38.

Mga Polisiya kag Pagsulundan sang Simbahan

38.1

Partisipasyon sang Simbahan

Palangga sang aton Amay sa Langit ang iya mga anak. “Ang tanan palareho sa Dios,” kag ginaagda Niya ang tanan sa “pagkari sa iya kag mag-ambit sang iya kaayo” (2 Nefi 26:33).

38.1.1

Pag-entra sa mga Miting sang Simbahan

Malipayon nga ginabaton ang tanan sa pag-entra sa sakramento nga miting, iban pa nga mga miting kon Domingo, kag sa mga pagtililipon sa Ang Simbahan ni Jesucristo sang mga Santos sa Ulihing mga Adlaw. Ang presiding officer responsable sa pagsiguro nga ang tanan nga nagakadto nagarespeto sa sagrado nga pagtililipon.

Ang magaentra dapat maglikaw sa mga disturbo ukon mga awat sa pagsimba ukon sa iban nga mga katuyuan sang miting. Ang tanan nga ginapangayo sa edad kag pamatasan sa lainlain nga mga miting kag aktibidades sang Simbahan dapat nga respetuhon. Ginapangayo nga likawan ang pagpakita sang hayag nga romantiko nga mga gawi kag pamayo ukon postura nga nagatuga sang disturbo. Dala man diri ang paghimo sang pulitikal nga mga pahayag ukon paghambal parte sa sekswal nga oryentasyon ukon iban pa nga personal nga kinaiya nga nagalikaw sang pagtutok sang mga miting sa Manluluwas.

Kon may indi bagay nga pamatasan, magahatag ang bishop ukon stake president sang sekreto nga laygay sa espiritu sang pagpalangga. Ginapapagsik niya ang mga nagahimo sang mga aksyon nga wala nagakadapat nga magbulig sa pagmentinar sang sagrado nga lugar para ang tanan nga nagakadto makatutok sing maayo sa pagsimba sa Amay nga Langitnon kag sa Manluluwas.

Ang mga meetinghouse sang Simbahan nagapabilin nga pribado nga propiyedad nga nagasunod sa mga polisiya sang Simbahan. Ang mga tawo nga indi gusto magsunod sa sining mga pagsulundan pangabayon sa matinahuron nga paagi nga indi na magkadto sa mga miting kag mga pagtililipon sa Simbahan.

38.2

Mga Polisiya parte sa mga Ordinansa kag mga Bendisyon

Ang pangkabilogan nga impormasyon parte sa mga ordinansa kag mga bendisyon ara sa kapitulo 18. Ang impormasyon parte sa mga ordinansa sang templo ara sa kapitulo 27 kag 28. Ang mga bishop pwede nga magkontak sa stake president kon may mga pamangkot sila. Ang mga stake president pwede nga magkontak sa Area Presidency kon may mga pamangkot sila.

38.3

Sibil nga Kasal

Ginapapagsik sang mga lider sang Simbahan ang mga miyembro nga mangin kwalipikado sa pagpakasal sa templo kag magpakasal kag maselyohan sa templo. Pero, kon ginatugot sang lokal nga mga layi, ang mga lider sang Simbahan pwede man nga maghikot sang sibil nga mga kasal.

Ang sibil nga mga kasal dapat nga hikuton suno sa layi sang lugar kon diin hiwaton ang kasal.

38.3.1

Sin-o ang Pwede Maghikot sang Sibil nga Pagkasal

Kon ginpahanugotan sang lokal nga layi, ang masunod nga opisyales sang Simbahan nga nagaserbisyo sa karon pwede nga mag-akto sa ila calling sa paghikot sang seremonya sang sibil nga kasal:

• Mission president

• Stake president

• District president

• Bishop

• Branch president

Ang ini nga opisyales pwede lang maghikot sang sibil nga kasal sa tunga sang lalaki kag babayi. Ang tanan sa masunod nga kondisyones kinahanglan man sundon:

• Ang kalaslon nga babayi ukon lalaki miyembro sang Simbahan ukon may petsa na sang bunyag.

• Ang membership record sang kalaslon nga babayi ukon lalaki ara sa yunit sang Simbahan nga ginapamunoan sinang opisyal, ukon dira pagkatapos sang bunyag,

• Ang opisyal sang Simbahan legal nga awtorisado sa paghikot sang sibil nga kasal sa lugar kon diin hiwaton ang kasal.

38.3.4

Sibil nga mga Kasal nga Ginahiwat sa mga Bilding sang Simbahan

Ang seremonya sang kasal pwede nga hiwaton sa bilding sang Simbahan kon wala ini nagasablag sa iskedyul sang regular nga mga kahiwatan sang Simbahan. Indi dapat hiwaton ang mga kasal sa Adlaw nga Inugpahuway ukon sa Lunes sang gab-i. Ang mga kasal nga ginahiwat sa mga bilding sang Simbahan dapat simple kag talahuron. Ang musika dapat nga sagrado, may pagtahod, kag malipayon.

Ang mga kasal pwede nga hiwaton sa chapel, sa cultural hall, ukon sa kuwarto nga bagay diri. Ang mga kasal dapat magsunod sa mga pagsulundan sang husto nga paggamit sang meetinghouse.

38.3.6

Seremonya sang Sibil nga Kasal

Sa paghikot sang sibil nga kasal, ang opisyal sang Simbahan magalawag sang kalaslon kag magasiling, “Palihog kapti ang kada isa sa tuo nga kamot.” Dayon masiling sia, “[Kompleto nga ngalan sang kalaslon nga lalaki] kag [kompleto nga ngalan sang kalaslon nga babayi], ginakaptan ninyo ang kada isa sa tuo nga kamot bilang tanda sang mga pangako nga inyo karon himuon sa atubang sang Dios kag sang sini nga mga saksi.” (Pwede nga pilion na ngadaan sang kalaslon ang ini nga mga saksi.)

Dayon lawagon sang opisyal ang kalaslon nga lalaki kag magpamangkot, “[Kompleto nga ngalan sang lalaki], ginabaton mo bala si [kompleto nga ngalan sang babayi] bilang imo asawa suno sa layi, kag sa imo kabubut-on kag pagpili nagapangako nga mangin iya kaupod kag bana suno sa layi nga magaunong sa iya kag wala na sang iban pa; nga imo sundon ang tanan nga layi, responsibilidad, kag obligasyon nahanungod sa balaan nga estado sang kasal; kag imo sia higugmaon, tahuron, kag pakamahalon mientras kamo nagakabuhi?”

Ang ginakasal nga lalaki magasabat, “Huo” ukon “Himuon ko.”

Dayon ang opisyal sang Simbahan magalawag sang kalaslon nga babayi kag magapamangkot, “[Kompleto nga ngalan sang babayi], ginabaton mo bala si [kompleto nga ngalan sang lalaki] bilang imo bana suno sa layi, kag sa imo kabubut-on kag pagpili nagapangako nga mangin iya kaupod kag asawa suno sa layi nga magaunong sa iya kag wala na sang iban pa; nga imo sundon ang tanan nga layi, responsibilidad, kag obligasyon nahanungod sa balaan nga estado sang kasal; kag imo sia higugmaon, tahuron, kag pakamahalon mientras kamo nagakabuhi?”

Ang ginakasal nga babayi magasabat, “Huo” ukon “Himuon ko.”

Dayon lawagon sang opisyal sang Simbahan ang ginakasal kag magsiling, “Paagi sa legal nga awtoridad nga ginhatag sa akon bilang elder sang Ang Simbahan ni Jesucristo sang mga Santos sa Ulihing mga Adlaw, ginadeklarar ko kamo, [ngalan sang lalaki] kag [ngalan sang babayi], nga mag-asawa, legal nga ginkasal suno sa layi sa kalawigon sang inyo mortal nga mga kabuhi.”

(Alternatibo nga inughambal sang chaplain nga wala nagaalagad bilang presiding officer sang Simbahan: “Paagi sa legal nga awtoridad nga ginhatag sa akon bilang chaplain sang [sanga sang militar ukon sibilyan nga organisasyon], ginadeklarar ko kamo, [ngalan sang lalaki] kag [ngalan sang babayi], nga mag-asawa, legal nga ginkasal suno sa layi sa kalawigon sang inyo mortal nga mga kabuhi.”)

“Kabay nga bendisyunan sang Dios ang inyo pag-upod sang kalipay sa inyo kaanakan kag sang malawig nga kabuhi nga ululupod sa kalipay, kag kabay nga bendisyunan Niya kamo agud tumanon ang sagrado nga mga pangako nga inyo ginhimo. Ini nga mga bendisyon ginapangayo ko para sa inyo sa ngalan sang Ginuong Jesucristo, amen.”

Ang imbitasyon nga maghalukanay ang ginkasal bilang bana kag asawa opsyunal, base sa mga kustombre.

38.4

Mga Polisiya sa Pagselyo

Ang mga ordinansa sang pagselyo sa templo nagabugkos sang mga pamilya sa katubtuban samtang ginatinguhaan sang mga miyembro nga tahuron ang mga kasugtanan nga ila ginhimo sang ila ginbaton ang ordinansa. Upod sa mga ordinansa sa pagselyo ang:

• Pagselyo sang bana kag asawa.

• Pagselyo sang kabataan sa mga ginikanan.

Atong mga nagatuman sang ila mga kasugtanan magahawid sang indibidwal nga mga bugay nga ginatanyag sang pagselyo. Magapabilin ini gihapon sa tawo bisan ang iya asawa/bana nagsupak sa mga kasugtanan ukon nakigbulag.

Ang matinuohon nga mga kabataan nga naselyohan sa mga ginikanan ukon natawo sa kasugtanan magahawid sang bugay sang mga ginikanan sa wala katapusan. Magapabilin ini sa gihapon bisan ginkansela sang ila mga ginikanan ang selyo sang ila pag-asawahay, ginbawi ang ila pagkamiyembro sa Simbahan, ukon ginpauntat ang ila pagkamiyembro.

Dapat nga magkonsulta ang mga miyembro sa ila bishop kon may mga pamangkot sila parte sa mga polisiya sang pagselyo. Ginakontak sang bishop ang stake president kon may mga pamangkot sia. Ang mga stake president pwede nga magkontak sa temple presidency sa ila nga temple district, sa Area Presidency, ukon sa Opisina sang Unang Pangulohan kon may mga pamangkot sila.

38.5

Temple Clothing kag Garments

38.5.1

Temple Clothing

Sa endowment kag sa mga ordinansa sang pagselyo sa templo, nagasuksok ang mga miyembro sang Simbahan sang puti nga bayo. Ang mga babayi nagasuksok sang masunod nga puti nga bayo: bayo nga malaba sing pako ukon hasta sa braso ang pako (ukon palda kag blusa nga malaba sang pako ukon pako nga hasta sa braso), medyas ukon stockings, kag sapatos ukon tsinelas.

Ang mga lalaki nagasuksok sang masunod nga puti nga bayo: bayo nga malaba sing pako, kurbata ukon bow tie, delargo, medyas, kag sapatos ukon tsinelas.

Sa tion sang mga ordinansa sang endowment kag pagselyo, may ginasuksok ang mga miyembro nga dugang nga ceremonial clothing sa ibabaw sang ila puti nga bayo.

38.5.2

Pagbakal sang Temple Clothing kag Garments

Ginapaisog sang mga lider sang ward kag stake ang na-endow na nga mga miyembro nga magbakal sang ila kaugalingon nga temple clothing. Ang temple clothing kag garments pwede baklon sa Church Distribution store sa store.ChurchofJesusChrist.org. Ang mga klerk sang stake kag ward pwede magbulig sa mga miyembro nga mag-order sang clothing.

38.5.5

Pagsuksok kag Paghalong sa Garment

Ang mga miyembro nga nagabaton sang endowment nagahimo sang kasugtanan nga suksukon ang garment sa bilog nila nga mga kabuhi.

Isa ka sagrado nga pribelihiyo ang magsuksok sang temple garment. Isa ini ka panggwa nga pagpakita sang pangsulod nga pangako nga sundon ang Manluluwas nga si Jesucristo.

Ang garment isa ka pahanumdom sa mga kasugtanan nga ginhimo sa sulod sang templo. Kon ginasuksok sang husto bilog nga kabuhi, magaserbe ini nga proteksyon.

Ang garment dapat nga suksukon sa idalom sang panggwa nga bayo. Depende sa personal nga pagpili sang tawo kon bala suksukon niya ang undergarments sa ibabaw ukon sa idalom sang temple garment.

Ang garment indi dapat ubahon sa mga aktibidades nga pwede lang man himuon mientras nagasuksok sang garment. Indi ini dapat liwaton para magbagay sa iban nga estilo sang mga bayo.

Ang garment sagrado kag dapat nga tratuhon nga may respeto. Ang na-endow na nga mga miyembro dapat nga magpangayo sang giya sang Balaan nga Espiritu para masabat ang personal nga mga pamangkot parte sa pagsuksok sang garment.

38.5.7

Paghaboy sang mga Garment kag Ceremonial Temple Clothing

Para mahaboy ang daan ukon gisi na nga mga temple garment, dapat guntingon sang mga miyembro ang mga marka. Dayon panggunting-guntingon sang mga miyembro ang nabilin nga tela para indi ini makilal-an nga garment. Ang nabilin nga tela pwede na dayon ihaboy.

Pwede nga ipanghatag sang mga miyembro ang mga garment kag temple clothing nga maayo pa ang kondisyon sa iban nga na-endow na nga mga miyembro.

38.5.8

Temple Burial Clothing

Kon mahimo, ang napatay nga mga miyembro nga nakabaton na sang endowment dapat nga ilubong ukon i-cremate nga nagasuksok sang temple clothing. Kon indi ini nagakabagay ukon mabudlay himuon tungod sa kustombre ukon mga nakagawian sa paglubong, pwede nga piluon ang clothing kag itupad sa lawas.

Ang bangkay sang lalaki ginasuksukan sang temple garment kag sang masunod nga puti nga bayo: polo nga malaba ang pako, kurbata ukon bow tie, delargo, medyas, kag sapatos ukon tsinelas. Ang bangkay sang babayi ginasuksukan sang temple garment kag sang masunod nga puti nga bayo: bayo nga malaba sing pako ukon hasta sa butkon ang pako (ukon sang palda kag blusa nga malaba ukon hasta sa braso ang pako), medyas ukon stockings, kag sapatos ukon tsinelas.

Ang ceremonial temple clothing ginabutang sa lawas suno sa instruksyon sa endowment. Ang roba ginabutang sa tuo nga abaga kag ginahigot ang laso sa wala nga hawak. Ang apron ginahigot sa hawak. Ang sash ginahigot sa hawak kag ang laso ara sa wala nga hawak. Ang kalo sang lalaki masami ginabutang sa tupad sang bangkay hasta sa oras nga isira na ang lungon ukon suludlan. Dayon ang kalo ginabutang sa ulo nga ang laso ara sa wala nga dulunggan. Ang belo sang babayi pwede nga itabon sa ulunan sa likod sang iya ulo. Ang pagtabon sang nawong sang babayi antes sang paglubong ukon pag-cremate opsyunal lang, depende sa desisyon sang pamilya.

38.6

Mga Polisiya parte sa Moral nga mga Isyu

38.6.1

Aborsyon

Ang Ginuo nagsugo, “Indi ka … magpatay, ukon maghimo sang bisan ano nga pareho sini” (Doktrina kag mga Kasugtanan 59:6). Ginapamatukan sang Simbahan ang ginpili nga aborsyon para sa personal ukon pang-sosyedad nga bentaha. Ang mga miyembro kinahanglan nga indi magpaidalom, maghikot, magpatigayon, magbayad, maghatag sang pahanugot, ukon magpaisog sang aborsyon. Ang posible lamang nga mga eksepsyon amo nga:

• Kon ang pagbusong nangin resulta sang pilit nga pagpanglugos ukon incest.

• Kon nasiguro sang masaligan nga doktor nga ang kabuhi ukon ikaayong lawas sang nanay ara sa seryoso nga katalagman.

• Kon nasiguro sang masaligan nga doktor nga ang bata sa tiyan may malubha nga mga depekto nga indi ini mabuhi kon mabata sia.

Pero ining mga eksepsyon wala gilayon nagakahulugan nga husto ang magpahulog. Ang aborsyon isa ka seryoso katama nga butang. Dapat lang ini binagbinagon matapos nga makabaton ang responsable nga mga tawo sang kumpirmasyon paagi sa pangamuyo. Pwede nga magkonsulta ang mga miyembro sa ila mga bishop bilang bahin sang sini nga proseso.

38.6.2

Pagpang-abuso

Ang pagpang-abuso amo ang pagmaltrato ukon pagpabaya sa iban nga nagatuga sang pisikal, sekswal, emosyunal, ukon pinansyal nga halit. Ang panindugan sang Simbahan amo nga ang pagpang-abuso indi dapat pagkunsintihon sa bisan ano nga porma. Ang mga nagaabuso sang ila mga asawa/bana, mga kabataan, iban pa nga mga miyembro sang pamilya, ukon sa bisan kay sin-o nagasupak sang mga layi sang Dios kag sang tawo.

Ang tanan nga miyembro, ilabi na gid ang mga ginikanan kag mga lider, ginapapagsik nga mangin alerto kag mapisan kag himuon ang tanan nila nga masarangan para protektahan ang mga kabataan kag ang iban pa batok sa pagpang-abuso. Kon may nahibal-an ang mga miyembro nga mga kaso sang pagpang-abuso, i-report nila ini sa mga awtoridad kag magkonsulta sa bishop. Dapat nga seryosuhon sang mga lider sang Simbahan ang mga report sang pagpang-abuso kag indi ini pagpabay-an.

Ang tanan nga hamtong nga nagaalagad sa kabataan ukon mga lamharon kinahanglan magkuha sang children and youth protection training sa sulod sang isa ka bulan pagkatapos nga masustain (tan-awa sa ProtectingChildren.ChurchofJesusChrist.org). Dapat nila suliton ini nga training kada tatlo ka tuig.

Kon may pagpang-abuso nga natabo, ang una kag insigida nga responsibilidad sang mga lider sang Simbahan amo nga buligan ang gin-abuso kag protektahan ang mga tawo nga may risgo nga maabuso sa palaabuton. Indi dapat pag-itolerar sang mga lider ang tawo nga magtiner sa balay ukon sitwasyon nga may pagpang-abuso ukon indi hilway sa katalagman.

38.6.2.1

Abuse Help Line

Sa iban nga mga pungsod, nagbutang ang Simbahan sang pribado nga abuse help line para buligan ang mga stake president kag mga bishop. Ini nga mga lider dapat nga magtawag gilayon sa help line parte sa tagsa ka sitwasyon kon diin mahimo nga naabuso ang tawo—ukon may risgo nga maabuso. Dapat man nila ini dayon tawgan kon may mahibal-an sila nga miyembro nga nagatan-aw, nagabakal, ukon nagapanagtag sang child pornography.

Sa mga pungsod nga wala sang help line, ang bishop nga nakahibalo parte sa pagpang-abuso dapat nga magkontak sa iya stake president. Ang stake president dapat nga magpangayo sang giya halin sa area legal counsel sa area office.

38.6.2.2

Paglaygay para sa mga Kaso sang Pagpang-abuso

Ang mga biktima sang pagpang-abuso masami nagaantos sa seryoso nga trauma. Ang mga stake president kag mga bishop nagaresponde nga may sinsero nga kaluoy kag pag-intiendi. Nagahatag sila sang espirituhanon nga paglaygay kag suporta para buligan ang mga biktima nga malampuwasan ang makahalalit nga mga epekto sang pagpang-abuso.

Kon kaisa ang mga biktima nagabatyag sang kahuya ukon pagkakonsensya. Ang mga biktima wala sang sala. Ginabuligan sang mga lider ang mga biktima kag ang ila mga pamilya nga maintiendihan ang pagpalangga sang Dios kag ang pagpang-ayo nga nagahalin kay Jesucristo kag sa Iya Pagbayad-Sala (tan-awa sa Alma 15:8; 3 Nefi 17:9).

Dapat nga buligan sang mga stake president kag mga bishop ang mga nagapang-abuso nga maghinulsol kag untatan ang ila makahalalit nga pamatasan. Kon ang isa ka hamtong nakahimo sang sekswal nga sala sa isa ka bata, mahimo nga mabudlay katama ang pagbag-o. Ang proseso sang paghinulsol pwede nga maglawig kaayo. Tan-awa sa 38.6.2.3.

Dugang pa sa pagbaton sang inspirado nga bulig sang mga lider sang Simbahan, ang mga biktima, mga nakasala, kag ang ila mga pamilya posible nga magakinahanglan sang propesyunal nga paglaygay. Para sa impormasyon, tan-awa sa 31.3.6.

38.6.2.3

Pagpang-abuso sang Kabataan ukon Lamharon

Ang pagpang-abuso sang bata ukon lamharon seryoso gid nga sala (tan-awa sa Lucas 17:2). Sa paggamit diri, ang pagpang-abuso sang kabataan ukon lamharon nagasakop sang masunod:

• Pisikal nga pagpang-abuso: Pagdulot sang seryoso nga halit paagi sa pisikal nga pagsakit. Ang iban nga halit indi makita.

• Sekswal nga pagpang-abuso ukon pagpamintaha: Ang bisan ano nga sekswal nga hilimuon upod sa bata ukon lamharon ukon hungod nga pagtugot ukon pagbulig sa iban nga maghimo sang amo nga mga hilimuon. Sa paggamit diri, indi dala sa sekswal nga pagpang-abuso ang may pahanugot nga sekswal nga hilimuon sa tunga sang duha ka menor de edad nga lapitay ang pangidaron.

• Emosyunal nga pagpang-abuso: Paggamit sang mga aksyon kag mga tinaga para seryoso nga halitan ang panan-aw ukon respeto sang bata ukon lamharon sa iya kaugalingon. Masami dala sini ang sulit-sulit kag nagapadayon nga pag-insulto, pagmanipula, kag pagpanghikay nga nagapakahuya kag nagapakanubo. Pwede nga dala man diri ang grabe nga pagpatumbaya.

• Pornograpiya gamit ang mga kabataan: tan-awa sa 38.6.6.

Kon ang bishop ukon stake president makahibalo ukon nagasuspetso sang pagpang-abuso sang kabataan ukon lamharon, gilayon niya nga ginasunod ang mga instruksyon sa 38.6.2.1. Nagaaksyon man sia para magbulig sa pagtapna sang dugang pa nga pagpang-abuso.

Kinahanglanon gid ang Church membership council kag marka sa rekord kon isa ka hamtong nga miyembro ang nagapang-abuso sang bata ukon lamharon nga ginlaragway sa sining seksyon. Tan-awa man sa 38.6.2.5.

Kon isa ka menor de edad ang nagaabuso sang isa ka bata, ginakontak sang stake president ang Office of the First Presidency para sa giya.

38.6.2.4

Pagpang-abuso sang Asawa/Bana ukon Isa pa ka Hamtong

Masami indi lang isa ang kahulugan sang pagpang-abuso nga magamit sa tanan nga sitwasyon. Kundi, may lainlain nga lebel sa nagapang-abuso nga pangginawi. Ang lebel nagahalin sa panalagsa nga masakit nga mga tinaga hasta sa seryoso nga pagpanakit.

Kon may mahibal-an ang bishop ukon stake president nga asawa/bana, gilayon nila nga ginasunod ang mga instruksyon sa 38.6.2.1. Nagaaksyon man sia sa pagbulig protekta batok sa dugang pa nga pagpang-abuso.

Nagapangayo ang mga lider sang giya halin sa Espiritu para mahibal-an kon personal nga paglaygay ukon membership council ang pinakamaayo nga pamaagi para maaksyunan ang pagpang-abuso. Pwede man sila nga magkonsulta sa direkta nila nga lider sa priesthood parte sa pamaagi. Pero, ang bisan ano nga pagpang-abuso sa asawa/bana ukon sa iban pa nga hamtong nga naglab-ot na sa lebel nga ginalaragway sa idalom, nagakinahanglan sang membership council.

• Pisikal nga pagpang-abuso: Pagtuga sang seryoso nga halit sa lawas paagi sa pisikal nga pagsakit. Ang iban nga halit posible nga indi makita.

• Sekswal nga pagpang-abuso: Tan-awa ang mga sitwasyon nga ginsambit sa 38.6.18.3.

• Emosyunal nga pagpang-abuso: Paggamit sang aksyon kag mga tinaga nga nakahalit sing seryoso sa panan-aw kag respeto sang tawo sa iya kaugalingon. Masami tuga ini sang sulitsulit kag nagapadayon nga pagpang-insulto, pagmanipula, kag pagpanghikay nga nagapakahuya kag nagapakanubo.

• Pinansyal nga pagpang-abuso: Pagpamintaha sa isa ka tawo sa pinansyal. Pwede nga dala diri ang ilegal kag indi awtorisado nga paggamit sang propiyedad sang isa ka tawo, kuwarta, ukon iban nga pagkabutang nga may balor. Pwede nga dala man diri ang pagpang-into para makakuha sang pinansyal nga impluwensya sa isa ka tawo. Pwede man nga dala diri ang paggamit sang pinansyal nga impluwensya para magpamilit ukon manghadlok.

38.6.2.5

Mga Calling sa Simbahan, mga Temple Recommend, kag mga Marka sa Membership Record

Ang mga miyembro nga nagpang-abuso sang iban indi dapat paghatagan sang mga calling sa Simbahan kag indi pwede magkapot sang temple recommend tubtob nga naghinulsol sila kag makakas na ang mga limitasyon sa pagkamiyembro sang Simbahan.

Kon ang tawo sekswal nga nagpang-abuso sang bata ukon lamharon ukon seryoso nga nagpang-abuso sang bata ukon lamharon sa pisikal ukon emosyunal, ang iya membership record pagamarkahan. Kinahanglan indi sia paghatagan sang bisan ano nga calling ukon asaynment nga imbolbado ang mga kabataan ukon lamharon. Dala diri ang indi paghatag sa iya sang ministering assignment sa pamilya nga may mga lamharon ukon kabataan sa puluy-an. Dala man diri ang indi paghatag sa iya sang lamharon nga ministering companion. Ini nga mga limitasyon dapat magpabilin magluwas kon pahanugotan sang Unang Pangulohan ang pagkakas sang marka.

38.6.2.6

Mga Stake kag Ward Council

Sa mga miting sang stake kag ward council, regular nga ginarebyu sang mga stake presidency kag bishopric ang mga polisiya kag pagsulundan sang Simbahan sa pagtapna kag pagresponde sa pagpang-abuso. Ginapangayo sang mga lider kag mga miyembro sang konseho ang giya sang Espiritu samtang ila ginatudlo kag ginahambalan ining sensitibo nga topiko.

Ang mga miyembro sang konseho kinahanglan man magkuha sang children and youth protection training (tan-awa sa 38.6.2).

38.6.2.7

Legal nga mga Isyu Nahanungod sa Pagpang-abuso

Kon ang ginapanghimo sang miyembro nga pagpang-abuso nagasupak sang isa ka partikular nga layi, dapat nga paisugon sang bishop ukon stake president ang miyembro nga ireport ini nga mga binuhatan sa mga awtoridad ukon sa nagakabagay nga mga ahensya sang gobyerno.

Dapat nga tumanon sang mga lider kag miyembro sang Simbahan ang tanan nga legal nga obligasyon para ireport ang pagpang-abuso sa mga awtoridad.

38.6.4

Birth Control

Pribelihiyo sang mag-asawa nga pwede makabata ang maghatag sang mortal nga mga lawas para sa espiritu nga mga anak sang Dios, nga mangin ila responsibilidad sa pagpadako kag pag-atipan (tan-awa sa 2.1.3). Ang desisyon kon pila kabilog ang mangin anak kag kon san-o sila magpamata personal kaayo kag pribado. Dapat ibilin ini sa tunga sang mag-asawa kag sang Ginuo.

38.6.5

Kaputli kag Pag-unong

Ang layi sang kaputli sang Ginuo amo ang:

• Indi pagsulod sa sekswal nga relasyon sa gwa sang legal nga kasal sa tunga sang lalaki kag babayi.

• Bug-os nga pag-unong sa sulod sang pag-asawahay.

Ang pisikal nga intimasiya sa tunga sang bana kag asawa gintuyo nga mangin matahum kag sagrado. Gin-ordin ini sang Dios sa pagtuga sang mga kabataan kag sa pagpahayag sang pagpalangga sa tunga sang bana kag asawa.

38.6.6

Pornograpiya gamit ang mga Kabataan

Ginakondenar sang Simbahan ang pornograpiya gamit ang kabataan sa tanan nga porma. Kon makahibalo ang bishop ukon stake president nga ang isa ka miyembro imbolbado sa pornograpiya gamit ang kabataan, gilayon niya nga ginasunod ang mga instruksyon sa 38.6.2.1.

38.6.8

Pag-utod sang Kinatawo sang Babayi

Ginakondenar sang Simbahan ang pag-utod sang kinatawo sang babayi.

38.6.10

Incest

Ginakondenar sang Simbahan ang tanan nga klase sang incest. Sa paggamit diri, ang incest amo ang sekswal nga relasyon sa tunga sang:

• Ginikanan kag anak.

• Lolo/lola kag apo.

• Mag-ululutod.

• Tiyo ukon tiya kag hinablos.

Sa paggamit diri, ang bata, apo, mag-ululutod, hinablos nga babayi, kag hinablos nga lalaki nagasakop sang kadugo, gin-adoptar, tapik, ukon salili (foster) nga mga relasyon.

Kon menor de edad ang biktima sang incest, ginatawgan sang bishop ukon stake president ang abuse help line sang Simbahan sa mga pungsod nga may ari sini (tan-awa sa 38.6.2.1). Sa iban nga mga pungsod, dapat nga magpangayo ang stake president sang giya halin sa area legal counsel sa area office. Ginapaisog man sia nga magkonsulta sa staff sang Family Services ukon sa welfare and self-reliance manager sang area office.

Ang Church membership council kag pagmarka sang rekord ginakinahanglan kon ang miyembro nakasala sang incest. Halos pirme ang incest nagapangayo nga bawion sang Simbahan ang pagkamiyembro sang isa ka tawo.

Kon menor de edad ang nakasala sang incest, ginakontak sang stake president ang Office of the First Presidency para sa giya.

Ang mga biktima sang incest masami seryoso nga nagaantos sang trauma. Ang mga lider nagaresponde nga may sinsero nga kaluoy kag pag-intiendi. Nagahatag sila sang espirituhanon nga suporta kag paglaygay para mabuligan sila nga malampuwasan ang makahalalit nga epekto sang incest.

Kon kaisa ang mga biktima nagabatyag sang kahuya kag pagkakonsensya. Ang mga biktima wala sang sala. Ang mga lider nagabulig sa ila kag sa ila mga pamilya nga maintiendihan ang pagpalangga sang Dios kag ang pagpang-ayo nga nagaabot paagi kay Jesucristo kag sa Iya Pagbayad-Sala (tan-awa sa Alma 15:8; 3 Nefi 17:9).

Dugang pa sa pagbaton sang inspirado nga bulig sang mga lider sang Simbahan, ang mga biktima kag ang ila mga pamilya posible nga magakinahanglan sang propesyunal nga paglaygay. Para sa impormasyon, tan-awa sa 38.6.18.2.

38.6.12

Ang Okulto

Ang okulto nagatutok sa kadulom kag nagaresulta sa pagpatalang. Ginaguba sini ang pagtuo kay Cristo.

Dala sa okulto ang pagsimba kay Satanas. Dala man diri ang misteryoso nga hilimuon nga wala nagasunod sa ebanghelyo ni Jesucristo. Upod sa amo nga mga hilimuon ang (pero indi limitado sa) pagpakot sang palaabuton, mga sumpa, kag pagpang-ayo nga imitasyon sang gahum sang priesthood sang Dios (tan-awa sa Moroni 7:11–17).

Ang mga miyembro sang Simbahan indi dapat mag-entra sa bisan ano nga klase sang pagsimba kay Satanas ukon magpartisipar sa bisan ano nga paagi sa okulto. Indi sila dapat magtutok sa sining kadudulman sa mga pag-inistoryahanay ukon sa mga miting sang Simbahan.

38.6.13

Pornograpiya

Ginakondenar sang Simbahan ang pornograpiya sa bisan ano nga porma. Ang paggamit sang bisan ano nga klase sang pornograpiya nagaguba sang indibidwal nga mga kabuhi, mga pamilya, kag sosyedad. Ginatabog man sini ang Espiritu sang Ginuo. Ang mga miyembro sang Simbahan dapat gid nga maglikaw sa tanan nga klase sang pornograpiya kag pamatukan ang produksyon, pagpalapta, kag paggamit sini.

Ang personal nga paglaygay kag indi permanente nga mga limitasyon sa pagkamiyembro masami hustuhan na sa pagbulig sa tawo nga maghinulsol sa paggamit sang pornograpiya. Masami wala na nagahiwat sang mga membership council. Pero, posible nga kinahanglan ang council para sa grabe kag indi mapunggan nga paggamit sang pornograpiya nga nagresulta na sa dako nga halit sa pag-asawahay ukon pamilya sang miyembro (tan-awa sa 38.6.5). Kinahanglanon ang council kon ang miyembro nagahimo, nagapalapta, nagatago, ukon sulit-sulit nga nagalantaw sang mga imahe sang kabataan nga ginagamit sa pornograpiya (tan-awa sa 38.6.6).

38.6.14

Diskriminasyon

Ang tanan nga tawo mga anak sang Dios. Ang tanan mag-ulutod nga lalaki kag babayi nga bahin sang Iya diosnon nga pamilya (tan-awa sa “Ang Panimalay: Isa ka Proklamasyon sa Kalibutan”). Ang Dios “[halin] sa isa ginhimo niya ang tagsa ka pungsud sang mga tawo” (Mga Binuhatan 17:26). “Ang tanan palareho” sa Iya (2 Nefi 26:33). Ang tagsa ka tawo “subong kamalahalon sa iya panulok sang sa isa” (Jacob 2:21).

Ang diskriminasyon wala nagasunod sa ginpahayag nga pulong sang Dios. Ang pagpabor kag indi pagpabor sang Dios nagadepende sa debosyon sa Iya kag sa Iya mga kasuguan, indi sa kolor sang panit sang tawo ukon sa iban pa nga mga kinaiya.

Nagapanawagan ang Simbahan sa tanan nga katawhan nga talikdan na ang mga pamatasan kag mga buhat sang diskriminasyon sa bisan ano nga grupo ukon indibidwal. Ang mga miyembro sang Simbahan ang dapat manguna sa pagsulong sang respeto para sa tanan nga mga anak sang Dios. Ginasunod sang mga miyembro ang kasuguan sang Manluluwas nga palanggaon ang iban (tan-awa sa Mateo 22:35–39). Ginatinguhaan nila nga mangin mga tawo sang maayong kabubut-on, nga nagasikway sang tanan nga klase sang diskriminasyon. Dala sini ang diskriminasyon base sa rasa, tribo, kasarian (gender), edad, kasablagan, estado sa sosyedad kag sa ekonomiya, mga ginapatihan kag wala ginapatihan sa relihiyon, kag sekswal nga orientation.

38.6.15

Atraksyon sa Kapareho nga Lalaki/Babayi kag Pangginawi sa Kapareho nga Gender

Ginapapagsik sang Simbahan ang mga pamilya kag mga miyembro nga istoryahon nga may paghalong, pagpalangga, kag respeto ang mga tawo nga may atraksyon sa kapareho nga lalaki/babayi. Ginasulong man sang Simbahan ang paghangpanay sa sosyesad sa kabilogan nga nagapakita sang iya sini mga pinanudlo parte sa kaayo, pagpaentra, pagpalangga sa iban, kag respeto sa tanan nga tawo. Ang Simbahan wala sang posisyon parte sa mga rason kon ngaa nagakaluyag ang mga tawo sa kapareho nga lalaki/babayi.

Ang mga kasuguan sang Dios nagadumili sang tanan nga indi matinlo nga pangginawi, sa indi magkapareho ukon sa magkapareho nga kasarian (gender). Ginalaygayan sang mga lider sang Simbahan ang mga nagsupak sa layi sang kaputli. Ginabuligan sila sang mga lider nga makaangkon sang maathag nga pag-intiendi sang pagtuo kay Jesucristo kag sa Iya Pagbayad-Sala, sang proseso sang paghinulsol, kag sang katuyuan sang kabuhi diri sa duta.

Kon ang mga miyembro nakabatyag sang atraksyon sa kapareho nga lalaki/babayi kag nagatinguha nga ipangabuhi ang layi sang kaputli, ginasuportahan kag ginapaisog sila sang mga lider sa ila mga pagpaninguha. Ini nga mga miyembro pwede nga magbaton sang mga calling sa Simbahan, makabaton sang mga temple recommend, kag makabaton sang mga ordinansa sang templo kon nagakaangay sila. Ang lalaki nga mga miyembro sang Simbahan pwede nga makabaton kag maggamit sang priesthood.

Ang tanan nga mga miyembro nga nagatuman sang ila mga kasugtanan magabaton sang tanan nga ginpromisa nga mga bugay sa wala katubtuban bisan ang ila mga sirkumstansya nagatugot ukon wala nagatugot sa ila nga mabaton ang mga bugay sang wala katapusan nga pag-asawahay kag pagkaginikanan sa sining kabuhi (tan-awa sa Mosias 2:41).

38.6.16

Pagpakasal sa Pareho nga Gender

Bilang prinsipyo sang doktrina, base sa balaan nga mga kasulatan, ang Simbahan nagapabakod nga ang kasal sa tunga sang lalaki kag babayi kinahanglanon sa plano sang Tagtuga para sa wala katapusan nga kapalaran sang Iya mga anak. Ginapabakod man sang Simbahan nga ang kahulugan sang kasal sa layi sang Dios amo ang legal nga pag-isa sang lalaki kag babayi suno sa layi.

38.6.17

Sex Education

Ang mga ginikanan ang may mayor nga responsibilidad sa pagtudlo sang sex education sa ila mga kabataan. Ang mga ginikanan dapat nga may tampad, maathag, kag nagapadayon nga paghinambalanay upod sa ila mga kabataan parte sa matinlo, matarong nga sekswalidad.

38.6.18

Sekswal nga Pagpang-abuso, Pagpanglugos, kag Iban Pa nga Porma sang Sekswal nga Pagpanghalit

Ginakondenar sang Simbahan ang sekswal nga pagpang-abuso. Sa gingamit diri, ang sekswal nga pagpang-abuso amo ang pagpilit sang sekswal nga kahimuan sa isa pa ka tawo. Ang sekswal nga buluhaton sa tawo nga wala ukon indi makahatag sang legal nga pahanugot ginakabig nga sekswal nga pagpang-abuso. Ang sekswal nga pagpang-abuso pwede man matabo sa asawa/bana ukon sa mga naga-date. Para sa impormasyon parte sa sekswal nga pagpang-abuso sang bata ukon lamharon, tan-awa sa 38.6.2.3.

Ang sekswal nga pagpang-abuso may madamo nga klase sang aksyon, halin sa harrassment hasta sa pagpanglugos kag iban pa nga porma sang sekswal nga pagpanghalit. Pwede ini matabo sa pisikal, sa hambal, kag sa iban nga mga paagi. Para sa giya parte sa paglaygay sang mga miyembro nga nakaeksperiyensya sang sekswal nga pagpang-abuso, pagpanglugos, ukon iban pa nga porma sang sekswal nga pagpanghalit, tan-awa sa 38.6.18.2.

Kon ang mga miyembro nagasuspetso ukon may nahibal-an nga sekswal nga pagpang-abuso, nagaaksyon sila gilayon para protektahan ang mga biktima kag ang iban pa. Dala sini ang pagreport sa mga awtoridad kag sa pagpahibalo sa bishop ukon stake president. Kon may bata nga gin-abuso, dapat nga sundon sang mga miyembro ang mga instruksyon sa 38.6.2.

38.6.18.2

Paglaygay para sa mga Biktima sang Sekswal nga Pagpang-abuso, Pagpanglugos, kag Iban Pa nga Porma sang Sekswal nga Pagpanghalit

Ang mga biktima sang sekswal nga pagpang-abuso, pagpanglugos, kag iban pa nga porma sang sekswal nga pagpanghalit masami nagaantos sa seryoso nga trauma. Kon magpanugid sila sa bishop ukon stake president, nagaresponde sia nga may sinsero nga kaluoy kag pag-intiendi. Nagahatag sia sang espirituhanon nga paglaygay kag suporta para mabuligan ang mga biktima nga malampuwasan ang nagapangguba nga mga epekto sang pagpang-abuso. Ginatawgan man niya ang abuse help line sang Simbahan para sa giya kon may ari sini.

Kon kaisa ang mga biktima nagabatyag sang kahuya ukon pagkakonsensya. Ang mga biktima wala sing sala. Wala ginabasol sang mga lider ang biktima. Ginabuligan nila ang mga biktima kag ang ila mga pamilya nga maintiendihan ang pagpalangga sang Dios kag ang pagpang-ayo nga nagaabot paagi kay Jesucristo kag sa Iya Pagbayad-Sala (tan-awa sa Alma 15:8; 3 Nefi 17:9).

Bisan makapili ang mga miyembro kon isugid nila ang impormasyon parte sa pagpang-abuso ukon pagpanghalit, ang mga lider indi dapat magtutok kaayo sa mga detalye. Mahimo nga makapalain ini sa mga biktima.

Dugang pa sa pagbaton sang inspirado nga bulig halin sa mga lider sang Simbahan, ang mga biktima kag ang ila mga pamilya mahimo nga magakinahanglan sang propesyunal nga paglaygay. Para sa impormasyon, tan-awa sa 31.3.6.

38.6.18.3

Mga Membership Council

Ang membership council mahimo nga kinahanglanon para sa tawo nga sekswal nga nanghalit ukon nang-abuso sang iban. Ang membership council ginapangayo kon ang isa ka miyembro nakasala sang pagpanglugos ukon nasentensyahan sa iban pa nga porma sang sekswal nga pagpanghalit.

38.6.20

Paghikog

Ang mortal nga kabuhi bilidhon nga regalo halin sa Dios—regalo nga dapat pakamahalon kag amligan. Mabaskog nga ginasuportahan sang Simbahan ang pagtapna sang paghikog.

Kalabanan sang mga nagapanumdom nga maghikog gusto nga maumpawan sa pisikal, mental, emosyunal, ukon espirituhanon nga kasakit. Ang ini nga mga indibidwal nagakinahanglan sang pagpalangga, bulig, kag suporta halin sa pamilya, mga lider sang Simbahan, kag kwalipikado nga mga propesyunal.

Nagahatag ang bishop sang espirituhanon nga suporta kon ang isa ka miyembro nagapaminsar nga maghikog ukon nagtilaw na nga maghikog. Insigida man niya nga ginabuligan ang miyembro nga makabaton sang propesyunal nga bulig.

Wala sapayan sa tanan nga pagpaninguha sang mga mahal sa kabuhi, mga lider, kag mga propesyunal, ang paghikog indi matapna sa tanan nga oras. Nagabilin ini sang madalom nga pilas sa tagipusuon, emosyunal nga pagkatublag, kag indi masabat nga mga pamangkutanon sang mga mahal sa kabuhi kag sang iban pa. Dapat nga laygayan kag paumpawan sang mga lider ang pamilya. Nagahatag sila sang pag-atipan kag suporta.

Indi husto nga kuhaon sang isa ka tawo ang iya kaugalingon nga kabuhi. Pero, ang Dios lamang ang pwede nga maghusga sa panghunahuna, mga aksyon, kag lebel sang pagkamay salabton sang tawo (tan-awa sa 1 Samuel 16:7; Doktrina kag mga Kasugtanan 137:9).

Ang mga nawad-an sang mahal sa kabuhi tungod sang paghikog makakita sang paglaum kag pag-ayo kay Jesucristo kag sa Iya Pagbayad-Sala.

38.6.23

Transgender nga mga Indibidwal

Ang transgender nga mga indibidwal nagapangatubang sang komplikado nga mga kabudlayan. Ang mga miyembro kag indi miyembro nga nagasiling nga sila transgender—kag ang ila mga pamilya kag kaabyanan—dapat tratuhon nga may pag-intiendi, kaayo, kaluoy, kag dako kaayo nga Cristohanon nga pagpalangga. Ang tanan ginaabi-abi nga magsulod sa sakramento nga miting, iban pa nga mga miting kon Domingo, kag pagtililipon sa Simbahan (tan-awa sa 38.1.1).

Ang gender isa ka kinahanglanon nga kinaiya sa plano sang kalipayan sang Amay nga Langitnon. Ang gintuyo nga kahulugan sang gender sa proklamasyon sang pamilya amo ang duna nga kasarian sang pagbata sa iya. May mga tawo nga nagaeksperiyensya sang mga balatyagon nga indi santo sa ila kasarian sang pagbata sa ila kag sa ila ginakilala nga kasarian. Bilang resulta, mahimo nga magasiling sila nga sila transgender. Ang Simbahan wala sang ginatindugan sa mga rason kon ngaa nagasiling ang mga tawo nga sila transgender.

Kalabanan sa partisipasyon sa Simbahan kag pila ka mga ordinansa sang priesthood wala sang ginapili nga gender. Ang transgender nga mga tawo pwede mabunyagan kag makumpirma suno sa nasulat sa 38.2.8.10. Pwede man sila nga mag-ambit sang sakramento kag magbaton sang mga bugay sang priesthood. Pero, ang ordinasyon sa priesthood kag mga ordinansa sa templo ginabaton suno sa duna nga kasarian sang pagbata sa iya.

Nagalaygay ang mga lider sang Simbahan batok sa pagpaidalom sing hungod sa medikal nga proseso ukon pagpaopera para lainon sang tawo ang iya duna nga kasarian pagbata sa iya (“sex reassignment”). Nagalaygay ang mga lider nga ang paghimo sini magaresulta sa mga limitasyon sa pagkamiyembro sang Simbahan.

Nagalaygay man ang mga lider batok sa social transitioning. Ang social transitioning amo ang pagbaylo sang pamayo ukon hitsura, pag-ilis sang ngalan ukon mga pronoun, sa pagpresentar sang kaugalingon nga lain sangsa iya duna nga kasarian pagbata sa iya. Nagalaygay ang mga lider nga ang mga nagasocial transition makaeksperiyensya sang pila ka mga limitasyon sa pagkamiyembro sang Simbahan sa kalawigon sini nga pagbaylo.

Upod sa mga limitasyon ang pagbaton kag paggamit sang priesthood, pagbaton ukon paggamit sang temple recommend, kag pabaton sang pila ka mga calling sa Simbahan. Bisan pa nga ginlimitahan ang pila ka mga pribelihiyo sang pagkamiyembro sang Simbahan, ginaabi-abi sa gihapon ang pagpartisipar sa Simbahan.

Kon magdesisyon ang miyembro nga islan ang iya gusto nga ngalan ukon mga pronoun sa pagsambit sa iya, ang gusto niya nga ngalan pwede mabutang sa lugar sang preferred name sa membership record. Pwede nga tawgon ining tawo sa amo sini nga ngalan sa ward.

Ang mga sirkumstansya lainlain sa kada yunit kag sa kada tawo. Ang mga miyembro kag mga lider nagakonsultahanay sa isa kag isa kag upod sa Ginuo. Ang mga Area Presidency magabulig sa lokal nga mga lider nga mahinalungon nga maaksyunan ang tagsa ka indibidwal nga mga sitwasyon. Ang mga bishop nagakonsulta sa stake president. Ang mga stake president kag mission president kinahanglan nga magkonsulta sa Area Presidency (tan-awa sa 32.6.3).

38.7

Mga Polisiya parte sa Medikal kag Ikaayong-Lawas

38.7.2

Lubong kag Cremation

Ang pamilya sang napatay ang nagadesisyon kon bala ang iya lawas ilubong ukon i-cremate. Ginarespeto nila ang mga pangabay sang indibidwal.

Sa iban nga mga pungsod, ang layi nagasugo sang cremation. Sa iban nga mga kaso, ang paglubong indi praktikal ukon masarangan sang pamilya. Sa tanan nga mga kaso, ang bangkay dapat nga tratuhon nga may respeto kag kaligdong. Dapat nga pasaligon ang mga miyembro nga ang gahum sang Pagkabanhaw ara para sa aton (tan-awa sa Alma 11:42–45).

Kon mahimo, ang bangkay sang napatay nga miyembro nga nakabaton na sang endowment dapat nga masuksukan sang ceremonial temple clothing kon ini ilubong ukon i-cremate (tan-awa sa 38.5.8).

38.7.3

Mga Kabataan nga Napatay antes Mabata (Stillborn kag Nahulog nga Kabataan)

Pwede nga magdesisyon ang mga ginikanan kon bala maghiwat sang memorial ukon graveside service.

Ang mga ordinansa sang templo indi kinahanglan ukon wala ginahiwat para sa kabataan nga napatay antes matawo. Wala sini ginanegar ang posibilidad nga ining mga kabataan pwede nga mangin bahin sang pamilya sa mga wala katubtuban. Ginapaisog ang mga ginikanan nga magsalig sa Ginuo kag magpangayo sang Iya kaumpawan.

38.7.4

Euthanasia

Ang mortal nga kabuhi isa ka bilidhon nga regalo halin sa Dios. Ang euthanasia amo ang hungod nga pagtapos sang kabuhi sang isa ka tawo nga nagaantos sang indi mabulong nga balatian ukon iban pa nga kondisyon. Ang tawo nga nagapartisipar sa euthanasia, pati na ang pagbulig sa isa ka tawo nga mapatay paagi sa paghikog, nagasupak sang mga kasuguan sang Dios kag mahimo nga nagasupak man sang lokal nga mga layi.

Ang pagpauntat ukon indi paggamit sang sobra-sobra nga life support para sa isa ka tawo nga tagumatayon wala ginakabig nga euthanasia (tan-awa sa 38.7.11).

38.7.5

HIV nga Impeksyon kag AIDS

Ang mga miyembro nga may HIV (human immunodeficiency virus) ukon may AIDS (acquired immunodeficiency syndrome) dapat nga abi-abihon sa mga miting kag aktibidades sang Simbahan. Ang ila pagkadto wala nagadala sang risgo sa ikaayong-lawas sang iban.

38.7.8

Pag-atipan Medikal kag sa Ikaayong-Lawas

Ang pagpangita sang masaligan nga bulig medikal, paggamit sang pagtuo, kag pagbaton sang mga bugay sang priesthood nagabuligay sa pagpaayo, suno sa pagbuot sang Ginuo.

Ang mga miyembro indi dapat maggamit ukon magduso sang mga pamaagi medikal ukon sa ikaayong-lawas nga kwestyonable sa etika, espirituhanon, ukon sa layi. Ang may mga problema sa ikaayong-lawas dapat nga magkonsulta sa masaligan nga mga propesyunal sa medisina nga lisensyado sa mga lugar kon diin sila nagaalagad.

38.7.9

Medical Marijuana

Ang Simbahan nagakontra sa paggamit sang marijuana sa indi pang-medisina nga mga katuyuan. Tan-awa sa 38.7.14.

38.7.11

Pagpalawig sang Kabuhi (Dala ang Life Support)

Indi dapat magbatyag ang mga miyembro nga obligasyon nila nga palawigon ang kabuhi sa sobra-sobra nga pamaagi. Ini nga mga desisyon pinakamaayo nga ginahimo sang natungdan, kon mahimo, ukon sang mga miyembro sang pamilya. Dapat sila nga magpangayo sang masaligan nga medikal nga laygay kag diosnon nga giya paagi sa pangamuyo.

38.7.13

Pagpabakuna

Ang mga bakuna nga ginahatag sang masaligan nga medikal nga mga propesyunal nagaprotekta sang ikaayong-lawas kag nagaamlig sang kabuhi. Ang mga miyembro sang Simbahan ginapaisog nga protektahan ang ila mga kaugalingon, ang ila mga kabataan, kag ang ila mga komunidad paagi sa pagpabakuna.

Sa ulihi, ang mga indibidwal responsable sa paghimo sang ila kaugalingon nga mga desisyon parte sa pagpabakuna. Kon may mga ginakabalakhan ang mga miyembro, dapat sila nga magkonsulta sa masaligan nga medikal nga mga propesyunal kag magpangayo man sang giya sang Balaan nga Espiritu.

38.7.14

Pulong sang Kaalam kag mga Pangginawi sa Ikaayong-Lawas

Ang Pulong sang Kaalam isa ka kasuguan sang Dios. Ginklaro sang mga propeta nga dala sa mga pinanudlo sa Doktrina kag mga Kasugtanan 89 ang indi paggamit sang tabako, maisog nga ilimnon (alkohol), kag mainit nga mga ilimnon (tsaa kag kape).

May iban pa nga makahalalit nga mga sangkap kag mga pangginawi nga wala ginmitlang sa Pulong sang Kaalam ukon sang mga lider sang Simbahan. Dapat ang mga miyembro nga maggamit sang kaalam kag mainampuon nga paghukom sa paghimo sang mga desisyon sa pagsulong sang ila pisikal, espirituhanon, kag emosyunal nga ikaayo.

38.8

Administratibo nga mga Polisiya

38.8.1

Pag-adoptar kag Foster Care

Ang pag-adoptar sang kabataan kag pagtanyag sang foster care makabugay sa mga kabataan kag mga pamilya. Ang mapinalanggaon, wala katapusan nga mga pamilya pwede nga matuga paagi sa pag-adoptar. Kon ang mga kabataan nag-abot sa pamilya paagi sa pag-adoptar ukon pagbata, pareho sila nga malahalon nga bugay.

Ang mga miyembro nga nagapili nga mag-adoptar ukon magtanyag sang foster care sa kabataan dapat nga magsunod sa tanan nga layi sang mga pungsod kag gobyerno nga imbolbado.

38.8.4

Mga Autograph (Pirma) kag Litrato sang mga General Authority, General Officer, kag Area Seventy

Ang mga miyembro indi dapat nga magpangayo sang mga pirma sang mga General Authority, General Officer, kag Area Seventy. Ang paghimo sini nagapalayo sa ila sa ila sagrado nga mga calling kag sa espiritu sang mga miting. Ginapunggan man sini nga magtamyaw sila sa iban nga mga miyembro.

Ang mga miyembro indi dapat nga magkuha sang mga litrato sang mga General Authority, General Officer, kag Area Seventy sa mga chapel.

38.8.7

Mga Magasin sang Simbahan

Upod sa mga magasin sang Simbahan ang:

• Abyan para sa mga kabataan.

• Para sa Kusog sang mga Lamharon para sa mga lamharon.

• Liahona para sa mga hamtong.

Ang Unang Pangulohan nagapaisog sa tanan nga mga miyembro nga basahon ang mga magasin sang Simbahan. Ang mga magasin makabulig sa mga miyembro nga matun-an ang ebanghelyo ni Jesucristo, tun-an ang mga pinanudlo sang buhi nga mga propeta, makabatyag nga konektado sa pangkalibutanon nga pamilya sang Simbahan, atubangon ang mga kabudlayan nga may pagtuo, kag mas magpalapit sa Dios.

38.8.8

Ngalan, Wordmark, kag Simbolo sang Simbahan

Ang ngalan, wordmark, kag simbolo sang Simbahan amo ang mayor nga nagapakilala sa Simbahan.

Wordmark kag simbolo. Ang wordmark kag simbolo sang Simbahan (tan-awa sa ilustrasyon sa ibabaw) ginagamit lamang kon ginpahanugutan sang Unang Panguluhan kag Korum sang Dose ka Apostoles. Indi ini pwede gamiton bilang mga dekorasyon. Indi man ini pwede gamiton para sa personal, komersyal, ukon sa promosyunal nga katuyuan.

38.8.10

Mga Kompyuter

Ang mga kompyuter kag software nga ginagamit sa mga meetinghouse sang Simbahan ginhatag kag ginadumalahan sang headquarters sang Simbahan ukon sang area office. Ginagamit ini sang mga lider kag mga miyembro para suportahan ang mga katuyuan sang Simbahan, pati na ang buluhaton sang family history.

Ang tanan nga software sa sining mga kompyuter kinahanglan lisensyado sa Simbahan.

38.8.12

Mga Materyales sa Kurikulum

Ang Simbahan nagatigana sang materyales para mabuligan ang mga miyembro nga magtuon kag ipangabuhi ang ebanghelyo ni Jesucristo. Upod diri ang balaan nga mga kasulatan, mga mensahe sa pangkabilogan nga komperensya, mga magasin, mga manwal, mga libro, kag iban pa nga mga bulig. Ginapapagsik sang mga lider ang mga miyembro nga gamiton ang balaan nga mga kasulatan kag iban pa nga mga bulig nga kinahanglanon sa pagtuon sang ebanghelyo sa puluy-an.

38.8.14

Bayo kag Hitsura

Ang mga miyembro sang Simbahan ginapaisog nga magpakita sang respeto sa lawas sa ila mga pagpili sang nagakabagay nga bayo kag hitsura. Kon anong nagakabagay nagalainlain sa mga kultura kag sa lainlain nga mga okasyon.

38.8.16

Adlaw sang Pagpuasa

Ang mga miyembro pwede nga magpuasa bisan ano nga oras. Pero, masami nila ginaobserbar ang una nga Adlaw nga Inugpahuway sang kada bulan bilang adlaw sang pagpuasa.

Ang adlaw sang pagpuasa masami may upod nga pagpangamuyo, indi pagkaon kag pag-inom sa sulod sang 24-oras (kon masarangan sang lawas), kag paghatag sang maalwan nga halad-puasa. Ang halad-puasa isa ka donasyon para buligan ang mga nagakinahanglan (tan-awa sa 22.2.2).

Kon kaisa ang ang bilog-nga-Simbahan ukon lokal nga mga miting ginahiwat sa una nga Adlaw nga Inugpahuway sang bulan. Kon matabo ini, ang stake presidency nagapili sang lain nga Adlaw nga Inugpahuway bilang adlaw sang pagpuasa.

38.8.17

Sugal kag mga Lotto

Ang Simbahan nagapamatok kag nagalaygay batok sa pagsugal sa bisan ano nga porma. Dala diri ang pagpusta sa isports kag mga loterya nga suportado sang gobyerno.

38.8.19

Imigrasyon

Ang mga miyembro nga nagapabilin sa ila nga dutang natawhan masami may mga oportunidad sa pagtukod kag pagpabakod sang Simbahan didto. Pero, ang pagsaylo sa iban nga pungsod isa ka personal nga pagpili.

Ang mga miyembro nga nagasaylo sa iban nga pungsod dapat nga magtuman sang tanan nga nagakabagay nga mga layi (tan-awa sa Doktrina kag mga Kasugtanan 58:21).

Ang mga misyonero indi dapat magtanyag nga mag-isponsor sang imigrasyon sang iban.

38.8.22

Mga Layi sang Pungsod

Ang mga miyembro dapat nga magtuman, magtahod, kag magsakdag sang mga layi sang bisan ano nga pungsod kon diin sila nagaistar ukon nagabiyahe (tan-awa sa Doktrina kag mga Kasugtanan 58:21–22; Mga Artikulo sang Pagtuo 1:12). Dala diri ang mga layi nga nagadumili sang pagtudlo sang ebanghelyo sa iban nga tawo.

38.8.25

Komunikasyon sang mga Miyembro sa Headquarters sang Simbahan

Ang mga miyembro sang Simbahan wala ginalaygayan nga magtawag, mag-email, ukon magsulat sa mga General Authority nahanungod sa mga pamangkot parte sa doktrina, personal nga mga kabudlayan, ukon mga pangabay. Ginapaisog ang mga miyembro nga makig-angot sa lokal nila nga mga lider, pati na sa presidente sang Relief Society ukon elders quorum, kon nagakinahanglan sang espirituhanon nga giya (tan-awa sa 31.3).

38.8.27

Mga Miyembro nga may mga Kasablagan

Ang mga lider kag mga miyembro ginapapagsik nga atendiron ang mga panginahanglan sang tanan nga nagapuyo sa sulod sang ila yunit. Ang mga miyembro nga may mga kasablagan ginahatagan sang bili kag pwede nga magbulig sa mapuslanon nga mga paagi. Ang mga kasablagan posible nga sa kaalam, sosyal, emosyunal, ukon pisikal.

38.8.29

Iban nga mga Relihiyon

Madamo sang mga makainspirar, halangdon, kag nagakabagay sang pinakamataas nga respeto ang ara sa madamo nga iban pa nga mga pagtuluohan. Ang mga misyonero kag iban pa nga mga miyembro kinahanglan nga mangin sensitibo kag may pagtahod sa pagpati kag mga tradisyon sang iban.

38.8.30

Pulitikal kag Sibiko nga Aktibidades

Ang mga miyembro sang Simbahan ginapaisog nga magpartisipar sa mga buluhaton nga pangpulitika kag panggobyerno. Sa madamo nga pungsod, dala sini ang:

• Pagboto.

• Pag-entra ukon pagserbe sa pulitikal nga mga partido.

• Paghatag sang pinansyal nga suporta.

• Pagpakig-angot sa mga opisyales kag mga kandidato sang partido.

• Pagserbisyo bilang ginpili ukon gin-appoint nga opisyal sa lokal kag nasyunal nga panggobyerno.

Ginapaisog man ang mga miyembro sa pagpartisipar sa mapuslanon nga mga kawsa para himuon ang ila nga mga komunidad nga lugar nga manami istaran kag padakuan sang pamilya.

Ang lokal nga mga lider sang Simbahan indi dapat mag-organisar sang mga miyembro nga magpartisipar sa mga butang nga angot sa pulitika. Indi man dapat impluwensyahan sang mga lider ang mga miyembro kon paano magpartisipar.

Ang mga lider kag mga miyembro dapat man maglikaw sa paghatag sang panindugan sini ukon pag-akto nga pwede hangpon bilang pag-endorso sang Simbahan sa bisan ano nga partido pulitikal, plataporma, polisiya, ukon kandidato.

38.8.31

Pribasiya sang mga Miyembro

Ang mga lider sang Simbahan obligado nga protektahan ang pribasiya sang mga miyembro. Ang mga rekord sang Simbahan, mga directory, kag kaangay sini nga mga materyales indi pwede gamiton sa personal, komersyal, ukon pulitikal nga mga katuyuan.

38.8.35

Mga Refugee

Bilang bahin sang ila responsibilidad nga atipanon ang mga nagakinahanglan (tan-awa sa Mosias 4:26), ang mga miyembro sang Simbahan nagatanyag sang ila oras, mga talento, kag pagpakig-abyan para abi-abihon ang mga refugee bilang mga miyembro sang ila mga komunidad.

38.8.36

Mga Pangabay para sa Pinansyal nga Bulig sang Simbahan

Ang mga miyembro nga nagakinahanglan ginapaisog nga makighambal sa ila nga bishop imbes nga magkontak sa headquarters sang Simbahan ukon magpangayo sang kuwarta sa iban nga mga lider sang Simbahan ukon sa mga miyembro.