6.

Veiliutaki ena iTeki

6.1

iNaki ni dua na iTeki

O Aisea e vakamacalataka ni o Saioni e dua na valelaca se dua na valecavu e vakadeitaki mai na levu na iteki (raica na Aisea 33:20; 54:2). Nikua sa tuvanaki na Lotu ki na vei iteki eso. Na iteki yadua era lewena e vuqa na tabanalevu ka liutaka e dua na peresitedi ni iteki.

E tauyavutaka na Turaga na iteki me baleta “na vakasoqoni vata” ni nona tamata ka “idrodro, ka … ivakaruru ” mai na vuravura (Vunau kei na Veiyalayalati 115:6). O ira na lewenilotu kei na iliuliu ena dua na iteki era cakacaka vata mera rawata na Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou (raica na 1.2).

6.2

Mataveiliutaki ena iTeki

Na peresitedi ni iteki e taura tu na idola ni matabete me dusimaka na cakacaka ni Lotu ena loma ni iteki (raica na 3.4.1). O koya kei rau nona daunivakasala eratou mataveiliutaki ni iteki. Eratou qaravi ira na lewe ni iteki ena loloma kei na veikauwaitaki, vukei ira me ra yaco mera daumuri Jisu Karisito dina.

E va na nona itavi taumada na peresitedi ni iteki:

• E bete levu vakatulewa ena iteki.

• E liutaka o koya na Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou ena iteki.

• E turaganilewa raraba, o koya.

• E vakaraica na ivolatukutuku, veika vakailavo, kei na iyau.

Me baleta ni taura tu na idola ni matabete na peresitedi ni iteki, e tu eso nona itavi ka nona duadua saraga. Kevaka e sega ni rawa me qaravi ira, sa rawa vua e dua na daunivakasala me cakacaka ena vukuna vakavo ga me vaka e volai tiko ena ivola oqo. Ena veivosaki o peresitedi ni iteki se nona daunivakasala kei iratou na mataveiliutaki ni iwasewase kevaka e tiko na nona taro me baleta na nona cakacaka na daunivakasala e vukuna na peresitedi ni iteki.

E lesia e vuqa na ilesilesi vei ira na tani o peresitedi ni iteki. Oqo e oka kina o rau na nona daunivakasala, lewe ni matabose e cake, iliuliu ni mataisoqosoqo ni iteki, sekeriteri liu ni iteki, kei na vunivola ni iteki kei na ivukevuke ni vunivola ni iteki.

6.2.1

Bete Levu Vakatulewa

E iliuliu vakayalo taumada ni iteki na peresitedi ni iteki. E tuva o koya na ivakaraitaki ena iteki ena nona cakava na cakacaka ni Turaga, “ena savasava ni yalona” (Mosaia 18:12). E veivakavulici ka veilaveti.

Na peresitedi ni iteki e dua na tisaipeli yalodina i Jisu Karisito. E dina ki na nona veiyalayalati. E yalodina kivua na marama watina kei na nona matavuvale. E tuva o koya na ivakaraitaki ni buladodonu vei ira na nona matavuvale, na iteki, kei itikotiko. O irau na nona daunivakasala erau tamata ituvaki vata.

Na peresitedi ni iteki e soli veituberi vei ira na bisopi kei ira tale eso na iliuliu ena iteki.

6.2.1.1

Matabete i Melikiseteki

Ena vakatulewa o peresitedi ni iteki kivei ira kece ka taura na Matabete i Melikiseteki ena iteki.

Kuoramu ni Bete Levu ni iTeki. Na peresitedi ni iteki sa ikoya na peresitedi ni kuoramu ni bete levu ni iteki. Na peresitedi ni iteki kei rau na nona daunivakasala eratou mataveiliutaki ni kuoramu oya. Na kuoramu ni bete levu ena iteki e lewena na ikuri ni bete levu oqo:

• Bisopi kei na nodra daunivakasala

• Lewe ni Matabose e Cake

• Peteriaki Cakacaka

O ira na lewe ni kuoramu ni bete levu era dau tiko ena soqoni ni kuoramu ni italatala qase ena nodra tabanalevu kevaka era sega ni lesi ki na dua tale na vanua.

Kuoramu ni iTalatala Qase. E tiko na nodratou itavi na mataveiliutaki ni iteki ena kuoramu ni italatala qase (raica na 8.3.3.1).

Veitabaki ni Matabete i Melikiseteki. Ena raica raraba o peresitedi ni iteki na kena vakatikori na Matabete i Melikiseteki. Ena raica raraba talega o koya na veitabaki ki na itutu ni italatala qase kei na bete levu (raica na 18.10.4).

6.2.1.2

Matabisopi

Ena sota o peresitedi ni iteki kei ira na matabisopi vovou me dusimaki ira ni oti ga na nodra kacivi. E tomana tiko na nona vakavulici ira ka vakayaloqaqataki ira na bisopi ena veivakatarogi, soqoni, kei na veituvaki tale eso.

O iratou na lewe ni mataveiliutaki ena iteki eratou vakasalataki iratou na matabisopi ena nodratou itavi me baleti ira na Matabete i Eroni kei ira na goneyalewa.

6.2.1.3

Peteriaki ni iTeki

Na peresitedi ni iteki ena liutaka na cakacaka ni peteriaki ni iteki. E tara cake e dua na isema voleka vua. Ena itukutuku me baleta na veikacivi kei na nona vakaraici na peteriaki ni iteki, raica na 6.6.

6.2.1.4

Vei Matabose, Komiti, kei na Bose

E liutaka na peresitedi ni iteki na matabose e cake kei na matabose ni iteki. Ena liutaka talega o koya na komiti ni veiliutaki ni uabula ena iteki (raica na 29.3.8). Ena lesi rau na nona daunivakasala me rau raica raraba na veika oqo:

• Komiti ni veiliutaki ni itabagone ni iteki (raica na 29.3.9).

• Komiti ni itabagone qase cake ni iteki

• Komiti ni itabagone qase cake tu duadua ena iteki (ena vanua e tauyavutaki kina)

Na peresitedi ni iteki vakayadua e lewe ni dua na matabose semati vata (raica na 29.4).

Na mataveiliutaki ni iteki e tuva na bose ni iteki era tuvai tu ena 29.3. Na peresitedi ni iteki ena vakatulewa ena veisoqoni ni iteki vakavo kevaka e tiko e dua na Vakaitutu Raraba se Vitusagavulu ni iWasewase. E rawa ni rau na veiliutaki na nona daunivakasala ena vei soqoni oqo. E rawa talega ni rau vakatulewa kevaka e yali na peresitedi ni iteki.

6.2.1.5

Veikacivi kei na Veivakagalalataki

Na nona itavi na peresitedi ni iteki me baleta na veilesi kei na veivagalalataki e tukuni ena wase e 30. E rawa ni lesi rau nona daunivakasala se lewe ni matabose e cake me lesia na veikacivi se veivagalalataki me vaka e tuvai ena 30.8. Ena vakayacora vakai koya o peresitedi ni iteki na veikacivi emuri oqo. Vei ira eso, e dodonu me ciqoma taumada na veivakadonui me vaka e volai.

• Daunivakasala ena Mataveiliutaki ni iTeki. Ni kacivi e dua na peresitedi vou ni iteki, na Vakaitutu Raraba vakatulewa se Vitusagavulu ni iWasewase ena kaciva ka vakatikori rau na nona daunivakasala, ka vakatututaki mai vua na peresitedi vou. Ni gadrevi e dua na daunivakasala me vagalalataki se kacivi ena mataveiliutaki ni iteki sa tiko rawa, ena vakauta na peresitedi ni iteki e dua na vakatutu ena iVurevure ni iLiuliu kei na Vunivola (VLV). Ena rawa ni veivakatarogi, kaciva, ka vakatikora e dua na daunivakasala—se vakacegui koya e dua na daunivakasala—ni sa ciqoma oti na veivakadonui mai vei iratou na Mataveiliutaki Taumada.

• Peteriaki ni iTeki. E rawa ni veivakatarogi, kaciva, ka vakatikora e dua na peteriaki, na peresitedi ni iteki, ni sa ciqoma oti na ivola ni veivakadonui mai na Kuoramu ni Le Tinikarua. Raica na 6.6.1.

• Bisopi. Na peresitedi ni iteki e vakatura na turaga me kacivi se vagalalataki mai na bisopi. E vakatura talega na nodra vakacegui. Ena solia na vakatutu ena VLV. Sa rawa vua me kaciva, tabaka, ka vakatikora e dua na bisopi—se vakaceguya e dua na bisopi—ni sa ciqoma oti na veivakadonui mai vei iratou na Mataveiliutaki Taumada. E solia talega na idola ni matabete ka salavata kei na veikacivi oqo. Raica na 30.7.

• Peresitedi ni Kuoramu ni iTalatala Qase. Na peresitedi ni iteki ena kaciva ka vakatikora na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase. Ena veivosaki taumada kei ira na bisopi. E solia talega na idola ni matabete ka salavata kei na veikacivi oqo. Raica na 8.3.3.1.

• Mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena iTeki. Sa kaciva ka vakatikora o peresitedi ni iteki na peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei.

O ira na peresitedi ni iteki era sega ni rawa ni vakayagataka na VLV e dodonu me ra veitaratara kei na valenivolavola ni iwasewase mera cakava kina na vakatutu kevaka e gadrevi.

6.2.1.6

Mataisoqosoqo kei na Parokaramu ni iTeki

Sa tu na itavi nei peresitedi ni iteki ena iSoqosoqo ni Veivukei ena iteki. Ena lesi rau na nona daunivakasala me rau vakaitavi ena isoqosoqo ni Cauravou, Goneyalewa, Lalai, kei na Matawilivola ni Sigatabu ena iteki.

E ratou na bose vakawasoma vata talega na mataveiliutaki ni iteki kei ira na mataveiliutaki ni veimataisoqosoqo e ratou sa dui lesi kina. Ena veisoqoni oqo, era na:

• Vakadeitaka vei ira na mataveiliutaki me ra kilamatata na nodra itavi.

• Veivosakitaka vata na veika me baleta na nodra gagadre na iliuliu ena mataisoqosoqo.

Ni kacivi e dua na mataveiliutaki vou ni isoqosoqo ena iteki, ena wasea na mataveiliutaki ni iteki na ivakasala kei na raivotu me dusimaki ira donu ena nodra veiqaravi.

E Amerika kei Kenada, sa rawa talega vei iratou na mataveiliutaki vou ni mataisoqosoqo me ratou vakaveikilaitaki mai na matabose raraba ni mataisoqosoqo (raica na 5.1.2). Ena veivanua tale eso, sa rawa talega vei iratou na mataveiliutaki vou me ratou vakaveikilaitaki mai vua e dua na daunivakasala ni isoqosoqo ni wasewase (raica na 5.2.5.1). Ena cakava oqo ena ruku ni veidusimaki ni mataveiliutaki ni iteki. E dua na lewe ni mataveiliutaki ena iteki se e dua na lewe ni matabose e cake e lesi ena vakaitavi kina.

Ena lesia talega o peresitedi ni iteki vei rau na nona daunivakasala me rau raica raraba na parokaramu ni iteki kevaka e gadrevi. Na ituvaki oqo e rawa ni oka kina na:

• Semineri kei na inisitute (raica na wase e 15).

• Parokaramu me baleti ira na itabagone qase cake kei na uabula sega ni vakawati (raica na 14.1.1).

• iTaviqaravi ni iteki (raica na 20.3.2).

• iVakatagi (raica na 19.5).

• iYauqaqa ni valenisoqoni (raica na 35.2.4).

E ratou na bose vakawasoma na mataveiliutaki ni iteki kei ira na komiti, matabose e cake kei ira na kenadau ena parokaramu eso e ratou sa dui lesi kina.

6.2.1.7

Veitaratara (Veika Raraba)

E dusimaka na peresitedi ni iteki na veisasaga ni veitaratara ena iteki. E tiko vei iratou na mataveiliutaki ni iteki na itavi taumada ni kena mata vinaka na Lotu ena itikotiko raraba. Eratou na segata me ra tara cake na veimaliwai vinaka kei ira na iliuliu vakamatanitu kei na itikotiko raraba.

Na peresitedi ni iteki e gusunivosa taumada me baleta na Lotu ki na veitabana ni tauri tukutuku ni veika e baleta na iteki. E rawa me lesia na itavi oqo kevaka e gadrevi.

Na peresitedi ni iteki se dua na daunivakasala e lesi ena rawa ni tauyavutaka ka vakaraica e dua na matabose ni veitaratara ni iteki. Na matabose oqo ena vukei ira na iliuliu ni Lotu mera veimaliwai vinaka kei ira na iliuliu ni itikotiko raraba. Ena vukei ira talega na iliuliu oqo me ra veivosaki vakavinaka kei ira na lewe ni Lotu kei ira na lewenivanua.

Na matabose ni veitaratara e rawa ni oka kina e dua na dairekita ni veitaratara ena iteki, ivukevuke ni dairekita, kei ira na kenadau kevaka e gadrevi. Era na kacivi ka vakatikori mai vua na peresitedi ni iteki se dua na daunivakasala e lesi se dua na lewe ni matabose e cake.

E tiko talega e dua na matabose ni veitaratara ena itagede ni matabose veivakarautaki (raica na 29.4). E cakacaka ena veidusimaki ni dua na Vitusagavulu ni iWasewase ka liutaka e dua na dairekita ni veitaratara. Na matabose ni veitaratara oqo e vukea na kena cokonaki na veimaliwai, soqo, kei na leqa e rawa ni takosova na iyalayala ni iteki. Na dairekita ni matabose oqo e solia na veitokoni kei na veituberi ki na matabose ni veitaratara ena iteki.

Na ituvatuva ni matabose ni veitaratara e duidui ena iwasewase e Utah. O ira na Vitusagavulu ni iWasewase e Utah era rawa ni solia vei ira na peresitedi ni iteki na matalalai me baleta na kena ituvatuva oqo.

Na ivakamacala me baleta na veikacivi ni veitaratara, raica na GCN. ChurchofJesusChrist.org .

6.2.2

Liutaka na Nona Cakacaka ni Veivakabulai kei na Bula Vakacerecerei na Kalou ena iTeki

Ena liutaka o peresitedi ni iteki na Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou ena iteki (raica na wase e 1). Ena vakasalataki ira ka vakayaloqaqataki ira na iliuliu ni iteki kei na tabanalevu kei ira na lewenilotu ena cakacaka oqo. Erau na vukei koya na nona daunivakasala kei na iliuliu tale eso.

Ena vukei ira na lewenilotu me ra bulataka na kosipeli ka vakalevutaka cake na nodra kaukauwa vakayalo. E vakavulici ira me ra dau masu ka vulica na ivolanikalou. E vakavulica talega vei ira na veiyalayalati era na cakava ni ra ciqoma na cakacaka vakalotu ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei. E vakayaloqaqataki ira me ra rokova na nodra veiyalayalati.

Ena vaqaqacotaka na matavuvale na peresitedi ni iteki. E vakayaloqaqataki ira me ra dau masu ka vulica vata na kosipeli, oka kina na lotu vakamatavuvale. E veivakavulici ena vosa kei na ivakaraitaki ni kena rawa ni vakayacori na veikacivi ni Lotu ka sega ni gole tani mai na itavi ni matavuvale. E vakadeitaka talega ni itaviqaravi ni Lotu e tokona na sasaga ni itubutubu ena nodra susugi na gone ena buladodonu.

Me ikuri ni nodra vukei na lewenilotu mera bulataka na kosipeli, o peresitedi ni iteki ena raica raraba na veitiki tale eso ni Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou ena iteki. Me vakataka, ena nona:

• Vukei ira na veitacini mera vakarau me ciqoma na Matabete i Melikiseteki (raica na 18.10.1).

• Liutaka na sasaga ni nodra qaravi o ira era vakaleqai tu ena iteki (raica na 22.9.1

• Raica raraba na cakacaka ni kaulotu ena iteki ka vakayaloqaqataki ira na lewenilotu mera wasea na kosipeli (raica na 23.5).

• Raica raraba na sasaga mera vaqaqacotaki na lewenilotu vou ena iteki (raica na 23.5).

• Veivakatarogi vei ira na nanumi me ra na veiqaravi vaka daukaulotu (raica na 24.4.2).

• Raica raraba na cakacaka ni valetabu kei na tuva kawa ena iteki (raica na 25.3.1).

• Vukei ira na lewenilotu me ra vakavakarau me ra ciqoma na cakacaka vakalotu ni valetabu (raica na 27.1).

• Ena cakacaka vata kei na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena iteki, me dusimaki ka tokoni iratou na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei kei na kuoramu ni talatala qase ena tabanalevu ena nodratou itavi baleta na cakacaka ni kaulotu (raica na 23.6.2) kei na cakacaka ni tuvakawa ni valetabu (raica na 25.2.2).

6.2.3

Turaganilewa Raraba

Na peresitedi ni iteki e turaganilewa raraba ena iteki (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 107:71–74). E tu vua na idola ni matabete me ciqoma kina na veivakauqeti vakayalo ka vakatulewa me baleta na nodra tiko vinaka vakayalo ka vakayago na lewe ni iteki. Ena ilesilesi oqo, e sa tu kina vua na itavi eso oqo:

• Vakayacora na veivakatarogi me vaka e tiko ena 31.2. E rawa talega ni vakadonui rau na nona daunivakasala me cakava eso na veivakatarogi (raica na 31.2.2).

• Sota vata kei ira na lewenilotu ena iteki ka ra vakasaqara tiko na veidusimaki vakayalo, e tu nodra leqa bibi vakayadua, se era vakayacora eso na cala bibi. Me idusidusi, raica na 31.1.

• Vakayacora na matabose ni lewenilotu ni ra vakayacora oti na lewenilotu na ivalavala ca bibi (raica na wase e 32

Ena veika e gadrevi kina na nodratou veivakadonui na Mataveiliutaki Taumada, ena vakasamataka vakavinaka sara o peresitedi ni iteki na kerekere. Ena vakataroga na tamata oya me vakadeitaka kina na nona bula kilikili.

Ni oti na veivakatarogi, ena qai vakauta walega o peresitedi ni iteki e dua na kerekere ki na Mataveiliutaki Taumada kevaka e rawa ni vakatura me vakadonui. E vakamacalataka o koya na vu ni nona veitokoni.

Ena vakauta na peresitedi ni iteki na ivolakerekere ena iVurevure ni iLiuliu kei na Vunivola.

6.2.4

iVolatukutuku,Veika Vakailavo, kei na iYau

Na peresitedi ni iteki me vakaraica na ivolatukutuku, ripote, veika vakailavo, kei na iyau ena iteki. E rawa me wasea na iwase levu ni cakacaka kei na ivolatukutuku, ripote, kei na veika vakailavo kivei rau nona daunivakasala kei na vunivola. Me lesia e dua na lewe ni matabose e cake me mata ni iyauqaqa ni iteki ka veivuke ena kena raici raraba na iyau.

Raica na iwase emuri me baleta eso tale na itukutuku:

• Wase e 33 (ivolatukutuku)

• Wase e 34 (veika vakailavo)

• Wase e 35 (veivalenilotu)

6.3

Duidui ni nodra Lewa na Peresitedi ni Tikina kei na Peresitedi ni iTeki

Ena tikina yadua ni lewenilotu, e dua na lewe ni Matabete i Melikiseteki e kacivi me peresitedi ni tikina. E taura tu o koya na idola ni matabete e gadrevi me vakatulewa kina (raica na 3.4.1.1). E veiqaravi vakalevu sara o koya me vaka e dua na peresitedi ni iteki ia ena duidui me vaka oqo:

• E kacivi ka vakatikori mai vua na peresitedi ni kaulotu, ni sa vakadonui oti mai na Mataveiliutaki ni iWasewase (raica na 30.8.4). E dua na presitedi ni iteki e kacivi ka vakatikori mai vua e dua na Vakaitutu Raraba se Vitusagavulu ni iWasewase sa lesi (raica na 30.8.3).

• O koya e rawa ni dua na italatala qase se dua na bete levu. Na peresitedi ni iteki e dodonu me bete levu.

• E sega ni peresitedi ni dua na kuoramu ni bete levu. Na veikuoramu vakaoqo era tauyavutaki walega ena iteki.

• Ena vakatulewa o peresitedi ni tikina vei ira kece na lewe ni matabete ena tikina. Ia, na peresitedi ni kaulotu sa ikoya na bete levu vakatulewa.

• Ena veivakadonui nei peresitedi ni kaulotu, sa rawa vua e dua na peresitedi ni tikina me vakataroga e dua na baraca me tabaki me italatala qase. Na veivakadonui oqo e dodonu me soli ena vei ituvaki yadua. Na peresitedi ni tikina se dua tale ena ruku ni nona veidusimaki e rawa talega ni (1) kacivaka na ycana e dua na tagane me tokoni ka (2) vakayacora na nona veitabaki (raica na 18.10.1.3, 18.10.3, kei na 18.10.4 Ia, na peresitedi ni tikina e sega ni rawa ni tabaki ira na peteriaki, bete levu, se bisopi.

• Ena veivakadonui nei peresitedi ni kaulotu, sa rawa vua e dua na peresitedi ni tikina me vakatikori ira na peresitedi ni tabana (raica na 18.11 Na veivakadonui oqo e dodonu me soli ena vei ituvaki yadua.

• E sega ni vakacegui ira na daukaulotu tudei. Ia, ena rawa ni vakaitavi vata kei na dua na lewe ni mataveiliutaki ni kaulotu ena veivakatarogi ni vakacegui. Kevaka e tu na vakalatilati ni gauna kei na veilakoyaki ka na dredre kina vua e dua na lewe ni mataveiliutaki ni kaulotu me solia e dua na veivagalalataki vakatabakidua vua e dua na daukaulotu, sa rawa vei peresitedi ni kaulotu me vakadonuya na peresitedi ni tikina me vakayacora vakakina (raica na 24.8.2).

• Ena sega ni vakayacora o koya na veivakatarogi ni ivolatara ni valetabu se sainitaka na ivolatara ni valetabu (raica na 26.3.1).

• E sega ni vakayacora o koya e dua na matabose ni lewenilotu vakavo kevaka e vakadonuya na peresitedi ni kaulotu (raica na 32.9.5).

• E sega ni dau vakaitavi vakadodonu kei iratou na Mataveiliutaki ni iWasewase. Ia, e cakacaka mai vei ratou na mataveiliutaki ni tabana ni kaulotu.

Ena veigauna duatani, sa rawa vua e dua na peresitedi ni tikina me vakadonui me vakaturi, vakatikori, ka vagalalataki ira na daukaulotu. Sa rawa talega me vakadonui me vakayacora na veivakatarogi ni ivolatara ni valetabu ka sainitaka na ivolatara. E rawa talega ni vakadonui me vakatikori rau na nona daunivakasala.

Kevaka era nanuma na Mataveiliutaki ni iWasewase ni dodonu me tiko vei peresitedi ni tikina na kaukauwa vakalevutaki oqo, era vakatura ki na Mataveiliutaki Taumada. Kevaka e soli na veivakadonui, e sa baleta na tamata o ya, e sega ki na nona itutu. Ni sa kacivi e dua na peresitedi ni tikina vou, sa na sega ni toki vua na lewa vakalevutaki oqo.

6.4

Sekeriteri Liu ni iTeki, iVukevuke ni Sekeriteri Liu ni iTeki, Vunivola ni iTeki, kei na iVukevuke ni Vunivola ni iTeki

6.4.1

Sekeriteri Liu ni iTeki kei na iVukevuke ni Sekeriteri Liu ni iTeki

Na peresitedi ni iteki se dua na nona daunivakasala ena kaciva ka vakatikora e dua na sekeriteri liu ni iteki. E dodonu me lewena na Matabete i Melikiseteki ka tiko na nona ivolatara ni valetabu.

Sa koto oqri e ra na nona itavi na sekeriteri liu:

• Bose vata kei iratou na mataveiliutaki ni iteki ka vakarautaka na lewe ni bose me vaka e lesi kina.

• Veiqaravi vakalewe ni matabose ni iteki ka dau tiko ena matabose e cake. Ena veidusimaki nei peresitedi ni iteki, ena dau raica na itavilesi e soli ena bose vakaoqori.

• Ena vakacokotaka na bisinisi ni mataveiliutaki ni iteki, matabose e cake, kei ira tale eso na iliuliu ni iteki.

• Ena tuva talega na vei iloku vei iratou na mataveiliutaki ni iteki.

• Ena vakasalataki iratou na mataveiliutaki ni iteki me baleti ira na lewenilotu era sa curu tiko ki na mataivalu se ko ira era sa tu rawa ena mataivalu. Ena nodratou veidusimaki na mataveiliutaki ni iteki, me veivuke ena nodra vakacokotaki ena veika ni Lotu o ira na lewenilotu curu tiko ki na mataivalu (raica na 38.9.3).

• Nodra tuberi na sekeriteri liu ni tabanalevu ni oti ga na nodra kacivi. Vakarautaka na ivakasala e veigauna kevaka e gadrevi.

• Vagoleya na itukutuku e ciqomi mai vei ira na tamata cakacaka saumi ena Lotu kei ira na voladia kivei ira na iliuliu veidonui ni iteki kei na tabanalevu, me vaka e veidusimaki kina na peresitedi ni iteki (raica na 38.8.9).

E rawa ni kacivi e dua se rua nai vukevuke ni sekeriteri liu ni iteki ke gadrevi vakakina. Erau na kacivi ka vakatikori mai vua edua na lewe ni mataveiliutaki ni iteki. E dodonu me tiko na nodra ivolatara ni valetabu na turaga oqo.

6.4.2

Vunivola ni iTeki kei na iVukevuke ni Vunivola ni iTeki

Na vunivola ni iteki ena kacivi ka vakatikori mai vua na peresitedi ni iteki se dua na nona daunivakasala e lesia kina. E lewe talega ni matabose ni iteki o koya. E rawa me kacivi talega na ivukevuke ni vunivola ni iteki. Ena kaciva ka vakatikora o peresitedi ni iteki se dua na daunivakasala sa lesi. Na itavi ni vunivola ni iteki kei na ivukevuke ni vunivola ni iteki era sa vakamacalataki tiko ena 33.3.2 kei na 33.3.3.

6.5

Matabose e Cake

Eratou na kaciva na mataveiliutaki ni iteki e 12 na bete levu me lewe ni matabose e cake ni iteki (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 102:1; 124:131). Kevaka sa kacivi e dua na italatala qase me laki veiqaravi ena matabose e cake, me na vakatikori taumada me bete levu ni bera ni laki tabaki.

Ena nodratou veidusimaki na mataveiliutaki ni iteki, era na veivuke na lewe ni matabose e cake ena Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou ena iteki. Sa vakamacalataki tu ena vei iwase emuri oqo na nodra itavi.

Era na sega ni bose na matabose e cake vakavo ga ke tiko e dua na lewe ni mataveiliutaki ni iteki me vakatulewa.

6.5.1

Matataka na Mataveiliutaki ni iTeki

Sa na lesia e dua na lewe ni matabose e cake na mataveiliutaki ni iteki ki na tabanalevu yadudua ni iteki.

Ena lesia talega na mataveiliutaki ni iteki e dua na lewe ni matabose e cake me baleti ira yadua na kuoramu ni italatala qase ena iteki. Ena itavi oqo, eratou na vakamatautaki ira na mataveiliutaki ni kuoramu se qai kacivi vou o ira na lewe ni matabose e cake. Oqo e oka kina na kena vakarautaki na idusidusi mai na wase e 1–4 kei na 8 ni ivoladusidusi oqo.

O ira na lewe ni matabose e cake era sa lesi ki na kuoramu ni italatala qase era na dau bose vakawasoma vata kei ira na iliuliu ni kuoramu me ra cakava na veika oqo:

• Kila na nodra gagadre.

• Dolele me veitokoni.

• Vakavulica vei ira na nodra itavi, oka kina na cakacaka ni kaulotu (raica na 23.6.2) kei na cakacaka ni tuva kawa ni valetabu (raica na 25.2.2.).

• Tukuna na itukutuku mai na mataveiliutaki ni iteki.

• Veivosakitaka na sala mera vukei kina na lewe ni kuoramu era gadreva tu na nodra cakacaka vakalotu e tarava. Sa vakarautaki tu na itukutuku oqo vei ira na iliuliu ni kuoramu ni italatala qase ena VLV

Kevaka e gadrevi se sureti, era na dau tiko ena soqoni ni kuoramu ni italatala qase kei na bose ni mataveiliutaki ni kuoramu. Ena so na gauna, sa rawa vei iratou na mataveiliutaki ni kuoramu me ratou sureta na lewe ni matabose e cake me tomani ratou ena nodratou veiqaravi vei ira na lewenilotu ena tabanalevu.

Ni ra sureti se lesi, na lewe ni matabose e cake era na tiko ena bose ni matabisopi kei na matabose ni tabanalevu.

Sa rawa ki na mataveiliutaki ni iteki mera lesia na lewe ni matabose e cake mera dusimaki ira na tamata oqo ena nodra itavi ni cakacaka ni valetabu kei na tuva kawa kei na cakacaka ni kaulotu:

• Mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase

• iLiuliu ni kaulotu ena tabanalevu

• iLiuliu ni Valetabu kei na Tuva Kawa ena Tabanalevu

Sa rawa me lesi e dua se sivia na lewe ni matabose e cake me liutaka na sasaga oqo ena iteki. Ia, o ira kece na lewe ni matabose e cake e tiko na nodra itavi oqo me baleta na tabanalevu kei na kuoramu ni italatala qase era sa lesi kina.

Na matabose e cake ena dau veivosaki kei na mataveiliutaki ni iteki ka tokoni iratou ena nodratou vakatulewa ki na nodra tabaki na veitacini vakalotu ki na itutu ni italatala qase kei na bete levu. Sa rawa vei peresitedi ni iteki me lesi ira na lewe ni matabose e cake mera matataki koya ena nodra tabaki na turaga ki na itutu oqori. Era na vakadeitaka na lewe ni matabose e cake oqo ni sa vakayacori vakadodonu na cakacaka vakalotu.

Era na veivosaki talega na lewe ni matabose e cake kei ira na mataveiliutaki ni iteki ka tokona na nodra vakatulewa me baleta na veikacivi vei ira na lewenilotu. E rawa ni vakadonuya na mataveiliutaki ni iteki na lewe ni matabose e cake me ratou solia eso na veikacivi, vakaraitaka eso na lewenilotu me ra tokoni, ka vakatikori ira eso na lewenilotu. (Raica na 30.8.)

Eratou na lesia na mataveiliutaki ni iteki eso na matabose e cake me cakacaka vata kei isoqosoqo ni Goneyalewa kei na Lalai ena iteki. Ni sota e dua na lewe ni mataveiliutaki ni iteki kei na dua vei iratou na mataveiliutaki oqo, ena dau tiko talega na lewe ni matabose e cake. O ira na lewe ni matabose e cake lesi era dau tiko talega ena soqoni ni veiliutaki ena iteki e vukudra na isoqosoqo oqo.

Sa rawa vei iratou na mataveiliutaki ni iteki me lesia e dua na lewe ni matabose e cake me veivuke ena parokaramu sa tuvai koto ena 6.2.1.6. E rawa talega ni ra lesia e dua na lewe ni matabose e cake me veivuke ena nodra gagadre na lewenilotu era vakaleqai tu vakayago (raica na 38.8.27).

Sa rawa vei iratou na mataveiliutaki ni iteki me ratou lesi ira na lewe ni matabose e cake mera matataki iratou ena vosa ena soqoni ni sakaramede kei na soqo tale eso. Ena vakatau tiko vei iratou na mataveiliutaki ni iteki na ituvatuva ni ilesilesi ni vosa oqo. E sega ni gadrevi vei ira na lewe ni matabose e cake mera vosa ena soqoni ni sakaramede ena veivula. Sa rawa talega vei iratou na mataveiliutaki ni iteki me lesi ira na lewe ni mataveiliutaki ni isoqosoqo ni iteki mera vosa ena vei ituvaki oqo (raica na 6.7.1 kei na 6.7.2).

6.5.2

Veiqaravi ena Matabose kei na Komiti ni iTeki

O ira kece na lewe ni matabose e cake era na lewena na matabose ni iteki.

Ena veigauna yalani eso, o ira na lewe ni matabose e cake era vakaitavi ena matabose ni lewenilotu (raica na 32.9.2).

Eratou na lesia na mataveiliutaki ni iteki na lewe ni matabose e cake mera veiqaravi ena veikomiti tale eso. Kena ivakaraitaki, o ira na lewe ni matabose e cake era lesi mera cakacaka vata kei ira na kuoramu ni italatala qase era na veiqaravi ena komiti ni veiliutaki ni uabula ena iteki (raica na 29.3.8).

6.5.3

Veiqaravi Vaka-iLiuliu ni Mataisoqosoqo ni iTeki

Ena kaciva ka vakatikora na peresitedi ni iteki e dua na lewe ni matabose e cake me peresitedi ni Cauravou (raica na 6.7.2). Eratou na lesia e dua tale na lewe ni matabose e cake me peresitedi ni Matawilivola ni Sigatabu ena iteki (raica na 6.7.1

6.6

Peteriaki ni iTeki

Na peteriaki e dua na itutu ena Matabete i Melikiseteki. Era na kacivi ka tabaki na peteriaki me ra solia na veivakalougatataki vakapeteriaki vei ira na lewe ni Lotu bula kilikili. Na iwase oqo e tuvai kina na nona itavi na peresitedi ni iteki me baleta na peteriaki ni iteki. Ena itukutuku me baleta na veivakalougatataki vakapeteriaki, raica na ivurevure eso oqo:

• Wase e 18.17 kei na 38.2.10 ena ivoladusidusi oqo

• iTukutuku kei na Vakatutu me Baleti Ira na Peteriaki

• Soqoni ni Veituberi vei Ira na Veiliutaki e Vuravura Raraba: Na Peteriaki

Raica na iTukutuku kei na Vakatutu vei ira na Peteriaki ena itukutuku eso me baleta na:

• Peteriaki ka soli vei ira na itutu tawa cakacaka.

• Peteriaki era toki yani ki na dua tale na iteki.

6.6.1

Kacivi, Tokoni, kei na Tabaki ni dua na Peteriaki ni iTeki

Na peteriaki e dodonu me lewe ni Matabete i Melikiseteki bula kilikili. Sa dodonu me na matua sara o koya ena nona kila vakavinaka na kosipeli kei na kaukauwa ni Yalo. E dodonu me ciqoma na nona veivakalougatataki vakapeteriaki. E dau kena i vakarau me yabaki 55 se sivia. E dodonu me vakamau tu ena gauna e kacivi kina.

Na Kuoramu ni Le Tinikarua e dusimaka na veikacivi ni peteriaki ena iteki (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 107:39). Ena vakatututaka o peresitedi ni iteki o cei me na kacivi kina. Ena solia na vakatutu ena VLV. Ena veivakaturi oqori, sa dodonu vei peresitedi ni iteki me lolovaka ka masulaka na Yalo me tuberi koya. Me rau na vakadonuya na nona daunivakasala na vakatutu.

Kevaka eratou vakadonuya na kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua na vakatutu, sa rawa ni vakadonui vua na Peresitedi ni iteki me vakatarogi ka kaciva na peteriaki. Ena qai vakaraitaka o koya na yaca ni peteriaki me baleta na laveliga ni veitokoni ena soqoni raraba ni koniferedi ni iteki ka tarava.

Ena tabaka na peteriaki o peresitedi ni iteki. Ena sega ni lesia o koya na itavi oqo vua e dua na daunivakasala. E sega ni dodonu me dua e tu vata kei koya ena gauna ni veitabaki. Ena tabaki taumada e dua na peteriaki vou ki na ilesilesi o ya ka qai vakatikori me veiqaravi ena dua na iteki digitaki. Ena sega ni tabaki tale e dua na peteriaki ka sa tabaki oti ka sa vakalesui tale ki na itutu me cakacaka. Ia, ena vakatikori o koya.

E dodonu me volaitukutukutaki na veitabaki ena VLV ni bera ni qai rawa vua na peteriaki me vakayagataka na iyaya ni cakacaka ena initaneti me baleti ira na peteriaki.

E dua na peteriaki e veiqaravi tiko e lewe ni kuoramu ni bete levu ena iteki.

6.6.2

Kacivi ni iKarua ni Peteriaki ni iTeki

E sega ni kena ivakarau me ratou dau vakadonuya na Kuoramu ni Le Tinikarua na nona kacivi e dua tale na ikarua ni peteriaki ni dua na iteki vakavo kevaka sa sega ni rawata o koya na peteriaki e veiqaravi tiko oqo na iwiliwili ni veivakalougatataki e kerei yani. E sega talega ni dau vakadonuya na Kuoramu ni Le Tinikarua e dua na ikuri ni peteriaki baleta ni dua na iteki e:

• Rui rabailevu.

• Era oka kina na lewenilotu era sega ni vosataka na vosa ni lewelevu.

Kevaka era lewena na iteki e lewe levu ka duidui na nodra vosa, e rawa ni ra vakadonuya na bisopi kei na mataveiliutaki ni iteki me ra lako vua na peteriaki ni dua na iteki e toka voleka ka rawa ni solia vei ira na veivakalougatataki ena nodra vosa.

6.6.3

Dusimaki ni Peteriaki ni iTeki Kacivi Vou

E vakasalataka o peresitedi ni iteki e dua na peteriaki kacivi vou ni bera ni tekivu soli veivakalougatataki. E vakavulica na peteriaki me baleta na ituvaki tabu, kei na ivakatakila ni nona ilesilesi. Ena railesuva vakamatau o koya vata kei na peteriaki na idusidusi ena ivurevure eso oqo:

• iTukutuku kei na Vakatutu me Baleti Ira na Peteriaki

• Soqoni ni Veituberi vei Ira na Veiliutaki e Vuravura Raraba: Na Peteriaki

6.6.4

Liutaki ni Nona Cakacaka na Peteriaki ni iTeki

O peresitedi ni iteki ena raica raraba na cakacaka ni peteriaki me vaka na idusidusi ena iTukutuku kei na Vakatutu me Baleti ira na Peteriaki. Ena sega ni lesia vei rau na nona daunivakasala na itavi oqo. Ena yaga vakalevu vua e dua na peteriaki na nona veivolekati kei na nona peresitedi ni iteki.

Me dau sota vata na peresitedi ni iteki kei na peteriaki vakarua ena dua na yabaki ke lailai sara. Erau na veivosakitaka talega na lomai peteriaki me baleta na cakacaka, na ituvaki ni bula kei na welefea ni nona matavuvale, kei na veika tale eso e gadreva kina na ivakasala.

Me kua ni lailai mai na vakarua ena dua na yabaki, ena railesuva o peresitedi ni iteki na veivakalougatataki sa solia na peteriaki. Kevaka e gadrevi, ena rawa vua na peresitedi ni iteki me solia eso na vakatutu raraba me baleta na lewe ni veivakalougatataki vakapeteriaki.

Me raica na peresitedi ni iteki ni sa dau soli vakatotolo yani ki vua e nona na veivakalougatataki sa volai oti. Ena vakadeitaka talega ni sa vakau ki na itikotiko liu ni Lotu na veivakalougatataki kece. Na veivakalougatataki e dodonu me vakau ena Patriarchal Blessing System ena ChurchofJesusChrist.org. Ena vanua e sega ni tiko kina na ivakarau oqo, sa dodonu me na vakau yani na veivakalougatataki ki na itikotiko oqo me kua ni lailai mai na yadua ena vei ono na vula:

Church History Library

Attn: Patriarchal Blessings

15 East North Temple Street

Salt Lake City, UT 84150-1600

6.6.5

Na Maroroi ni Veivakalougatataki Vakapeteriaki

Me raica o peresitedi ni iteki ni oti na nona solia o peteriaki e dua na ilavelave ni veivakalougatataki vakapeteriaki ka vakauta yani ki na itikotiko liu ni Lotu, era na vakarusai se bokoci na ilavelave kece tale eso kei na kena era livaliva. Ena raica o peteriaki ni sa bokoci mai na nona kompiuta na veivakalougatataki ka sega ni bula rawa.

6.6.6

Peteriaki e Kacivi ki na Dua Tale na iTutu ena Lotu

Me na kakua ni kacivi e dua na peteriaki ki na dua na itutu vakaveiliutaki ena Lotu, vakavo kevaka eratou sa vakadonuya taumada na veikacivi oya na Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua. Na itutu vakaoqori e oka kina na lewe ni dua na matabisopi; matabose e cake; se mataveiliutaki ni iteki, tabana ni kaulotu, se valetabu. Kevaka e soli na veivakadonui, sa soli na itutu ni peteriaki tawa cakacaka.

E rawa ni kacivi e dua na peteriaki me veiqaravi ena veikacivi tale eso ka sega na veivakadonui mai na kuoramu ni Le Tinikarua. Sa rawa talega me veiqaravi vaka dauveivauci se liganicakacaka ni cakacaka vakalotu ni valetabu.

6.6.7

Vunivola ni Veivakalougatataki Vakapeteriaki

Sa rawa vei Peresitedi ni iteki se dua vei rau na nona daunivakasala me kaciva ka tabaka e dua na lewe ni iteki bula kilikili, ka dodonu me vola na veivakalougatataki vakapeteriaki, vakavo ga ke rawa vua na peteriaki me vola vakai koya ka vinakata me cakava vakakina. E rawa ni kacivi e sivia na dua na vunivola ke gadrevi.

E dodonu me vakasalataki na vunivola ni veivakalougatataki kece sara e sa ka tabu ka taqomaki. E sega ni dua na ilavelave ni veivakalougatataki e rawa ni maroroya na vunivola se peteriaki. (Raica na 6.6.5.)

6.7

iSoqosoqo ni iTeki

O ira na isoqosoqo ni iteki me vaka na iSoqosoqo ni Veivukei, Goneyalewa, Lalai, Matawilivola ni Sigatabu, kei na Cauravou era dui liutaki mai vua e dua na peresitedi. O ira na peresitedi oqo era veiqaravi ena ruku ni veidusimaki ni mataveiliutaki ni iteki.

Ena vei iteki lelevu, sa rawa vua e dua na peresitedi ni mataisoqosoqo me vakatura e dua se rua na daunivakasala kei na dua na sekeriteri me veiqaravi vata kei koya. Ena vakasamataka na mataveiliutaki ni iteki na veivakaturi oqo.

Sa ulu ni nodra ilesilesi na mataveiliutaki ni mataisoqosoqo ena iteki o ya mera vukei iratou na mataveiliutaki ni iteki ka soli ivakasala ka veitokoni vei ira na mataveiliutaki ni mataisoqosoqo ena tabanalevu. Era na sega ni lesi ki na itavi e dodonu mera vakayacora ga na lewe ni tabanalevu se matavuvale. Era na sega talega ni vakavurea mai eso na ikuri ni itavi vei ira na mataveiliutaki ni mataisoqosoqo ena tabanalevu.

6.7.1

Mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei, Goneyalewa, Lalai, kei na Matawilivola ni Sigatabu ena iTeki

Sa kaciva ka vakatikora na peresitedi ni iteki e dua na marama me veiqaravi vaka peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei. O koya se dua na daunivakasala sa lesi me kaciva ka vakatikora na marama me ra peresitedi ni Goneyalewa kei na Lalai ena iteki. Kevaka era sa kacivi na daunivakasala kei na sekeriteri, e dua na mataveiliutaki ni iteki se e dua na lewe ni matabose e cake sa lesi ena kaciva ka vakatikori koya.

Eratou na kaciva ka vakatikora na mataveiliutaki ni iteki e dua na lewe ni matabose e cake me peresitedi ni Matawilivola ni Sigatabu ena iteki.

Sa vakaoqo na nodra itavi na lewe ni mataveiliutaki oqo:

• Veiqaravi ena matabose ni iteki (o ira walega na peresitedi). Vakaitavi ena cakacaka ni kena tarai cake na vakabauta ka vaqaqacotaki na tamata yadua kei na matavuvale ena iteki.

• Era na tuberi ira vakavuli na mataveiliutaki vou ni isoqosoqo ni tabanalevu. Oqo e oka kina na kena vakarautaki na idusidusi mai na wase e 1–4 ena ivoladusidusi oqo kei na iwase me baleta na nodra isoqosoqo.

• Dau veitokoni ka veidusimaki tikoga. Mera bose vakawasoma kei ira na iliuliu oqo mera kila kina na veika era gadreva, veivosakitaka na nodra gagadre na lewenilotu era sa lesi kina, ka idewadewa ni itukutuku mai na mataveiliutaki ni iteki. Tuvanaka vata kei ira na iliuliu ni tabanalevu me ra sikova na nodra soqoni kei na kalasi ena veigauna.

• Vakasalataki ira na mataveiliutaki ni isoqosoqo ena tabanalevu ena gauna ni soqoni ni veiliutaki ena iteki (raica na 29.3.4). O ira oqo era dau vakayacori vakadua ena vei yabaki. E rawa ni vakadonuya na mataveiliutaki ni iteki e dua na ikarua ni soqoni kevaka e sega ni na ka ni oca vei ira na vakaitavi. Sa rawa vei bisopi me kerea na ikuri ni ivakasala me baleti ira na mataveiliutaki ni isoqosoqo ena tabanalevu.

• Veivosaki vata vakawasoma ena nodra dui bose ni mataveiliutaki (kevaka era sa kacivi na daunivakasala). Veivosaki vakawasoma kei na lewe ni mataveiliutaki ni iteki sa lesi me baleta na nodra veiqaravi.

• Dau tiko ena bose ni matabose veivakarautaki ena gauna e veisureti kina na Vitusagavulu ni iWasewase (raica na 29.4).

• Vosa ena soqoni ni sakaramede kei na so tale na ituvaki ni sureti mai vua na peresitedi ni iteki.

• Ena vei iteki lelevu, vakauta na vakatutu vei iratou na mataveiliutaki ni iteki me baleti ira na daunivakasala kei ira tale eso me ra kacivi me ra veiqaravi ena nodra isoqosoqo ke gadrevi. Me dusimaki, raica na 30.1.1 kei na 30.1.5.

Sa rawa vei ira na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei, Goneyalewa, kei na Lalai me ra tuvanaka na itaviqaravi cokovata me baleta na nodra isoqosoqo. Na vei itaviqaravi oqo e rawa ni okati kina na marama taucoko, goneyalewa, kei na goneyalewa yabaki 8 ka qase cake ena iteki. Na itaviqaravi vakaoqo e rawa talega ni vakayacori ena loma ni duidui iteki. Era na veivosaki vata na mataveiliutaki me vakaturi na itaviqaravi cokovata ki na mataveiliutaki ni iteki (raica na 20.3.1). Na itaviqaravi vakaoqo sa na isosomi ni dua na itaviqaravi ni iSoqosoqo ni Veivukei ena iteki (raica na 6.7.1.1).

6.7.1.1

iKuri ni iTavi ni Mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena iTeki

Sa ikoya oqo na ikuri ni itavi ni mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena iTeki:

• Veiqaravi ena komiti ni veiliutaki ni uabula ena iteki (raica na 29.3.8). Kevaka e sa kacivi e dua na sekeriteri, sa sureti talega o koya.

• Vakavulici ira na peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei ni tabanalevu ena ivakavuvuli ni veiqaravi kei na nodra qaravi na vakaleqai tu. Vukei ira me ra kila na nodra itavi ena nodra vukei na bisopi ena veika vakayago kei na veika ni bula rawati koya.

• Vakavulici ira na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena tabanalevu me baleta na nodra itavi ena cakacaka ni kaulotu (raica na 23.6.2) kei na cakacaka ni valetabu kei na tuva kawa (raica na 25.2.2).

• Vaqaqacotaki ira na sisita qase cake sega ni vakawati ena iteki. Kevaka e tiko na komiti ni itabagone qase cake sega ni vakawati ena iteki, me na dua na lewe ni mataveiliutaki me veiqaravi kina. Ena vakakina kevaka e tiko ena iteki e dua na komiti ni uabula sega ni vakawati. (Raica na 14.1.1.2.)

• Me kodineita talega ni iSoqosoqo ni Veivukei ena gauna ni leqa tubukoso.

Na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena iteki e rawa me tuva ka vakayacora e dua se rua na soqoni ena veiyabaki me baleti ira taucoko na marama ena iSoqosoqo ni Veivukei ena iteki. Na soqoni oqo ena vakayacori ena ruku ni nodratou veidusimaki na mataveiliutaki ni iteki. Oqo e rawa ni okati kina na veiqaravi, kalasi, cakacaka, koniferedi, kei na vuli cakacaka. Na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei ena iteki e rawa me vakaduria na komiti me veivuke me vaka e gadrevi.

6.7.1.2

iKuri ni iTavi ni Mataveiliutaki ni Goneyalewa ena iTeki

Oqo na ikuri ni nodra itavi na mataveiliutaki ni Goneyalewa:

• Veiqaravi ena komiti ni veiliutaki ni itabagone ena iteki (raica na 29.3.9). Kevaka e sa kacivi e dua na sekeriteri, sa sureti talega o koya.

• Ena nodratou veidusimaki na mataveiliutaki ni iteki, bucina ka conaka na itaviqaravi ni Goneyalewa ena iteki kei na keba.

6.7.1.3

iKuri ni iTavi ni Mataveiliutaki ni Lalai ena iTeki

Sa rawa vei iratou na mataveiliutaki ni Lalai ena iteki me ratou dau tuvanaka vagauna na itaviqaravi ni iteki me baleti ira na gone yabaki 8 ki na 11. Na itaviqaravi oqo e rawa ni ra vakaitavi kina na goneyalewa, gonetagane, se ruarua. Era na vakamuria na idusidusi ena 12.2.1.3.

6.7.1.4

iKuri ni iTavi ni Mataveiliutaki ni Matawilivola ni Sigatabu ena iTeki

Sai koya oqo na itavi eso ni mataveiliutaki ni Matawilivola ni Sigatabu ni iTeki:

• Eratou veiqaravi vaka kenadau talega ena sasaga ni kena vakatorocaketaki na vulici kei na vakavulici ni kosipeli.

• Tuvanaka na valenivolavola ni ivurevure ena iteki ke tiko (raica na 13.7.2).

6.7.2

Mataveiliutaki ni Cauravou ena iTeki

Na mataveiliutaki ni iteki ena kaciva ka vakatikora e dua na lewe ni matabose e cake me peresitedi ni Cauravou ena iteki. Na lewe ni matabose e cake e lesi ki na Goneyalewa kei na Lalai e rawa ni rau kacivi ka vakatikori me veiqaravi vaka nona daunivakasala.

Ena dua na iteki levu, e dua se rua tale na lewe ni Matabete i Melikiseteki mai na iteki e rawa me kacivi me daunivakasala. Sa rawa talega me kacivi e dua na lewe ni matabete me sekeriteri (raica na 6.7.3). Na peresitedi ni Cauravou ena iteki ena vakatura o koya me kacivi. Me dusimaki, raica na 30.1.1 kei na 30.1.5. Era na kacivi ka vakatikori na daunivakasala kei na sekeriteri mai na dua na lewe ni mataveiliutaki ni iteki se dua na lewe ni matabose e cake sa lesi.

Sai koya oqo na ilesilesi ni mataveiliutaki ni Cauravou:

• Veiqaravi ena matabose ni iteki (peresitedi walega, vakavo kevaka rau na nona daunivakasala e lewe ni matabose e cake). Vakaitavi ena cakacaka ni kena tarai cake na vakabauta ka vaqaqacotaki na tamata yadua kei na matavuvale ena iteki.

• Me ivurevure vei ira na matabisopi ena nodra itavi na veitacini Matabete i Eroni. Oqo e rawa ni oka kina na nodra vukei mera kila deivaki na nodra itavi me baleta na kuoramu ni Matabete i Eroni, me vaka e dusimaka na peresitedi ni iteki.

• Veivakasalataki vata vakawasoma ena nodra dui bose ni mataveiliutaki. Veivosaki vakawasoma kei na lewe ni mataveiliutaki ni iteki e lesi me baleta na nodra veiqaravi.

• Veiqaravi ena komiti ni veiliutaki ni itabagone ena iteki (raica na 29.3.9). Kevaka e sa kacivi e dua na sekeriteri, sa sureti talega o koya.

• Ena nodratou veidusimaki na mataveiliutaki ni iteki, tuvanaka ka liutaka na itaviqaravi kei na keba ni Matabete i Eroni ena iteki.

• Vosa ena soqoni ni sakaramede kei na so tale na ituvaki ni sureti mai vua na peresitedi ni iteki.

• Dau tiko ena bose ni matabose veivakarautaki ena gauna e veisureti kina na Vitusagavulu ni iWasewase (raica na 29.4).

Na mataveiliutaki ni Cauravou ena iteki ena sega ni vakayacora e dua na soqoni ni veiliutaki ni iteki. Na veidusimaki me baleti ira na ilesilesi me baleta na veikuoramu ni Matabete i Eroni e soli ena soqoni ni veiliutaki ni matabete ena iteki (raica na 29.3.3).

6.7.3

Sekeriteri ni iSoqosoqo ni iTeki

O ira na sekeriteri ni isoqosoqo ena iteki era dau kacivi ga ena vei iteki lelevu. E dua na lewe ni mataveiliutaki ena iteki se e dua na lewe ni matabose e cake lesi e rawa me kaciva ka vakatikori ira. Ena nodra veidusimaki na peresitedi ni isoqosoqo ena iteki, sa rawa ni vakaoqo na nodra itavi:

• Era na vakarautaka na lewe ni bose me baleta na bose ni mataveiliutaki.

• Tauri itukutuku ena bose ni mataveiliutaki ka taleva na ilesilesi eso.

• Maroroya na itukutuku tale eso ka vakarautaka na ripote ni ratou vinakata na mataveiliutaki.

• Vukea na mataveiliutaki me vakarautaka na ilavovakarau vakayabaki ni nodra isoqosoqo. Vola na vakayagataki ilavo.

• Ni ra sa lesi vakakina era na vakarautaka na vuli baleti ira na sekeriteri ni isoqosoqo ni tabanalevu. Na vuli oqo ena rawa ni oka kina na ivakasala ni kena volai ka ripotetaki na iwiliwili ni tamata e tiko.

6.8

Kenadau ena iTeki

Sa rawa vei iratou na mataveiliutaki ni iteki me ratou kaciva ka vakatikora ira na kenadau ni gadrevi vakakina ena inaki oqo:

• Sereivakatagi (raica na 19.5.3)

• Welefea kei na bula rawati koya (raica na 22.9.4

• Kodineita ni ivakavakadewa (raica na 29.9)