. Siguroha ang paglakip og mga paagi nga makaduol ka sa Langitnong Amahan alang sa balaanong tabang sa dili pa o sa panahon sa lisod nga mga sitwasyon.

Ipakigbahin ang imong pagpamatuod nga ang Manluluwas motabang sa mga estudyante samtang mangayo sila sa Iyang tabang sa paglikay ug pagbuntog sa kasuko.

Komentaryo ug Background nga Impormasyon

Unsa kaha kon adunay mosulay sa pagpasuko kanako?

Elder David A. Bednar sa Korum sa Napulog Duha ka Apostoles mipahayag:

Sa dakong pagkabahin sa tanang mga linalang sa Dios, adunay mga butang nga pagabuhaton ug mga butang nga aghaton sa pagpalihok (tan-awa sa 2 Nephi 2:13–14). Isip anak nga mga lalaki ug babaye sa atong Langitnong Amahan, napanalanginan kita sa gasa sa moral nga kabubut-on, ang kapasidad alang sa independente nga lihok ug pagpili. Gitogahan uban sa kabubut-on sa pagpili, kamo ug ako mga tinugyanan, ug kita gayod ang molihok ug dili aghaton sa paglihok. Ang pagtuo nga ang usa ka tawo o usa ka butang makapasakit kanato, masuko, masakitan, o mapait makapakunhod sa atong moral nga kabubut-on ug makapahimo kanato nga mga butang nga lihokon. Isip mga tinugyanan, hinoon, kamo ug ako adunay gahum sa paglihok ug sa pagpili unsaon nato pagtubag sa usa ka makapasilo o sakit nga sitwasyon. (David A. Bednar, “Ug Walay Makapasilo Kanila,” Liahona, Nob. 2006, 90)

Asa pa ko makakat-on bahin sa kasuko ug unsaon pagbuntog niini?

Thomas S. Monson, “Disiplinaha ang Imong Pagbati, O Akong Igsoon,” Liahona, Nob. 2009, 62–69

“Handbook for Families: Dealing with Anger and Contention,” Ensign, Sept. 1988, 62–65

Dugang nga mga Kalihokan sa Pagkat-on

Ether 13:1–12. Ang Bag-ong Jerusalem

Aron matabangan ang mga estudyante nga makasabot sa umaabot nga mga panghitabo, dapita sila sa pagtuon mahitungod sa Bag-ong Jerusalem. Si Ether mitudlo nga ang Bag-ong Jerusalem pagatukoron sa kontinente sa Amerika ug nga ang karaan nga Jerusalem adunay importante usab nga tahas sa ulahing mga adlaw. Ikonsiderar ang pagdapit og duha ka mga estudyante sa pagduol diha sa pisara ug ang matag usa sa daklit nga pagdrowing og usa ka siyudad. Mahimong basahon sa mga estudyante ang Ether 13:1–12 ug Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:10, mangita kon unsay ingalan sa duha ka mga siyudad diha sa pisara ug kanus-a kini nga mga siyudad maestablisar.

Tabangi ang mga estudyante nga makasabot nga ang Bag-ong Jerusalem ug ang Karaang Jerusalem, kadtong kinsa magpabilin didto makabaton og mga garment nga gihimong puti pinaagi sa dugo sa Kordero (tan-awa sa Ether 13:10–11). Sa ato pa, makadawat sila sa kahingpitan sa ebanghelyo, mabunyagan ngadto sa Simbahan sa Ginoo pinaagi sa tukma nga awtoridad, ug makadawat sa gasa sa Espiritu Santo.

Ang pagkawala sa pakig-uban sa Espiritu Santo

Aron mahulagway ang koneksiyon tali sa kasuko ug sa pagkawala sa pakig-uban sa Espiritu Santo, dapita ang mga estudyante sa pagpakigbahin og mga ehemplo sa dihang nawala ang usa ka butang nga importante kanila. Dapita sila sa pagbasa sa Ether 13:14–22; 15:19, mangita kon unsay nawala sa mga Jaredite ug nganong nawala kini kanila. Mahimong hisgotan sa mga estudyante kon unsay mahimo aron maangkon pag-usab ang Espiritu. Mahimo nimo silang dapiton sa pagpamalandong kon unsay ilang gibuhat sa pagpabilin sa presensya sa Espiritu Santo diha sa ilang kaugalingong mga kinabuhi o unsay kinahanglan nilang buhaton aron mabalik ang Iyang presensya.

Naluwas sa gingharian sa Dios

Aron matabangan ang mga estudyante nga makasabot sa kamahinungdanon sa mahangtorong panglantaw, mahimong tun-an sa mga estudyante ang kataposang mga komentaryo ni Ether. Human makasaksi sa mga gubat ug kalaglagan sa iyang katawhan, si Ether mipahayag nga ang pagkaluwas sa gingharian sa Dios mao ang iyang labing dako nga tumong.

Sa sinugdanan sa leksiyon, dapita ang mga estudyante sa paghunahuna og importante nga mga tumong, tinguha, ug mga interes. Mahimo silang magdrowing og hulagway nga nagrepresentar sa ilang mga tumong. Human makatuon ang mga estudyante mahitungod sa mga gubat ug kalaglagan, dapita sila sa pagbasa sa Ether 15:34, mangita kon unsay gisulti ni Ether nga labing importante nga butang ngadto kaniya. Mahimong hisgotan sa mga estudyante kon sa unsang paagi nga ang pagbaton niining mahangtorong panglantaw, nga posible pinaagi sa Manluluwas, makahupay unta ni Ether niining lisod nga panahon. Mahimo silang hilom nga mamalandong sa ilang kaugalingong mga tumong ug mga panglantaw.