Tokoni ki he Kau Palesitenisí
Tohi Fakahinohino ki he Nofo Kemi ʻa e Kau Finemuí


Ngaahi Tefitoʻi Moʻoni ʻo e Tuʻunga Fakatakimuʻa ʻi he Nofo Kemí

“Ke ke loto-fakatōkilalo; pea ʻe tataki nima koe ʻe he ʻEiki ko ho ʻOtuá, pea foaki kiate koe ʻa e tali ki hoʻo ngaahi lotú” (Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 112:10).

ʻE lava ke hoko e toʻu tupú mo e kakai lalahí ko ha kau taki kemi lavameʻa ʻi heʻenau muimui ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni fakatakimuʻa ʻoku maʻu ʻi he Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá: Ko e Ngāue ʻi he Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní: teuteu fakalaumālie, kau ʻi he ngaahi fakataha alēleá, ngāue fakaetauhi ki he niʻihi kehé, mo akoʻi e ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 4.2 pea mo e ngaahi lēsoni fakatakimuʻa ki he kau palesitenisī fakakalasí ʻoku maʻu ʻi he Ngaahi Tokoni maʻá e Kau Palesitenisií).

ʻĪmisi
lotu ʻa e takí

ʻE tākiekina ʻe hoʻo teuteu fakalaumālié hoʻo ngaahi ngāue ke palani mo teuteu ki he kemí.

Teuteu Fakalaumālié

ʻI hoʻo hoko ko ha takí, ʻe lava ke ke maʻu ha ueʻi fakalaumālie ʻi hoʻo lotu, ako folofola, mo ʻaukai pea fakakaukau ki he kau finemuí. Fakakaukau ke ke ʻalu ki he temipalé ʻi he taimi ʻe faingamālie aí. ʻE tākiekina ʻe hoʻo teuteu fakalaumālié hoʻo ngaahi ngāue ke palani mo teuteu ki he nofo kemí.

Kau ʻi he ngaahi Fakataha Alēleá

ʻOku fakataha e kau palesitenisī ʻo e Kau Finemuí, kau taki kakai lalahi, mo e kau taki toʻu tupu ʻo e nofo kemí ke fealēleaʻaki fakataha fekauʻaki mo e nofo kemí. ʻOku fakaafeʻi ʻe he fealēleaʻaki fakataha ʻi he founga ko ʻení ha ueʻi mei he Laumālie Māʻoniʻoní pea ʻe tokoni atu ke ke ʻiloʻi ai e ngaahi founga lelei ke feau e ngaahi fie maʻu ʻa e kau finemuí mo honau fāmilí ʻi he nofo kemí. ʻOku totonu ke ongoʻi ʻe kinautolu kotoa ʻoku kau ʻi he ngaahi fakataha alēlea ko ʻení, ʻoku fakamahuʻingaʻi ʻenau ngaahi fokotuʻú mo e fakakaukaú (vakai, Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 88:122; Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 4.2.5).

Kau Taki ʻo e Lakanga Fakataulaʻeikí

ʻOku maʻu ʻe he kau taki lakanga fakataulaʻeiki ʻo e uōtí mo e siteikí ʻa e tefitoʻi fatongia ki he kau finemuí mo e fie maʻu ke fakangofua e ngaahi palani kotoa pē ki he nofo kemí. ʻOku totonu ke fakakakato ʻe he kau palesitenisī ʻo e Kau Finemuí e Palani ʻo e Meʻa Ke Faí mo e ʻEkitivitií pea fealēleaʻaki mo maʻu ha fakahinohino mei he kau taki lakanga fakataulaʻeikí fekauʻaki mo e taumuʻa, feituʻu, fakaikiiki ʻo e ʻekitivitií, mo e taimi-tēpile ʻo e nofo kemí. ʻOku totonu foki ke fakangofua ʻe he kau taki lakanga fakataulaʻeikí e ngaahi fokotuʻutuʻu fakapatisetí pea mo e ngaahi palani ki he malu mo hono maluʻi ʻo e nofo kemí, ʻa ia ʻoku kau ai hono fili ha kau tauhi leleí mo hono fakapapauʻi ʻo e ngaahi tuʻunga moʻui ʻo e kemí ki he ʻulungāngá mo e valá.

ʻE lava ke ui ʻe he kau taki lakanga fakataulaʻeikí ha kakai fefine mei he uōtí mo e siteikí ke nau tokoni ki hono palani mo hono tokangaʻi ʻo e nofo kemí (kapau ko e kemí ʻa e kau finemui pē ʻi he uōtí, pea ʻoku totonu leva ke ui e kau taki kakai lalahí mei he uōtí kae ʻikai ko e siteikí). ʻOku totonu foki ke nau palaniʻi ke tokolahi feʻunga e kau taki lakanga fakataulaʻeiki ʻe kau mo ʻaʻahi ki he nofo kemí. ʻE fie maʻu ha ongo maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-Melekisēteki ʻe toko ua pe lahi ange ke na ʻi he nofo kemí maʻu pē ke ʻoatu ha poupou mo e maluʻi (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 20.5.5) Ki he ngaahi ʻekitivitī pō kakató, ʻoku totonu ke nofo e kau taki lakanga fakataulaʻeiki ko ʻení ʻi ha fale ʻoku mavahe mei he kau finemuí mo e kau taki fefine lalahí. ʻOku totonu ke fakaʻehiʻehi e kau taki lakanga fakataulaʻeikí mei he ngaahi tūkunga fakataautaha mo ha taki fefine pe ko ha finemui tukukehe kapau ʻoku lava ke sio mai ʻa e niʻihi kehé.

Kau Taki ki he Nofo Kemi ʻa e Kau Finemuí

Kuo pau ke uiuiʻi e kakai fefine ʻi he uōtí pe siteikí ʻe heʻenau kau taki lakanga fakataulaʻeikí ke nau hoko ko ha kau taki ki he nofo kemi ʻa e Kau Finemuí. ʻE ngāue e kau taki kemi ko ʻení mo e kau taki kemi ʻo e toʻu tupú ke fokotuʻutuʻu mo fakahoko e kemí ʻi he malumalu ʻo e fakahinohino ʻa e kau palesitenisī ʻo e Kau Finemuí.

ʻĪmisi
ʻū sū

Kau Taki Toʻu Tupu ki he Nofo Kemí

Ko e nofo kemí ko ha faingamālie ia ki he kau finemuí ke nau fakatupulaki mo akoako ai e ngaahi taukei fakatakimuʻá ʻi heʻenau palani mo taki ʻi he nofo kemí. ʻE lava ke ui e kau finemui taʻu 16 mo 17 ke nau hoko ko ha kau taki toʻu tupu ki he nofo kemí. ʻOku totonu ke maʻu ʻe he kau taki toʻu tupu ko ʻení ʻa e tefitoʻi fatongia ki hono palani, tataki, mo vakavakaiʻi ʻo e nofo kemí. ʻOku nau fealēleaʻaki mo e kau palesitenisī ʻo e Kau Finemuí, kau taki kemi fakauōtí mo fakasiteikí, mo e kau taki lakanga fakataulaʻeikí. Kapau ʻoku ʻi ai ha uooti pe siteiki ʻoku ʻikai ʻi ai ha kau finemui ʻi he taʻu motuʻa ko ʻení, ʻe lava ke fakahoko ʻe he kau finemui taʻu motuʻa kehé e ngaahi fatongiá ni. ʻE lava foki ke maʻu ʻe he kau palesitenisī fakakalasí ha ngaahi fatongia ʻi he nofo kemí. Ke maʻu ha ngaahi maʻuʻanga tokoni ke tokoni ki hono teuteuʻi e kau finemuí ki he ngaahi fatongia fakatakimuʻa ko ʻení, vakai ki he, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, vahe 4.2 pea mo e ngaahi lēsoni fakatakimuʻa ki he kau palesitenisī fakakalasí, ʻi he Ngaahi Tokoni maʻá e Kau Palesitenisií.

ʻOku kau ʻi he ngaahi fatongia fakataki angamahení ʻa hono tataki mo hono palaniʻi ʻo e ngaahi fakatahá, fili mo palani ʻo e ngaahi ʻekitivitií, fakahinohino mo fakahoko ha ngaahi ʻekitivitī pau, mo hono vakavakaiʻi ʻo e nofo kemí.

ʻĪmisi
tamaiki fefine ʻi he nofo kemí

Ngāue Fakaetauhi ki he Niʻihi Kehé

“Pea nau feakoʻaki, mo fetauhiʻaki ʻiate kinautolu” (3 Nīfai 26:19).

ʻI he taimi ʻoku tau fakahoko ai e ngāue fakaetauhí, ʻoku tau tauhi mo akoʻi ai e niʻihi kehé. ʻI he fatongia fakaetauhí, ʻoku maʻu ai ʻe he kau taki kotoa pē ʻa e faingamālie ʻi he nofo kemí ke fakamālohia e ngaahi vā fetuʻutakí mo fakatupulaki e fefalalaʻaki ʻa e kau finemuí. ʻOku fie maʻu ʻi he fatongia fakaetauhí ʻa e ʻofá, anga fakakaungāmeʻa leleí, mo ha holi ke fakamālohia e niʻihi kehé. ʻOku ʻomi ʻe he nofo kemí ha ʻātakai ʻe lava ke hoko ai e kau finemuí ʻo hangē ko e Fakamoʻuí ʻi heʻenau ako ke fetauhiʻakí. ʻI hoʻo hoko ko ha takí, ʻe lava ke ke hoko ko ha sīpinga ʻo e fatongia fakaetauhí ʻi hoʻo hiki hake e niʻihi kehé, fakatupulaki e loto falalá ʻo fakafou ʻi he leá mo e ngāué, fili ke faʻa kātaki, hoko ko ha tokotaha faʻa fakalelei, fakaʻehiʻehi mei he lāungá, vahevahe hoʻo fakamoʻoní, mo alanima atu ke fakakau mai e tokotaha kotoa peé.

Kapau ko ha taki toʻu tupu koe ʻo e nofo kemí, ʻokú ke maʻu ha faingamālie lahi ange ke tokoni ki he kau finemui ʻi he nofo kemí koeʻuhí ʻoku lahi ange hoʻo feohi vāofi mo kinautolu ʻi heʻenau ngaahi aʻusiá. ʻI hoʻo hoko ko ha taki toʻu tupu ʻo e nofo kemí, ʻe lava ke ke tokoni ki he kau finemui ʻi he nofo kemí ʻi he ngaahi founga ko ʻení:

  • Talanoa fakafoʻituitui mo e finemui takitaha. Feinga ke ʻiloʻi ia mo tokoni ke mahino kiate ia e meʻa ke ʻamanaki ki ai ʻi he nofo kemí.

  • Lotua e finemui takitaha ʻaki honau hingoá kimuʻa pea fai e nofo kemí mo e ʻaho kotoa pē lolotonga e nofo kemí. Fakapapauʻi ʻoku fakakau e finemui takitaha pea ʻokú ne ongoʻi ʻoku ʻofaʻi ia.

  • Fakahoko ha fanga kiʻi ngāue ʻofa mo tokoni.

  • Akoʻi e kau finemuí fekauʻaki mo e fatongia fakaetauhí. Fakaafeʻi kinautolu ke nau fetauhiʻaki. ʻI he fakaʻosinga ʻo e ʻaho takitaha, fevahevaheʻaki homou ngaahi aʻusiá.

ʻĪmisi
tamaiki fefine ʻi he nofo kemí

Akoʻi ʻa e Ongoongolelei ʻo Sīsū Kalaisí

ʻOku hoko e kau taki nofo kemi kotoa pē ko ha kau faiako ʻi heʻenau sīpingá mo e fakamoʻoní. ʻOku totonu ke mahutafea e nofo kemí ʻi he ako fakalaumālié mo e fakatuʻasinó fakatouʻosi. ʻI hoʻo palani e meʻa ke akoʻi ʻi he nofo kemí, lotua mo fakalaulauloto ki he finemui takitaha. Tuku ha faingamālie maʻá e finemui takitaha ke ne ongoʻi ai e Laumālié. Tokoniʻi ia ke ne fakaʻaongaʻi e ngaahi tokāteline ʻo e ongoongoleleí ʻi he ngaahi aʻusia fakaʻahó. Akoʻi ange ha ngaahi taukei te ne teuteuʻi ia ki hono kahaʻú mo maluʻi ia mo hono fāmilí ʻi ha taimi fakatuʻutāmaki. Ko e hā pē e tefitoʻi moʻoni te ke fili ke akoʻí, manatuʻi ʻoku totonu ke tokoni e meʻa kotoa pē ʻokú ke fai ʻi he nofo kemí ke maʻu ai ʻe he finemui takitaha e ngaahi ola ko ʻení (vakai foki, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoá, 11.1.1):

  • Fakamālohia ʻene tui mo ʻene fakamoʻoni ki he Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

  • Mahino kiate ia hono tuʻunga ko e ʻofefine ʻo e ʻOtuá.

  • Maʻu ha moʻui taau ʻi heʻene talangofua ki he ngaahi fekaú mo moʻui ʻaki e ngaahi tuʻunga moʻui ʻo e ongoongoleleí.

  • Tali, ʻiloʻi, pea mo falala ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālie Māʻoniʻoní.

  • Teuteu ki hono ngaahi tufakanga fakalangi ko ha taki, uaifi, mo ha faʻē.

  • Mahino mo tauhi e ngaahi fuakava kuó ne fakahokó.

  • Fakatupulaki e vā fakakaungāmeʻá pea mo fiefia.

Paaki