Σκέψεις να έχουμε κατά νου

Η σκηνή του μαρτυρίου και η θυσία

Καθώς διαβάζουμε την Παλαιά Διαθήκη, βρίσκουμε μερικές φορές μεγάλες περικοπές που αναφέρονται σε πράγματα τα οποία ήταν εμφανώς σημαντικά για τον Κύριο, που όμως ίσως να μην τα βλέπουμε άμεσα σχετικά για εμάς σήμερα. Τα Έξοδος 25-30, 35-40, Λευιτικό 1-9, 16-17 αποτελούν παραδείγματα. Αυτά τα κεφάλαια περιγράφουν λεπτομερώς τη σκηνή του μαρτυρίου των Ισραηλιτών στην ερημία και τις θυσίες των ζώων που τελούνταν εκεί¹. Η σκηνή του μαρτυρίου ήταν ένας φορητός ναός, η κατοικία του Κυρίου ανάμεσα στον λαό Του.

Οι σύγχρονοι ναοί μας έχουν ομοιότητες με τη σκηνή του μαρτυρίου του Ισραήλ, όμως βεβαίως δεν μοιάζουν με την περιγραφή που υπάρχει στο Έξοδος. Και δεν σκοτώνουμε ζώα στους ναούς μας – η Εξιλέωση του Σωτήρος έδωσε τέλος στη θυσία ζώων, πριν από 2.000 χρόνια. Όμως παρά τις διαφορές αυτές, έχει μεγάλη αξία σήμερα να διαβάζουμε για τις διάφορες μορφές λατρείας του αρχαίου Ισραήλ, ειδικά όταν τις βλέπουμε όπως ο λαός του Θεού στο Βιβλίο του Μόρμον – σαν έναν τρόπο «να ενδυναμώνει την πίστη τους στον Χριστό» (Άλμα 25:16· βλέπε, επίσης, Ιακώβ 4:5, Ιαρώμ 1:11). Όταν καταλάβουμε τον συμβολισμό της σκηνής του μαρτυρίου και της θυσίας των ζώων, μπορούμε να αποκτήσουμε πνευματικές εσώτερες γνώσεις, οι οποίες θα ενδυναμώσουν επίσης την πίστη μας στον Χριστό.

Εικονογράφηση που απεικονίζει Ισραηλίτες οι οποίοι φέρνουν ένα αρνί στη σκηνή του μαρτυρίου, υπό Robert T. Barrett

Η σκηνή του μαρτυρίου ενδυναμώνει την πίστη στον Ιησού Χριστό

Όταν ο Θεός πρόσταξε τον Μωυσή να φτιάξει μία σκηνή του μαρτυρίου στο στρατόπεδο των Ισραηλιτών, διατύπωσε τον σκοπό του: «Για να κατοικώ μεταξύ τους» (Έξοδος 25:8). Εντός της σκηνής του μαρτυρίου, η παρουσία του Θεού αντιπροσωπευόταν από την κιβωτό της διαθήκης – ένα ξύλινο κουτί καλυμμένο με χρυσάφι, που περιείχε το γραπτό χρονικό της διαθήκης του Θεού με τον λαό Του (βλέπε Έξοδος 25:10-22). Η κιβωτός κρατείτο στο αγιότερο, στο εσώτατο δωμάτιο, χωρισμένο από την υπόλοιπη σκηνή του μαρτυρίου με ένα καταπέτασμα. Αυτό το καταπέτασμα συμβολίζει τον διαχωρισμό μας από την παρουσία του Θεού εξαιτίας της Πτώσης.

Εκτός από τον Μωυσή γνωρίζουμε μόνον ένα άτομο το οποίο μπορούσε να εισέλθει «στο άγιο των αγίων» (Έξοδος 26:34) – τον αρχιερέα. Όπως οι άλλοι ιερείς, έπρεπε πρώτα να πλυθεί και να χρισθεί (βλέπε Έξοδος 40:12-13) και να ντυθεί με ιερά ενδύματα, συμβολικά της θέσης του (βλέπε Έξοδος 28). Μία φορά τον χρόνο, την ημέρα που αποκαλείτο η Ημέρα Εξιλέωσης, ο αρχιερέας πρόσφερε θυσίες εκ μέρους του λαού προτού εισέλθει μόνος εντός της σκηνής του μαρτυρίου. Στο καταπέτασμα έκαιγε θυμίαμα (βλέπε Λευιτικό 16:12). Ο αρωματικός καπνός του θυμιάματος, ανερχόμενος στους ουρανούς αντιπροσώπευε τις προσευχές των ανθρώπων που ανέρχονταν στον Θεό (βλέπε Ψαλμοί 141:2). Μετά ο αρχιερέας, παίρνοντας αίμα από τη θυσία ενός ζώου, περνούσε μέσω του καταπετάσματος και πλησίαζε τον θρόνο του Θεού, ο οποίος συμβολιζόταν από την κιβωτό της διαθήκης (βλέπε Λευιτικό 16:14-15).

Γνωρίζοντας αυτά που γνωρίζετε για τον Ιησού Χριστό και τον ρόλο Του στο σχέδιο του Επουράνιου Πατέρα, μπορείτε να δείτε πώς η σκηνή του μαρτυρίου μάς κατευθύνει προς τον Σωτήρα; Όπως ακριβώς η σκηνή του μαρτυρίου και η κιβωτός εντός αυτής αντιπροσώπευαν την παρουσία του Θεού ανάμεσα στον λαό Του, έτσι ο Ιησούς Χριστός ήταν η παρουσία του Θεού ανάμεσα στον λαό Του (βλέπε Κατά Ιωάννην 1:14). Όπως ο αρχιερέας, έτσι και ο Ιησούς Χριστός είναι ο Μεσολαβητής ανάμεσα σε εμάς και τον Θεό Πατέρα. Πέρασε μέσα από το καταπέτασμα για να μεσολαβήσει για εμάς δυνάμει του αίματος της δικής Του θυσίας (βλέπε Προς Εβραίους 8-10).

Κάποιες πτυχές της σκηνής του μαρτυρίου του Ισραήλ ίσως ακούγονται οικείες σε σας, ιδιαίτερα αν έχετε πάει στον ναό για να λάβετε τις δικές σας διατάξεις. Όπως το αγιότερο μέρος της σκηνής του μαρτυρίου, έτσι και η σελέστια αίθουσα του ναού αντιπροσωπεύει την παρουσία του Θεού. Για να εισέλθουμε θα πρέπει πρώτα να πλυθούμε και να χρισθούμε. Φοράμε ιερά ενδύματα. Προσευχόμαστε σε έναν βωμό, από όπου προσευχές ανέρχονται προς τον Θεό. Και τελικά περνάμε μέσω ενός καταπετάσματος στην παρουσία του Θεού.

Ίσως η σημαντικότερη ομοιότητα ανάμεσα στους σύγχρονους ναούς και στην αρχαία σκηνή του μαρτυρίου είναι ότι και τα δύο, αν κατανοηθούν σωστά, ενδυναμώνουν την πίστη μας στον Ιησού Χριστό και μας γεμίζουν ευγνωμοσύνη για την εξιλεωτική θυσία Του. Ο Θεός θέλει όλα τα τέκνα Του να εισέλθουν στην παρουσία Του. Θέλει «βασίλειο ιεράτευμα» και ιέρειες (Έξοδος 19:6). Όμως οι αμαρτίες μας μάς εμποδίζουν από το να λάβουμε αυτήν την ευλογία, διότι «τίποτε ακάθαρτο δεν μπορεί να κατοικεί με τον Θεό» (Νεφί Α΄ 10:21). Έτσι ο Θεός Πατέρας έστειλε τον Ιησού Χριστό, τον «αρχιερέα [μας] των αγαθών που επρόκειτο να ακολουθήσουν» (Προς Εβραίους 9:11). Παραμερίζει το καταπέτασμα για εμάς και ενδυναμώνει όλον τον λαό του Θεού να «πλησιάζ[ει]… με παρρησία στον θρόνο τής χάρης, για να πάρ[ει] έλεος» (Προς Εβραίους 4:16).

Σήμερα ο σκοπός των ναών έχει να κάνει περισσότερο από το να λάβουμε υπερύψωση για τον εαυτό μας. Αφού λάβουμε τις διατάξεις μας, μπορούμε να σταθούμε στη θέση των προγόνων μας, λαμβάνοντας εξ υποκαταστάσεως διατάξεις εκ μέρους τους. Κατά μία έννοια, μπορούμε να γίνουμε σαν τον αρχαίο αρχιερέα –και τον Μέγα Αρχιερέα– ανοίγοντας την οδό προς την παρουσία του Θεού για άλλους.

Η θυσία ενδυναμώνει την πίστη στον Ιησού Χριστό

Οι αρχές της εξιλέωσης και της συμφιλίωσης διδάχθηκαν με σθένος στην αρχαία πρακτική της θυσίας ζώων, η οποία προϋπήρχε κατά πολύ του νόμου του Μωυσή. Χάρη στο αποκατεστημένο Ευαγγέλιο, ξέρουμε ότι ο Αδάμ και η Εύα πρόσφεραν θυσία, κατανοούσαν τη συμβολική αναφορά της στη θυσία του Σωτήρος και το δίδαξαν στα τέκνα τους (βλέπε Μωυσή 5:4-12· βλέπε, επίσης, Γένεση 4:4).

Ο συμβολισμός της θυσίας ζώων ενδεχομένως να φαινόταν ιδιαιτέρως οδυνηρός την Ημέρα Εξιλέωσης του αρχαίου Ισραήλ («Yom Kippur» στα εβραϊκά). Η ανάγκη για αυτήν την ετήσια τελετή εκφράστηκε στο Λευιτικό 16:30: «Σ’ αυτή την ημέρα ο ιερέας θα κάνει εξιλέωση για σας, για να σας καθαρίσει, ώστε να είστε καθαροί από όλες τις αμαρτίες σας μπροστά στον Κύριο». Κατ’ αυτόν τον τρόπο η παρουσία του Θεού μπορούσε να παραμείνει ανάμεσα στους ανθρώπους. Αυτή η εξιλέωση πραγματοποιείτο μέσω διαφόρων τελετών. Σε μία από αυτές φονευόταν ένας τράγος ως προσφορά για τις αμαρτίες των ανθρώπων και ο αρχιερέας έφερνε το αίμα του τράγου στο αγιότερο μέρος. Κατόπιν, ο αρχιερέας έθετε τα χέρια του σε έναν ζωντανό τράγο και εξομολογείτο τις αμαρτίες των τέκνων του Ισραήλ – μεταφέροντας συμβολικά εκείνες τις αμαρτίες στον τράγο. Κατόπιν οδηγούσαν τον τράγο έξω από τον καταυλισμό του Ισραήλ.

Στο τελετουργικό αυτό οι τράγοι συμβόλιζαν τον Ιησού Χριστό που ελάμβανε τη θέση των αμαρτωλών. Η αμαρτία δεν επιτρεπόταν στην παρουσία του Θεού. Όμως αντί να καταστρέψει ή να εκδιώξει τους αμαρτωλούς, ο Θεός παρείχε έναν άλλο τρόπο – θα φονευόταν ή θα εκδιωκόταν ένας τράγος αντί γι’ αυτούς. «Kαι ο τράγος θα βαστάξει επάνω του όλες τις ανομίες τους» (Λευιτικό 16:22).

Ο συμβολισμός αυτών των τελετουργικών έδειχνε προς τον δρόμο που είχε παράσχει ο Θεός για να μας φέρει πίσω στην παρουσία Του – τον Ιησού Χριστό και την Εξιλέωσή Του. Ο Σωτήρας «βάσταξε τις ασθένειές μας, και επιφoρτίστηκε τις θλίψεις μας» ακόμα και «την ανoμία όλων μας» (Ησαΐας 53:4, 6). Στάθηκε στη θέση μας, έδωσε τη ζωή Του για να πληρώσει την τιμωρία της αμαρτίας και κατόπιν νίκησε τον θάνατο διά της Αναστάσεώς Του (βλέπε Μωσία 15:8-9). Η θυσία του Ιησού Χριστού ήταν η «μεγάλη και τελευταία θυσία. Μάλιστα, όχι θυσία ανθρώπου, ούτε ζώου» αλλά «μια απέραντη και αιώνια θυσία» (Άλμα 34:10). Ήταν η εκπλήρωση κάθε πράγματος προς το οποίο έδειχναν οι αρχαίες θυσίες.

Για τον λόγο αυτόν, όταν ολοκληρώθηκε η θυσία Του, είπε: «Και να μην προσφέρετε πλέον σε εμένα το χύσιμο του αίματος. Μάλιστα, οι θυσίες σας… να σταματήσουν… Και να προσφέρετε για θυσία προς εμένα, καρδιά συντετριμμένη και πνεύμα μεταμελημένο» (Νεφί Γ΄ 9:19-20).

Έτσι, όταν βρίσκετε περικοπές στην Παλαιά Διαθήκη σχετικά με θυσίες και τη σκηνή του μαρτυρίου (ή αργότερα τον ναό) –και θα βρείτε πολλά– να θυμάστε ότι πρωταρχικός σκοπός όλου αυτού είναι η ενδυνάμωση της πίστης σας στον Μεσσία, Ιησού Χριστό. Αφήστε την καρδιά και τον νου σας να στραφούν σε Εκείνον. Συλλογιστείτε τι έχει κάνει Εκείνος για να σας φέρει πίσω στην παρουσία του Θεού – και τι θα κάνετε εσείς για να Τον ακολουθήσετε.

Σημείωση

1. Το Έξοδος 33:7-11 αναφέρει μία «σκηνή του μαρτυρίου», όπου ο Μωυσής επικοινωνούσε με τον Κύριο, όμως αυτό δεν ήταν το περιβάλλον για τις θυσίες που περιγράφηκαν στο Έξοδος και στο Λευιτικό. Εκείνες οι θυσίες τελούνταν στη σκηνή που περιγράφηκε στο Έξοδος 25-30, την οποία πρόσταξε ο Θεός τον Μωυσή να κατασκευάσει και την οποία κατασκεύασαν τα τέκνα του Ισραήλ (βλέπε Έξοδος 35-40). Αυτή η σκηνή, όπου ο Ααρών και οι γιοι του τελούσαν θυσίες ζώων, συχνά αναφερόταν επίσης ως η «σκηνή του μαρτυρίου» (βλέπε, για παράδειγμα, Έξοδος 28:43, 38:30, Λευιτικό 1:3).