Fakatupulaki ʻa e Ngaahi Taukei ʻa e Faiakó
Poupouʻi ʻa e kau akó ke vahevahe ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku nau akó.


“Poupouʻi ʻa e kau akó ke vahevahe ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku nau akó,” Fakatupulaki ʻa e Ngaahi Taukei ʻa e Faiakó: Fakaafeʻi ʻa e Ako Fakamātoató (2023)

“Poupouʻi ʻa e kau akó ke vahevahe ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku nau akó,” Fakatupulaki ʻa e Ngaahi Taukei ʻa e Faiakó: Fakaafeʻi ʻa e Ako Fakamātoató

Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Faiako Hangē ko Kalaisí: Fakaafeʻi ʻa e Ako Fakamātoató

Poupouʻi ʻa e kau akó ke vahevahe ʻa e ngaahi moʻoni ʻoku nau akó.

Pōtoʻi Ngāué

Tokoni ki he kau akó ke faʻu pe kamataʻi ha fepōtalanoaʻaki fekauʻaki mo e ongoongoleleí.

Fakamatalaʻi

Kuo kole ʻe he ʻEikí ki he toʻu tupú mo e kakai lalahi kei talavoú ke nau tokoni ki he tānaki ʻo ʻIsilelí. ʻE hanga ʻe hono vahevahe ʻenau tuí mo e fakamoʻoní mo e niʻihi kehé ʻo fakaafeʻi ʻa e ako lahi angé mo fakaloloto ʻenau ului ki he Fakamoʻuí mo ʻEne ongoongoleleí. ʻOku faingataʻaʻia ha kau ako ʻe niʻihi ʻi hono ʻiloʻi ʻa e founga ke kamataʻi ai ʻa e ngaahi fepōtalanoaʻaki ko ʻení. ʻE lava ke kamata ʻe he kau akó ʻa e fepōtalanoaʻaki mo e niʻihi kehé kau ki he ongoongoleleí ʻaki ʻenau (1) fakakaukau ki he meʻa ʻoku nau ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi mo ʻEne ongoongoleleí, (2) fakalaulauloto pe ko hai ʻe ʻaonga ki ai ʻa e fealēleaʻakí, pea (3) fakakaukauʻi ʻa e founga te nau kamataʻi ai ha fealeaʻaki mo e tokotaha ko iá. ʻE lava ke fakahoko ʻeni ʻi ha ngaahi founga kehekehe, hangē ko hono akoʻi ha lēsoni Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au, tataki ha fealēleaʻaki fakakalasi, fai ha kiʻi tohi, ʻave ha pōpoaki text, pe vahevahe ha fakamatala fekauʻaki mo e Siasí. ʻOku ʻikai ko e taumuʻá ke vahevahe ʻa e tuí pe aʻusiá ka ke kamataʻi ha fepōtalanoaʻaki ki he ongoongoleleí. ʻI hono fai iá, ʻoku fakaafeʻi ai ʻa e niʻihi kehé ke nau fai ha ngaahi fehuʻi mo poupouʻi ha fepōtalanoaʻaki lahi ange ʻi he kahaʻú.

Fakatokangaʻi ange: Kapau ʻoku ʻi ai ha kau ako ʻoku nau manavasiʻi ke fakahoko ʻeni, fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo tokoniʻi kinautolu ke fakafehokotaki mo Sīsū Kalaisí. Te Ne tokoniʻi kinautolu ʻi heʻenau fakaava honau ngutú ke vahevahe ʻEne moʻoní.

Ko e ngaahi fakatātaaʻi mo e ngaahi akoako ʻi laló ko ha ngaahi sīpinga fakalūkufua kinautolu. ʻE toe lelei ange ʻa e akó kapau ʻoku fehokotaki ʻa e ngaahi fakatātāʻí mo e ngaahi faingamālie akoakó ki he ngaahi lēsoni hoko ʻe akoʻi ʻi he naunau fakalēsoní.

Fakatātaaʻi

ʻI he ofi ki he fakaʻosinga ʻo e kalasí, fakaafeʻi hoʻo kau akó ke nau fakalaulauloto pe ko hai te nau fie vahevahe mo iá. Fakaafeʻi ke nau fai ha kiʻi tohi nounou pe text te nau maʻu ai ha faingamālie ke nau talanoa ki he ongoongoleleí mo e tokotaha ko iá ʻi heʻenau fetaulakí. Hangē ko ʻení, ʻe lava ʻa e kau akó ʻo text:

  • “Ne mau talanoa he ʻahó ni he seminelí ki ha meʻa ne u fakakaukau ai kia koe. Fakamanatuʻi mai ke ta talanoa ki ai heʻeta fetaulakí.”

  • “Ei, kuó u fakakaukau ki he malava ʻa e Fakamoʻuí ʻo fakamolemolé. Te ke tokoni mai ke u fakakaukauʻi ha ngaahi meʻa kau kiate Ia? Kapau ko ia, ko e hā ha taimi ke ta talanoa?”

Lomiʻi heni ke vakai ki ha vitiō ʻo e fakatātaaʻi ko ʻení.

1:37

Akoako

Faʻu ha ngaahi kupuʻi lea kehe ʻe tolu te ke lava ʻo fakaʻaongaʻi ko ha sīpinga ke tokoni ke vakai ʻa e kau akó ki he founga ke kamata ʻaki ha fepōtalanoaʻaki fekauʻaki mo e ongoongoleleí.

Aleaʻi pe Fakalaulauloto

  • Ko e hā kuó ke ako fekauʻaki mo hono tokoniʻi ʻo e kau akó ke faʻu pe kamataʻi ʻa e ngaahi fepōtalanoaʻaki fekauʻaki mo e ongoongoleleí?

  • ʻE tokoni fēfē ʻa e vahevahe ʻe he kau akó ʻenau tuí mo e fakamoʻoní mo honau fāmilí ke hoko ai ʻenau aʻusia ʻi he seminelí pe ʻinisititiutí ko ha aʻusia ʻoku fakatefito moʻoni ʻi ʻapí?

Fakakau

Vahevahe mo hoʻo kau akó ha ngaahi sīpinga ʻe niʻihi ʻo e meʻa te nau lava ʻo tohi ke kamata ʻaki ha fepōtalanoaʻaki fekauʻaki mo e ongoongoleleí, pea akoako vahevahe leva ia ʻi he kalasí. ʻAi ke tokoniʻi kinautolu ʻe he toenga ʻo e kau akó ke nau fakalakalaka. Fakaafeʻi kinautolu ke nau kamata ʻa e fepōtalanoaʻakí ʻi he taimi te nau mateuteu aí.

Fie Ako Lahi Ange?

Pōtoʻi Ngāué

Teuteu ha ngaahi fakaafe maʻá e kau akó ke fevahevaheʻaki ʻa e meʻa ʻoku nau akó.

kau finemui mo e kau talavou ʻoku ako

Fakamatalaʻi

Ngaahi fakaafe ʻe tokoni ke vahevahe ʻe he kau akó ʻa e faingofua, mahino mo e pau ʻa e meʻa ʻoku nau akó. Ko ha ngaahi fakahinohino ia ʻe tokoni ki he kau akó ke nau akoʻi, fakamatala, vahevahe, ʻeke ha ngaahi fehuʻi, pe fefakamoʻoniʻaki. ʻOku faʻa kau ʻi he ngaahi fakaafe ko ʻení ha ngaahi meʻa hangē ko ʻení:

  • ʻUhinga ʻoku nau vahevahe aí.

  • Meʻa ke vahevahé.

  • Ko e fē ʻa e taimi mo e kakai te nau vahevahe mo iá.

Mahalo naʻa fiemaʻu ke ke ʻoange ha taimi ki he kau akó ke nau teuteu ke vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú. ʻE lava ke hoko ʻeni ko ha ngaahi fakaafe ke vahevahe mo ha taha, fanga kiʻi kulupu iiki, pe kalasí kotoa. Ko hono fakaafeʻi ʻo e kau akó ke fevahevaheʻaki ʻa e meʻa ʻoku nau akó ko ha ngāue ia ʻo e tui ʻokú ne fakaʻatā ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní ke fakamāmaʻi ʻa e kau ako kotoa pē ʻoku kau ʻi he fepōtalanoaʻakí.

Ko e ngaahi fakatātaaʻi mo e ngaahi akoako ʻi laló ko ha ngaahi sīpinga fakalūkufua kinautolu. ʻE toe lelei ange ʻa e akó kapau ʻoku fehokotaki ʻa e ngaahi fakatātāʻí mo e ngaahi faingamālie akoakó ki he ngaahi lēsoni hoko ʻe akoʻi ʻi he naunau fakalēsoní.

Fakatātaaʻi

Ko ha ngaahi sīpinga ʻeni ʻo e founga ʻe lava ke fakahoko ai ʻeni ʻi ha loki akó:

  • “Fakamālō atu ʻi hoʻo fakaʻaongaʻi ha taimi ke lau ʻa e 3 Nīfai 11:10–15. ʻOku ou fie ʻoatu ha faingamālie ke ke vahevahe ha meʻa naʻá ke ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi pea mo e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai kiate koé. Kātaki muʻa ʻo tafoki ki ha taha ʻokú ke tangutu mo ia ʻo taufetongi ʻi hono vahevahe ʻo e meʻa naʻá ke ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisi ʻi he ngaahi veesi ko ʻení pea mo e ʻuhinga ʻoku mahuʻinga ai kiate koé?”

  • “Fakaʻaongaʻi mo ha miniti ʻe taha ke hiki ʻa e meʻa naʻá ke ako mei he aʻusia ʻa Pita mo Sīsū Kalaisi ʻi he Mātiu 14:22–33. ʻOku ou ʻilo ʻoku mou takitaha maʻu ha meʻa mahuʻinga ke vahevahe. Ko hai ʻe loto-fiemālie ke kamata ʻaki hano vahevahe ha meʻa ʻe taha ʻokú ke ako mei he aʻusia ʻa Pita mo Sīsū Kalaisí?”

  • “ʻI ha momeniti siʻi te tau ʻunu ki ha ngaahi kulupu iiki ke aleaʻi ʻa e meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo hono fakatupulaki ʻo e tui kia Sīsū Kalaisí. [ʻOange ha miniti ʻe taha ki he kau akó, pea ʻoange leva ʻa e konga hoko ʻo e fakaafé.] Te mou lava muʻa ʻo fokotuʻutuʻu kimoutolu ki ha ngaahi kulupu tautau toko tolu pe fā? [Pe ʻi ha kalasi lahi ange, mahalo te ke fie fokotuʻutuʻu kinautolu ki ha ngaahi kulupu.] ʻI hoʻo kau ki hoʻo kulupú, taufetongi ʻi hono vahevahe ha aʻusia kuo fakamālohia ai hoʻo tui kia Sīsū Kalaisí.”

Lomiʻi heni ke vakai ki ha vitiō ʻo e fakatātaaʻi ko ʻení.

0:57

Akoako

  • Vakai ki hoʻo lēsoni palani fakamuimuitahá pea teuteuʻi ha fakaafe maʻa hoʻo kau akó ke vahevahe ha meʻa ne nau ako ʻi ha kulupu tautau toko ua pe tolu.

  • Vakai ki ha konga folofola ʻi he naunau fakalēsoni te ke akoʻi ʻi he kahaʻú. Teuteuʻi ha fakaafe te ne fakaʻatā ʻa e kau akó ke nau vahevahe ha aʻusia pe fakamoʻoni fakataautaha mo ha taha kehe ʻoku nau tangutu ofi ki ai.

Fakakau

  • ʻI hoʻo teuteu ha ngaahi lēsoni ʻi he ngaahi uike siʻi ka hokó, fakapapauʻi ʻokú ke fakaʻaongaʻi ha faingamālie ʻe taha pe lahi ange ʻi he lēsoni takitaha ke fevahevaheʻaki ai ʻe he kau akó ʻa e meʻa ʻoku nau akó, ʻo fakahoko taha taha pe ʻi ha fanga kiʻi kulupu iiki.

Aleaʻi pe Fakalaulauloto

  • Ko e hā ha faikehekehe ʻe hoko heni ʻi he kau longomoʻui atu ʻa e kau akó?

  • Ko e hā ha founga kuó ke ʻosi vakai ai ki ha ngaahi lelei ʻo e fevahevaheʻaki ʻa e kau akó?

Fie Ako Lahi Ange?