18–24 agosto: “Jun na’leb’ li wan xyeechi’ihom”

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 89–92

Sa’ lix Tzoleb’aaleb’ li Profeet, li profeet aj Jose Smith kixtzoleb’ li xb’eenil aj Israel chirix xkab’lankil li rawa’b’ejihom li Dios sa’ ruchich’och’. Ke’aatinak chirixeb’ musiq’ejil yaal, ke’tijok sa’ komonil, ke’xkuy xsa’, ut ke’xkawresi rib’ re xjultikankil li evangelio. A’b’an kiwan ajwi’ li yookeb’ chaq chixb’aanunkil li ink’a’ raj taqab’aanu sa’ li kutan a’in, ut li xEmma Smith kireek’a ajwi’ naq moko us ta xb’aanunkil. Naq ch’utch’uukeb’, eb’ li winq ke’mayib’k, jo’ rajlal nab’aanuman sa’ li kutankil a’an, a’b’an xmaak a’an xkana chi tz’ajninb’il xche’il li kab’l, ut wan xchuhil li sib’. Li xEmma kixwotz xk’a’uxl rik’in laj Jose, ut laj Jose kipatz’ok chiru li Qaawa’. Lix sumenkil a’an jun k’utb’esinb’il na’leb’ li nim wi’chik xwankil chiru yal xtuqub’ankil ru li tz’ajniik xb’aan li sib’ ut li may. Kixk’e reheb’ laj santil paab’anel, chiru k’iila tasal tenamit li toj te’chalq, “jun na’leb’ li wan xyeechi’ihom”—yeechi’ihom re kawilal sa’ tib’elej, “xchaab’ilal li na’leb’,” ut “ninqi b’ihomal re nawom” (Tzol’leb’ ut Sumwank 89:3, 19).

Chi’ilmanq ajwi’ Santos, 1:170–171.

Li na’leb’ re tzolok sa’ li ochoch ut sa’ li iglees

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 89

Li Qaawa’ kixk’e li Aatin re Chaab’il Na’leb’ we re intenq’ankil chi wank chi kaw sa’ musiq’ej ut sa’ tib’elej.

Naq eb’ li xb’eenil sa’ lix Tzoleb’aaleb’ li Profeet ke’rab’i laj Jose Smith chixyaab’asinkil xb’een wa li Aatin re Chaab’il Na’leb’, sa’ junpaat “ke’xkuteb’ lix mayleb’ ut lix may sa’ li xam” (Santos, 1:171). Ke’raj xk’utb’al rajomeb’ xch’ool chi ab’ink chiru li Qaawa’. Maare laa’at ak xawisi chaq sa’ aayu’am li k’a’ru yeeb’il naq ink’a’ taa’oksimanq sa’ li Aatin re Chaab’il Na’leb’, a’b’an k’a’ chik ru naru taatzol rik’in li k’utb’esinb’il na’leb’ a’in? K’oxlaheb’ li na’leb’ a’in:

• K’oxla naq li k’utb’esinb’il na’leb’ a’in a’an “jun na’leb’ li wan xyeechi’ihom” (raqal 3)—yaal li neke’k’amok b’e chixsik’b’al ru li b’aanuhom. K’a’ru li na’leb’ nakataw li tixk’am aab’e sa’ xsik’b’al ru li k’a’ru taab’aanu? K’a’ru li osob’tesihom naxyeechi’i li Qaawa’? (che’ilmanq li raqal 18–21). Chan ru naq a’an xtz’aqob’resiheb’ li yeechi’ihom a’an sa’ laa yu’am?

• K’a’ruheb’ li eetalil aawilom chirix “li maa’usilal ut li k’uub’anb’il k’a’uxl li wan … sa’ xch’ooleb’ li winq chirix li Aatin re Chaab’il Na’leb’”? (raqal 4). Jo’ xkomon li k’utb’esinb’il na’leb’ a’an, k’a’ chik ru xk’ehom aawe li Qaawa’ re aatenq’ankil chixkolb’al aawib’ chiruheb’ li yib’ ru aj na’leb’ a’an?

• K’a’ru naxk’ut li k’utb’esinb’il na’leb’ a’in chawu chirix li Qaawa’? Chan ru naq wan rilom li Aatin re Chaab’il Na’leb’ rik’in Tzol’leb’ ut Sumwank 29:34–35?

• K’a’ru musiq’anb’ilat chixb’aanunkil re rilb’al chi us laa junxaqalil?

Maare ak wanjenaq aahoonal chixch’olob’ankil chiruheb’ jalan kristiaan k’a’ut naq nakayu’ami li Aatin re Chaab’il Na’leb’—ut maare toj te’wanq aahoonal. K’oxla chan ru naru taawotz lix nawom aach’ool sa’eb’ li hoonal a’an chirix li Kolonel, chirix lix loq’alil li qajunxaqalil ut xkomoneb’ chik li musiq’ejil yaal. Re xtawb’al xkomon li na’leb’, chi’ilmanq “Loq’ laa junxaqalil,” Choq’ re Xkawilaleb’ li Saaj: Jun tenq’ re xsik’b’al ru laa b’e, 22–29.

Chi’ilmanq ajwi’ 1 Korintios 6:19–20; Thomas S. Monson, “Li na’leb’ ch’olob’anb’il ut li osob’tesink yeechi’inb’il,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2016; Temas y Preguntas, “Palabra de Sabiduria,” Biblioteca del Evangelio; “La Palabra de Sabiduria,” sa’ Revelaciones en contexto, 195–204; “Adiccion,” “Salud Fisica,” Ayuda para la vida, Biblioteca del Evangelio.

Principles and Promises

President Monson testifies of the blessings that come as we obey the Word of Wisdom.

Tzolok ut k’utuk rik’ineb’ li na’leb’. Sa’ xna’aj xtz’iib’ankil k’a’ru li ink’a’ us xb’aanunkil, naru naqab’eresi li qayu’am rik’ineb’ li na’leb’ re roksinkil lix taql qach’ool ut li qapaab’aal chirix li Kristo. Qayehaq, tz’ileb’ rix li patz’om jo’ a’in chirix li Aatin re Chaab’il Na’leb’: K’a’ru li na’leb’ naru naxwaklesi xch’ool li wan xch’a’ajkilal rik’in li Aatin re Chaab’il Na’leb’? K’a’ru li na’leb’ naru naxk’ojob’ inch’ool naq maare wan inyajel us ta ninyu’ami li Aatin re Chaab’il Na’leb’?

Li qaChoxahil Yuwa’ naraj naq taqil chi chaab’il li qajunxaqalil.

Tzol’leb’ ut Sumwank 90:1–17

“Lix laawil li awa’b’ejihom” wan sa’ ruq’ li Xb’eenil Awa’b’ejil.

Sa’ li tasal 90, li Qaawa’ kixk’e li na’leb’ chirix “li k’anjel ut awa’b’ejil” (raqal 12) re laj Jose Smith, laj Sidney Rigdon, ut laj Frederick G. Williams—komoneb’ sa’ li Xb’eenil Awa’b’ejil jo’ naqaye re anajwan. K’a’ru nakatzol chirix li Xb’eenil Awa’b’ejil sa’eb’ li raqal 1–17? Ileb’ junjunq reheb’ li aatin li toje’ xe’xwotz li ani wankeb’ sa’ li Xb’eenil Awa’b’ejil. K’a’ru neke’xb’aanu re “xk’eeb’al xtuqub’ankil ru chixjunil li na’leb’ re li iglees ut awa’b’ejihom a’in”? (raqal 16). Chan ru naru taak’ut naq maawa’eb’ “yal jo’maajo’” choq’ aawe’? (raqal 5).

Naru teeb’icha malaj teeril raatinul li b’ich “Xyaab’ xkux jun li profeet ab’i” (Eb’ li B’ich, 11) malaj junaq chik b’ich chirixeb’ li profeet li wankeb’ rilom rik’in li neke’xk’ut li raqal a’an. Chan ru naq lix k’anjel li Xb’eenil Awa’b’ejil nakatxtenq’a chixnawb’aleb’ ru li qaChoxahil Yuwa’ ut li Jesukristo?

Tzol’leb’ ut Sumwank 90:24

“Chixjunil li k’a’aq re ru taak’anjelaq sa’ junajil choq’ re lin chaab’ilal.”

K’oxlan chirix k’a’ruhaq xak’ul laa’at li naxk’ut xyaalal lix yeechi’ihom li Qaawa’ wan sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 90:24. K’oxla xtz’iib’ankil resil laa numsihom ut xwotzb’al rik’in jun komon sa’ laa junkab’al malaj anihaq chik raaro aab’aan—maare anihaq li naraj ru xk’ojob’ankil ut xwaklesinkil xch’ool. Wi wankeb’ li osob’tesink toj yookat chiroyb’eninkil, k’oxla k’a’ru naru taab’aanu re kanaak chi tiik aapaab’aal sa’ royb’eninkil rilb’al chan ru “chixjunil li k’a’aq re ru taak’anjelaq sa’ junajil choq’ re laa chaab’ilal.”

Tzol’leb’ ut Sumwank 90:28–31

Ani li xVienna Jaques?

Li xVienna Jaques kiyo’la sa’ 10 junio, 1787, sa’ li estado Massachusetts. Li xVienna a’an chaq jun ixq wan xpaab’aal ut xb’ihomal, ut kixnaweb’ ru li misioneer xb’een sut sa’ 1831. Chirix xk’ulb’al jun musiq’ejil xnawom naq yaaleb’ li raatin, xko’o sa’ Kirtland, Ohio re xnawb’al ru li profeet, ut kikub’e xha’ aran.

Li xVienna ki’ab’in chiru lix na’leb’ li Qaawa’ choq’ re sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 90:28–31. Lix q’axtesinkil rib’ chiru li Qaawa’, jo’ ajwi’ li tumin kixk’e naq wan chaq Kirtland, kichal sa’ jun aajel ruhil hoonal choq’ re li Iglees, naq eb’ laj jolominel yookeb’ chaq chixyalb’al xloq’b’al li ch’och’ taakab’lamanq wi’ li santil ochoch re Kirtland. Li xVienna a’an chaq “tiik chi paab’ank, ut moko aj q’emaq ta” chiru xnajtil lix yu’am ut moqon kiru “chixtawb’al xna’aj sa’ tuqtuukilal” (raqal 31) sa’ li ru taq’a Lago Salado, b’ar kikam naq 96 chihab’ wan re.

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 91

“Li Musiq’ej naxk’utb’esi li yaal.”

Chiqajunilo neke’qataw aatin li neke’xk’am chaq “k’iila na’leb’ li wankeb’ chi sa’ li yaaleb’” ut “k’iila na’leb’ li wankeb’ chi sa’ li moko yaaleb’ ta” (Tzol’leb’ ut Sumwank 91:1–2). K’a’ru li na’leb’ nakataw sa’ li tasal 91 li naru nakatxtenq’a chixk’eeb’al reetal li yaal sa’eb’ li aatin taataw? Chan ru naq li Musiq’ej nakatxtenq’a chixk’eeb’al reetal li yaal sa’ xyanqeb’ li aatin nakataw?

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Liahona ut li hu Para la Fortaleza de la Juventud re li po a’in.

Li na’leb’ re xtzolb’aleb’ li kok’al

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 89

Li Aatin re Chaab’il Na’leb’ nikinixtenq’a re naq lin tib’el ut li musiq’ kawaqeb’.

• Re aatinak chirix li tasal 89, maare laa’at ut eb’ laa kok’al teeril xjalam-uuch jun santil ochoch malaj teeb’icha jun li b’ich chirix xkawilal li junxaqalil, jo’ “Jun Santil Ochoch kʼeebʼil we” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li kok’al, 73), Tenq’aheb’ laa kok’al chixk’utb’esinkil chan raj ru te’ril chi us lix junxaqalil.

• Re tzolok chirixeb’ lix taqlahom li Qaawa’ li neke’tawman sa’ Tzol’leb’ ut Sumwank 89:10–17, laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekeyiib’eb’ malaj nekerileb’ xjalam-uuch k’a’aq re ru li naru naqatzeka malaj k’a’aq re ru naru naqab’aanu re naq kawaq li qajunxaqalil (chi’ilmanq li jalam-uuch ut li perel re kok’ k’anjel sa’ xraqik li tusleb’ aatin a’in). K’a’ru naxye qe li Qaawa’ naq ink’a’ taqoksi? K’a’ut naq naraj naq taqil li qajunxaqalil?

• Li Elder Gary E. Stevenson kixye reheb’ li saaj naq te’xk’uub chi rub’elaj k’a’ru te’xb’aanu sa’eb’ li hoonal naq aalenb’ileb’ rik’in li ha’ nakaltesin ut eb’ li droga. A’an kixk’ut: “Teek’e reetal naq li aaleek maak’a’ xwankil sa’ eeb’een. Ak nekenaw chan ru texwanq ut k’a’ru teeb’aanu. Moko toj yooqex ta chixtz’ilb’al rix rajlal sut k’a’ru teeb’anu rik’ineb’ li aaleek” (“Lix huhil b’atz’unk sa’ li tijonelil,” Jolomil ch’utub’aj-ib’ re abril 2019). Chirix rilb’al Tzol’leb’ ut Sumwank 89:4 ut li raatin li Elder Stevenson, tenq’aheb’ laa kok’al chixtawb’al ru chan ru te’xsik’ ru chalen anajwan—ut chiru chixjunil lix yu’ameb’—xyu’aminkil li Aatin re Chaab’il Na’leb’. Naru ajwi’ nekek’utb’esi chan ru naru neke’sumen wi anihaq, us ta ramiiweb’, naxyeechi’i k’a’ruhaq ink’a’ us jo’ yeeb’il sa’ li Aatin re Chaab’il Na’leb’. Chan ru nokorosob’tesi li Qaawa’ naq naqayu’ami li Aatin re Chaab’il Na’leb’? (che’ilmanq li raqal 18–21).

Li qatib’el a’an jun xmaatan li Dios choq’ qe.

Tzol’leb’ ut Sumwank 90:5

Li Dios naxk’eheb’ chaq li profeet re naq tine’xb’eresi ut te’xkol wix.

• Naru nekerileb’ xjalam-uucheb’ li najteril profeet malaj nekeb’icha junaq b’ich jo’ “Jun li profeet” (B’ichleb’aal choq’ reheb’ li kok’al, 58–59). Chan ru naq li Dios narosob’tesiheb’ li ralal xk’ajol rik’ineb’ lix profeet? K’a’ut naq tento te’qab’i lix profeet li Dios? (chi’ilmanq Tzol’leb’ ut Sumwank 90:5). Chirix a’an, laa’at ut eb’ laa kok’al naru nekeril junaq xjalam-uuch li yo’yookil profeet ut teewotz junjunq li na’leb’ naxk’ut chiqu malaj nokoxq’us wi’ li Qaawa’ rik’in xtz’uumal re a’an. Chan ru naru taqataaqe li profeet?

Tzolʼlebʼ ut Sumwank 91

Li Musiq’ej naru nikinixtenq’a chixnawb’al k’a’ru li yaal.

• Naru nakak’os ru lix jolomil Tzol’leb’ ut Sumwank 91 re xtenq’ankileb’ laa kok’al chixtawb’al ru k’a’ut naq kik’eeman li k’utb’esinb’il na’leb’ a’an. Eb’ a’an naru neke’xk’oxla jalan chik na’ajej, jo’ sa’eb’ li puktesihom esil, b’ar wi’ naru neke’qataw “k’iila na’leb’ li yaaleb’” ut “k’iila na’leb’ … li moko yaaleb’ ta” (eb’ li raqal 1–2). K’a’ru neke’xk’ut chiqu li raqal 4–6 chirix li Santil Musiq’ej? Chan ru nokoxtenq’a li Santil Musiq’ej chixnawb’al k’a’ru li yaal?

Re xtawb’al xkomon chik li na’leb’, chi’ilmanq li hu Amigos re li po a’in.

“Chixjunil li iyaj nak’uxman chaab’il choq’ xtzakemq li winq; jo’ chanru ajwi’ li ruuchinihom li k’aam.”