Ako Lea Faka-Pilitāniá
Lēsoni 17: ʻI he Koló


“Lēsoni 17: ʻI he Koló,” EnglishConnect 2 maʻá e Kau Akó (2022)

“Lēsoni 17,” EnglishConnect 2 maʻá e Kau Akó

ʻĪmisi
toʻu tupu ʻoku tangutu ʻi tuʻa

Lesson 17

In the Community

Taumuʻá: Te u ako ke fakamatalaʻi e ngaahi meʻa ʻe hoko he kahaʻú mo fai ha ngaahi fakaafe.

Personal Study

Mateuteu ki hoʻo kulupu fepōtalanoaʻakí ʻaki haʻo fakakakato ʻa e ngaahi ʻekitivitī A ki he I.

ʻĪmisi
fakaʻilonga a
Study the Principle of Learning: Press Forward

Vivili Atu ki Muʻa

With God’s help, I can press forward even when I face obstacles.

ʻI he tokoni ʻa e ʻOtuá, te u lava ʻo vilitaki atu ki muʻa neongo ʻeku fehangahangai mo e ngaahi faingataʻá.

Te tau laukonga ki ha fefine ko Lute ʻi he folofolá ʻa ia naʻe fepaki mo ha ngaahi faingataʻa lahi. Naʻe pekia hono husepānití, pea naʻe ʻikai haʻane fānau. Naʻe palani ʻa Naomi, ko ʻene faʻē ʻi he fonó, ke foki ki hono fonuá peá ne talaange kia Lute ke nofo, ka naʻe tali ange ʻe Lute,

“Ko e potu ʻokú ke ʻalu ki aí, te ta ō ai; pea ko e potu te ke mohe aí, te ta mohe ai: ko ho kakaí ʻe hoko ko hoku kakai, pea ko ho ʻOtuá, ko hoku ʻOtua. … [Naʻe] vakai ʻa [Naomi] ʻoku loto mālohi pē [ʻa Lute] ke na ō mo ia” (Lute 1:16, 18).

Naʻe papau e loto ʻo Luté pea naʻá ne angatonu. Naʻe fili ʻa Lute ke nofo mo Naomi ʻi ha feituʻu muli, naʻe mamaʻo mei hono fāmilí mo e anga fakafonuá. Naʻá ne fili ke angatonu ki heʻene tui fakalotu foʻoú. Naʻe faingataʻa ʻaupito ʻa e moʻuí kia Lute mo Naomi. Naʻá na masivesiva pea faingataʻa ke maʻu ha meʻa feʻunga ke na kai. Naʻe laka pē ʻa Lute ki muʻa mo falala ki he ʻOtuá, pea naʻá ne tauhi ʻa Naomi. Naʻe ʻafioʻi ʻe he ʻOtuá ʻene faingataʻaʻiá pea faitāpuekina ʻene ngaahi feingá. Hili ha kiʻi taimi, naʻe toe mali ʻa Lute, ʻi ai mo ʻene fānau, pea maʻu ha meʻatokoni feʻunga maʻa hono fāmilí. Te ke lava ʻo falala ki he ʻOtuá ʻo hangē ko Luté. Te ke lava ʻo laka ki muʻa ʻi he tui neongo ʻa e faingataʻá.

ʻĪmisi
Lute mo Naomi

Ponder

  • ʻOku mahino fēfē kiate koe ʻa e ngaahi aʻusia ʻa Luté?

  • ʻE founga fēfē haʻo laka ki muʻa mo e ʻamanaki lelei ki he ʻOtuá?

  • ʻOku kaunga fēfē nai ʻeni ki hoʻo aʻusia ʻi he ako lea Faka-Pilitāniá?

ʻĪmisi
fakaʻilonga e
Memorize Vocabulary

Ako ʻa e ʻuhinga pea mo hono puʻaki ʻo e ngaahi foʻi lea takitaha kimuʻa pea fakahoko hoʻomou kulupu fepōtalanoaʻakí.

What will you do?

Ko e hā e meʻa te ke faí?

I will …

Te u …

Verbs

attend a party

ʻalu ki ha paati

do a service project

fai ha ngāue ʻofa

go to a concert

ʻalu ki ha koniseti

play soccer

vaʻinga soka

run a race

lele ʻi ha lova

watch a movie

sio faiva

Nouns

celebration

fakamanatua

food

meʻakai

game

vaʻinga

parade

laka fakaʻaliʻali

party

paati

church

siasi

park

paʻake

stadium

paʻake vaʻinga

Time

at 8:00

ʻi he 8:00

in a few days

ʻi ha ngaahi ʻaho siʻi

in two days

ʻi he ʻaho ʻe ua

next week

uike kahaʻu

on Friday

ʻi he Falaité

ʻĪmisi
fakaʻilonga f
Practice Pattern 1

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí.

Q: What will you do (time)?A: I will (verb) (time).

Questions

ʻĪmisi
sīpinga 1 fehuʻi ko e hā e meʻa te ke fai he taimí

Answers

ʻĪmisi
sīpinga 1 tali Te u veape taimi

Examples

ʻĪmisi
lova takai ʻi he fonuá

Q: What will you do next week?A: I will run a race next week.

ʻĪmisi
koniseti ʻi he poʻulí

Q: What will she do at 8:00 p.m.?A: She will go to a concert at 8:00 p.m.

ʻĪmisi
tokotaha tā nafa ʻi ha kau ifi ʻoku laka

Q: What will they do in a few days?A: They will go to a parade.

ʻĪmisi
fakaʻilonga h
Practice Pattern 2

Akoako hono ngāue ʻaki ʻa e ngaahi sīpingá kae ʻoua kuó ke lava lelei ʻo ʻeke mo tali e ngaahi fehuʻí. Feinga ke mahino ʻa e ngaahi tuʻutuʻuni ʻi he ngaahi sīpingá. Fakakaukau ki he founga ʻoku faitatau pe kehekehe ai ʻa e lea faka-Pilitāniá mei hoʻo lea fakafonuá.

Q: When is the (noun)?A: It will be at (time). There will be (noun).

Questions

ʻĪmisi
sīpinga 2 fehuʻi ko e fē taimi ʻa e nauná

Answers

ʻĪmisi
sīpinga 2 tali ʻe fakahoko ia ʻi he taimi

Examples

ʻĪmisi
fāmili ʻi ha faiʻaho ʻo ha fefine toulekeleka

Q: When is the party?A: It will be at 8:00 p.m.

Q: Where is the party?A: It will be at the park.

Q: What will happen at the party?A: There will be games and good food.

ʻĪmisi
fakaʻilonga i
Use the Patterns

Hiki ha foʻi fehuʻi ʻe fā te ke lava ʻo ʻeke ki ha taha. Hiki ha tali ki he fehuʻi takitaha. Lau leʻolahi kotoa ia.

Additional Activities

Fakakakato ‘a e ngaahi ʻekitivitī mo e sivi ʻo e lēsoní ʻi he ʻinitanetí ʻi he englishconnect.org/learner/resources pe ʻi he Tohi Ngāue EnglishConnect 2.

Act in Faith to Practice English Daily

Hokohoko atu hono ako ʻa e lea faka-Pilitāniá he ʻaho kotoa pē. Fakaʻaongaʻi hoʻo “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.” Toe vakaiʻi hoʻo taumuʻa akó pea sivisiviʻi hoʻo ngaahi ngāué.

Conversation Group

Discuss the Principle of Learning: Press Forward

(20–30 minutes)

ʻĪmisi
Lute mo Naomi

ʻĪmisi
fakaʻilonga 1
Activity 1: Practice the Patterns

(10–15 minutes)

Toe vakaiʻi ʻa e lisi ʻo e ngaahi foʻi leá mo ha hoa.

Ako ʻa e sīpinga 1 mo ha hoa:

  • Akoako hono ʻeke ha ngaahi fehuʻí.

  • Akoako hono tali ha ngaahi fehuʻí.

  • Akoako ha fepōtalanoaʻaki ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi sīpingá.

Toe fai ʻa e sīpinga 2.

ʻĪmisi
fakaʻilonga 2
Activity 2: Create Your Own Sentences

(10–15 minutes)

Fakatulamaʻi. ʻOku fai ʻe hoa A ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e meʻa ʻoku hokó. ʻOku tali ʻe hoa E ʻa e ngaahi fehuʻí mo fakaafeʻi ʻa hoa A ki he polokalamá. Taufetongi ʻa e ngaahi tuʻungá.

New Vocabulary

Do you want to come to the concert with me?

Te ke fie ʻalu mo au ki he konisetí?

How much is it?

ʻOku fiha?

Example

Event: Concert

Polokalamá: Koniseti

Time: 8:00 p.m.

Taimí: 8:00 p.m.

Day: Thursday

ʻAhó: Tuʻapulelulu

Date: September 14

ʻAhó: 14 Sepitema

Cost: $15

Mahuʻingá: $15

Location: South Stadium

Feituʻú: Paʻake Sauté

Details: A band will play music. There will be a special performance.

Fakaikiikí: ʻE tā-meʻa ai ha kau ifi. ʻE ʻi ai ha fakaʻaliʻali makehe.

ʻĪmisi
koniseti ʻi he poʻulí
  • A: What will you do on Thursday?

  • B: I will go to a concert.

  • A: Where is the concert?

  • B: It will be at South Stadium.

  • A: When is the concert?

  • B: It’s at 8:00 p.m.

  • A: What will happen at the concert?

  • B: There will be a special performance. Do you want to come to the concert with me?

  • A: Yes! How much is it?

  • B: It’s 15 dollars.

Chart 1

Event: Soccer Game

Polokalamá: Vaʻinga Soka

Time: 7:00 p.m.

Taimí: 7:00 p.m.

Day: Saturday

ʻAhó: Tokonaki

Date: June 21

ʻAhó: 21 Sune

Cost: $22

Mahuʻingá: $22

Location: City Stadium

Feituʻú: Paʻake ʻi Koló

Details: Paint your face. There will be prizes for the best face paint. You can buy food and drinks.

Fakaikiikí: Tā-valivali ho matá. ʻE ʻi ai ha ngaahi pale ki he mata ʻoku tā-valivali lelei tahá. Te ke lava ʻo fakatau ha meʻakai mo e inu.

Chart 2

Event: Charity Lunch

Polokalamá: Maʻu Meʻatokoni Hoʻatā Tokoni ʻOfa

Time: 12:00 p.m.

Taimí: 12:00 p.m.

Day: Friday

ʻAhó: Falaite

Date: May 4

ʻAhó: 4 Mē

Cost: $50

Mahuʻingá: $50

Location: City Hall

Feituʻú: Holo ʻi Loto Koló

Details: There will be a fundraiser. The mayor will speak. There will be lunch.

Fakaikiikí: ʻE fakahoko ha feinga paʻanga. ʻE lea ai ʻa e pule koló. ʻE fakahoko ha maʻu meʻatokoni hoʻatā.

Chart3

Event: School Picnic

Polokalamá: Kai Meʻakai ʻa e Akó

Time: 6:00 p.m.

Taimí: 6:00 p.m.

Day: Monday

ʻAhó: Mōnite

Date: August 20

ʻAhó: 20 ʻAokosi

Cost: Free

Mahuʻingá: Taʻetotongi

Location: Lakeview Park

Feituʻú: Paaka Leikiviú

Details: There will be games. The children will meet their teachers. There will be food.

Fakaikiikí: ʻE fakahoko ai ha ngaahi vaʻinga. ʻE fetaulaki ʻa e fānaú mo ʻenau kau faiakó. ʻE ʻi ai ha meʻakai.

ʻĪmisi
fakaʻilonga 3
Activity 3: Create Your Own Conversations

(15–20 minutes)

ʻEke mo tali ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo ha meʻa ʻoku fai. Fakaʻaongaʻi ha meʻa ʻoku fai mei he lisí pe ko ha meʻa ʻoku hoko ʻi hoʻo moʻuí. Lea ʻaki ʻa e lahi taha te ke lavá. Taufetongi.

Example

ʻĪmisi
fakatahaʻanga ʻa e siasí
  • A: What will you do next week?

  • B: I will attend a church event.

  • A: When is the church event?

  • B: It is on Tuesday at 6:30 p.m.

  • A: Where is the church event?

  • B: It is at the church on Meadow Parkway.

  • A: What will happen at the church event?

  • B: There will be a speaker, a piano performance, and food.

Events List

birthday party

faiʻaho

church event

polokalama ʻa e siasí

community service project

ngāue ʻofa ʻi he koló

dance party

hulohula

festival

kātoanga

fundraiser

feinga paʻanga

performance

fakaʻaliʻali

picnic

kai meʻakai

wedding

mali

Evaluate

(5–10 minutes)

Sivisiviʻi hoʻo fakalakalaka ʻi he ngaahi taumuʻá pea mo hoʻo ngaahi ngāue ko ia ke akoako fakaʻaho ʻa e lea faka-Pilitāniá.

Evaluate Your Progress

I can:

  • Ask about future events.

    ʻEke fekauʻaki mo ha ngaahi meʻa ʻe fai he kahaʻú.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Talk about future events.

    Talanoa fekauʻaki mo ha ngaahi meʻa ʻe fai he kahaʻú.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia
  • Make invitations.

    Fakahoko ha ngaahi fakaafe.

    ʻĪmisi
    fofonga ʻoku ʻikai fakahaaʻi e ongó, fofonga fiemālie, fofonga fiefia

Evaluate Your Efforts

Sivisiviʻi hoʻo ngaahi feinga ke:

  1. Ako ʻa e tefitoʻi moʻoni ʻo e akó.

  2. Ako Maʻuloto ʻa e Ngaahi Foʻi Leá.

  3. Akoako ʻa e ngaahi sīpingá.

  4. Akoako he ʻaho kotoa.

Fokotuʻu ha taumuʻa. Fakakaukau ki he ngaahi fokotuʻu ki he akó ʻi he “Founga Muimuiʻi ʻo e Ako Fakatāutahá.”

Vahevahe ʻa hoʻo taumuʻá mo ha hoa.

Act in Faith to Practice English Daily

“ʻOku ou fakamoʻoni ʻi heʻetau hokohoko feinga ke ikunaʻi hotau ngaahi faingataʻá, ʻe tāpuekina kitautolu ʻe he [ʻOtuá]. … Te Ne fakahoko maʻatautolu ʻa e meʻa ʻoku ʻikai ke tau lava ʻo fakahoko maʻatautolú” (Ulisses Soares, “Fua ʻEtau Kavengá,” Liahona, Nōvema 2019, 114–15).

Paaki