Ngaahi Tohi Tuʻutuʻuní mo e Ngaahi Uiuiʻí
14. Kāingalotu Tāutahá


“14. Kāingalotu Tāutahá,” Ngaahi Konga naʻe Filifili mei he Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá (2023).

“14. Kāingalotu Tāutahá,” Ngaahi Konga naʻe Filifili mei he Tohi Tu‘utuʻuni Fakakātoá

ʻĪmisi
kakai ʻoku talanoa

14.

Kāingalotu Tāutahá

14.0

Talateú

Ko e konga lahi ʻo e kāingalotu ʻo e Siasí ko ha kakai tangata mo fafine ʻoku teʻeki mali pe mali vete pe mate honau malí. ʻOku mahuʻinga ke maʻu ʻe he taha kotoa ha ʻamanaki lelei ʻi he Fakalelei ʻa Sīsū Kalaisí (vakai, ʻEta 12:4). ʻE lava ke tokoni ʻa e ngaahi moʻoni taʻengata ko ʻení ke fakatupulaki ʻa e faʻahinga ʻamanaki lelei peheé.

  • ʻOku fakapapauʻi mai ʻe he folofolá mo e kau palōfita ʻo e ngaahi ʻaho kimui ní ʻe maʻu ʻe he tokotaha kotoa ʻoku faivelenga ʻi he tauhi e ngaahi fuakava ʻo e ongoongoleleí ʻa e faingamālie ki he hakeakiʻí.

  • Ko e taimi mo e founga totonu ʻoku foaki ai ʻa e ngaahi tāpuaki ʻo e hakeakiʻí kuo teʻeki ai fakahā kakato mai. Neongo ia kuo ʻosi fakapapauʻi mai kinautolu (vakai, Mōsaia 2:41).

  • ʻOku ʻuhinga e tatali ki he ʻEikí ke hokohoko atu e talangofua mo e fakalakalaka fakalaumālié kiate Ia (vakai, ʻĪsaia 64:4).

  • ʻOku fakaʻatā ʻe he ʻOtuá ʻa e moʻui taʻengatá ki Heʻene fānaú kotoa. ʻE maʻu ʻe he taha kotoa ʻe taau mo e meʻaʻofa ʻaloʻofa ʻo e fakamolemole ʻa e Fakamoʻuí pea mo moʻui ʻaki ʻEne ngaahi fekaú ʻa e moʻui taʻengatá. (Vakai, Mōsaia 26:30; Molonai 6:8.)

  • Ko e loto falala ki he ngaahi fakapapau ko ʻení ʻoku fakatefito ia ʻi he tui kia Sīsū Kalaisí. ʻI Heʻene ʻaloʻofá, ʻoku tonu ai ʻa e meʻa kotoa pē fekauʻaki mo e moʻui fakamatelié (vakai, ʻAlamā 7:11–13).

ʻOku fiemaʻu ʻe he ʻEikí ʻa e kāingalotu kotoa pē ke nau tokoni ʻi Heʻene ngāue ʻo e fakamoʻuí ʻi honau uōtí mo e siteikí (vakai, 1 Kolinitō 12:12–27). ʻOku ui ʻa e kāingalotu tāutahá ki ha ngaahi tuʻunga fakatakimuʻa mo ha ngaahi tuʻunga fakafaiako, ʻo fakatatau mo e fakahinohino ʻa e Laumālié.

ʻI he vahe ko ʻení:

  • ʻOku ʻuhinga ai ʻa e “kāingalotu tāutahá” ki he kāingalotu lalahi kotoa pē ʻo e Siasí ʻoku ʻikai ke nau lolotonga mali.

  • ʻOku ʻuhinga ʻa e “kau taautaha kei talavoú” kiate kinautolu ʻoku taʻu 18–30.

  • ʻOku ʻuhinga ʻa e “kau taautaha lalahí” kiate kinautolu ʻoku taʻu 31 mo motuʻa angé.

14.1

Kāingalotu Taautaha ʻi he Ngaahi ʻIuniti Fakasiokālafí

14.1.1

Tuʻunga Fakatakimuʻa ʻi he Siteikí

14.1.1.2

Ongo Kōmiti Fakasiteiki ki he Kau Taautaha Lalahi Kei Talavoú mo e Kau Taautaha Lalahí

ʻE fokotuʻu ʻe he kau palesitenisī fakasiteikí ha kōmiti fakasiteiki ʻo e kakai lalahi kei talavoú.

ʻE lava foki ke fokotuʻu ʻe he kau palesitenisī fakasiteikí ha kōmiti maʻá e kau taautaha lalahí.

ʻE feinga ʻa e ngaahi kōmití ke poupouʻi ʻa e kāingalotú ʻo fakafou ʻi he anga fakakaumeʻa mo ha ngaahi faingamālie ke kau ʻi he ngāue ʻo e fakamoʻuí mo e hakeakiʻí (vakai, 14.2

14.1.2

Tuʻunga Fakatakimuʻa ʻi he Uōtí

14.1.2.1

Kau Pīsopelikí

ʻOku hoko e kau pīsopelikí ko ha konga mahuʻinga ia ki hono fakakau ʻo e kāingalotu tāutahá ʻi he ngāue ʻo e fakamoʻuí mo e hakeakiʻí. Te nau ngāue mo e fakataha alēlea fakauōtí ke ʻiloʻi ha ngaahi uiuiʻi mo ha ngaahi ngāue mahuʻinga ki he kāingalotu tāutahá. Te nau ʻiloʻi mo feinga ke tokoni ke feau e ngaahi fiemaʻu ʻa e mātuʻa tāutahá.

  • ʻE talanoa ha mēmipa ʻo e kau pīsopelikí mo e taautaha kei talavou takitaha, ʻo ʻikai toe siʻi hifo he tuʻo taha ʻi he taʻú.

  • ʻE lava ʻe he kau pīsopelikí ʻo fokotuʻu ha kōmiti fakauooti ʻa e kau taautaha kei talavoú.

14.1.2.2

Ko e Kau Palesitenisī e Kōlomu ʻo e Kaumātuʻá mo e Fineʻofā ʻOku Vahe ki he Kau Taautaha kei Talavoú

ʻE lava ke takitaha vahe ʻe he palesiteni ʻo e kōlomu e kaumātuʻá mo e Fineʻofá ha mēmipa ʻo ʻenau kau palesitenisií ke tokoni ki he kau taautaha lalahi kei talavoú. ʻE ʻilo ʻe he kau mēmipa ʻo e kau palesitenisī ko ʻení ʻa e ivi ʻo e kau taautaha kei talavoú pea tokoni ke feau ʻenau ngaahi fiemaʻú.

ʻE lava ke lipooti ʻe he palesiteni ʻo e kōlomu ʻo e kaumātuʻá mo e palesiteni ʻo e Fineʻofá ʻa e ngaahi meʻa ko ʻení ʻi he fakataha alēlea ʻa e uōtí.

14.1.2.3

Ongo Fakafofonga ʻo e Kau Taautaha kei Talavoú

Ko ha uooti ʻoku tokolahi ai ʻa e kau taautaha kei talavoú, ʻe lava ke ui ʻe he kau pīsopelikí ha tangata mo ha fefine taautaha kei talavou ke na hoko ko e ongo taki ʻo e kau taautaha kei talavoú. ʻOku kau ʻi hona ngaahi fatongiá ʻa e:

  • Tokoni ke kau ʻa e kau taautaha kei talavoú ʻi he ngāue ʻo e fakamoʻuí mo e hakeakiʻí (vakai, 14.2).

  • Ko e kau ʻi he kōmiti fakasiteiki ʻo e kau taautaha lalahi kei talavoú.

  • Taki ʻa e kōmiti taautaha kei talavou fakauōtí kapau kuo ʻosi fokotuʻu.

  • Fakataha maʻu pē mo e kau palesitenisī e kōlomu ʻo e kaumātuʻá mo e kau palesitenisī ʻo e Fineʻofá. Te nau aleaʻi ʻi he ngaahi fakataha ko ʻení ʻa e ngaahi mālohinga ʻo e kau taautaha kei talavoú pea mo e founga ʻe tokoni ke feau ai ʻenau ngaahi fiemaʻú. ʻOku toe tukutaha foki ʻenau tokangá ki hono faitokonia ʻo e kau taautaha kei talavoú.

14.2

Ko e Kau ʻi he Ngāue ʻo e Fakamoʻuí mo e Hakeakiʻí

14.2.1

Ko Hono Moʻui ʻaki e Ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí

14.2.1.1

Efiafi Fakafāmili ʻi ʻApí mo Hono Ako ʻo e Ongoongoleleí

ʻE lava ke fokotuʻu ʻe he kau takí pe kāingalotu ʻoku fie kaú ha kulupu efiafi ʻi ʻapi ʻe taha pe lahi ange maʻá e kau taautaha lalahí pea mo ha ngaahi kulupu kehe maʻá e kau taautaha kei talavoú.

14.2.1.3

Ngaahi ʻEkitivitií

Fakatatau mo e fakahinohino ʻa e kau taki fakauōtí pe fakasiteikí, ʻe ala palani mo kau ʻa e kau taautaha kei talavoú ʻi he ngaahi ʻekitivitī pē maʻanautolú. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi sīpingá ʻa e:

  • Ō ki he temipalé.

  • Ngāue hisitōlia fakafāmilí.

  • Vahevahe ʻo e ongoongoleleí.

  • Ngāue tokoni ʻi he tukui koló.

  • Mūsiká mo e ngaahi meʻa fakafonuá.

  • Sipotí.

Fakatatau mo e fakahinohino ʻa e kau taki fakasiteikí, ʻe lava ke palani ʻe he kau taautaha lalahí ha ngaahi ʻekitivitī tatau pē ʻi he lēvolo ʻo e siteikí.

Paaki