fāmili ʻoku nau ako e folofolá

Ngaahi Fakakaukau ki hono Fakatupulaki Hoʻomou Ako Fakafāmili ʻa e Folofolá

Ko hono ako fakafāmili maʻu pē ʻa e folofolá ko ha founga mālohi ia ke tokoniʻi ai homou fāmilí ke nau ako e ongoongoleleí. ʻOku ʻikai mahuʻinga ʻa e tuʻo lahi mo e fuoloa hoʻomou lau folofola fakafāmilí ʻo tatau mo hoʻo feinga ke toutou fakahoko iá. ʻI he taimi te mou ʻai ai e ako folofolá ko ha konga mahuʻinga hoʻomou moʻui fakafāmilí, te mou tokoniʻi ai homou fāmilí ke mou vāofi ange mo ofi ange kia Sīsū Kalaisi pea langa ʻenau ngaahi fakamoʻoní ʻi he fakavaʻe ʻo ʻEne folofolá.

Fakakaukau ki he ngaahi fehuʻi ko ʻení:

• Te ke poupouʻi fēfē e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau ako e folofolá ʻiate kinautolu peé?

• Ko e hā ha meʻa te ke lava ‘o fai ke fakalotolahiʻi ai e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau vahevahe ʻa e meʻa ʻoku nau akó?

• ʻE founga fēfē haʻo fakamamafaʻi ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke ako ʻi he Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá ʻi he ngaahi momeniti akoʻi fakaʻahó?

Manatuʻi ko e ʻapí ʻa e feituʻu lelei taha ki hono ako e ongoongoleleí. Te ke lava ʻo ako mo akoʻi e ongoongoleleí ʻi ʻapi ʻi ha ngaahi founga ʻoku ʻikai malava ia ʻi ha kalasi ʻa e Siasí. ʻAi ke ke mohu founga ʻi hoʻo fakakaukau ki ha ngaahi founga ke tokoniʻi ai ho fāmilí ke nau ako mei he folofolá.

Ngaahi Fakakaukau ki he ʻEkitivitií

Fakakaukau ki ha niʻihi ʻo e ngaahi meʻá ni ke fakatupulaki ʻaki hoʻomou ako fakafāmili e folofolá:

Fakaʻaongaʻi e hivá

Hivaʻi e ngaahi hiva ʻoku nau fakamamafaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻoku akoʻi ʻi he folofolá. ‘Oku fokotuʻu atu ʻi he fokotuʻutuʻu fakalēsoni fakauike takitaha ha foʻi himi pe hiva ʻa e fānaú. Te ke lava ʻo fehuʻi fekauʻaki mo e ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea ʻi he fakalea ʻo e hivá. Makehe mei he hivá, ʻe lava ʻe homou fāmilí ke fakatātaaʻi ʻa e ngaahi hivá pe fanongo ki he ngaahi hivá lolotonga ʻenau fakahoko ha ngaahi ʻekitivitī kehe.

Vahevahe e ngaahi folofola ʻoku mahuʻingamālié

Tuku ha taimi maʻá e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau vahevahe ai e ngaahi potufolofola ʻoku ʻaonga kiate kinautolu lolotonga ʻenau ako fakatāutahá.

Fakaʻaongaʻi hoʻo ngaahi lea pē ʻaʻau

Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau fakamatalaʻi fakanounou ʻi he lea pē ʻanautolu ʻa e meʻa ne nau ako mei he folofola ne mou akó.

Fakaʻaongaʻi e folofolá ki hoʻo moʻuí

Hili hano lau ha potufolofola, kole ki he kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau vahevahe ha ngaahi founga ʻoku ʻaonga ai ʻa e potufolofola ko iá ki heʻenau moʻuí.

Fai ha fehuʻi

Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau ʻeke ha fehuʻi fekauʻaki mo e ongoongoleleí, pea tukuange leva ha taimi ke fekumi ki he ngaahi veesi ʻe ala tokoni ki hano tali e fehuʻi ko iá.

Fakaʻaliʻali ha potufolofola

Fili ha veesi ʻokú ke pehē ʻoku mahuʻingamālié, pea fakaʻaliʻali ia ʻi ha feituʻu ʻe lava e kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻo toutou mamata ki aí. Fakaafeʻi e toenga ʻo e fāmilí ke nau taufetongi ʻi hono fili ha potufolofola ke fakaʻaliʻali.

ʻAi ha lisi potufolofola

Mou fili fakafāmili ha ngaahi veesi folofola te mou fie aleaʻi lolotonga e uike ka hoko maí.

Ako maʻuloto ha ngaahi potufolofola

Fili ha potufolofola ʻoku ʻuhingamālie ki ho fāmilí, pea fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau ako maʻuloto ia ʻaki hano toutou lau fakaʻaho ia pe ʻai ha foʻi vaʻinga ako maʻuloto.

Vahevahe ha lēsoni fakataumuʻa

Fekumi ki ha ngaahi meʻa ʻoku felāveʻi mo e ngaahi vahe mo e veesi ʻoku mou lau fakafāmilí. Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau talanoa ki he founga ʻoku felāveʻi ai ʻa e meʻa takitaha mo e ngaahi akonaki ʻi he folofolá.

Fili ha tefito

Tuku ke taufetongi e fāmilí ʻi hano fili ha tefito ʻe lava ke ako fakataha ʻe he fāmilí. Fakaʻaongaʻi ʻa e Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá (scriptures.ChurchofJesusChrist.org) ke kumi ha ngaahi potufolofola fekauʻaki mo e tefitó.

Tā ha fakatātā

Lau fakafāmili ha ngaahi veesi ʻe niʻihi, pea tuku leva ha taimi ki he kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau tā ha meʻa ʻoku felāveʻi mo e meʻa ne mou laú. Tuku ha taimi ke mou aleaʻi ai hoʻomou ngaahi tā fakatātaá.

Fakafaivaʻi ha talanoa

Hili hano lau ha foʻi talanoa, fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e fāmilí ke nau fakafaivaʻi ia. Hili iá, aleaʻi ʻa e founga ʻoku felāveʻi ai ʻa e talanoá mo e ngaahi meʻa ʻoku mou aʻusia fakafoʻituituí mo fakafāmilí.

Ko Hono Akoʻi e Fānaú

Kapau ʻoku ʻi ai ha fānau iiki ʻi ho fāmilí, ko ha ngaahi ʻekitivitī ʻeni ʻe ala tokoni ke nau ako ai:

Hiva

ʻOku akoʻi mālohi e tokāteliné ʻe he ngaahi himi mo e hiva mei he Tohi Hiva ʻa e Fānaú . ‘Oku fokotuʻu atu ha hiva ʻi he fokotuʻutuʻu fakalēsoni takitaha ʻi he maʻuʻanga tokoni ko ʻení. Te ke lava foki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e fakahokohoko ʻo e ngaahi tefitó ʻi he peesi fakamuimui ʻo e Tohi Hiva ʻa e Fānaú ke kumi ʻaki ʻa e ngaahi hiva ʻoku felāveʻi mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻokú ke akoʻí. Tokoniʻi hoʻo fānaú ke nau fakafekauʻaki ʻa e pōpoaki ʻo e ngaahi hivá ki heʻenau moʻuí.

Fanongo pe fakatātaaʻi ha talanoa

ʻOku manako ʻa e fanau īkí ʻi he ngaahi talanoá—mei he folofolá, mei hoʻo moʻuí, mei he hisitōlia ʻa e Siasí, pe mei he ngaahi makasini ʻa e Siasí. Fekumi ki ha ngaahi founga ke fakakau mai ai kinautolu ki he talanoá. Te nau lava ʻo pukepuke e ngaahi fakatātaá, tā ha ngaahi fakatātā ʻo e meʻa ʻoku nau fanongo ki aí, fakafaivaʻi ha foʻi talanoa, pe ko e tokoni ki hono fai e talanoá. Tokoni ke ʻiloʻi ʻe hoʻo fānaú ʻa e ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻi he ngaahi talanoa ʻokú ke vahevahé.

Lau ha folofola

Mahalo he ʻikai lava e fānau īkí ʻo laukonga fēfē, ka te ke kei lava pē ke fakakau mai kinautolu ki he ako mei he folofolá. Te ke lava ʻo tokanga taha ki ha foʻi veesi, kupuʻi lea mahuʻinga, pe foʻi lea pē ʻe taha.

Sio fakatātā pe sio vitiō

Fai ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo ha tā pe vitiō ʻoku felāveʻi mo ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku mou aleaʻi. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fehuʻi ange, “Ko e hā e meʻa ʻoku hoko ʻi he fakatātā ko ʻení? ʻOku fēfē hoʻo ongoʻi ki aí?” Ko e Gospel Library app, Gospel Media Library ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mo e children.ChurchofJesusChrist.org ko ha ngaahi feituʻu lelei ia ke kumi ai e ʻū fakatātaá mo e vitioó.

Faʻu

ʻE lava ʻe he fānaú ʻo langa, tā, pe valivali ha meʻa ʻoku felāveʻi mo e talanoá pe tefitoʻi moʻoni ʻoku nau ako ki aí.

Kau ʻi he ngaahi lēsoni fakataumuʻá

ʻE ala tokoni ha lēsoni fakataumuʻa faingaofua ke mahino ki hoʻo fānaú ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ʻoku faingataʻa ke mahino. ʻI hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi lēsoni fakataumuʻá, fekumi ki ha ngaahi founga ke fakakau atu ai hoʻo fānaú. Te nau ako lahi ange mei ha aʻusia ʻoku nau kau tonu ki ai ʻi hano siofi pē hano fakatātaaʻi ʻo ha meʻa.

Tulama

ʻI he taimi ʻoku fakatulamaʻi ai ʻe he fānaú ha tūkunga ʻe ngalingali te nau fehangahangai mo ia ʻi he moʻuí, ʻoku malava leva ke mahino lelei ange kiate kinautolu e founga ʻoku kaunga ai ha tefitoʻi moʻoni ʻo e ongoongoleleí ki heʻenau moʻuí.

Toutou fai ʻa e ngaahi ʻekitivitií

Mahalo ʻe fie maʻu ʻe he fānau īkí ke nau toutou fanongo ki ha tefitoʻi fakakaukau kae lava ke mahino ia kiate kinautolu. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo toutou vahevahe ha talanoa mei he folofolá ʻi ha ngaahi founga kehekehe—lau mei he folofolá, fakamatalaʻi fakanounou ia ʻi hoʻo lea pē ʻaʻau, tuku e fānaú ke nau tokoni ʻi hono fai e talanoá, fakaafeʻi ke nau fakafaivaʻi ʻa e talanoá, mo e ala meʻa pehē.

Fakafehokotaki ki heʻenau ngaahi taumuʻa ki he tupulaki fakafoʻituituí

ʻE lava e ako folofola fakafāmilí ʻo ueʻi fakalaumālie e toʻu tupú mo e fānaú ke fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa ki heʻenau tupulaki fakalaumālié, fakatuʻasinó, fakaʻatamaí, mo e fakasōsialé (vakai, Luke 2:52).

fāmili ʻoku nau malimali fakataha

Ko hono Akoʻi ʻo e Toʻu Tupú

Kapau ʻoku ʻi ai ha toʻu tupu ʻi ho fāmilí, ko ha ngaahi ʻekitivitī ʻeni ʻe ala tokoni ke nau ako ai:

Fakaafeʻi kinautolu ke faiako

‘Oku angamaheni ke tau ako lahi ange ʻi heʻetau akoʻi ha meʻa kae ʻikai ko ʻetau fanongo pē ki aí. ‘Oange ki hoʻo toʻu tupú ha ngaahi faingamālie ke tataki ai e ngaahi fealēleaʻaki fakafāmili fekauʻaki mo e folofolá.

Fakafehokotaki ki he seminelí

‘Oku ako ʻe he kau ako semineli he taʻu ní ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá. Kapau ʻoku kau hoʻo toʻu tupú ki he seminelí, fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe e meʻa ʻoku nau ako aí.

Fakatatau ʻa e ngaahi folofolá

Ko e taimi ʻe niʻihi ʻoku faingataʻa ke vakai e toʻu tupú ki he founga ʻoku fehokotaki ai e tokāteline mo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻi he folofolá ki heʻenau moʻuí. Tokoni ke nau vakai ki he founga ʻoku felāveʻi ai e ngaahi talanoa mo e ngaahi akonaki ʻi he folofolá ki he ngaahi tūkunga ʻoku nau fehangahangai mo ia ʻi ʻapi, ʻi he akó, pe mo honau ngaahi kaungāmeʻá.

Fai ha ngaahi fehuʻi te ne poupouʻi e fakalaulaulotó

ʻOku tali lelei ʻe he toʻu tupu tokolahi ʻa e ngaahi fehuʻi ʻoku nau lava ai ʻo fakahaaʻi ʻenau ngaahi fakakaukaú mo e ngaahi ongo fekauʻaki mo e folofolá kae ʻikai ko hono toe fakamatalaʻi pē e meʻa ʻoku hā ʻi he folofolá. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fehuʻi ange, “Ko e hā nai ʻoku akoʻi atu ʻe he ʻEikí ʻi he ngaahi vēsí ni?” pe “ʻOkú ke pehē ko e hā nai ne ʻaonga ai e fakahā ko ʻení ki he Kāingalotu ʻi he 1830 tupú?”

Fakafehokotaki ki heʻenau ngaahi taumuʻa ki he tupulaki fakafoʻituituí

ʻE lava e ako folofola fakafāmilí ʻo ueʻi fakalaumālie e toʻu tupú mo e fānaú ke fokotuʻu ha ngaahi taumuʻa ki heʻenau tupulaki fakalaumālié, fakatuʻasinó, fakaʻatamaí, mo e fakasōsialé (vakai, Luke 2:52).

Tali ʻenau ngaahi fehuʻí

ʻOku hoko ha fehuʻi mei ha toʻu tupu ko ha faingamālie mahuʻinga ke vahevahe ai e moʻoní mo feinga ke mahino ha tefito ʻokú ne tokanga moʻoni ki ai. ‘Oua naʻá ke manavasiʻi ki he ngaahi fehuʻí pe te ke tukunoaʻi ia, neongo kapau ʻoku hangē ʻoku ʻikai felāveʻi ia mo e tefito ʻo e fealēleaʻakí. ‘Oku SAI PĒ kapau ʻoku ʻikai te ke maʻu kotoa e ngaahi talí. Ko ʻapi ʻa e feituʻu lelei taha ke kumi fakataha ai ki he ngaahi talí.

Poupouʻi kinautolu ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú

‘Oku ʻi ai ha ngaahi fakakaukau mo e ʻilo makehe ʻa e toʻu tupú ke tānaki ki he ako folofola fakafāmilí. ‘Ai ke nau ʻiloʻi ʻokú ke mahuʻingaʻia ʻi he meʻa ʻoku akoʻi ange ʻe he Laumālié fekauʻaki mo e ngaahi folofolá. Te ke lava foki ʻo kole ange ke nau vahevahe ha ngaahi fakakaukau mei heʻenau ako fakatāutahá.

Anga fakafaingofua

Kapau ʻoku ʻi ai ha toʻu tupu ʻoku ʻikai fie kau ki he ako folofola fakafāmilí, kumi ha ngaahi founga kehe ke fehokotaki ai mo ia. Hangē ko ʻení, te ke lava ʻo fakakau angamaheni pē ʻa e ongoongoleleí ʻi hoʻomou fepōtalanoaʻakí pe vahevahe ha folofola mahuʻinga ʻi ha founga ʻoku ʻikai hangē ha malanga pe fuʻu tōtuʻá. ‘Oku ʻikai fie maʻu ke sīpinga tatau ʻa e ako folofolá ʻi he fāmili kotoa pē. ʻE ala tali lelei ange ʻe he fānau ʻe niʻihi hono ako fakataautaha e folofolá. Faʻa lotu mo muimui ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālié

Naʻe pehē ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni: “ʻOku ou palōmesi atu ʻi hoʻomou ngāue mālohi ke fakafoʻou homou ʻapí ke hoko ko ha senitā ki hono ako ʻo e ongoongoleleí, ʻe ʻalu pē taimí mo e hoko moʻoni homou ʻaho Sāpaté ko ha meʻa fakafiefia. ʻE fiefia hoʻo fānaú ke ako pea moʻui ʻaki e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí, kae hōloa e ivi takiekina ʻo e filí ʻi hoʻo moʻuí mo ho ʻapí. ʻE hoko ha ngaahi liliu lahi mo tuʻuloa ʻi homou fāmilí” (“Ko e Hoko ko ha Kāingalotu Faʻifaʻitakiʻangá,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2018, 113).