Sione 4, Konga 2
Vai ‘o e Moʻuí
Naʻe akoʻi ʻe Sīsū ki he fefine Samēlia ʻi he vaitupú fekauʻaki mo e vai moʻui ʻokú Ne foakí. ʻOku fakataumuʻa ʻa e lēsoni ko ʻení ke tokoni ke mahino lahi ange kiate koe ʻa e vai moʻui ʻoku foaki atu ʻe he Fakamoʻuí: ko e hā ia, ʻuhinga ʻokú ke fie maʻu ai iá, mo e founga te ke lava ʻo maʻu ai iá.
Ko e hala ki he fiefiá mo e fiemālié
Naʻe akonaki ʻa ʻEletā Lolenisi E. Kopelisi ʻo e Kau Fitungofulú ʻo pehē:
ʻOku taha pē ʻa e hala ki he fiefiá mo e fiemālié. Ko [Sīsū Kalaisi] ʻa e Halá. ʻOku fakavalevale ke foua ha hala kehe ʻo tatau ai pē ha toe faʻahinga hala kehe.
ʻOkú Ne foaki mai ha matavai ‘o e vai moʻuí. Ko ʻetau fili pē ke inu ai pea ʻikai toe fieinua, pe ko e ʻikai ke tau tali ia pea tau nofo fieinua ai pē.
(Lawrence E. Corbridge, “Ko e Halá,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2008, 34)
-
Ko e hā ha meʻa ʻoku faʻa tafoki ki ai ʻa e kakaí ke maʻu mei ai ʻa e fiefiá mo e fiemālié ka ‘oku iku ai ke nau ongoʻi fieinua fakalaumālie pe taʻefiemālie?
-
ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku faʻa tafoki ai ‘a e kakaí he taimi ʻe niʻihi ki he ngaahi meʻa ʻoku ʻikai ke ne ʻomi ʻa e fiemālie ʻoku tuʻuloá?
-
Ko e hā ʻoku ʻomi ʻe Sīsū Kalaisi ʻoku maʻu mei ai ʻa e fiefia mo e fiemālie ʻoku tuʻuloá?
Fakakaukau ki he founga ʻoku fekauʻaki ai e ngaahi fehuʻi ko ʻení ki hoʻo moʻuí. ʻOku ʻi ai nai ha ngaahi meʻa ʻokú ke tafoki ki ai ke maʻu ha fiefia mo ha fiemālie ka ʻoku ʻikai ke ne fakafiemālieʻi ‘e ia ‘a e ngaahi holi ko iá? Ko e hā ha ngaahi aʻusia kuó ke maʻu ʻi ha taimi naʻá ke ongoʻi ai ʻa e nonga mo e fiefia tuʻuloa ʻe lava ke maʻu pē meia Sīsū Kalaisí?
Vai moʻuí
Fakamanatu mei hoʻo ako ʻa e Sione 4 ʻi he lēsoni kimuʻá naʻe akoʻi ʻe Sīsū ha fefine Samēlia fekauʻaki mo e vai moʻuí, ʻa ia ko ha “fakataipe ʻo e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí mo ʻEne ngaahi akonakí” (Fakahinohino ki he Ngaahi Folofolá, “ Vai Moʻuí,” scriptures.ChurchofJesusChrist.org).
Fakakaukau pē naʻe kole atu ke ke teuteu ha lea ki he houalotu sākalamēnití fekauʻaki mo e vai moʻui ʻoku foaki atu ʻe Sīsū Kalaisí. Ko e konga hoʻo leá, ʻoku kole atu ke ke feinga ke ʻiloʻi (1) ko e hā ʻa e vai moʻuí, (2) ʻuhinga ʻoku tau fie maʻu ai iá, mo e (3) founga ʻe lava ke tau maʻu ai ia mei he Fakamoʻuí. Teuteuʻi hoʻo ngaahi fakakaukaú pea faʻu hoʻo leá ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e ngaahi potufolofola, fakamatala, mo e ngaahi fehuʻi ko ʻení, kae pehē ki ha toe tokoni kehe pē te ke maʻu.
Vai Moʻuí
Lau ʻa e ngaahi potufolofola mo e ngaahi fakamatala ko ʻení, ʻo kumi ha ngaahi fakakaukau fekauʻaki mo e vai moʻui ʻoku foaki mai ʻe Sīsū Kalaisí.
Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:
Ko e vai ‘o e moʻui ʻoku lave ki ai ʻa [ Sione 4:10 ] ko hano fakafofongaʻi ia ʻo e ʻEiki ko Sīsū Kalaisí mo ʻEne ongoongoleleí. Pea hangē ko hono fie maʻu ʻo e vaí ke fakalato ʻaki e moʻui fakatuʻasinó, ʻoku pehē pē ʻa hono fie maʻu ʻo e Fakamoʻuí mo ʻEne ngaahi tokāteliné, tefitoʻi moʻoní mo e ngaahi ouaú ki he moʻui taʻengatá. ʻOkú ta fakatou fie maʻu fakaʻaho ʻa e vai ‘o e moʻuí pea ke maʻu ia ʻo lahi ʻaupito ke paotoloaki ʻaki ʻeta tupulaki mo e fakalakalaka fakalaumālié. ʻOku ʻi he folofolá ʻa e ngaahi lea ʻa Kalaisí pea ko ha tānakiʻanga vai moʻui ia ʻoku ʻosi mateuteu mai ʻe lava ke tau inu taʻetuku mo tuʻuloa mei ai. Kuo pau ke ta vakai mo haʻu kia Kalaisi ʻa ia ko e “matavai ʻo e ngaahi vai moʻuí” ( 1 Nīfai 11:25 ; fakafehoanaki ʻEta 8:26 ; 12:28), ʻaki hono lau (vakai, Mōsaia 1:5), ako [vakai, Tokāteline mo e Fuakava 26:1], fekumi (vakai, Sione 5:39 ; ʻAlamā 17:2), pea keinanga (vakai, 2 Nīfai 32:3) ʻi he ngaahi folofola ʻa Kalaisí, ʻa ia ʻoku hā ʻi he ngaahi folofolá māʻoniʻoní. ʻI heʻetau fai iá, ʻe lava ke tau fakatou maʻu ha fakahinohino mo ha maluʻi fakalaumālie ʻi heʻetau fononga fakamatelié.
(David A. Bednar, “A Reservoir of Living Water” [Church Educational System fireside for young adults, Feb. 4, 2007], 1, broadcasts.ChurchofJesusChrist.org)
Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Siosefa B. Uefilini (1917–2008) ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá:
ʻOku tokolahi e kakai ʻoku nau maʻu pē ha kiʻi konga ʻo e ngaahi tāpuaki mahutafea ʻo e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí, kuo tuku ʻi honau ʻaó ke nau keinanga aí. ʻOku nau fai fakamuʻomuʻa nima pē—mahalo ʻo nau ō pē ki heʻenau ngaahi fakatahá, hila ki heʻenau folofolá, mo toutou fai ha ngaahi lotu angamaheni—ka ʻoku mamaʻo mei ai honau lotó. Kapau ʻoku nau faitotonu, te nau fakahā ʻenau tokanga ange ki he ngaahi talanoa sasala ʻi he kaungāʻapí, mahuʻinga ʻo e ngaahi koloa ʻoku tānakí, mo e faiva televīsone ʻoku nau manako taha aí, ʻo lahi ange ia ʻi heʻenau tokanga ki he ngaahi meʻa fakalangi fakaofó mo e ngāue fakaetauhi mai ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.ʻOkú ke fieinu ʻi he vai moʻui ko ʻení mo aʻusia ʻa e vai fakalangi ʻoku mapunopuna ʻiate koe ki he moʻui taʻengatá?ʻOua leva ʻe manavahē. Tui ʻaki homou lotó kotoa. Fakatupulaki ha tui taʻe-ueʻia ki he ʻAlo ʻo e ʻOtuá. Fakahaaʻi kotoa homou lotó mo e ngaahi holí ʻi he lotu fakamātoato. Fakafonu homou ʻatamaí ʻaki e ʻilo kiate Iá. Liʻaki homou ngaahi vaivaí. ʻAʻeva ʻi he māʻoniʻoní pea fakatatau mo e ngaahi fekaú.
(Joseph B. Wirthlin, “The Abundant Life,” Ensign or Liahona, May 2006, 100)
Makatuʻunga ʻi he meʻa naʻá ke ako mei hono ako e ngaahi maʻuʻanga tokoni ko ʻení pe tokoni kehé, kamata faʻu ha fokotuʻutuʻu ki hoʻo leá. Fakapapauʻi ʻoku tali ʻe hoʻo fokotuʻutuʻú ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení. Fakakaukau foki ki he founga te ke lava ai ʻo fakamatala hoʻo ngaahi ongo fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí ʻi hoʻo leá. Fakakaukau ke vahevahe ha ngaahi aʻusia fakataautaha kuó ke maʻu ʻi hono maʻu ʻo e vai moʻui ʻa e Fakamoʻuí pea mo e founga ne tokoniʻi ai koe ʻe he ngaahi aʻusia ko iá.
-
Ko e hā ʻa e vai moʻui ʻoku ʻomi ʻe Sīsū Kalaisí?
-
Ko e hā ‘oku tau fie maʻu ai ‘a e vai moʻui ‘a e Fakamoʻuí?
-
Ko e hā ha meʻa te tau lava ʻo fai ke maʻu ʻa e vai moʻuí mei he Fakamoʻuí?
-
Ko e hā ha faʻahinga ongo ‘okú ke maʻu ‘i hoʻo ‘ilo ‘oku finangalo ʻa e Fakamoʻuí ke maʻu ʻe he tokotaha kotoa pē ʻa ʻEne vai moʻuí?
1. Hiki ʻa e fokotuʻutuʻu ki hoʻo leá ʻi hoʻo tohinoa akó. ʻE ʻave hoʻo fokotuʻutuʻú ki hoʻo faiakó.
Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?
ʻOku fekauʻaki fēfē ʻa e vai moʻui ʻoku foaki ʻe Sīsū Kalaisí mo e sākalamēnití?
Lolotonga e hoko ʻa Sisitā Seli A. ʻEsipilini ko e Tokoni Ua ʻi he Kau Palesitenisī Lahi ʻo e Palaimelí, naʻá ne akonaki ʻo pehē:
ʻE malava ke fakamoʻui mo fakafoʻou hotau laumālie kuo kafó ʻo ʻikai koeʻuhi pē ko hono fakamanatu mai ʻe he maá mo e vaí ʻa e feilaulau ʻo e sino mo e taʻataʻa hotau Fakamoʻuí, ka koeʻuhi ʻoku fakamanatu mai ʻe he ngaahi fakaʻilongá te Ne hoko maʻu pē ko e “mā ʻo e moʻuí” [ Sione 6:48 mo e “vai moʻuí” [ Sione 4:10 ].
Hili hono fakahoko ʻe Sīsū ʻa e sākalamēnití ki he kakai Nīfaí, naʻá Ne folofola:
“Ko ia ia ʻokú ne kai ʻa e mā ní ʻokú ne kai ʻi hoku sinó ki hono laumālié; pea ko ia ia ʻokú ne inu ʻa e uainé ni, ʻokú ne inu ʻi hoku totó ki hono laumālié; ʻe ʻikai fiekaia pe fieinua hono laumālié ʻo taʻengata, ka ʻe mākona pē ia.
“Ko ʻeni, ʻi he hili ʻa e kai mo inu ʻa e kakai kotoa pē, vakai, naʻe fakafonu ʻa kinautolu ʻaki ʻa e Laumālié” [ 3 Nīfai 20:8–9 ].
ʻOku akoʻi kitautolu ʻe Kalaisi ʻi he leá ni, ʻoku fakamoʻui mo fakafoʻou ʻetau moʻuí ʻe he Laumālié. Ko e tāpuaki ʻoku talaʻofa mai ʻe he sākalamēnití, “ke ʻiate [kitautolu] maʻu ai pē ʻa Hono Laumālié” [ Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:77 ].
(Cheryl A. Esplin, “Sākalamēnití—ko ha Fakafoʻou maʻá e Laumālié,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2014, 13)
Ko e Sākalamēnití — Ko ha Fakafoʻou Maʻá e Laumālié
Lea ʻa Cheryl A. Esplinʻs ʻi he Konifelenisi Lahi ʻo ʻOkatopa 2014.
ʻE tokoniʻi fēfē au ʻe he vai moʻui ʻa e Fakamoʻuí ke u ikunaʻi ʻa e ngaahi tākiekina kovi ʻo e māmaní?
Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Sēmisi E. Fausi (1920–2007) ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:
Ko e konga lahi ʻo e ʻuli fakalaumālie ʻoku haʻu ki heʻetau moʻuí, ʻoku fakafou mai ia ‘i he ʻInitanetí, ngaahi vaʻinga komipiutá, ʻekitivitī televīsoné mo e heleʻuhila ʻokú ne fakaʻaliʻali mālohi mai pe fakatātā mahino mai e ʻulungaanga maʻulalo taha ʻo e faʻahinga ʻo e tangatá. Koeʻuhí ʻoku tau moʻui ʻi ha ʻātakai pehē, ʻoku fie maʻu ai ke tau fakatupulaki hotau mālohinga fakalaumālié.
ʻOku fakamatala ʻa ʻĪnosi ki heʻene holi tuʻu mo tangi ʻa hono laumālié ʻi he ʻahó kotoa ʻo aʻu ki he poʻulí foki ʻi he kole tāumaʻu maʻa hono laumālié [vakai, ʻĪnosi1:4 ]. Naʻá ne fakaʻamu ki he ngaahi ivi fakalaumālie ʻokú ne feau ʻa e fieinua ki he moʻoni fakalaumālié. Hangē pē ko e akonaki ʻa e Fakamoʻuí ki he fefine ‘i he vaitupu ‘i Samēliá ‘i heʻene pehē, “Ka ko ia ʻe inu ʻi he vai te u foaki kiate iá, ʻe ʻikai ʻaupito toe fieinu ia; ka ko e vai te u foaki kiate iá ʻe ʻiate ia ko e matavai mapunopuna hake ki he moʻui taʻengatá” [ Sione 4:14 ].
(James E. Faust, “Spiritual Nutrients,” Ensign or Liahona, Nov. 2006, 55)