Tararuakin Tamnein Te Aomata
Ti kawariia aomata ma te tangira ibukina bwa anne are e tua te tia Kamaiu bwa ti na karaoia.
Inanon maroorou ma raoraou, e kaongoai bwa ngke te kairake ngaia, ae e a tibwa bwabetitoaki bwa kain te Ekaretia, ao kanga e namakinna bwa e aki rangin butimwaeaki n ana uoote. Mitinare ake a tia n reireinna a kamwaeaki nako, ao e namakinna bwa kanga akea ae e tabe irouna. Ngkai akea raoraona n te uoote, e a manga okiriia raoraona rimoa ao ni manga karaoi waaki ni kakukurei ake e kararoa man irirakin te ekaretia—e rangi ni korakora n te aro are e a moanna n tionako man te Ekaretia. Ma matana aika a ranran, e kabwarabwara ana kakaitau ngke temanna te mwaane n te uoote e a riki bwa raoraona ao ni kaoa bwa e na oki n te aro n tangira n arona ni bane. Inanon tabeua namakaina, e a irii ana waaki te Ekaretia, ni kakorakoraia tabeman ao boni ngaia naba. Tao ti na kakaitau ibukin te tia kawakin tiibu i Brazil are e ukora te ataenimwaane aei, Unimwaane Carlos A. Godoy, are e tekateka ngkai ibukiu bwa kain te Beretitentii n te Itingaun?
Tao e katekenano bwa e kangaa te kekeiaki ae uarereke ni kona ni karekea mwina nakon te tai ae akea tokina? Te koaua anne bon oin raoi te kekeiaki n te mwakuri n ibuobuoki n te Ekaretia. Tamara are i karawa e kona n anaa ara kekeiaki ae e bebete, ao ni bitia nakon te bwai ae kamiimi. Ai tibwa onoua te namakaina n nako man te tai are e katanoataa Beretitenti Russell M. Nelson bwa “Te Uea e a tia ni karaoi bitaki aika kakaawaki n te aro are ti na tararuaira iai i marenara.”1 .e kabwarabwaraa, “anne, ti a tia ni karaoa te kawai ae boou riki, ao ni mimitong riki n tabe ibukiia ao ni buokiia tabeman. Ti na kona n atong mwakuri aikai bwa mwakuri n ‘ibuobuoki.’”2
E kabwarabwaraa Beretitenti Nelson: “A na kanikina te Uea ao te Ekaretia ae koaua ae maiu e na barongaaki n tainako, kairii mwakuri n ibuobuoki nakoia Natin te Atua n tatabemaniia ao aia utu. Bukina bwa bon Ana Ekaretia, ngaira aika Ana toro ti na buoka temanna, n aron ae E karaoia. Ti na ibuobuoki n Arana, ma Mwaakana ao ana kariaia, ao ma Ana tangira n akoi.”3
Imwin te katanoata anne, ami kaeka a bon rang rianako! Ti karekei ribooti iaon nakoraoin aron wakinan bitaki aikai tao ni bon ni kabane titeiki n te aonaaba n aron are e tua te burabeti. Te katooto, taari ao titita ake tan ibuobuoki a tia ni katanakoaki ma aia utu, katoatoaki—ni ikotaki ma ataeinimwaane ao ataeinaine—a tia ni karaoaki, ao te intawiu n te mwakuri n ibuobuoki a tia naba ni karaoaki.
I aki ataia ae e manenanti taekina te kaotioti are ngkoananoa ma kanoan onoua te namakaina n nako—“te booraoi ae bou ao te reitaki imarenan reirein te euangkerio n te mweenga ao n te Ekaretia”4—ma taekinan te kaotioti iaon te makuri n ibuobuoki. Ni moanaki man Tianuare, ngkai e a kee teuana te aoa man ara tai n taromauri, mataatara ake tia tia n atai iaon te mwakuri n ibuobuoki e na buokiira ni manga kabaeranta te maranga anne n te kawaki ae rietata man mimitong, ni waaki aika booboto n te mweenga n te Tabati ma ara utu ao ake ti tangiriia.
Ao ngkai e a tei te rabwata aio, tao ti na titiraki, “Ti na kangaa n ataia bwa ti karaoa te mwakuri n ibuobuoki n ana kawai te Uea? Ti buoka te tia Kawakin Tiibu ae Raoiroi n aron are E kantaningaia?”
N tain te marooro, Beretitenti Henry B. Eyring e kaitauia kain te Aro ngkai a butimwaea te bitaki aei ma e kaota nanona ae korakora bwa membwa ana ataia bwa te mwakuri n ibuobuoki e riaon riki ae “tii te akoi.” E aki nanonaki ae kaotan te akoi akea kakawakina, ma te koraki ake a ataa koauan tamnein te mwakuri n ibuobuoki a mataata bwa e riaon riki tii kaotan te akoi. E karaoaki n ana kawai te Uea, te mwakuri n ibuobuoki e kona n rababa nako namakinana n ae raoiroi n teimatoa n akea tokina, n aron are e riki nakon Unimwaane Godoy.
Te Tia Kamaiu e kaotia man ana banna ni katooto te bwai are e nanonna n ibuobuoki n aron are E karaoia ma te tangira. … E … reirei, tataro ibukiia, karaui nanoia, ao e kakabwaiaia naake irarikina, ni kaoia ni kabane bwa a na Iriiria. … Ngkai a ibuobuoki membwa, [n te kawai ae boou ae mimitong riki], a tataro mwaaka ni beku n ai Arona— “n …‘tararuaan te ekaretia n taai nako, ao n raonia ao ni kakorakoraia,’ ni ’kawari aia auti membwa n tatabemania, ao buokiia imarenaia n riki bwa ana reirei ni koaua Iesu Kristo ”5
Ti ataia bwa te tia kawakin tiibu ni koaua e tangiriia ana tiibu, e kinaia n tatabemaniia n araia, ao e “nano irouia”.6
Raraou ae I rang kina e kabanea ana tai bwa te tia kawakini man, ni karaoa te mwakuri ae matoatoa ni karikirakeia kaoo ao tiibu n te tabo ae aobuaka n te Rocky Mountains. N te taina e tibwa nakoiu te kakaewenako ao kabuanibwai ake a irekereke ma karikirakeaia tiibu. E kabwarabwaraa bwa ni moan rokon te tiburing, ngkana taian tinoo iaon taubukin maunga a moana ni bane n ran, e a kairiia te nanai n tiibu ae nanain aia utu ae e kaniia 2,000 nako aon te maunga n tain te tiamwa. Ikanne, e a tararuaia tiibu ni karokoa te tai are a bwaka banikai iai ao e a manga kamwaingiia man aia tabo n tain te tiamwa nakon aia tabo n te rereua n tain te winta. E kabwarabwaraa aron kairaia te nanai n tiibu ae korakora bwa e bon kangaanga, e kainnanoa te tai n te moaningabong ao n te tairiki—te uti imwain otin taai ao ni motirawa imwin te tai n te bong. E aki kona ni karaoia n tii ngaia.
Iai buokana n taraa te nanai ni man, ni ikotaki ma tan mwakuri aika a kakaokoro rabakauiia ao ni buokaki irouia tan mwakuri aika a kairake ake a karekei rabakauiia mai irouia toaia. E onimaki naba iaoia uoman te aoti aika a kara, uoman aoti aika uarereke ae a kataneiaaki, uoman kamea n tiibu aika a kara ao uoman ke teniman kamea n tiibu aika a uarereke. Inanon tain te tiamwa, raoraou ao ana tiibu a kaitaraki ma te ang ao te buaka ni karau, te aoraki, ikuaki, akean te karau, ao aekan nako te kangaanga are ti kona ni iangoia. N tabeua ririki a na bae n urakina te ran n tain te tiamwa bwa a aonga ni kamauia tiibu. Ao ni katoa ririki imwin tain bwakan banikai, ngkana e a roko buakan te winta ao a bane ni karuoaki tiibu man te maunga ao a warekaki, bon iai ae e raka iaon 200 aika bua.
Te nanai ni tiibu ae 2,000 ake a katukaki iaon te maunga ni moan te tiburing e a kee nakon 1,800. Angiia tiibu ake akea rabwataia aki bua n te aoraki ke ni mate i bon irouia ma a mate irouia raianin te maunga ke te kaioute. Maan aika a tiritiri aikai aki toki ni kunei tiibu ake a uarereke ake a maenako man te nanai, ni kararoaia man ana tararua te tia kawakin tiibu. Ko kona ni iangoia tabeua te tai tera are I a tia ni kabwarabwaraa, ni kaineti ma te bwai ae riki n te maiu n tamnei? Antai te tia kawakin tiibu? Antai te nanai ni man? Antai te koraki ake a buoka te tia kawakin tiibu?
Bon te Uea Iesu Kristo ae taku, “Bon Ngai te tia kawakin tiibu ae raoiroi, ao I ataiia au tiibu, … ao I anga maiuu ibukiia au tiibu.”7
Te burabeti Nibwaai e reirei naba bwa Iesu “e kamwarakeia ana tiibu, ao irouna a na kunea te tawaana.”8 I kunea te rau ae reitinako n ataia bwa “bon Iehova te tia kawakinai”9 ao bwa ngaira n tatabemaniira E kinaira ao ti mena iaan Ana tararua. Ngkana ti kaitara ma angibuakan te maiu ao buakan te karau, te aoraki, te ikuaki, ao akean te karau, te Uea—ara tia Kawakin Tiibu—e na buokiira. E na kaokii tamneira.
N ai aron ana kakawakin raraou n tararuaia ana tiibu man te ibuobuoki irouia taan mwakuri ake a kairake ao ake a kara, taian aoti, ao kamea n tiibu, te Uea naba e kainanoa buokana n te mwakuri ae kainanoa korakoram ni tararuaia tiibu n Ana nanai.
Ngkai ngaira natin Tamara are i Karawa ae tangira ao tiibu n Ana nanai, ti namakina te kakabwaia are e buokiira n tatabemanira iai Iesu Kristo. Irarikin anne, iai katabeara bwa ti na anga te mwakuri n ibuobuoki nakoia ake a mena irarikira n riki naba bwa taan kawakin tiibu. Ti ongo n ana taeka te Uea “ao ko na toro irou ao ko na waaki inanon arau … ao ko na botiia au tiibu.”10
Antai te tia kawakin tiibu? Bon mwaane, aine, ao ataei n abanuean te Atua taan kawakin tiibu. Akea te wewete ae kainnanoaki. Man te tai are ti waerake man te ran ni babetito, tia anganaki te kariaia nakon te mwakuri. Ti kawariia aomata ma te tangira ibukina bwa anne are e tua te tia Kamaiu bwa ti na karaoia. E kamataata Aramwa: “Bwa antai ae te tia kaawakin tiibu … ae e mwaiti ana tiibu ao e aki tataraia, bwa a na aki rin kameaanti ma ni kana ana nanai?… Tao e na aki kaea nako?”11 Tao ningai are a rotaki kain rarikira ni kangangan te maiu aio ke n tamneia, ti na waekoa ni karekea buokaia. Ti na katoka i aora rawawataia raora, bwa aonga ni beebete. Ti na tang ma ake a tang. Ni karau nanoia ake a kainnanoa karauan nanoia.12 Te Uea n ana tangira e kainanoa aio mai iroura. Ao e na roko te bong are E na motikii taekara ni baike ti karaoi n tararua n te mwakuri n ibuobuoki nakon Ana nanai.13
Raraou are te tia kawakin tiibu e tibwa teuana te bwai ae kakawaki n tararuaiia tiibu n te tabo ni man. E taekina bwa tiibu ake a bua a bon kai rotaki n te kanganga irouia maan ake a tiritiri. E bon nakon 15 te katebubua ni mwaitin ana tai ao ana tiim ni mwakuri ni kabanea korakoraia ni kakaeia tiibu ake a bua. A kunea bwa ngkana a waekoan ni kuneia tiibu ake a bua, imwain ae a rangi n raroanako man te nanai, e bon uarereke reken te kabuanibwai nakoia tiibu. Kakaeaia tiibu aika bua e kainanoa te taotaonanano ao te nanomatoa.
Tabeua te ririki n nako, I kunea te beeba ni kaongora ae e taraa n anai nano ngaia are I a kawakina. Atuun te rongorong ni moan baana e taku, “Te Kamea ae Nanomaka e Aki Tangiria ni Kitana te Tiibu ae Bua.”14 E kabwarabwaraki n te rongorongo bwa tabeman tiibu ae man aia nanai tekoraki ake aki rang raroanko ma ana tabo raraou a katukaki n aia tabo n tain te tiamwa. Uoua ke tenua te namakaina imwina, ao tiku n ti ngaia ma te tinoo ae katobibiia iaon te maunga. Ngke a tiku tiibu aikai, ao e tiku naba te kamea n tiibu irarikiia, bwa anne bon ana mwakuri bwa e na kawakiniia tiibu. E rawa n ae e na aki karaoa ana tararua! E tiku ikekei—ao e kakatobibiia tiibu ake a bua tabeua namakaina n tain te kamwaito ao buakan te tinoo, ni beku bwa te tia kawakiniia mai irouia kaioute, raianin te maunga, ke maan ake a tiritiri ake ana kaikuakiia tiibu. E tiku ikekei ni karokoa ae e a kona n uotiia ke ni kairiia tiibu rikaaki nakon te tia kawakin tiibu ao te nanai. Te tamnei are e kaotaki ni moanibaan te rongorongo aei e angan temana bwa e na nora te anua ni matan ao katein te kamea n tiibu nakoia tiibu.
N te Nu Tetemanti, ti nora te kaikonaki ao te kaetieti mai iroun te tia Kamaiu are e anga riki te kamataata ni kaineti ma katabeara ae te tia kawakin tiibu, titita ao taari aika taan ibuobuoki, ibukiia tiibu aika a bua:
“Antai i buakomi ae tebubua ana tiibu, ngkana e bua temanna mai buakoia, ao e na aki kitania ake ruangaun ma ruaman n te rereua n ukoukora are bua, ni karokoa rekena?
“Ao ngkana e reke , ao e a aonangaia, ni kimareirei.
“Ao ngkana e roko ni batana, ao e ikotia raona ma ake a maeka irarikina, ao e taku nakoia. Kam na kimareirei ma ngai; ba e a reke i rou au tiibu are bua.”15
N rinanoakin te reirei ae ti karekea man te kaikonaki, ti kunei kaetieti aika a kakawaki:
-
Ti na ataiia tiibu aika a bua.
-
Ti na ukeriia ni karokoa a reke.
-
Ngkana ti kuneiia, tao ti na katokaia iaon angara ni uotia ni kaokiia.
-
Te kabane, ti na kabatia raoraoia n aia tai n oki.
Tariu ao mwaaneu, te kakaewenako ae korakora ao kanuangara ae korakora a na roko ngkana ti ibuobuoki nakoia tiibu ake a bua. Kain te Ekaretia n Ana Boki Moomon “a taratara[ia] aia botanaomata, ao a kamarakeia ni bwaai aika a kaineti ma te raoiroi.”16 Ti kona ni irii aia katooto n uringa bwa te ibuobuoki e “kairaki iroun te Tamnei, …e bitaki, ao …e angaraoi nakon kainnanoia membwa n tatabemaniia nako.” E rang kakawaki bwa ti na “ukoriia ni buokiia n tatabemaniia ao utu n tauraoi ibukin te otenanti are imwiina, kawakin [aia] berita … , ao n riki n toronibwai.”17
E kakawaki tamneia aomata ni kabane iroun Tamara are i Karawa. Ana kakao bwa ti na ibuobuoki e bon nano ao ni kabanea ni kakawaki irouna, bwa bon Ana mwakuri ao mimitongina. Bon aei raoi te mwakuri ibukin te maiu ae akea tokina. Natina n tatabemania nako a rang kakawaki n konabwaia Imatana. E tangiriko iaon are ko kona n ataia. N aron te kamea n tiibu, E na tiku iaon te maunga ni kamanoko ribuakon te ang, buakan te karau, te tinoo, ao a maiti riki.
Beretitenti Russell M. Nelson e reireiniira n te maungatabu ae nako: “Ara rongorongo nakon te aonaaba [ao tao N na karina, ‘nakoia ara nanai n ibuobuoki‘] e beebete ao e koaua: ti kaoia ni kabane natin te Atua n iteran te rabuna aika uouan nakon te Tia Kamaiu, karekei kakabwaia n te tembora, karekea te kimwareirei ae reitinako ao katauraoiko ibukin te maiu ae akea tokina.18
Ti na karietai ara taratara nakon te nonori ni burabeti bwa ti aonga n kaeta tamnein te aomata nakon te tembora ao n tokina nakon te tia Kamaiu, Iesu Kristo. E aki kantaningaira bwa ti na karaoa te kakai. E ti tua bwa ti na kairiia tarira ao mwanera Nakoina, bwa iai Ngaia mwakana ni kamaua te tamnei. Ao ngkana ti karaoia, ti kona ao ni karekea te berita aio: “Ao ngkana e kaotaki mataniwiia taan kawakin tiibu ao e na reke i roumi te bau are te neboaki are aki kona n rai.”19 Ao I kakoaua—ao mai iroun Iesu Kristo bwa ara tia Kamaiu ao te tia Kaboira—n aran Iesu Kristo, amen.