3
Wāween an Mijenede M̧akūtkūt
3.0
Kadkad In
Jekjōn in ej kōmeļeļeik jon̄ak in m̧wiļ ko an mijenede im mour Āinwōt Kraist kōtmeni n̄an mour kaki im jerbali ilo mijen eo am̧ āinwōt am̧ erom̧ juon rikaļooraņ Jisōs Kraist eļap an kate. Āinwōt an kar rikanaan Moronai kapilōk, “keememej naan an Anij eo ej ba jān jerbal ko aer kwōnaaj jeļā er; bwe eļan̄n̄e jerbal ko aer rej em̧m̧an, innām rej em̧m̧an barāinwōt”(Moronai 7:5).
3.1
Mwiļ Āinwōt an Kraist
Jar im jerbal n̄an kaddōkļok m̧wil ko āinwōt an Kraist kar kōmeļeļeik ilo jeje ko rekwojarjar im ilo Preach My Gospel, ekoba kam̧oolol, jouj, iakwe, ettā, kijenmej, meanwōd, im pokake. Kōn jipan̄ eo an Rilo̧mo̧o̧r im m̧ool eo am̧ make im kijejeto ko an tiljek, kwomaron̄ kaddōkļo̧k m̧wil ko āinwōt an Kraist (lale Mosaia 3:19).
Kwōn jouj, em̧m̧an, im kōketak. Kwōn kea kōn jekjek ko kajjojo an armej, kajjitōk ippam̧ make kajjitōk ko āinwōt kein:
-
Erūm̧wij ke ak em̧ōkaj ke n̄an tōpare armej in? Menin enaaj ke jab jejjōt ilo an ko̧kkure iien ko an baam̧le ak an juon make?
-
Ewōr ke juon wāween imaron̄ jipan̄ ilo jekjek in?
-
M̧akūtkūt in ak naan eo emaron̄ ke kajook, kamijak, ak kōmetak juon armej?
-
Ta eo ejim̧we im jejjōt ilo m̧anit in?
Kwoj juon rilotok ilo eria eo kwoj jerbal ie im kwoj aikuj kautiej im kam̧m̧oolol armej ro im jikin ko. Kautiej m̧anit ko aer, tōmak in kabun̄ ko im jekjek in aer jar, im jikin ko rekwojarjar ilo eria eo iien otemjej. Lukkuun kōjparok bwe wāween am̧ m̧akūtkūt ren jab kōmetak jabdewōt. Keememej, ta eo kwoj ba im ta eo kwoj kōm̧m̧ane maron̄ ron̄, lo, im je.
N̄an m̧eļeļe ko reļļaplo̧k lale jeksōn 7.3, “Kautiej Ro Jet,” im Bok in Bōk Meļeļe Eļap: Jerbal ilo Kabun̄ eo an Jisōs Kraist im Armej ro Rekwojarjar ilo Raan Ko Āliktata, 38.6.14, “Kalijōkļo̧k,” ilo Gospel Library app eo.
3.2
Erreo an Tampeļ
Irooj Jisōs Kraist ej karuwaineneik kom̧ n̄an “kōpooj kom̧ make, im kokwōjarjar kom̧ make; aaet, karreoik būruōmi, im kwaļ pā ko peimi im neemi Im̧aō, bwe In maron̄ karreoik kom̧;” (Katak im Bujen Ko 88:74). M̧ōttan kōppopo in am̧ ekitbuuj kōjparok bujen tampeļ eo am̧.
3.2.1
Bujen ko an Tampeļ
Kōjparok bujen ko an tam̧peļ kōn pokake, kaarmejete, im kakwojarjar enaaj kōkajoorļo̧k im jipan̄ eok erom̧ eļapļo̧k āinwōt Rilo̧mo̧o̧r eo.
Men̄e ejjeļo̧k juon tampeļ ilo mijen eo am̧, bōk juon mālim n̄an deļo̧n̄e tampeļ eo n̄an jipan̄ eok kakeeememej eok kōn bujen ko am̧. Kajjitōk ippān mijen būreejtōnji eo am̧ n̄an juon intōrpiu n̄an peba in mālim an tampeļ m̧okta jān an peba in mālim eo am̧ jem̧lok kitien.
3.2.2
Kabun̄jar ilo Tam̧peļ
Eļan̄n̄e juon tam̧peļ epaake eok, mijen būreejtōn eo am̧ emaron̄ kōtļo̧k am̧ im mijenede ro jet etal n̄ane jet iien ilo raan in kōppopo eo:
N̄an meļeļe ko reļļapļo̧k lale jekjōn 7.4, “Temple Attendance.”
3.3
Kien Erreo
Juon bujen an tam̧pel em̧ōj am̧ kar kōm̧m̧ane ej n̄an pokake kien erreo. Kōm̧m̧ane ijo kwomaron̄ e n̄an kōjparok eok make, kam̧pānien eo am̧, im ro jet jān kapo ko an m̧ōm̧ ko an kanniōk me remaron̄ tōl n̄an rubwe bujen in ekwojarjar. Kōm̧m̧ani men ko me rej rubwe kien erreo maron̄ ļōmņake em̧ool jerbal in criminal ilo jet eria ko.
Kwoj aikuj jab kepaak aolep ļōmņak ko ak m̧akūtkūt ko me remaron̄ kōjeņoļo̧k eok jān Jetōb an Anij. Menin ekoba ak ejjab bōjrak n̄an m̧ōm̧ ko an kanniōk; kanniōk m̧okta jān m̧are; m̧ōm̧ in kanniōk ikōtaan m̧aan n̄an m̧aan im kōrā n̄an kōrā, jibwe m̧ōttan ko ilo ānbwin im emo n̄an jibwi; ijjilōkļo̧k ak bōk enaan ko, pija ko, ak bitieo ko me rejjab erreo ak rej kōn m̧ōm̧ ilo kanniōk; lepe; im lale ak kōjerbal pija ko renana (lale 7.5.3). Lale N̄an Kōkajoorļo̧k Jodikdik ro, “Ānbwinūm̧ ekwojarjar,” 22–29, n̄an m̧eļeļe ko reļapļo̧k.
Irooj ekar katakin, “Setan ej kappukot n̄an ko̧kkure” (Katak im Bujen Ko 132:57) im kōm̧m̧an bwe kwōn “en̄taan āinwōt e” (2 Nipai 2:27). Enaaj kōjerbal armej, pija ko renana, im kein kapo ko jet n̄an kapo, aujiid, kamijak, im kajook eok. N̄an waanjon̄ak, eļaptata n̄an kōjeparok jān ro remaron̄ akweļap bwe kwōn kōļļā wōņāān am̧ jab kwaļo̧k men ko rettiņo ak kwaļo̧k pija ko rejjab em̧m̧an im ennaan ko me em̧ōj am̧ kar jilikinļo̧k n̄an er.
Eļan̄n̄e epen n̄an am̧ kōjparok jon̄ak kein ak eļan̄n̄e juon amej ej kamijak eok, kajjitōk ippān Irooj n̄an jipan̄ im m̧ōkaj in ekōnono ippān mijen būreejtōn eo am̧.
3.4
M̧ool
Erreo n̄an tam̧peļ ekoba m̧ool ilo aolepān pepe ko am̧ ippān ro jet. Ilo jerbal in mijenede, menin ekoba:
-
Kwaļo̧k m̧ool eo, eļaptata n̄an mijen būreejtōn eo am̧ kōn wāween am̧ m̧akūtkūt, kam̧ool eo am̧, iminene ko an jerbal, im ājmour eo am̧ ilo en̄jake ak ānbwin.
-
Leļo̧k riboot ko rem̧ool kōn jerbal eo am̧ im wāween am̧ joļo̧k iien ilo aolepān wiik eo ilo riboot ko am̧ aolep wiik.
-
Kōjerbal jāān in mijen ko ilo jim̧we im kōro̧o̧ļi rejiit ko rejim̧we.
-
Mool n̄an lōke im jab leļo̧k riboot ko reriab ak meļeļe ko reriab kōn jabdewōt armej, ekoba kam̧pānien eo am̧.
-
Kautiej ro jet ilo am̧ jab kōjerbal im bar kōroole, bōke, ak kōjerbal m̧weien juon armej (ekoba nuknuk, bok ko, electronic device ko, im kein tōrejab ko aer) ilo am̧ jab kajjitōk.
3.5
Iiaio ippān ro Jet
Rilo̧mo̧o̧r ekar katakin, “En̄in ej kien eo Aō, bwe kom̧win iakwe doon, āinwōt Iaar iakwe kom̧” (Jon 15:12). Kālet n̄an ļoor waanjon̄o̧k eo an Rilo̧mo̧o̧r im m̧akūtkūt ilo wāween ko me rekautiej, rekōjparok, im rekkar im jim̧we n̄an jekjek eo.
3.5.1
Jon̄ak ko n̄an Iiaio ippān Rūtto ro
Kalōk lōke im jemjerā ko raorōk ippān ro kwoj jerbal ippāer, ekoba armej ro kwoj katakin, mijenede ro jet, im membōr ro ilo jikin eo. Mour āinwōt juon armej eo eļap jeļā ippān im ejouj, im mour kōn jon̄ak kein:
-
Pād ippān kam̧pānien eo m̧ōttam̧ aolep iien.
-
Jab kapilōk riūtto ro kōn inepata ko an juon make. Leļo̧k etan membōr ro n̄an bisop ro eļan̄n̄e rej aikuj kapilōk. Eļan̄n̄e kwoj en̄jake bwe juon ej jān bar juon kabun̄ ej aikuj jipan̄ kōn jorrāān ko an make, kōnono n̄an mijen būreejtōn eo am̧.
-
Jab kepaak jekjek ko me remaron̄ erom̧ kauwōtata ilo ānbwin im ilo jetōb ak me remaron̄ kōm̧man ļōkapokpok.
-
Jab kilen mejkaiie ak kōm̧m̧ani m̧akūtkūt ko rejjab ekkar im jim̧we ippān jabdewōt. Jon̄ake kōkkeitaak ko ippān juon eo eoktak gender eo an jān kwe n̄an idin̄ pā ko.
-
Lukkuun lale aolep iien bwe juon rūtto eo ej gender eo am̧ aikuj pād ippam̧ im kam̧pānien eo am̧ n̄e kwoj katakin ilo lukkuun armej ak em̧akūtkūt ippān, ak kejota ippān juon armij eo eoktak gender eo an jān eok. Kajjitōk melim jān mijen būreejtōn eo am̧ kōn ir ko.
-
Kōnono ilo kautiej im jab kōjerbal kōkajkaj ko. Kōjerbal taitōļ ko rekkar n̄e kwoj kōnnaan kōn ro jet. N̄an waanjon̄o̧k, kōjerbal taitōļ eo “Elder” ak “Sister” n̄e kwoj kōnnaan n̄an mijenede ro jet n̄an kwaļo̧k kautiej n̄an kūr eo aer.
3.5.2
Jon̄ak ko n̄an Iiaio ippān Ajri ro
N̄an kōjpārok eo am̧ im kōjpārok eo an ajri, lukkuun pokake unin tōl kein:
-
Pād ippān kam̧pānien eo m̧ōttam̧ aolep iien.
-
Jab kōmakeļo̧k eok ippān juon eo edikļo̧k iiō eo an jān 18.
-
Lukkuun ekkōl kōn ikkure ippān kurup in ajri ro, ko āinwōt kobaļo̧k ilo juon ikkure in soccer ak ikkure ko jet. Jab kōm̧m̧an jabdewōt men ko me remaron̄ bōd an armej kūliļo̧k.
-
Jabdewōt iien eo emaron̄, bōk mālim jān ro jinen im jemān n̄an ekkeijōl ippān juon ajri.
-
Jab kūrkūri ajri ro, kōkāāl kaļ ko, jibwe ak atbakwoj ajri ro, ak kōtļo̧k bwe ajri ro ren jijōt ioom̧. M̧akūtkūt kein remaron̄ loi āinwōt rejekkar ak bōd ļōm̧ņaki.
-
Jouj ilo am̧ jab erre n̄an lale juon ajri ilo jabdewōt iiō.
-
Jab kobaļo̧k ilo m̧akūtkūt in jerbal in jipan̄ ko ijo kwonaaj makeļo̧k ippān ajri ro (lale 7.2.2).
3.6
Makutkut in Kalimomo ko
Kwomaron̄ ekkatak n̄an kōļapļo̧k am̧ iakwe armej ro kwoj jerbal ippāer ilo am̧ lukkuun kwaļo̧k ikdeelel ilo m̧anit ko aer, bwebwenato in etto, aelōn̄, im m̧anit in iminene ko aer ilo am̧ loļo̧k jikin ko rem̧m̧an ippān armej in jikin eo, ekkā wōt ilo raan in kōppopo eo (lale 2.5).
Kajjitōk ippān ro kwoj ioon er n̄an kālet waj jikin ko rekkar im jim̧we im rejojomar n̄an loļo̧k. Kālet m̧akūtkūt ko me rej kōketak im jipan̄ eok kakkije. Jikin ko rekkar im jim̧we n̄an loļo̧k remaron̄ koba (ak rejjab dikļo̧k) men kein:
-
Jikin kaloojooj kōn bwebwenato in etto im m̧anit
-
Jikin kaloojoj ko im jikin jin̄n̄a im pija ko
-
Jikin kaloojoj menin mour im park ko
3.6.1
Jon̄ak ko n̄an M̧akūtkūt in Kalimomo ko
Jab ippān doon āinwōt kurup ko reļļap an mijenede ilo jikin ko lo lo̧bwilej. Lukkuun m̧ool, meļeļein bwe kwojjab aikuj kobaļo̧k ippān kurup ko reļļap jān jon̄an district eo am̧. Kōm̧m̧ane menin emaron̄ kōm̧m̧an kalimjek ak kōm̧m̧an bwe armej ren mijak.
Kōjerbal wa ko waan mijen n̄an wōt m̧akūtkūt ko me em̧ōj kōmālimi jān mijen būreejtōn eo am̧.
Kōmourour ānbwinūm̧ im āmourur n̄an dāpij ājmour eo an ānbwinum̧ n̄an jerbal in mijenede. Ikkure ikkure ko ilo wāween ko me rej kōttoļo̧k eok jān jorrāān im an m̧ōrā ānbwinūm̧.
3.6.2
M̧akūtkūt ko Rejjab Mālim
Kōjparok aolep iien im kōjerbal jeļā eo am̧ n̄e kwoj kobalo̧k ilo m̧akūtkūt in kalimomo ko. Kōnke em̧ōj an mijinde ro jorrāān eļap ilo aer kobalo̧k ilo m̧akūtkūt ko rekauwōtata, kwojjab aikuj kobaļo̧k ilo m̧akūtkūt ko ilo iien mijen eo am̧ me rej kōm̧m̧an jorrāān eļap. M̧akūtkūt kein ekoba, bōtaab ejjab dikļo̧k jān kein:
-
Contact, gymnastic, winter, im water sport ko (ekoba tutu lo̧jet)
-
Tallōn̄ tōl im tallōn̄ dekā ko
-
Iuwe ilo wōtbai im kidia ko
-
Iuwe ilo tim̧a ko im baļuun ko waan juon armej make
-
Kōjerbale bu ko
-
Kōjerbal kein kabboko̧k ak jabdewōt kein kabbokļo̧k.
Alooje bitio eo in n̄an meļeļe ko reļļapļo̧k kōn kōjparok ilo m̧akūtkūt in kalimomo ko.
3.6.3
Media
Kāālet kein alooj ko em̧ōj kōmālim im rekkar n̄an karuwaineneik Jetōb im n̄an jipan̄ eok kakūrmool un eo am̧ āinwōt juon mijenede. Menin ekkā meļeļein:
-
Kōjerbal social media, app ko, im kein alooje ko online me em̧ōj kōm̧alimi n̄an mijen eo am̧ ilo katakin gospel eo im kōnono ko ippān baam̧le im ro m̧ōttam̧ (lale 3.9).
-
Jab alooj tv, pija ko, ak ikkure in mijjiin ko, im pija ko jab kōmālimi.
-
Kāālet ainikien bok ko, al, im kein riit ko me rej kōļapļo̧k tōm̧ak eo am̧ ilo Jisōs Kraist. Rej aikuj ekwojarjar, karuwaineneik Jetōb, im en kōketak (lale Bok in Tōl, 19.1).
Etal n̄an jon̄ak ko an mijenede ilo kōjerbal teknaļōji n̄an meļeļe ko reļļapļo̧k (lale 7.5). Ekōnono kōn kajjitōk ko kōn media ippān ritōl ro am̧ ilo mijen.
3.6.4
Kein Kōjan̄jan̄ Al ko
Eļan̄n̄e em̧ōj kōmālim jān mijen būreejtōn eo am̧, kwomaron̄ boktok juon kein kōjan̄jan̄ n̄an mijen eo am̧. Ej aikuj jab ļap wōņeen, pidodo n̄an bōkto bōktak, im ekkar n̄an kakien ko ikkijeen baggage. Kain kein kōjan̄jan̄ eo aikuj ekkar n̄an kweiļo̧k ko ilo Raan in Jabōt (lale Bok in Bōk Meļeļe, 19.3.6).
Kwomaron̄ kōmālmel kein kōjan̄jan̄ eo ilo raan in kōppopo eo im bar jet iien ko mijen būreejtōn eo am̧ ej karōki waj. N̄e kwoj kōjan̄e kein kōjan̄jan̄ eo, ļōmņak kōn ro ritūrum̧ im mijenede ro jet im wāween an naaj jelōt er. Wāween al eo kwoj kōjan̄ e ilo kein kōjan̄jan̄ eo aikuj ekwojarjar, erreo, im ekkar n̄an jerbal in mijenede.
3.7
Pija ko im Pija in Alooj ko
Pija ko remaron̄ jipan̄ eok kwaļo̧k en̄jake eo am̧ ilo mijen ippān armej ro ilo ijo jikūm̧ im emaron̄ barāinwōt kakeememej eo eļap an aorōk kōn mijen eo am̧. N̄e kwoj pija im rekooti pija in alooj ko, kajjeon̄ kōkm̧anm̧an n̄an jab kajook jabdewōt armej, ekoba mijenede ro jet im armej ro rej ioon apan̄ ko an econnomic, iiaio, ak ānbwin. Jet armej remaron̄ jab kōņaan bwe kwe ak ro jet ren loe, kwaļo̧k n̄an ro jet, ak kakeemejmej kōn ta eo ej waļo̧k ilo pija eo. Kajjitōk mālim m̧okta jān am̧ pija im kwaļo̧k pija ko ak bitio ko ippān ro jet. Ilo jet mijen ko, kwomaron̄ jab māļim n̄an kwaļo̧k pija ko an jabdewōt armej kwoj kataik er kōnke kien ko an jikin eo ikkijeen men ko rettiņo.
Pijaik jet pija ko remaron̄ kōmetak ak jab mālim ilo jet jekjek in mour im jikin ko. Jet waanjon̄ak ko ekoba pijaik:
-
Jet im̧ōko im̧ōn kien im jarin tariņae.
-
Security eria ko ilo erboot ko, jikin lale passport ko, border crossing ko, consulate ko, im embassy ko.
-
Rijerbal in būļijmāān ro im ritariņae ro.
-
Armej, m̧ōko reļļap, ak m̧akūtkūt ko an m̧ōn jar ko jet.
-
Jet unin kōnono ko ejelōt manit, ekoba armej ro kōn nuknuk ko reminene kaki.
-
Armej ro rej en̄taan jān jarmōl, nan̄inmej, ak wōr apan̄ in nan̄inmej ko ilo ānbwin.
Āinwōt juon laajrak in tōltarlep in unin tōl, jab pijaik pijaan ekajet ak ko jet, jikin ko, ak armj ro kar kōlaajraki itulōn̄. Ekōnono kōn jabdewōt kajjitōk ko emaron̄ wōr ippān ritōl ro am̧ ilo mijen.
Kabun̄ in ej barāinwōt wōr an kakien ko kōn wāween pija ilo im̧ōn jar ko:
-
Jab pijaik ak rekoote pija ilo jikin jar ko ilo m̧ōn jar ko.
-
Jab pijaik, jilkinļo̧k, ak rekoot kain̄i ko rekwojarjar, ekoba kwojkwoj eo im iien peptaij im kapen ko.
Alooj bitio in n̄an meļeļe ko reļļapļo̧k kōn unin tōl ko ikkijeen pijaik pija ko ak bitio ko.
3.8
Kōjerbal Teknaļōji
Irooj ekar ba “Lo, Inaaj kōm̧ōkaj jerbal eo Aō ilo iien eo an” (Katak im Bujen Ko 88:73). Teknaļōji emaron̄ juon kein jerbal eo n̄an kwaļok katak ko an gospel eo an Jisōs Kraist im aikuj kōjerbale ilo jim̧we.
N̄an meļeļe ko reļļapļo̧k lale jekjōn 7.5, “Technology.”
3.9
Kōnono ippān Baam̧le, Ritōl ro an Mijen, im Ro m̧ōttam̧
Baam̧le eo am̧, ritōl ro an mijen, im ro m̧ōttam̧ remaron̄ juon kein jipan̄ eo eļap n̄an eok ilo mijen eo am̧. Kōnono ippan baam̧le eo am̧ im armij ro jān eria ko jet, ekoba membōr ro im ro kwoj katakin er ilo raan in kōppopo eo. Kōkajoor er ilo am̧ kwaļo̧k iien em̧m̧an ko im naan in kamool eo am̧.
N̄e kwoj kōnono ippan armij ro jet (ijelokin baam̧le eo am̧), kwoj aikuj jon̄ake ekōnono ko am̧ n̄an email ak leta im jab ilo telephone ak bwebwenato ilo pija, ijelokin n̄e kar bōk melim jān mijen būreejtōn eo am̧.
Kaorōk iien eo am̧ ilo raan in kōpopo eo ilo am̧ ekōnono ippān ro jinōm̧ im jem̧ōm̧ m̧oktata im mijen būreejtōn eo am̧ kein karuo.
En māletlet kālet ko am̧ ilo ewi jon̄an am̧ bwebwenato. Ilo kōm̧m̧an jokāālet kein, kwoj aikuj in ļōmņak kōn kōmpānien eo m̧ōttam̧ im likūt ilo kōļmenļo̧kjeņ eo am̧ jibadbad eo an jerbal in mijen eo am̧.
Kwomaron̄ riiti ennaan ko kwoj bōk jān er jabdewōt iien ilo wiik eo elan̄e ewōr am iien ekkar n̄an riiti. Kwoj aikuj kōrool ennaan in ekōnono ko ilo wōt raan in kōppopo eo ijelo̧kin wōt n̄e ej juon idin̄ (lale 3.9.7).
3.9.1
Baam̧le
Kwomaron̄ ekōnono ippān baam̧le eo am̧ ilo raan in kōppopo eo am̧ kajjojo wiik ilo leta ko, email ko, text message ko, online message, taļeboon, im bitio chat.
Kōjerbal wāween ekōnono eo em̧ōj kōmālimi me ejerbal n̄an kwe im baam̧le eo am̧. Menin enaaj oktak ekkar n̄an jekjek ko, jikin eo, im jikejuuļ.
Eļan̄n̄e ro jinōm̧ im jemam̧ rej jokwe ilo jikin ko roktak, kwomaron̄ kajjojo tōpare erro ilo raan in kōppopo eo.
Kar bar kapilōk eok n̄an kūrļo̧k baam̧le eo am̧ ilo raan ko raorōk, ko āinwōt Kūrijm̧ōj, Mother’s Day, Father’s Day, raan in ļōtak ko an jinōm̧ im jem̧ōm̧, im holiday ko me reaurōk ilo ijo jikūm̧ ak m̧anit eo am̧.
Mijenede ro rej aikuj in jino aolep text message bwebwenato ko, online message, taļboon, im bwebwenato ko ilo bitio. Eļan̄n̄e juon baam̧le ej aikuj in kajju kepaake mijenede eo, rej aikuj in kepaake m̧okta mijen būreejtōn eo.
N̄e kwoj ekōnono ippān baam̧le eo am̧ ilo taļeboon ak bitio chat, mālōtlōt ilo am̧ kālet jon̄an aitok in iien ekōnono eo am̧. Ilo kōm̧m̧an jokāālet kein, rej aikuj in ļōmņak kōn kōmpānien eo m̧ōttam̧ im likūt ilo kōļmenļo̧kjeņ eo aer jibadbad eo an jerbal eo am̧.
3.9.2
Mijen Būreejtōn
Je juon leta n̄an mijen būreejtōn eo am̧ kajjojo wiik ilo raan in kōppopo eo. Ilo m̧ool, kwonaaj jilikinļo̧k leta eo am̧ n̄an e ilo am̧ kōjerbale Missionary Portal.
Mijen būreejtōn eo am̧ enaaj etale leta eo am̧ kajjojo wiik. Kwaļo̧k būruom̧ im m̧ool bwe en meļeļe jabdewōt apan̄ ak kajjitōk ko ewōr ippam̧ im maron̄ lewaj kapilōk ko rekkar im m̧ool. Jouj im ekkōl bwe enaaj riiti, ak emaron̄ jab ukote waj aolep leta.
Eļan̄n̄e kwoj bōk juon enaan ekāāl im aorōk jān ijo jikūm̧ me aikuj m̧ōkaj kake, kōjjeļāik mijen būreejtōn eo am̧ im lale ippān m̧okta jān am̧ kūrlo̧k baam̧le eo am̧ ilo raan ko jet ijjelo̧kin raan in kōppopo eo ak ilo juon iaan raan ko raorōk.
3.9.3
Ekōnono ippān Armej ro ilo Mijen eo Am̧
Ilo am̧ ekōnono ippān armej ro jān eria ko jet ilo mijen eo am̧, lukkuun lale bwe wāween am̧ ekōnono ippāer ej pedped wōt ilo am kakūrm̧ool un eo am̧ āinwōt juon mijenede. Ļoor jon̄ak ko ilo jekjōn kein 3.5.1, “Jon̄ak ko n̄an Iiaio ippān Rūtto ro,” im ilo Kein Kōjpārok n̄an Kōjerbal Teknaļōji, im keememej n̄an kakobaik kam̧pānien eo am̧ ilo am̧ kobaļo̧k ilo iien ekōnono kein.
3.9.4
Pakij ko im Leta ko
Jet mijen remaron̄ kōjerbal atōreej eo an mijen opij eo n̄an bōk māāl ak pakij ko im āinwōt juon am return atōreej. Imminene in emaron̄ kōjparok eok im jipan̄ eok bōbrae aer ko̧o̧te māāl ko am̧ im jako māāl ko kōn iien ejānijnij ko. Jouj im ļoor aolepān laajrak in tōl ko kwoj bōki ilo jekjek rōt in.
3.9.5
En̄jake ko an Mijenede ippān Armej ro jān Ijo Mōko
Kwomaron̄ jeļā juon armej ilo m̧weo eo en̄jake eo an make emaron̄ juon armej kwoj katakin ilo mijen eo am̧. Kwomaron̄ kajjitōk ippān mijen būreejtōn eo am̧ n̄an bōk mālim n̄an an armej eo kwaļo̧k an en̄jake im kam̧ool. Kapilōk ippān armej eo kōn wāween eo em̧m̧antata n̄an tōpare ilo techology.
Eļan̄n̄e baam̧le eo am̧ ak ro m̧ōttan jān m̧weo rekōņaan ekkatak eļapļo̧k kōn gospel eo an Jisōs Kraist, mijen būreejtōn eo am̧ emaron̄ kōtļo̧k am̧ katakin er ilo am̧ kōjerbal techonolgy (lale 7.5.4).
3.9.6
Lotok ko an Juon Make jān Baam̧le im Ro m̧ōttam̧
Ilo m̧ool, baam̧le im ro m̧ōttan rejjab aikuj lotok eok ilo iien mijen eo am̧. Ijoke, ium̧win jekjek ko rejeņolo̧k, mijen būreejtōn eo am̧ emaron̄ kōmālim juon oktak. Iien lotok kein rej aikuj kadu im jab aikuj kabōjrak eddo ko am̧ āinwōt juon mijenede. Juon iien lotok ejjab aikuj kapene n̄an kam̧pānien eo am̧, mijenede ro jet, ak armej ro kwoj katakin er. Kōjparok bwe lotok rōt in en jab kamad eok jān jerbal in jipan̄ eo am̧ ak kōm̧m̧an būraabļōm̧ ko ikkijeen jāān n̄an baam̧le e am̧.
3.9.7
Idin̄ ko
Eļan̄n̄e baam̧le eo am̧ ej ba n̄an kwe kōn juon idin̄ ilo m̧weo, kōjjeļāik ritōl ro am̧ ilo mijen bwe ren lewaj jipan̄ n̄an eok. Ritōl ro an mijen renaaj kepaak baam̧le eo am̧ eļan̄n̄e kopād ilo juon jekjek in idin̄.