Ngaahi Uiuiʻi Fakafaifekaú
3. ʻUlungaanga ʻo e Faifekaú


ʻĪmisi
kakai ʻoku moihū kia Sīsū

3

ʻUlungaanga ʻo e Faifekaú

3.0

Talateu

ʻOku fakamatalaʻi ʻi he konga ko ʻení ʻa e tuʻunga moʻui fakaʻulungaanga ʻa e faifekaú mo e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisi ʻoku fie maʻu ke ke fakahoko mo fakatupulaki lolotonga hoʻo ngāue fakafaifekaú ʻi hoʻo hoko ko ha ākonga mateaki ange ʻa Sīsū Kalaisí. Hangē ko e faleʻi ʻa e palōfita ko Molonaí, “He ʻoku ou manatuʻi ʻa e folofola ʻa e ʻOtuá ʻa ia ʻoku pehē te mou ʻilo ʻa kinautolu ʻi heʻenau ngaahi ngāué; he kapau ʻoku lelei ʻenau ngaahi ngāué, ʻoku nau lelei mo kinautolu foki” (Molonai 7:5).

3.1

ʻUlungaanga Faka-Kalaisí

Lotu mo ngāue ke fakatupulaki e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ʻo hangē ko hono fakamatalaʻi ʻi he folofolá pea ʻi he Malangaʻaki ʻEku Ongoongoleleí, ʻo kau ki ai ʻa e houngaʻiá, angaʻofá, ʻofá, loto-fakatōkilaló, faʻa kātakí, loto-mahinó, mo e talangofuá. Te ke lava ʻo fakatupulaki ʻa e ngaahi ʻulungaanga faka-Kalaisí ʻi he tokoni ʻa e Fakamoʻuí mo hoʻo ngāue loto-moʻoni mo faivelengá (vakai, Mōsaia 3:19).

Angaʻofa, vakai ki he leleí, pea langaki moʻui. Faʻa fakakaukau ki he tūkunga ʻo e tokotaha kotoa pē, pea fai e ngaahi fehuʻi hangē ko ʻení kiate koe pē:

  • ʻOku tōmui nai pe fuʻu vave ke fetuʻutaki ki he tokotaha ko ʻení? ʻE fakahohaʻasi nai heni ʻa e fāmilí pe taimi fakatāutahá?

  • ʻOku ʻi ai nai ha founga te u tokoni ai ʻi he tūkunga ko ʻení?

  • ʻE fakamaaʻi, fakailifiaʻi, pe fakaʻitaʻi ʻe he ngāue pe lea ko ʻení ha taha?

  • Ko e hā ʻoku taau mo e anga fakafonua ko ʻení?

Ko ha sola koe ki he ʻēlia ʻokú ke ngāue aí pea ʻoku totonu ke ke fakaʻapaʻapaʻi mo houngaʻia ʻi he kakaí mo e feituʻú. Fakaʻapaʻapaʻi ʻa e ngaahi anga fakafonuá, tui mo e tōʻonga fakalotú, mo e ngaahi feituʻu toputapu ʻi he ʻēliá ʻi ho taimi kotoa pē. Tokanga ke ʻoua ʻe fakaʻitaʻi ʻe hoʻo ngaahi ngāué ha taha. Manatuʻi ko e meʻa ʻokú ke lea ʻaki mo faí ʻe lava ke ongoʻi, siofi, pea lekooti ia.

Ki ha fakamatala lahi ange vakai ki he vahe 7.3, “Fakaʻapaʻapaʻi ʻo e Niʻihi Kehé.”

3.2

Moʻui Taau ki he Temipalé

ʻOku fakaafeʻi koe ʻe he ʻEiki ko Sīsū Kalaisí ke “teuteuʻi ʻa kimoutolu, mo fakamāʻoniʻoniʻi ʻa kimoutolu; ʻio, fakamaʻa homou lotó pea fufulu mo homou nimá mo homou vaʻé ʻi hoku ʻaó, koeʻuhi ke u lava ʻo ngaohi ʻa kimoutolu ke mou maʻa” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakavá 88:74). ʻOku kau ʻi he teuteu ko ʻení ʻa hono tauhi hoʻo ngaahi fuakava fakatemipalé.

3.2.1

Ngaahi Fuakava Fakatemipalé

ʻE fakamālohia pea tokoniʻi koe ke ke hoko ʻo tatau ange mo e Fakamoʻuí ʻi hono tauhi ʻo e ngaahi fuakava fakatemipale ʻo e talangofuá, feilaulaú, mo e fakatapuí.

Tatau ai pē pe ʻoku ʻikai ha temipale ʻi ho misioná, tauhi ha lekomeni temipale ʻoku ʻaongá ke fakamanatu atu hoʻo ngaahi fuakavá. Kole ki hoʻo palesiteni fakamisioná ha ʻinitaviu lekomeni temipale kimuʻa pea ʻosi e taimi ʻaonga hoʻo lekomení.

3.2.2

Moihū ʻi he Temipalé

Kapau ʻoku ofi mai ha temipale, mahalo ʻe fakaʻatā ʻe hoʻo palesiteni fakamisioná ke ke ʻalu mo ha kau faifekau kehe ʻi ha taimi ʻe niʻihi he ʻaho teuteú.

Ki ha fakamatala lahi ange, vakai ki he vahe 7.4., “ ʻAlu ki he Temipalé.”

3.3

Ko e Fono ʻo e Angamaʻá

Ko e taha ʻo e ngaahi fuakava fakatemipale kuó ke fakahokó, ko e talangofua ki he fono ʻo e angamaʻá. Fai e meʻa kotoa pē te ke malavá ke maluʻi koe, ho hoá, mo e niʻihi kehé mei he ʻahiʻahi fakasekisuale ʻe lava ke iku ai ki hono maumauʻi e fuakava toputapu ko ʻení. ʻI hono fai e ngaahi meʻa ʻokú ne maumauʻi ai e fono ʻo e angamaʻá, ʻe lava ke lau ia ko ha faihia ʻi ha ngaahi feituʻu ʻe niʻihi.

ʻOku totonu ke ke fakaʻehiʻehi mei ha faʻahinga fakakaukau pe ngāue te ne fakamāvahevaheʻi koe mei he Laumālie ʻo e ʻOtuá. ʻOku kau heni kae ʻikai fakangatangata ki he tonó; feʻauakí; feohi fakahomosekisuale ʻa tangata mo tangata pe fefine mo fefiné; feohi fakasekisuale ʻaki e ngutú; fakatupu e ngaahi ongo fakasekisualé; ala ki he ngaahi kupu fūfūnakí; ʻave pe maʻu ha ngaahi pōpoaki, ʻata, pe vitiō ʻoku taʻe maʻa pe natula fakasekisuale; ala pē kiate kitá; pea mo hono mamataʻi pe fakaʻaongaʻi ʻo e ponokalafí (vakai, 7.5.3). Vakai, Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú (2011), “Fakatomala,” 28–29, ki ha fakamatala lahi ange.

Kuo akoʻi ʻe he ʻEikí, “ʻoku feinga ʻa Sētane ke fakaʻauha” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 132:57) pea ʻai koe ke ke “mamahi … ʻo hangē pē ko iá” (2 Nīfai 2:27). Te ne ngāueʻaki ʻa e kakaí, mītia taʻetāú, mo e ngaahi ʻahiʻahi kehe ke kākaaʻi, tauheleʻi, fakamanamanaʻi pea fakamaaʻi koe. Hangē ko ʻení, matuʻaki tokanga ʻaupito kiate kinautolu ʻoku nau tuʻutuʻuni mai ha totongi fakapaʻanga kae ʻoua te nau fakahaaʻi ha ngaahi ʻata mo e pōpoaki taʻe feʻunga naʻá ke ʻoange.

Kapau ʻokú ke faingataʻaʻia ke tauhi ʻa e ngaahi tuʻunga moʻui ko ʻení pe kapau ʻoku fakamanamanaʻi koe ʻe ha taha, kole ki he ʻEikí ke tokoni pea talanoa mo hoʻo palesiteni fakamisioná he vave tahá.

3.4

Faitotonú

ʻOku kau ʻi he moʻui taau ki he temipalé ʻa hoʻo faitotonu ʻi hoʻo fengāueʻaki mo e niʻihi kehé. ʻI he ngāue fakafaifekaú, ʻoku kau heni ʻa e:

  • Lea ʻaki e moʻoní, tautautefito ki hoʻo palesiteni fakamisioná fekauʻaki mo ho ʻulungāngá, ko hoʻo fakamoʻoní, tōʻonga ngāué, tuʻunga moʻui lelei fakaeloto mo fakatuʻasinó.

  • Lipooti totonu hoʻo ngāué mo hono fakaʻaongaʻi ho taimí ʻi he kotoa ʻo e uiké ʻi hoʻo lipooti fakauiké.

  • Fakaʻaongaʻi fakapotopoto hoʻo paʻanga ngāue fakafaifekaú pea tānaki ʻa e ngaahi talitotongi totonú.

  • Falalaʻanga pea ʻoua naʻa ʻoatu ha lipooti loi pe fakamatala hala fekauʻaki mo ha faʻahinga taha pē, ʻo kau ai ho hoá.

  • Fakaʻapaʻapaʻi ʻa e niʻihi kehé ʻaki ʻa e ʻikai kole, toʻo, pe fakaʻaongaʻi ha meʻa fakataautaha ʻa ha taha (ʻo kau ai e valá, ʻū tohí, meʻangāue fakaʻilekitulōniká mo e siuelí) taʻe maʻu ha ngofua.

3.5

Ngaahi Fetuʻutaki mo e Niʻihi Kehé

Naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí ʻo pehē, “Ko ʻeku fekaú ʻeni, ke mou feʻofaʻaki kiate kimoutolu, ʻo hangē ko ʻeku ʻofa kiate kimoutolú” (Sione 15:12). Fili ke muimui ʻi he sīpinga ʻa e Fakamoʻuí pea ngāue ʻi he founga ʻoku fakaʻapaʻapa, malu, mo taau mo e tūkungá.

3.5.1

Ngaahi Tuʻunga Moʻui Fakalukufua ki he Fetuʻutaki mo e Kakai Lalahí

Tanumaki e falalá mo e ngaahi vā fetuʻutaki ʻuhingamālié mo kinautolu ʻokú ke tokoniʻí, ʻo kau ai e kakai ʻokú ke akoʻí, kau faifekau kehé, mo e kāingalotu fakalotofonuá. Anga fakapalōfesinale pea angaʻofa mo tauhi ʻa e ngaahi tuʻunga moʻui ko ʻení:

  • Nofo maʻu pē mo ho hoá.

  • ʻOua naʻa faleʻi ʻa e kakai lalahí fekauʻaki mo e ngaahi palopalema fakatāutahá. ʻOatu e kāingalotú ki heʻenau pīsopé kapau ʻoku nau fiemaʻu faleʻi. Kapau ʻokú ke ongoʻi ʻoku fie maʻu tokoni ha tokotaha ʻi ha tui fakalotu kehe ki ha ngaahi palopalema fakataautaha, talanoa ki hoʻo palesiteni fakamisioná.

  • Fakaʻehiʻehi mei he ngaahi tūkunga ʻe ala fakatuʻutāmaki fakaesino pe fakalaumālié pe lava ke hoko ai e maʻuhalá.

  • ʻOua ʻe fakananivi pe feohi taʻe feʻunga mo ha taha.

  • Fakapapauʻi maʻu pē ʻoku ʻi ai ha tokotaha lahi tangata kapau ko e tangata koe mo ho hoá, pe fefine kapau ko ha fefine koe mo ho hoá, ʻi he taimi ʻokú mo akoʻi (fakahangatonu) pe fononga ai mo ha taha ʻoku ʻikai ke mou tuʻunga tangata pe fefine tatau.

  • Tauhi hoʻo leá ke fakamatāpule pea fakaʻehiʻehi mei hono fakaʻaongaʻi ʻo e lea fakatamaikí. Fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi hingoa fakanofo totonú ʻi he talanoa ki he niʻihi kehé. Hangē ko ʻení, fakaʻaongaʻi ʻa e “ʻEletā” pe “Sisitā” ʻi he talanoa ki he kau faifekau kehé ke fakahaaʻi hoʻo fakaʻapaʻapa ki honau uiuiʻí.

3.5.2

Ngaahi Tuʻunga Moʻui Fakalūkufua ki he Fetuʻutaki mo e Kakai Lalahí

Tauhi pau ʻa e ngaahi fakahinohino ko ʻení ki hoʻo malú, mo e malu ʻa e fānaú:

  • Nofo maʻu pē mo ho hoá.

  • ʻOua ʻe nofo toko taha mo ha faʻahinga taha pē ʻoku siʻi hifo hono taʻu motuʻá he taʻu 18.

  • Tokanga ʻi he vaʻinga mo e fānaú ʻi ha ngaahi kulupu, hangē ko e kau atu ki ha vaʻinga soka pe vaʻinga kehe. ʻOua naʻá ke fai ha meʻa ʻe maʻuhala ai ha taha ki hoʻo ngaahi tōʻongá.

  • Kapau ʻe lava, maʻu ha fakangofua mei he mātuʻá ke feohi mo ha fānau.

  • ʻOua naʻa ʻene ʻa e fānaú, fetongi honau taipá, pe fakaʻatā e fānaú ke nau huki ʻiate koe. ʻE lava ke hā ngali taʻetaau pe fakaʻuhingaʻi hala e ngaahi tōʻonga ko ʻení.

  • Fakahoko ange ʻi he founga fakaʻapaʻapa he ʻikai ke ke toʻotama ʻi ha fānau ʻo ha faʻahinga taʻu motuʻa pē.

  • ʻOua naʻá ke kau ʻi he ngaahi ʻekitivitī ngāue tokoni te ke nofo toko taha ai mo ha fānau (vakai, 7.2.2).

3.6

Fakatupulakí

Te ke lava ʻo ako ke ʻofa kakato ange ʻi he kakai ʻokú ke tokoniʻí ʻaki hoʻo tokanga ki heʻenau anga fakafonuá, hisitōliá, fonuá, mo e ngaahi tukufakaholó ʻi hoʻo ʻaʻahi ki he ngaahi feituʻu fakalotofonuá ʻi he ʻaho teuteú (vakai, 2.5).

Kole kiate kinautolu ʻokú ke fetaulaki mo iá ke fokotuʻu atu ha ngaahi feituʻu ʻoku taau mo malu ke ʻaʻahi ki ai. Fili ha ngaahi ʻekitivitī ʻoku langaki moʻuí pea tokoni atu ke ke maʻu ha mālōloó. ʻOku malava ke kau ʻi he ngaahi feituʻu feʻunga ke ʻaʻahi (kae ʻikai fakangatangata ki he) ki aí ʻa e:

  • Ngaahi feituʻu fakahisitōlia mo fakafonuá

  • Ngaahi misiumé mo e tā valivalí

  • Tauhiʻanga ʻo e fanga monumanú mo e ngaahi paʻaké

3.6.1

Tuʻunga Moʻui Fakalukufua ki he Fakatupulakí

Fakaʻehiʻehi mei he fakatahataha tokolahi mo e kau faifekaú ʻi he ngaahi feituʻu fakapuleʻangá. Ko hono angamahení, ʻoku ʻuhinga ʻeni ke ʻoua ʻe fakakulupu ʻo tokolahi ange ʻi he tokolahi hoʻo vahé. ʻE malava ʻo tohoakiʻi mai heni ʻa e tokanga ʻoku ʻikai fie maʻú pe ʻai ke ongoʻi tailiili ai ʻa e kakaí.

Fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi meʻalele ʻa e misioná ki he ngaahi ʻekitivitī pē ʻoku fakangofua ʻe hoʻo palesiteni fakamisioná.

Fakamālohisino pea longomoʻui ke ke moʻui lelei ki he ngāue fakafaifekaú. Vaʻinga sipoti ʻi he founga he ʻikai ke ke lavea pea fuʻu ongosia aí.

3.6.2

Ngaahi ʻEkitivitī ʻoku ʻIkai Fakangofuá

Tokanga ke ke malu maʻu pē pea fakaʻaongaʻi ʻa e fakakaukau leleí ʻi he kau atu ki he ngaahi ʻekitivitī fakatupulakí. Koeʻuhí kuo lavea lahi ha kau faifekau lolotonga haʻanau kau atu ki ha ʻekitivitī mohu faingataʻa, ʻoku totonu ke ʻoua te ke kau ʻi he ngaahi ʻekitivitī ʻoku fakatuʻutāmakí, lolotonga hoʻo ngāue fakafaifekaú. ʻOku kau ʻi he ngaahi ʻekitivitī ko ʻení ka ʻoku ʻikai fakangatangata ki he:

  • Ngaahi sipoti tau sinó, fakapalālelí, vaʻinga faʻahitaʻu momokó pea ʻi he vaí (kau ai ʻa e kaukau tahí)

  • Kaka moʻungá mo e kaka maká

  • Heka paikí mo e heka hōsí

  • Heka ʻi he ʻū vaka tahi fakatāutahá pe vakapuná

  • Fakaʻaongaʻi ʻo e meʻafaná

  • Fakaʻaongaʻi ʻo e ʻoné pe faʻahinga meʻa pē ʻoku fakapaaki

Mamataʻi ʻa e vitiō ko ʻení ki ha fakamatala lahi ange fekauʻaki mo e malu ʻi he ʻekitivitī fakatupulakí.

3.6.3

Mītiá

Fili ʻa e mītia kuo ʻosi fakangofua pea taau mo feʻungá. ʻOku ʻuhinga ʻeni ki he fakaʻehiʻehi mei he ngaahi meʻá ni:

  • Mītia fakasōsialé, apps ki he telefoní, mo e mītia ʻi he ʻinitanetí ʻa ē ʻoku ʻikai fakaʻaongaʻi ki hono akoʻi ʻo e ongoongoleleí pe fetuʻutaki mo ho fāmilí (vakai, 3.9)

  • Televīsoné, faivá, keimi vitioó, mo e ngaahi vitiō ʻoku ʻikai fakangofuá

  • Ngaahi tohi kuo lekooti ongó, mūsiká, pea mo e ngaahi naunau laukonga ʻoku ʻikai fenāpasi mo e tuʻunga moʻui ʻi he ngāue fakafaifekaú

Vakai ki he ngaahi tuʻunga moʻui fakatekinolosia ʻa e faifekaú ki ha fakamatala lahi ange (vakai, 7.5). Aleaʻi ʻa e ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e mītiá mo hoʻo kau taki fakamisioná.

3.6.4

Ngaahi Meʻalea Fakamūsika

Kapau ʻe fakangofua ʻe hoʻo palesiteni fakamisioná, ʻe lava ke ke ʻalu mo ha meʻalea fakamūsika ki he malaʻe ʻo e ngāue fakafaifekaú. ʻOku totonu ke ʻikai fakamole, faingofua ke feʻaveʻaki holo, pea lava ke feau e ngaahi tuʻutuʻuni ki he uta vaká. ʻOku totonu ke taau ʻa e faʻahinga ʻo e meʻaleá mo e ngaahi fakatahaʻanga he Sāpaté (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoa, 19.4.2).

Te ke lava ʻo akoako tā ʻa e meʻaleá ʻi he ʻaho teuteú pea mo e ngaahi taimi kehe ʻe vahe atu ʻe he palesiteni fakamisioná. Ko e taimi te ke tā ai ʻa e meʻaleá, faʻa fakakaukau ki he founga te ne uesia ai hoʻo kaungāʻapí mo e kau faifekau kehé. ʻOku totonu ke molumalu, fakaʻeiʻeiki, pea feʻunga ʻa e faʻahinga mūsika te ke tā he meʻaleá mo e ngāue fakafaifekaú.

3.7

ʻŪ Taá mo e Vitioó

ʻE lava ke tokoni atu ʻa e ʻū taá ki hono vahevahe hoʻo aʻusia ʻi he ngāue fakafaifekaú mo e niʻihi ʻi ʻapí pea malava ke hoko ko e fakamanatu ʻuhingamālie ʻo hoʻo misioná. Tokanga ʻi ho faitā mo e lekooti vitioó ke ʻoua ʻe fakamaaʻi ha tokotaha, kau ai e kau faifekau kehé mo e kakai ʻoku nau faingataʻaʻia fakaʻekonōmika, fakasōsiale, pe fakaesinó. Mahalo he ʻikai fie maʻu ʻe ha niʻihi ke ke sio, vahevahe, pe fakamanatu ange pe ko ha niʻihi kehe, ʻa e meʻa ʻoku hā ʻi ha tā. Kole ha fakangofua kimuʻa pea faitā pe hiki ha vitiō. ʻI ha ngaahi misiona ʻe niʻihi, mahalo he ʻikai ngofua ke ke vahevahe ki he kakaí ha tā ʻo ha taha pē ʻokú ke akoʻi koeʻuhí ko e ngaahi lao fakalotofonua ki he totonu fakafoʻituituí.

ʻE lava pē ke taʻe taau pe taʻe fakalao ha ngaahi faitā pau ʻi ha ngaahi anga fakafonua pe feituʻu ʻe niʻihi. ʻOku kau ʻi he ngaahi sīpingá ʻa hono faitaaʻi ʻo e:

  • Fale fakapuleʻanga pe fakakautau pau.

  • Ngaahi feituʻu ʻoku tapu ʻi he malaʻe vakapuná, feituʻu vakaiʻi paasipōtí, kolosiʻanga he kauʻāfonuá, koniselá, mo e talafekau lahí.

  • Kau ʻōfisa polisí pe tau maluʻi fonuá.

  • Kakai, ʻū fale, pe ngaahi ʻekitivitī ʻa e ngaahi tui fakalotu kehé.

  • Ngaahi kaveinga pelepelengesi ʻi he anga fakafonuá, kau ai ʻa e kakai ʻi ha ngaahi teunga tukufakaholo.

  • Kakai ʻoku fekuki mo e masivá, fokoutua, pe faingataʻaʻia fakaesinó.

Ko e fakahinohino fakalukufuá ke ʻoua naʻa faitaaʻi e ʻū meʻa, feituʻu, pe kakai ʻoku ʻoatu ʻi ʻolungá. Aleaʻi ha ngaahi fehuʻi mo hoʻo kau taki fakamisioná.

ʻOku ʻi ai ha ngaahi tuʻutuʻuni pau ʻa e Siasí fekauʻaki mo e faitā ʻi he ngaahi fale fakatahaʻangá:

  • ʻOua ʻe faitā pe lekooti vitiō ʻi he faiʻanga lotu he fale fakatahaʻangá.

  • ʻOua ʻe faitā, ʻave, pe lekooti ʻa e ngaahi ouau toputapú , kau ai ʻa e sākalamēnití mo e papitaisó mo e hilifakinimá.

Mamataʻi ʻa e vitiō ko ʻení ki ha fakamatala lahi ange fekauʻaki mo e ngaahi fakahinohino ki he faitaá mo e hiki vitioó.

3.8

Fakaʻaongaʻi ʻo e Tekinolosiá

Naʻe folofola ʻa e ʻEikí, “Vakai, te u fakavavevaveʻi ʻa ʻeku ngāué ʻi hono taimí” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:73). ʻE lava ke hoko ʻa e tekinolosiá ko ha meʻangāue ki hono vahevahe ʻo e ngaahi akonaki ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí pea ʻoku totonu ke fakaʻaongaʻi totonu ia.

Ki ha fakamatala lahi ange vakai ki he vahe 7.5, “Tekinolosiá.”

3.9

Fetuʻutaki mo e Fāmilí, Kau Taki Fakamisioná, mo e Ngaahi Kaungāmeʻá

ʻE lava ke hoko ho fāmilí, kau taki fakamisioná, mo e ngaahi kaungāmeʻá ko ha tokoni maʻongoʻonga kiate koe ʻi hoʻo ngāue fakafaifekaú. Fakaʻaongaʻi ha konga ʻo hoʻo ʻaho teuteú ke fetuʻutaki mo kinautolu, kāingalotú, mo e niʻihi ne toki papi ului mei he ngaahi ʻēlia kehé.

Fakamuʻomuʻa ho taimi ʻi he ʻaho teuteú ke tomuʻa fetuʻutaki mo hoʻo mātuʻá pea fika ua hoʻo palesiteni fakamisioná.

Te ke lava ʻo lau ha ngaahi fetuʻutaki ʻokú ke maʻu he lolotonga ʻo e uiké ʻi ha taimi lelei ke ke fakahoko ai ia. ʻOku totonu ke ke toki tali pē ʻa e ngaahi fakafetuʻutaki mei ʻapí ʻi he ʻaho teuteú tuku kehe kapau ko ha meʻa fakatuʻupakē.

3.9.1

Fāmilí

Te ke lava ʻo fetuʻutaki mo ho fāmilí ʻi he ʻaho teuteu fakauiké ʻi he faitohi, ʻīmeili, pōpoaki ʻi he telefoní, pōpoaki ʻi he ʻinitanetí, fetuʻutaki telefoní, pe talanoa vitiō.

Fakaʻaongaʻi ʻa e founga fetuʻutaki kuo fakangofuá pea ngāue lelei taha maʻau mo ho fāmilí, pea maʻamaʻa hono totongí ke ʻi loto pē ʻi hoʻo patiseti fakamāhiná. ʻE kehekehe pē ʻeni ʻo makatuʻunga ʻi he ngaahi tūkungá, feituʻú, mo e taimi-tēpilé.

Kapau ʻoku nofo hoʻo ongomātuʻá ʻi ha feituʻu kehekehe, te ke malava ʻo fetuʻutaki māvahevahe pē ki he mātuʻa takitaha ʻi he ʻaho teuteú. ʻOku ʻikai ʻamanaki atu ia ke ke fetuʻutaki telefoni pe vitiō mo hoʻo mātuʻá ʻi he uike kotoa.

ʻOku poupouʻi atu foki ke ke fetuʻutaki ki ho fāmilí ʻi he ngaahi ʻaho mahuʻinga kehe hangē ko e Kilisimasí, Sapate Faʻeé, Sapate Tamaí, ʻaho fāʻeleʻi hoʻo mātuʻá, mo e ngaahi ʻaho mālōlō kehe ʻoku mahuʻinga ʻi ho fonuá pe anga fakafonuá.

Ko koe ʻoku totonu ke ke fai e fetuʻutaki pōpoaki ʻi he telefoní, ʻinitanetí, fetuʻutaki telefoní, mo e fetalanoaʻaki vitiō kotoa pē. Kapau ʻoku fie fetuʻutaki atu ho fāmilí kiate koe, ʻoku totonu ke nau tomuʻa fetuʻutaki ki he palesiteni fakamisioná.

Fakapotopoto ʻi hono fakakaukauʻi e lōloa ʻo e taimi ʻokú ke fetuʻutaki ai mo ho fāmilí ʻi he telefoní pe vitioó. Fakaʻatuʻi ho hoá pea manatuʻi e taumuʻa ʻo hoʻo ngāue fakafaifekaú ʻi hono fakahoko e ngaahi fili ko ʻení.

3.9.2

Palesiteni Fakamisioná

Faitohi fakauike ki hoʻo palesiteni fakamisioná ʻi he ʻaho teuteú. ʻOku angamaheni ʻaki hano ʻoatu kiate ia hoʻo tohí ʻi he Missionary Portal.

Ko hoʻo palesiteni fakamisioná pē te ne vakaiʻi hoʻo tohi fakauiké. Loto tauʻatāina mo faitotonu ke lava ʻo mahino kiate ia ha faʻahinga meʻa ʻokú ke hohaʻa ki ai pea ke ne ʻoatu ʻa e faleʻi mo e tokoni ʻoku tāú. Kātaki ʻo fakatokangaʻi ange te ne lau ia, ka he ʻikai ke ne lava ʻo tali ʻa e tohi kotoa pē.

Kapau te ke maʻu ha ongoongo mahuʻinga mei ʻapi ʻoku fie maʻu ke tokangaʻi he vave tahá, fakahoko ia ki hoʻo palesiteni fakamisioná pea talanoa mo ia kimuʻa peá ke fetuʻutaki ki ho fāmilí, ʻi he ngaahi ʻaho kehe mei he ʻaho teuteú pe ʻi ha meʻa makehe ʻoku hoko.

3.9.3

Ko e Fetuʻutaki mo e Kakai ʻi Hoʻo Misioná

ʻI hoʻo fetuʻutaki mo e kakai mei he ngaahi ʻēlia kehe ʻi hoʻo misioná, fakapapauʻi ʻoku nofotaha hoʻomou fetuʻutakí ʻi hono fakakakato hoʻomou taumuʻa fakafaifekaú. Muimui ʻi he ngaahi tuʻunga moʻui ʻi he konga 3.5.1, “Ngaahi Tuʻunga Moʻui Fakalukufua ki he Fetuʻutaki mo e Kakai Lalahí,” pea ʻi he Maluʻi ki hono Fakaʻaongaʻi ʻo e Tekinolosiá, pea manatuʻi ke fakakau ho hoá ʻi he ngaahi fetuʻutaki ko ʻení.

3.9.4

Fakamoimoí mo e Faitohí

ʻE lava ke fakaʻaongaʻi ʻe ha misiona ʻe niʻihi ʻa e tuʻasila ʻo e ʻōfisi misioná ke maʻu e meilí mo e ʻū fakamoimoí mo fakaʻaongaʻi e tuʻasila ko iá ke ke faitohi mei ai. ʻE lava ke maluʻi koe ʻi he foungá ni pea tokoni ke fakaʻehiʻehi ai mei he kaihaʻa mo e mole ʻa e meilí koeʻuhí ko e ngaahi fehikitakí. Kātaki ʻo muimui ki he ngaahi fakahinohino kotoa pē ʻi ha ngaahi tūkunga pehē.

3.9.5

Ngaahi Aʻusia ʻa e Faifekaú mo e Kakai mei ʻApí

Mahalo te ke ʻiloʻi ha taha mei ʻapi ʻe lava ke ʻaonga ʻene aʻusia fakatāutahá ki ha taha ʻokú ke akoʻi ʻi hoʻo misioná. ʻOku totonu ke ke kole ha fakangofua mei hoʻo palesiteni fakamisioná ke vahevahe ʻe he tokotaha ko iá ʻene aʻusiá mo e fakamoʻoní. Fealeaʻaki mo e tokotaha ko iá ki he founga fetuʻutaki fakatekinolosia lelei taha ke fakaʻaongaʻí.

Kapau ʻoku fie ako lahi ange ho fāmilí pe ngaahi kaungāmeʻa mei ʻapí ki he ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, mahalo ʻe fakangofua koe ʻe hoʻo palesiteni fakamisioná ke ke akoʻi kinautolu ʻo fakaʻaongaʻi e tekinolosiá (vakai, 7.5.4).

3.9.6

Ngaahi ʻAʻahi Fakataautaha mei he Fāmilí mo e Ngaahi Kaungāmeʻá

Ko e angamahení, ʻoku ʻikai totonu ke ʻaʻahi atu ho fāmilí mo e ngaahi kaungāmeʻá kiate koe lolotonga hoʻo ngāue fakafaifekaú. Ka neongo ia, ʻe lava ke fakangofua ia ʻe hoʻo palesiteni fakamisioná ʻi ha ngaahi tūkunga makehe. ʻOku totonu ke nounou pē pea ʻikai uesia ho ngaahi fatongia fakafaifekaú ʻi he ngaahi ʻaʻahi ko ʻení. ʻOku totonu ke ʻoua naʻa uesia hoʻo hoá, kau faifekau kehé, pe kakai ʻokú ke akoʻí ʻi ha ʻaʻahi. Tokanga ke ʻoua naʻa takiakiʻi ʻe he ngaahi ʻaʻahi peheé hoʻo fakakaukaú mei hoʻo ngāué pe fakatupu ha ngaahi palopalema fakapaʻanga ki ho fāmilí.

3.9.7

Ngaahi Meʻa Fakatuʻupakeé

Kapau ʻe talaatu ʻe he fāmilí ha meʻa fakatuʻupakē ʻi ʻapi, tala ia ki hoʻo kau taki fakamisioná ke nau lava ʻo poupouʻi koe. ʻE fetuʻutaki ʻa e kau taki fakamisioná ki ho fāmilí kapau ʻokú ke ʻi ha tūkunga fakatamaki fakatuʻupakē.

Paaki