Ako Lea Faka-Pilitāniá
Lēsoni 21: ʻApí


“Lēsoni 21: ʻApí,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó (2022)

“Lēsoni 21,” EnglishConnect 1 maʻá e Kau Akó

ʻĪmisi
fāmili ʻoku tangutu he sea sofa

Lesson 21

Home

Taumuʻá: Te u ako ke fakamatalaʻi ha falekaukau mo ha loki mohe.

Personal Study

Mateuteu ki hoʻo kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.

ʻĪmisi
fakaʻilonga a
Study the Principle of Learning: Counsel with the Lord

Fealēleaʻaki mo e ʻEikí

I improve my learning by counseling with God daily about my efforts.

ʻOku tupulaki ʻeku akó ʻi heʻeku fealeaʻaki fakaʻaho mo e ʻOtuá fekauʻaki mo ʻeku ngaahi feingá.

Naʻe akoʻi ʻe Sīsū Kalaisi ha falukunga kakai ʻi he fakaofi atu ha talavou kiate Ia ʻo fehuʻi ange ʻa e meʻa naʻe fiemaʻu ke ne fai ke fakalakalaka aí. Ko e fehuʻi ne fai ʻe he talavoú ko ha fehuʻi ia te tau takitaha lava ʻo fakahoko ʻi heʻetau fealeaʻaki mo e Tamai Hēvaní ke fakalakalaka aí:

“Ko e hā ʻoku ou kei hala aí?“ (Mātiu 19:20).

Te ke lava ʻo fai ʻa e fehuʻi tatau ko ʻení ʻi he lotú. ʻOku tau lotu ki he ʻOtuá ʻi he huafa ʻo Hono ʻAlo ko Sīsū Kalaisí. ʻI he tokoni ʻa e ʻOtuá, te ke lava ʻo ʻilo ha ngaahi matavaivai ʻi ho akó pea feinga ke fakaleleiʻi ia. Hangē ko ʻení, kapau ʻoku faingataʻa hoʻo lea leleí, te ke lava ʻo tuku ha miniti ʻe 10 ke ako lea ai ʻo ʻikai hohaʻa ki he ngaahi fehalākí. Pe kapau te ke fai ha ngaahi fehalaaki lahi, te ke lava ʻo tuku ha miniti ʻe 10 ke ako lea māmālie mo tokanga ai. ʻE lava ʻa e fealeaʻaki mo e ʻEikí ʻo tokoni ke mahino kiate koe ʻa e fanga kiʻi founga iiki ʻe fiemaʻu ke ke fai ke aʻusia ai hoʻo ngaahi taumuʻá.

ʻĪmisi
ongomeʻa mali ʻoku lotu

Ponder

  • ʻI hoʻo fealeaʻaki mo e ʻOtuá, ko e hā ha ngaahi matavaivai ʻokú ke vakai ki ai ʻi hoʻo akó?

  • Ko e hā ha ngaahi taumuʻa iiki te ke lava ʻo fokotuʻu ke fakaleleiʻi ʻaki e ngaahi matavaivai ko iá?

ʻĪmisi
fakaʻilonga e
Memorize Vocabulary

Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e ngaahi foʻi lea takitaha kimuʻa pea fakahoko hoʻomou kulupu fepōtalanoaʻakí. Feinga ke fakahingoa e ngaahi meʻa ʻi homou ʻapí ke tokoni ke ke manatuʻi e ngaahi lea faka-Pilitāniá.

There is …

ʻOku ʻi ai …

There are …

ʻOku ʻi ai …

Nouns

bathroom/bathrooms

falekaukau/ʻū falekaukau

bathtub/bathtubs

topu kaukau/ʻū topu kaukau

bed/beds

mohenga/ʻū mohenga

bedroom/bedrooms

loki mohe/ʻū loki mohe

blanket/blankets

kafu/ʻū kafu

cupboard/cupboards

kōpate/ʻū kōpate

door/doors

matapā/ʻū matapā

floor

faliki

lamp/lamps

maama/ʻū maama

mirror/mirrors

sioʻata/ngaahi sioʻata

pillow/pillows

pilo/ʻū pilo

shower/showers

saoa/ʻū saoa

sink/sinks

singi/ngaahi singi

toilet/toilets

falemālōlō/ʻū falemālōlō

towel/towels

taueli/ʻū taueli

window/windows

luva/ʻū luva

Vākai ki he lēsoni 20 ki ha nounslahi ange.

Prepositions

above

ʻolunga

in

ʻi he

next to

tafaʻaki ʻo e

on

ʻi he

under

ʻi lalo ʻi he

ʻĪmisi
fakaʻilonga f
Practice Pattern 1

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Te ke lava ʻo fetongi ʻa e ngaahi foʻi lea ʻoku laineʻí ʻaki ʻa e ngaahi foʻi lea ʻi he konga ki he “Memorize Vocabulary.”

A: Tell me about your (noun).B: There is (noun) in the (noun).

Request

ʻĪmisi
fehuʻi ʻo e sīpinga 1 talamai fekauʻaki mo hoʻo nauná

Answers

ʻĪmisi
tali ʻo e sīpinga 1 ʻoku ʻi ai ʻa e nauna ʻi he nauna

Examples

ʻĪmisi
loki mohe lanu hinehina

A: Tell me about your bathroom.B: There is a mirror in the bathroom. There are sinks.

A: Tell me about your bedroom.B: There is a window in the bedroom. There are pillows.

ʻĪmisi
fakaʻilonga h
Practice Pattern 2

Akoako hono fakaʻaongaʻi ʻo e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali ʻa e ngaahi fehuʻí. ʻAhiʻahi fakahoko ʻa e ngaahi ʻekitivitī pōtalanoa fakakulupu 1 mo e 2 kimuʻa pea fakataha hoʻo kulupú.

Q: Where is the (noun)?A: The (noun) is above the (noun).

Questions

ʻĪmisi
fehuʻi ʻo e sīpinga 2 ko e fē ʻa e nauná

Answers

ʻĪmisi
tali ʻo e sīpinga 2 ko e nauná ʻoku ʻi ʻolunga ʻi he nauná

Examples

ʻĪmisi
mohenga lanu hinehina ofi ki he luvá

Q: Where are the towels?A: The towels are under the sink.

Q: Where is the window?A: The window is above the bed.

ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns

Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi kotoa ia.

Additional Activities

Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 1.

Act in Faith to Practice English Daily

Hokohoko atu hono ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa pē. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: Counsel with the Lord

(20–30 minutes)

ʻĪmisi
ongomeʻa mali ʻoku lotu

ʻĪmisi
fakaʻilonga 1
Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.

Ako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:

  • Akoako hono ʻeke ʻa e ngaahi fehuʻí.

  • Akoako hono tali ʻa e ngaahi fehuʻí.

  • Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.

Toe fai ʻa e sīpinga 2

ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Vakai ki he ʻū fakatātaá. Fehuʻi pea tali ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e loki takitaha. Lea ʻaki ʻa e lahi taha te ke lavá. Taufetongi.

Example

ʻĪmisi
loki mohe moveuveu mo e ʻū puipui
  • A: Tell me about the bedroom.

  • B: There is a bed in the bedroom. There is a mirror next to the bed. There are clothes on the floor.

  • A: Where is the blanket?

  • B: The blanket is on the bed.

Image 1

ʻĪmisi
loki mohe moveuveu mo e ʻū puipui (blinds)

Image 2

ʻĪmisi
falekaukau

Image 3

ʻĪmisi
loki mohe

Image 4

ʻĪmisi
falekaukau taila lanu pulū mo e saoa

ʻĪmisi
fakaʻilonga 3
Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

Part 1

Fehuʻi mo tali ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo ha loki mohe. Lea ʻaki ʻa e lahi taha te ke lavá. Taufetongi.

New Vocabulary

big

lahi

small

siʻisiʻi

messy

moveuveu

clean

maʻa

Example
  • A: Tell me about your bedroom.

  • B: There is a pillow on the bed. There is a blanket on the bed. There is a lamp next to the bed.

  • A: Is it messy or clean?

  • B: It is clean.

  • A: Where is the window?

  • B: The window is above the bed.

Part 2

Fehuʻi mo tali ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo ha falekaukau. Lea ʻaki ʻa e lahi taha te ke lavá. Taufetongi.

Example
  • A: Tell me about your bathroom.

  • B: There is a sink in the bathroom. There is a mirror above the sink. There is a cupboard under the sink. There is a shower next to the toilet.

  • A: Is it big or small?

  • B: It is small.

  • A: Where is the towel?

  • B: The towel is next to the shower.

Evaluate

(5–10 minutes)

Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ko ia ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.

Evaluate Your Progress

I can:

  • Describe a bedroom and a bathroom.

    Fakamatalaʻi ha loki mohe mo ha falekaukau.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Describe where things are in a bedroom and a bathroom.

    Fakamatalaʻi e ngaahi meʻa ʻi ha loki mohe mo ha falekaukau.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia

Evaluate Your Efforts

Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:

  1. Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni fakaakó.

  2. Ako maʻuloto ʻa e ngaahi foʻi leá.

  3. Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.

  4. Akoako he ʻaho kotoa.

Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”

Vahevahe ʻa hoʻo taumuʻá mo ha hoa.

Act in Faith to Practice English Daily

“ʻE ueʻi kitautolu ʻe he Laumālie Māʻoniʻoní ke tau fakalakalaka peá ne tataki kitautolu ki ʻapi, ka ʻe fiemaʻu ke tau kole ki he ʻEikí ke Ne fakahinohino mai e halá” (Larry R. Lawrence, “Ko e Hā ʻOku Teʻeki Ai Ke u Faí?,” Liahona, Nōvema 2015, 33).

Paaki