Laipelí
Mateuteu ki ha Meʻa Fakatuʻupakē mo e Ngaahi Meʻangāue ke Fakaʻaongaʻi ʻe he Kau Takí


“Mateuteu ki ha Meʻa Fakatuʻupakē mo e Ngaahi Meʻangāue ke Fakaʻaongaʻi ʻe he Kau Takí,” Mateuteu ki ha Meʻa Fakatuʻupakeé (2023)

Mateuteu ki ha Meʻa Fakatuʻupakē mo e Ngaahi Meʻangāue ke Fakaʻaongaʻi ʻe he Kau Takí

ʻĪmisi
Various people serving together

Ko e Tokangaʻi ʻo e Ngaahi Ngāue Tokoní

ʻI he taimi ʻoku kole ai ʻe ha siteiki ʻoku uesia ha tokoni mei ha ngaahi siteiki kehe ke tokoni ʻi ha fakamaʻa ʻi ha fakatamakí, ko e kolé ʻoku totonu ke fakapapauʻi ai ʻa e tokolahi ke nau fai ha ngāue pau ʻoku ʻosi tomuʻa fakamatalaʻi, ʻa ia ʻoku ʻosi mateuteu kiate kinautolu ʻi haʻanau aʻu atu.

ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi fatongiá, ʻo fakatatau mo e fakahinohino ʻa e kau taki fakalotofonuá, ʻa e:

  • Talēkita—ke ne fakataukeiʻi ʻa e kau ngāue tokoní, tataki ʻa e ngāué, fai e ngaahi tuʻutuʻuní ʻo ka fiemaʻu, tokoniʻi ke malu ʻa e kau ngāué, pea mo fakapapauʻi ʻoku hiki ʻa e ngaahi houá mo lipooti.

  • Kouʻōtineita ki he ʻUluaki Tokoní/mo e Moʻuí—ke ne fai ʻa e ʻuluaki tokoní, ʻoange mo ha meʻatokoni mo e vai ki he kau ngāue tokoni ʻoku nau fiemaʻú.

  • Kau Taki Faka-timi—ke nau taki ha kulupu ʻoku tautau toko 2–20. Ko e kau taki fakatimí ʻoku totonu ke ʻomai ia ʻe he ngaahi ʻiuniti ʻoku nau ngāué. ʻE fakapapauʻi ʻe he taki ʻo e timi takitaha, ʻoku lahi feʻunga ʻa e ngāué ki he mēmipa takitaha ʻo e timí, ʻokú ne maʻu ʻa e meʻangāue totonú, pea ʻoku ngāue. ʻI he kakato ʻa e ngaahi ngāué, ʻe toe fakataimi-tēpileʻi ʻe he taki ʻo e timí ha ngaahi ngāue foʻou. Te ne fakakaukauʻi ʻa e founga lelei taha ke fakaʻaongaʻi ai e ngaahi maʻuʻanga tokoni he timí. ʻOku fatongia ʻaki ʻe he kau taki ʻo e timí ke lipooti ʻa e tuʻunga ʻo e ngāue takitaha ʻoku fiemaʻu, fakafonu ʻa e Loka Ngāue ʻa e Kulupú, kole ha kau ngāue tokoni tokolahi ange ʻo ka fiemaʻu, pea mo fakafuofuaʻi ʻa e malu ʻo e ʻapi takitaha kimuʻa pea toki fai ha ngāue.

  • Kau Supavaisa ki he Ngāué—ke nau ō ki he ngaahi feituʻu ʻoku uesiá, lipooti mai ki he ngaahi senitā ngāué, vahe pe toe fekau atu ʻa e kau ngāue tokoní, pea mo tokoni ke fakapapauʻi ʻoku maʻu ʻe he ngaahi timí kotoa ha ngaahi ngāue mo ʻai ke hokohoko pē ʻa e ngāué.

  • Kouʻōtineita ki he Naunaú—ke tānaki mo puleʻi ʻa e ngaahi meʻangāué mo e naunaú, kau ai mo e ngaahi naunau ki he ʻuluaki tokoní. (Vakai, “Ngaahi Meʻa Fakamaʻa Tāfea Angamaheni,” ʻi laló.)

  • Faiongoongo/Fai-hisitōlia—ke faitaaʻi ʻa e kau ngāue tokoní ʻi he ngaahi tūkunga mo e feituʻu kotoa pē. ʻOku ʻikai ke nau faʻa fengāueʻaki mo ha timi pē taha ka ʻoku nau ngāue ki he feituʻu fakakātoa ʻoku uesiá.

ʻI heʻenau aʻu ki he feituʻu kuo vahe ki aí, ʻoku totonu ke ʻi ai ha talēkita pe taki ngāue tokoni ke fakapapauʻi ʻoku fakataukeiʻi fakalelei ʻa e kau ngāue tokoní kātoa ki heʻenau ngāué, ʻo kau ai hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi foomu ki he Ngāué mo e ʻOta ʻo e naunaú, pea mo fakamatalaʻi ha ngaahi hohaʻa fekauʻaki mo e malú.

ʻOku faʻa aʻu taimi kehekehe mai ʻa e kau ngāue tokoní he taimi lahi, ko ia, ʻoku fiemaʻu leva ʻa e fakahinohinó ke toutou fakahoko pea ʻoku totonu ke maau koeʻuhí ke ʻoua naʻa toe tatali ʻa e kau ngāue tokoní ke fakataukeiʻi. ʻE lava ʻe ha kau faifakahinohino tokolahi ʻo fakahoko ha fakataukei vave, mo taimi tatau ki ha kau ngāue tokoni tokolahi.

Ko e kau ngāue tokoní ʻoku totonu ke “fakaʻilongaʻi ʻenau aʻu maí” mo ʻenau “mavahé” ʻi he feituʻu ʻoku fai ai ʻa e ngāué. Ko e ngaahi timi ngāué ʻoku totonu ke maau mo ʻiloʻi ʻe he uōtí pe siteikí.

Fakamatala ke ʻoange ki he kau ngāue tokoní:

  • Ko ha fakamatala ʻo e meʻa ʻoku hokó mo e ngāue ke fakahokó

  • Ngaahi fokotuʻu ki he meʻa ke ʻomaí: meʻangāue, vala, naunau fakafoʻituitui, meʻakai mo e vai, mo e alā meʻa pehē

  • Fakamatala fekauʻaki mo e fokotuʻutuʻu ki he mohé, feituʻu ʻoku ʻi ai ʻa e saoá mo e falemālōloó, mo e alā meʻa peheé

  • Ngaahi tatau ʻo e fakamatala ʻoku ui ko e “Ngaahi Fakahinohino ki he Fakamaʻa ʻi he Fakatamakí—Kau Ngāue Tokoni ʻa e Siasí”

  • Fakamatala ko e kau ngāue tokoni ʻa e Siasí ke tokoni ʻi he fakamaʻá, kae ʻikai ko ha toe langa foʻou

  • Fakamatala fetuʻutaki ki he kouʻōtineita ngāue tokoni ʻo e siteikí ʻi he fakatamakí

  • Ko ha fakamanatu ʻoku ʻikai totonu ke malanga ʻa e kau ngāue tokoní lolotonga ʻenau fakahoko ʻa e ngāue tokoní

Fakamatala ke tānaki ʻi he ngāué:

  • Tokolahi ʻo e kau ngāue tokoní mo e houa naʻe ngāueʻí (ke lekooti mo lipooti ʻi he laine ʻo e lakanga fakataulaʻeikí)

  • Hingoa mo e fika telefoni ʻo e (niʻihi) fakafoʻituitui ʻoku nau fakafekauʻaki ʻa e ngaahi ngāue tokoní

  • Feituʻu ʻo e ngāué

  • Lōloa ʻo e ngāué

Ngaahi meʻa kehe ke fakakaukauʻi:

  • Ngaahi fokotuʻutuʻu ki he mohé.

  • Feituʻu ʻoku ʻi ai ʻa e falekaukaú mo e falemālōloó.

  • Fefonongaʻakí, meʻatokoní, naunau ki he vaí, mo e alā meʻa peheé.

  • ʻE lava ke kau ʻa e toʻu tupú (taʻu 10–18) ʻi ha ngaahi ngāue mo ha ngaahi ʻekitivitī tokoni kehe ʻi ha fakatamaki, kau ai ha ngaahi ngāue fakamaʻa, ngaahi senitā foaki, mo e tānaki meʻakaí.

  • ʻOku totonu ke fakakaukauʻi fakalelei ʻe he kau taki fakalotofonuá ʻa e ngāué pea fai ha fakahinohino ki he mātuʻá fekauʻaki mo e taʻu ʻo e toʻu tupu ʻoku fakangofuá. ʻOku totonu ke fakakaukauʻi fakalelei ʻa e toʻu tupu ke nau ngāue ʻi he ngaahi ngāue “ʻuli” faingataʻá.

  • ʻOku lahi ha ngaahi ngāue ʻe lava ke kau ki ai ʻa e kāingalotu ʻoku ʻi ai ʻenau ngaahi fiemaʻu makehe mo nau ongoʻi lavameʻa ʻi heʻenau tokoni ki he niʻihi kehé (hangē ko ʻení, senitā tali telefoní, ngaahi senitā ki he foakí, teuteu ʻo e meʻakaí, mo e ngaahi fale hūfangá).

Te u Lava Fēfē ke Tokoniʻi ha Niʻihi kehe ke nau Teuteu?

VOAD (meimei ʻi he US pē): ʻOku fakafekauʻaki ʻe he Voluntary Organization Active in Disaster (VOAD) ʻa e ngaahi ngāue ʻi he ngaahi kautaha tokoní, ngaahi kulupu fakalotú, mo e ngaahi potungāue fakapuleʻanga ʻoku kau ʻi he tokoni ki he fakatamakí.

Ngaahi Fakahinohino ki he Kau Fakafofonga VOAD ʻo e Siasí

Ko e hā ʻoku kau ai ʻa e Siasí ki he VOAD?

Ko e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní ko ha mēmipa fili ia ʻo e kautaha VOAD Fakafonuá pea ʻokú ne poupouʻi ʻa e taumuʻa mo e misiona ʻo e VOAD. ʻI heʻene kau ʻi he VOAD, ʻoku hoko ai ʻa e Siasí ko ha konga totonu ʻo e kakai ʻoku tokoni fakavavevave ʻi he ʻIunaiteti Siteití.

ʻOku toe hoko foki ʻa e ngaahi kautaha hangē ko e Kolosi Kulá mo e Salvation Army ko ha ongo mēmipa longomoʻui ʻo e VOAD. ʻOku toe kau mālohi foki ha ngaahi potungāue fakapuleʻanga, fakasiteiti, mo fakalotofonua, ʻo kau ai ʻa e Homeland Security mo e FEMA ʻi hono teuteu mo fakafekauʻaki ʻa e ngaahi ngāué. ʻOku mahuʻinga ke tanumaki ha fengāueʻaki lelei mo e ngaahi kautaha tokoni kehé kimuʻa pea toki hoko ha meʻa fakatuʻupakē pe fakatamaki.

Ko e hā ʻa e VOAD faka-siteiti?

ʻOku vahevahe ʻa e kautaha VOAD Fakafonuá ki ha ngaahi vāhenga fakasiteiti. ʻOku ʻi ai ha vāhenga VOAD fakasiteiti ʻi he ngaahi siteití taki taha ʻe 50. Ko ha niʻihi ʻo e ngaahi siteiti lalahi angé ʻoku vāhenga ia ʻe ua. Ko e lahi taha ʻo e ngaahi vāhenga VOAD fakasiteití ʻoku nau fakataha fakamāhina ke aleaʻi ʻa e teuteú mo fakafekauʻaki ʻa e ngaahi ngāué. ʻOku poupouʻi atu ʻa e mataotao VOAD kuo vahe ki aí, ke kau ʻi he ngaahi fakataha fakamāhina ʻa e VOAD. Ko e fakamatala ki he vāhenga ʻo e siteiti takitaha ʻe lava ke maʻu ia ʻi he National VOAD website.

Ko e hā ʻa e ngaahi fatongia ʻo ha mataotao VOAD?

Ko ha mataotao VOAD kuo vahe, ʻoku totonu ke ne hoko ko ha mēmipa longomoʻui ʻo hono vāhenga VOAD fakasiteití ʻaki ʻene fakahoko ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení:

  • ʻAlu ki he ngaahi fakataha fakamāhiná.

  • Totongi ʻa e tukuhaú kapau ʻoku kaunga ki ai (kātaki ʻo fetuʻutaki ki he pule uelofea fakaʻēliá ki ha fakamatala lahi ange).

  • Kau ʻi he ngaahi konifelenisi fakatelefoni kimuʻa pea mo e ʻosi ʻa e ngaahi fakatamakí.

  • Fokotuʻu ange ʻa e ngaahi tokoni kehe ʻa e Siasí ʻo ka taau.

Ko e hā ʻe lava ke ʻomai ʻe he Siasí?

Fakatatau mo e fakahinohino ʻa e Fitungofulu Fakaʻēlia ʻi he ʻēlia ʻoku uesiá, ʻe lava ke kole ʻe he pule uelofea fakaʻēliá mo e mataotao VOAD ʻa e tokoni ko ʻení:

  • Ngāue tokoni

  • Meʻakaí mo e vai

  • ʻŪ sipi kafu

  • Ngaahi tefitoʻi naunau fakafaitoʻo

  • Ngaahi naunau ki he fakamaʻá

  • Ngaahi naunau haisiní

  • Faleʻi faingataʻaʻia mo e tokoni fakaeloto mei he Ngaahi Tokoni ki he Fāmilí

  • Nofoʻanga fakataimi

Vakai ki he FEMA Emergency Management Institute ki ha ngaahi maʻuʻanga tokoni mo ha fakahinohino lahi ange.

Ngaahi Fehokotakiʻanga Fekauʻaki:

Paaki