8.

Kuoramu ni iTalatala Qase

8.1

iNaki kei na Mataisoqosoqo

Sa vukei ira na luve ni Kalou na Matabete i Melikiseteki me vakavakarau mera lesu tale ki na Nona iserau. E sa taura tu “na idola ni veivakalougatataki kece sara vakayalo ni lotu” (Vunau kei na Veiyalayalati 107:18).

Na itutu eso ni Matabete i Melikiseteki na italatala qase, bete levu, peteriaki, Vitusagavulu, kei na Apositolo. Sa umani tu ena wase oqo na itukutuku me baleti ira na italatala qase kei na kuoramu ni italatala qase.

8.1.1

iNaki

Sa rawa ni ra ciqoma na Matabete i Melikiseteki na turaga bula kilikili yabaki 18 ka qase cake ka tabaki tu ki na itutu ni italatala qase. Na turaga e tabaki ki na itutu oya e sa vakayacora e dua na veiyalayalati tabu me vukea na Kalou ena kena rawati na Nona cakacaka (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 84:33–44).

Na italatala qase yadua e sa tiki ni dua na ilawalawa vakarautaki ni tauri matabete e vakatokai na kuoramu ni italatala qase. Era cakacaka vata na lewe ni kuoramu ni italatala qase me vukea na vakayacori ni Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou. Era qaravi ira na tani, vakataucokotaka na itavi vakamatabete, tara cake na duavata, ka vulica ka bulataka na ivunau.

8.1.2

Lewe tu ni Kuoramu ni iTalatala Qase

Na tabanalevu yadua e tiko kina na kuoramu ni italatala qase. Era oka kina na turaga oqo:

• iTalatala qase taucoko ena tabanalevu.

• iTalatala qase namaki taucoko ena tabanalevu (raica na 8.4).

• O ira na bete levu taucoko ena tabanalevu, vakavo ga o ira ka veiqaravi tiko oqo ena mataveiliutaki ni iteki, ena matabisopi, ena matabose e cake, se peteriaki. O ira na iliuliu oqo sa lewe ni kuoramu ni bete levu ena iteki. Ena ivakamacala me baleta na kuoramu ni bete levu ena iteki, raica na 6.2.1.1.

Sa rawa ni tekivu tiko ena soqoni ni kuoramu ni italatala qase e dua na cauravou ni sa yabaki 18, kevaka mada ga e se bera ni tabaki tu me italatala qase. Na veivosaki o koya kei rau na nona itubutubu kei na bisopi me cakava na vakatulewa oqo. Ni sa yabaki 19 se sa biubiu mai vale, me na curuma na univesiti se kaulotu, sa dodonu me na tabaki tu me dua na italatala qase ke sa bula kilikili. Raica na 10.6.

Na turaga vakawati lailai mai na yabaki 18 era sa italatala qase namaki ka sa lewe talega ni kuoramu ni italatala qase.

Me baleta na kedra ivakamacala na itubutubu tawavakawati lailai mai na yabaki 18, raica na 38.1.5.

8.1.3

Tuvanaki Me Ganiti Keda

E tiko ena so na tabanalevu e dua na iwiliwili levu ni tauri Matabete i Melikiseteki bulabula. Me baleti ira na tabanalevu oqo, sa rawa ni vakarautaka na peresitedi ni iteki e dua na ikuri ni kuoramu ni italatala qase (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 107:89). Na kuoramu yadua e tiko na kena mataveiliutaki. Kevaka e rawa, na kuoramu yadua sa dodonu me lewena o ira ka tiko ena wase ni yabaki eso ka kilaka.

8.2

Vakaitavi ena Nona Cakacaka ni Veivakabulai kei na Bula Vakacerecerei na Kalou

Na Kalou sa sureta tu na tamata taucoko mera lako mai ki vei Karisito ka vakaitavi ena Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou ena:

• Bulataki ni kosipeli i Jisu Karisito.

• Veivukei vei ira na vakaleqai tu.

• Sureta na tamata kecega me ra ciqoma na kosipeli.

• Vakaduavatataki ni matavuvale me tawamudu.

Era tuvalaka na iliuliu ni kuoramu ni italatala qase na soqoni ni Sigatabu, itaviqaravi, veisiko, veiqaravi, kei na veimaliwai tale eso me vukei ira na turaga ni vakaitavi ena Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou. Era na cakacaka ena duavata na lewe ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei me rawati na cakacaka oqo.

Ena ikuri ni vakamacala me baleta na Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou, vulica na wase e 1.

8.2.1

Bulataki ni Kosipeli i Jisu Karisito

Era tokoni ira na lewenilotu na iliuliu ni kuoramu ni italatala qase ena bulataki ni kosipeli i Jisu Karisito. Era vakabibitaka na cakacakataki ni vakabauta, veivutuni, vakalevutaki ni bula rawati koya, kei na caka veiyalayalati kei na Kalou ena ciqomi ni cakacaka vakalotu eso. Na cakacaka vakalotu vakaoqo e oka kina na edaumeni ni valetabu. Raica na 1.2.1.

8.2.1.1

Vulici ni Kosipeli e Vale

Ni ra vulica ka bulataka na lewenilotu na kosipeli e vale, sa vakatitobutaki na nodra saumaki mai kivua na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito. Era vakayaloqaqataki ira na turaga na iliuliu ni kuoramu ni italatala qase me ra vulica na ivolanikalou kei na nodra vosa na parofita bula, vakai ira kei na nodra matavuvale. Lako Mai, Mo Muri Au kei na ivurevure tale eso sa rawa ni tokona na nodra vuli.

Na lotu vakamatavuvale sa dua na sala bibi me vulici kina na kosipeli e vale. Era sa dau vakayacori tu e veimacawa ena Sigatabu, ena yakavi ni Moniti, se na dua tale na gauna. E rawa ni oka kina na masu, vuli kosipeli, ivakadinadina, lagasere, kei na itaviqaravi lasa eso.

8.2.1.2

Vulici ni Kosipeli ena Soqoni ni Kuoramu

Era sota ena Sigatabu na kuoramu ni italatala qase ena inaki eso oqo:

• Vaqaqacotaka na vakabauta.

• Tara cake na duavata.

• Vaqaqacotaka na matavuvale kei na itikotiko.

• Vakaduavatataka na sasaga me vukea na Kalou ena Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei ena tabanalevu.

Sa dau vakayacori na soqoni e nai karua kei nai kava ni Sigatabu ena veivula. E 50 na miniti na kena dede. E tuvalaka na veisoqoni oqo na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase. E liutaka e dua na lewe ni mataveiliutaki.

Na soqoni ena tekivu ena masu. Me qai liutaki ira na lewe ni kuoramu edua na lewe ni mataveiliutaki ena veivakasalataki vata me lima ki na tini na miniti me baleta na bolebole, gagadre, kei na madigi eso era sotava tiko. Nida vakanamata vua na iVakabula ena veivakasalataki vata oqo ena vukei ira na lewe ni kuoramu mera tara cake nodra ivakadinadina, ciqoma na cakacaka vakalotu ni valetabu, maroroya na veiyalayalati, ka vakaikuritaki na bula vakatisaipeli. Eratou na digitaka na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase na ulutaga ni veivakasalataki vata me yavutaki ena nodra gagadre na lewena.

Sa dodonu me tiko na gauna veirauti me vakaibalebale kina na veidusimaki kei na veivosakitaki ni kosipeli. E dodonu me vakanamata na veivosaki ki na dua se rua na ulutaga mai na vosa ena koniferedi raraba se qai oti oqo. Eratou na digitaka ena masumasu na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase na itukutuku ni koniferedi mera veivosakitaka. Era na cakava na digidigi oqo ka yavutaki ena nodra gagadre na lewena.

Sa rawa ni lagati na sere me vakabulabulataka na lesoni.

Sa dodonu me cava na soqoni ena masu.

E rawa nira dau cokovata vagauna na kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei me baleta e dua na lesoni ni Sigatabu. Na bose oqo ena raici vakatautauvata mai vei iratou na matabisopi kei na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei.

Ena ikuri ni ivakamacala, raica na “To Sit in Council (Meda Bose Vata).”

8.2.1.3

iTaviqaravi eso

Sa rawa ni tuvalaka na itaviqaravi eso na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase. Ena raica raraba o peresitedi na itaviqaravi. E rawa ni kerea o koya e dua na daunivakasala se dua tale na lewe ni kuoramu me liutaka na kena tuvai ka vakayacori (raica na 8.3.5). Na veivosakitaka kei na bisopi na mataveiliutaki na itaviqaravi eso me tiki ni nodra ituvatuva.

Na itaviqaravi e dodonu me vaqaqacotaka na nodra gagadre na lewe ni kuoramu mera cakava ka maroroya na veiyalayalati ka solia vei ira na madigi mera vakasoqoni ka veiqaravi vata. Na itaviqaravi e dodonu me vukea na kena rawati na inaki ni kuoramu ni italatala qase (raica na 8.1 kei na 8.1.1).

8.2.2

Nodra Vukei na Vakaleqai Tu.

Vaka imuri i Jisu Karisito, sa itavi ni lewe ni kuoramu ni italatala qase me ra sudra yani ena loloma kivei ira na vakaleqai tu. Vakayadudua ka vaka kuoramu, era qara na sala eso me qaravi kina na tani ena tabanalevu kei na vanua vakaitikotiko. Ena vanua e tiko kina, na JustServe.org e vakatura na madigi eso ni veiqaravi vakaitikotiko.

Me baleta na ikuri ni ivakamacala ena sala era veivuke kina na lewe ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei kivei ira na vakaleqai tu, raica na 22.2.4

8.2.2.1

Veiqaravi

Na veiqaravi sai koya na nodra vukei na tani me vaka a vakayacora na iVakabula. Era taura na nodra ilesilesi ni veiqaravi na lewe ni kuoramu ni italatala qase mai na mataveiliutaki ni kuoramu. Me baleta na ikuri ni vakamacala, raica na wase 21.

8.2.2.2

Gagadre Vakalekaleka

Era qara na turaga dauveiqaravi mera kila deivaki ka sausaumi ki na nodra gagadre o ira era qarava. Era na rairai gadreva na lewenilotu na veivuke vakalekaleka ena gauna ni tauvimate, vakasucu, mate, leqa ni cakacaka, kei na ituvaki tale eso.

Ni sa gadrevi tu, era na kere veivuke na turaga dauveiqaravi ki na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase. Ena veivakadonui ni bisopi, sa rawa ni kaciva na mataveiliutaki e dua na kodineita ni veiqaravi me vakarautaka na veisasaga oqo (raica na 8.3.5).

Na vakarautaka na kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei na sasaga eso me tutaki kina na gagadre vakalekaleka eso (raica na 22.3.2). Sa rawa ni vakarautaka na bisopi na veivuke ni isolisoli ni lolo ke gadrevi.

Ena so na vanua, sa tiko na digidigi kivua na bisopi me vakarautaka vei ira na lewenilotu vakaleqai tu e dua na ota ni bisopi me baleta na kakana kei na iyaya rawarawa tale eso. Na bisopi sa dau lesia raraba na peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei me veisotari kei ira na lewenilotu ka vakalewena na fomu ni ota. Ia, sa rawa talega vua me lesia na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase. Sa rawa ni lesi tu e dua na daunivakasala ena iSoqosoqo ni Veivukei se mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase ke sega ni tiko na peresitedi. Na vakauta na fomu vakaleweni na iliuliu sa lesi kivua na bisopi me baleta na nona veivakadonui.

Me baleta na ikuri ni ivakamacala, raica na 22.6.2 kei na “iVurevure ni Welefea” ena iVurevure ni iLiuliu kei na Vunivola.

8.2.2.3

Gagadre Vakabalavu kei na Bula Rawati Koya

Ena ruku ni veidusimaki ni bisopi, e vukei ira na lewenilotu na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei ena gagadre vakabalavu eso kei na bula rawati koya. Era vakatavulica na ivakavuvuli ni bula rawati koya vakayago ka vakayalo. Raica na wase 22 kei na “Bula Rawati Koya” ena icurucuru ni Gospel Library.

Ke gadreva tu na veivuke e dua na tamata se matavuvale, na veivosaki vata na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei ena ruku ni veidusimaki ni bisopi me baleta na sala ni veivuke (raica na 22.4).

Na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase, peresitedi ni iSoqosoqo ni Veivukei, se dua tale na iliuliu e vukea na tamata se matavuvale ni yavutaka e dua na iTuvatuva ni Bula Rawati Koya. Sa rawa ni ra veivuke talega na turaga kei na marama dauveiqaravi ena ituvatuva. Dau wasoma, ni tiko na kila vakacakacaka se kilaka ki na so tale na lewe ni kuoramu ni italatala qase se iSoqosoqo ni Veivukei e rawa ni veivuke. Era na maroroya na tauri ni tukutuku o ira kece na veivuke. Me baleta eso tale na kena itukutuku, raica na 22.3.3 kei na 22.8.

8.2.2.4

Ni Mate e dua na Lewe ni Tabanalevu

Ni mate e dua na lewe ni tabanalevu, na dolele na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei me veivuke ka veivakacegui. Ena ruku ni veidusimaki ni bisopi, sa rawa ni ra veivuke ena veibulu.

Ke sa rawa, era sa bulu na lewenilotu mate se kama ka a vakaedaumeni tu ena isulu ni valetabu. Na yagona e dua na tagane e rawa ni vakasuluma na watina se mai vua e dua na tagane lewe ni matavuvale tagane sa edaumeni oti. Kevaka e sega ni tiko e dua na lewe ni matavuvale se sega beka ni vinakata me vakasuluma na yagona e dua na tagane sa edaumeni oti, me kerea o bisopi na peresitedi ni kuoramu ni talatala qase me sureta e dua na tagane sa edaumeni oti me vakasuluma na yago se raica me vakasulumi ena kena ivakarau dodonu. Ena ikuri ni ivakamacala, raica na 38.5.10.

Era tomana na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei, turaga kei na marama dauveiqaravi, kei na so tale na dolei ni veivuke kei na veivakacegui ni oti na veibulu.

8.2.3

Sureti na Tamata Kecega me Ciqoma na Kosipeli

Sa tiko na itavi ni tauri Matabete i Melikiseteki me ra sureta na tamata kecega me ciqoma na veivakalougatataki ni kosipeli i Jisu Karisito (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 53:3). Era cakava oqo ena wasei na kosipeli, vaqaqacotaki ni lewenilotu vou, ka sudra yani vei ira ka bulabula tu vakalailai. Raica na 23.2 kei na 23.3.

Ena soqoni ni mataveiliutaki kei na kuoramu, na veivosakitaka na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase na sala eso era rawa ni sureta kece kina na tamata na turaga me ciqoma na veivakalougatataki ni kosipeli. Raica 23.1.1, 23.1.2, kei na 23.1.3.

Ena lesia o peresitedi ni kuoramu ni italatala qase e dua na lewe ni mataveiliutaki me veivuke ena kena liutaki na cakacaka ni kena wasei na kosipeli ena tabanalevu. Ena cakacaka vata o koya kei na lewe ni mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei sa lesi me vakacokotaki kina na veisasaga oqo (raica na 23.6.2).

Na lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase oqo sa rawa ni vakataucokotaka na itavi ni iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu. Ke sa kaciva na matabisopi e dua na iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu, na raica raraba na lewe ni mataveiliutaki oqo na nona cakacaka. Raica na 23.6.1 kei na 23.6.3.

Na iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu, e rawa ni lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase, ena liutaka na soqoni ni veivakacokotaki vakamacawa. Na inaki ni veisoqoni oqo me vakacokotaki kina na nodra sureti na tamata kecega me ra ciqoma na veivakalougatataki ni kosipeli. Era oka talega kina na lewe ni mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei sa lesi,daukaulotu ni tabanalevu, dua na ivukevuke ni kuoramu ni bete, dua na lewe ni mataveiliutaki ni kalasi ni Goneyalewa qase duadua, kei na daukaulotu tudei. Raica na 23.4.

8.2.4

Vakaduavatataki na Matavuvale me Tawamudu

Era tokoni ira na lewenilotu na tauri Matabete i Melikiseteki ena vakaduavatataki ni matavuvale me tawamudu. Oqo e oka kina na:

• Vakayacori ni veiyalayalati kei na Kalou ena ciqomi ni cakacaka vakalotu eso, oka kina na edaumeni ni valetabu.

• Vakayacori na cakacaka ni valetabu kei na tuva kawa (raica na 1.2.4).

Ena soqoni ni mataveiliutaki kei na kuoramu, na veivosakitaka na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase na sala eso era rawa ni vakaitavi kina na turaga ena veisasaga oqo.

Eratou na tuvanaka talega na lewe ni mataveiliutaki na sala eso me ra vukei kina na lewenilotu me ra vakalevutaka na nodra kila ka gadreva me ra ciqoma na veicakacaka tabu vakalotu ka cakava na veiyalayalati kei na Kalou e valetabu. Era na vakauqeti ira na turaga me ra sokalou wasoma ena valetabu ena vanua e rawa kina.

Ena vakauqeti ira na lewe ni kuoramu na mataveiliutaki mera vulica na veika e baleta na nodra tuva kawa. Era na vukei ira na lewenilotu vou kei ira era sa qai lesu tale mai, italatala qase tabaki vou, kei ira na daukaulotu kacivi vou mera kunea ka vakarautaka na yacadra na nodra qase e liu me baleta na cakacaka vakalotu ni valetabu.

Na lesia na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase e dua na lewe ni mataveiliutaki me veivuke ni liutaka na cakacaka ni valetabu kei na tuva kawa ena tabanalevu. Na cakacaka o koya vata kei na lewe ni mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei sa lesi me tutaki kina na veisasaga oqo.

Sa rawa ni vakataucokotaka na lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase oqo na itavi ni iliuliu ni valetabu kei na tuvakawa ena tabanalevu. Ke sa kaciva na matabisopi e dua na iliuliu ni valetabu kei na tuvakawa, na raica raraba na lewe ni mataveiliutaki oqo na nona cakacaka. Raica na 25.2.2.

Na iliuliu ni valetabu kei na tuvakawa ena tabanalevu, ka rawa ni lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase, ena liutaka na soqoni cokovata ni valetabu kei na tuvakawa (raica na 25.2.7). Era dau vakayacori wasoma na veivosaki oqo. Era oka talega kina na lewe ni mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei sa lesi, dua na ivukevuke ni kuoramu ni bete, dua na lewe ni mataveiliutaki ni kalasi ni Goneyalewa qase duadua, kei na daunivakasala ni valetabu kei na tuva kawa.

8.3

iLiuliu ni Kuoramu ni iTalatala Qase

8.3.1

Mataveiliutaki ni iTeki kei na Bisopi

Sa dau vakarorogo tu na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase ki na mataveiliutaki ni iteki. Dau sota wasoma o koya kei na dua na lewe ni mataveiliutaki me tauri vakasala ka ripotetaka na nona itavi.

Na tauri vakasala talega na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase mai vua na bisopi, ka sa daunivakatulewa ena tabanalevu. Rau dau sota wasoma. Rau veivosakitaka na nodrau sasaga ena Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou, oka kina na nodra veiqaravi na turaga dauveiqaravi. Rau veivosakitaka talega (1) na rawaka kei na gagadre ni lewe ni tabanalevu kei na (2) soqoni ni kuoramu ni italatala qase, veidusimaki, kei na itaviqaravi.

8.3.2

Lewe ni Matabose e Cake

Sa lesia e dua na lewe ni matabose e cake na mataveiliutaki ni iteki me matataki iratou ena kuoramu ni italatala qase yadua. Na nona itavi sa tuvai koto ena 6.5.

8.3.3

Mataveiliutaki ni Kuoramu ni iTalatala Qase

8.3.3.1

Kacivi ni Mataveiliutaki ni Kuoramu ni iTalatala Qase

Ni veivosaki oti tu kei na bisopi, sa kaciva na peresitedi ni iteki e dua na talatala qase se bete levu me veiqaravi vaka peresitedi ni kuoramu ni italatala qase.

Ke levu vakarauta tu na tabanilotu, na vakatura na peresitedi ni talatala qase kivua na peresitedi ni iteki e dua se rua na talatala qase se bete levu me veiqaravi vaka nona daunivakasala. Sa cakava oqo o koya ni veivosaki tu kei na bisopi. Sa vakasamataka na mataveiliutaki ni iteki na veivakaturi. Sa vakayacora na veikacivi e dua na lewe ni mataveiliutaki ni iteki se matabose e cake.

Na veivakaturi taucoko ni nodra kacivi na lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase sa gadreva na veivakadonui ni mataveiliutaki ni iteki kei na matabose e cake.

Ena kacivaka e dua na lewe ni mataveiliutaki ni iteki na yacadra na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase ena soqoni ni sakaramede me baleta na veitokoni. Sa rawa ni lesia talega na mataveiliutaki ni iteki e dua na lewe ni matabose e cake me vakayacora oqo.

E dua na lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase ena kacivaka na yacadra na turaga ki na veikacivi tale eso ni kuoramu me baleta na veitokoni ena dua na soqoni ni kuoramu (raica na 8.3.4 kei na 8.3.5

Na peresitedi ni iteki sa vakatikora na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase ka dolea vua na idola ni nona veikacivi. Ena ikuri ni vakamacala me baleta na idola ni matabete, raica na 3.4.1. E dua na lewe ni mataveiliutaki ni iteki se matabose e cake e vakatikori rau na daunivakasala.

8.3.3.2

iTavi

Sai koya oqo na itavi ni peresitedi ni kuoramu ni italatala qase. Rau vukei koya na nona daunivakasala.

• Veiqaravi ena matabose ni tabanalevu. E veiqaravi o koya vaka (1) dua na lewe ni matabose ka vukea na tutaki ni gagadre eso ena tabanalevu ka vakaraica na iwali eso ka (2) dua na mata ni kuoramu ni italatala qase (raica na 29.2.5).

• Liutaka na sasaga ni kuoramu me vakaitavi ena Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou (raica na wase e 1).

• Vakarautaka ka raica raraba na nodra veiqaravi na turaga dauveiqaravi. Tutaka na ilesilesi ni veiqaravi eso kei na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei, soqoni mada ga vakavulatolu. Vakasaqara na veivakadonui ni bisopi ena ilesilesi ni veiqaravi eso. Vakayaco veivakatarogi ni veiqaravi vakavulatolu mada ga. Raica na wase 21.

• Ena veidusimaki nei bisopi, veivakasalataki vata kei ira na lewe ni tabanalevu itabaqase (raica na 31.1 kei na 31.3). Na bisopi duadua ga ena vakasalataki ira na lewe ni tabanalevu me baleta na veika eso ni bula kilikili, na veivakacacani, kei na veivakadonui me vakayagataki na ilavo ni isolisoli ni lolo. Raica na Counseling Resources (iVurevure ni Veivakasalataki Vata). Ena itukutuku me baleta na veivakacacani, raica na 38.6.2.

• Vata kei na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei, vukea na liutaki ni sasaga ena tabanalevu me sureti na tamata kecega me ra ciqoma na veivakalougatataki ni kosipeli (raica na 8.2.3 kei na 9.2.3). Raica raraba na iliuliu ni kaulotu ena tabanalevu ke sa kacivi e dua.

• Vata kei na mataveiliutaki ni iSoqosoqo ni Veivukei, vukea na liutaki ni cakacaka ni valetabu kei na tuva kawa ena tabanalevu (raica na 8.2.4 kei na 9.2.4). Raica raraba na iliuliu ni valetabu kei na tuva kawa ena tabanalevu ke sa kacivi e dua.

• Tutaka na sasaga ni kuoramu ni italatala qase me ra vaqaqacotaki na turaga itabagone qase cake, na dawai kei na vakawati. Sa rawa me lesi e dua na daunivakasala me veiqaravi vata kei ira na itabagone qase cake (raica na 14.1.2.2).

• Sota vakayadua kei na lewe ni kuoramu yadua ena dua mada ga na yabaki. Veivosakitaka na itavi ni matabete kei na tiko vinaka ni lewenilotu kei na nona matavuvale.

• Vakatavulica na lewe ni kuoramu ena nodra itavi vakamatabete (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 107:89). Oqo e oka kina na nodra vakavulici ena kena cakacakataki na matabete ena vakayacori ni cakacaka vakalotu kei na veivakalougatataki eso.

• Vukei ira na lewe ni kuoramu mera kila vakavinaka na kaukauwa, veitaqomaki, veidusimaki, reki, kei na vakacegu e yaco mai ena kena susugi cake edua na veiwekani ena veiyalayalati kei na Tamada Vakalomalagi kei Jisu Karisito.

• Raica raraba ka veivuke ni vakavinakataka na veivakatavulici ena kuoramu (raica na wase 17).

• Tuvalaka ka liutaka na soqoni ni kuoramu.

• Raica raraba na itaviqaravi eso ni kuoramu ni italatala qase (raica na 8.2.1.3).

• Vukea na cauravou kei na italatala qase namaki me ra vakavakarau ni ciqoma na Matabete i Melikiseteki (raica na 8.4).

• Raica raraba na ivolatukutuku ni kuoramu, ripote, kei na veika vakailavo (raica na LCR.ChurchofJesusChrist.org Sa rawa ni veivuke na sekeriteri (raica na 8.3.4).

Na mataveiliutaki ni iteki kei ira na lewe ni matabose e cake lesi sa vakatavulica na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase ena veitavi oqo. E rawa ni ra cakava oqo ena gauna ni soqoni ni veiliutaki ni matabete ena iteki, bose ni mataveiliutaki ni kuoramu, kei na vetalanoa yadua vata kei ira na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase (raica na 29.3.3).

Mai na nona veiqaravi, sa tokona na peresitedi ni kuoramu ni italatala qase na bisopi ena nodra raici matua na itabagone kei na nona itavi vakasakiti eso.

8.3.3.3

Soqoni ni Mataveiliutaki

Na sota wasoma na mataveiliutaki ni kuoramu ni talatala qase kei na sekeriteri. Na peresitedi e liutaka na veisoqoni oqo. Na dau tiko vagauna na lewe ni matabose e cake e lesi tu ki na kuoramu.

Na lewe ni veivosaki sa rawa ni oka kina na veika oqo:

• Tuvalaka na sala me ra vaqaqacotaki kina na lewe ni kuoramu (ra oka kina na italatala qase namaki) kei na nodra matavuvale.

• Tuvalaka na sala me vukea na vakayacori ni Nona cakacaka ni veivakabulai kei na bula vakacerecerei na Kalou.

• Tutaka na cakacaka ni kaulotu kei na cakacaka ni valetabu kei na tuva kawa.

• Vakayacora na ivakasala kei na ilesilesi eso mai vua na bisopi kei ira na iliuliu ni iteki.

• Sausaumi ki na ilesilesi eso mai na soqoni ni matabose ni tabanalevu.

• Vakasamataka ena yalomasumasu na ilesilesi eso ni veiqaravi.

• Railesuva na itukutuku mai na veivakatarogi ni veiqaravi. Tuvalaka na sala eso me kilai kina na kaukauwa ka vukea na sotavi ni leqa eso. (Raica na wase 21.)

• Vakasamataki ira na turaga me veiqaravi ena veikacivi kei na ilesilesi eso.

• Tuvanaka na bose kei na itaviqaravi ni kuoramu.

8.3.4

Sekeriteri

Ena veivakadonui ni bisopi, sa rawa ni kaciva e dua na lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase e dua na lewe ni kuoramu me sekeriteri ni kuoramu. Ena kacivaka na yacana ena dua na soqoni ni kuoramu ka vakatikori koya.

Na itavi ni sekeriteri sa rawa ni oka kina na ka oqo:

• Vakarautaka na lewe ni veivosaki me baleta na soqoni ni mataveiliutaki kei na kuoramu.

• Tauri tukutuku ena soqoni ka taleva na ilesilesi eso.

• Lokuca na veivakatarogi ni veiqaravi (raica na 21.3).

• Vakarautaka ka vakauta na ripote vakavulatolu ni iwiliwili e tiko kei na levu ni veivakatarogi ni veiqaravi e vakayacori.

• Veivuke ni vakarautaka e dua na ilavovakarau vakayabaki ka volaitukutukutaka na vakayagataki ni ilavo.

8.3.5

iKuri ni Veikacivi

Sa rawa ni veivuke tu na ikuri ni veikacivi oqo. Na veivosakitaka na bisopi kei na peresitedi ni kuoramu ni talatala qase se ra na gadrevi tu.

• O ira na qasenivuli ni kuoramu ni talatala qase me veivakavulici ena soqoni ni kuoramu ena Sigatabu.

• E dua na kodineita ni veiqaravi me veivuke ni tuva ka vakayaco veiqaravi kivei ira na vakaleqai tu (raica na 8.2.2.2). Sa rawa ni kacivi talega na ivukevuke kei na lewe ni komiti eso.

• E dua na kodineita ni itaviqaravi me veivuke ni tuva ka vakayaco itaviqaravi eso ni kuoramu ni italatala qase (raica na 8.2.1.3). Sa rawa ni kacivi talega na ivukevuke kei na lewe ni komiti eso.

• O ira na ivukevuke ni sekeriteri me vukea na sekeriteri ni kuoramu ni talatala qase.

• Me ra vakarautaka na sekeriteri dauveiqaravi na veivakatarogi ni veiqaravi ka veivuke ni vakarautaka na ripote vakavulatolu.

Ke sa gadrevi na veika oqo kei na veikacivi tale eso, na vakatura na mataveiliutaki ni kuoramu ni talatala qase na turaga eso me ra veiqaravi. Era cakava na veivakaturi oqo ki na matabisopi. Ke sa vakadonuya na matabisopi, na kacivi ira e dua na lewe ni mataveiliutaki ni kuoramu. Ena kacivaka na yacadra o koya me baleta na veitokoni ena dua na soqoni ni kuoramu ka vakatikori ira.

Ni gadrevi tu, sa rawa ni lesia na mataveiliutaki ni kuoramu ni talatala qase na turaga eso me veivuke ena sasaga ni kuoramu ni talatala qase ena sala tale eso. Na turaga era lesi vakalekaleka e sega ni gadrevi me kacivi tu ka vakatikori.

8.4

Vukei na iTalatala Qase Namaki me ra Ciqoma na Matabete i Melikiseteki

Na italatala qase namaki e sa dua na tagane lewe ni Lotu ka se bera ni ciqoma na Matabete i Melikiseteki ka (1) sa yabaki 19 se qase cake se (2) sa gone mai na yabaki 19 ka vakawati tu.

Na vukei ni talatala qase namaki me ra vakavakarau ni ciqoma na Matabete i Melikiseteki e sa dua na ituvatuva cecere sara ni mataveiliutaki ni kuoramu. Sa solia na mataveiliutaki vei ira na italatala qase namaki na madigi eso me ra veiqaravi ka wasea na nodra kaukauwa. O ira na turaga dauveiqaravi gumatua sa dodonu me lesi kivei ira na italatala qase namaki.

Na mataveiliutaki ni kuoramu kei ira na turaga dauveiqaravi sa vakatavulici ira na italatala qase namaki e:

• Na bubului kei na veiyalayalati ni matabete (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 84:33–44).

• Na itavi eso ni italatala qase, oka kina na itavi ni veiqaravi (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 20:38–45; 42:44; 107:11–12). O ira na italatala qase namaki ka sa ivakavuvuli tu se bete sa rawa ni veiqaravi vaka turaga dauveiqaravi.

• Na inaki eso ni cakacaka vakalotu kei na veivakalougatataki ni matabete kei na ivakarau ni kena qaravi (raica na wase 18).

• Na ivakarau ni nodrau cakacaka vata na turaga kei na marama me vakayacori kina na cakacaka ni Kalou.

Me baleta na ivakamacala ni ulutaga eso oqo, raica na “Matabete i Melikiseteki,” “Matabete,” kei na “Marama ena Lotu” (Ulutaga kei na Taro, topics.ChurchofJesusChrist.org

Sa rawa ni yaco vakayadudua na veidusimaki oqo se ena dua na kalasi vakayacori e taudaku ni soqoni tudei ena Sigatabu.

Na gauna ga sa navuca kina na bisopi kei na peresitedi ni iteki ni sa vakarau ka bula kilikili tu e dua na talatala qase namaki, sa rawa ni tabaki o koya me italatala qase ena Matabete i Melikiseteki.

8.5

Lewenilotu era Vakaleqai Tu Vakayago

Na mataveiliutaki ni kuoramu ni italatala qase e kauwaitaki ira sara vakalevu na lewenilotu vakaleqai tu vakayago. Me baleta na ivakamacala ni nodra vukei na lewenilotu oqo, raica na disability.ChurchofJesusChrist.org; raica talega na 38.8.27 ena ivoladusidusi oqo.