Awa’b’ejil Yehom 1
Li Santil Hu ut lix Hu laj Mormon neke’xk’ut naq li sumlaak chi jun ajwi’ li sum aatin a’an xchaq’rab’il li Dios chirix li sumlaak wi ink’a’ yeeb’il chi jalan xb’aan a’an (chi’ilmanq 2 Samuel 12:7–8 ut Jakob 2:27, 30). Chirix naq laj Jose Smith kixk’ul jun li k’utb’esinb’il na’leb’, li sumlaak rik’in numenaq jun li sum aatin kitikib’aman sa’ xyanqeb’ li komon re li Iglees ka’ch’in chik chirix 1840 (chi’ilmanq tasal 132). Chalen chaq chirix 1860 toj chirix 1880, Li jolomil tenamit re Estados Unidos kixk’ulub’aheb’ li chaq’rab’ re xk’eeb’al xmaak li ani taab’aanunq re li k’anjel a’in sa’ lix paab’aaleb’. Chirix xnumikeb’ li chihab’, eb’ li chaq’rab’ a’in ke’xaqab’aak xwankil sa’ li jolomil raqb’a aatin re Estados Unidos. Chirix xk’ulb’al jun li k’utb’esinb’il na’leb’, li Awa’b’ej Wilford Woodruff kixk’e li ch’olob’anb’il aatin li wan arin, ut li kik’ulub’aak xb’aan li Iglees jo’ li k’eeb’il xwankil ut teneb’anb’il sa’ 6 Octubre, 1890. Rik’in a’in kiraqe’ xb’aanunkil li sumlaak rik’in numenaq jun li sum aatin sa’ li Iglees.
Chinawmanq a’in:
Wan junjunq li jek’inb’il aatin li xe’taqlaman chalen chaq Lago Salado re taa’uxq xwaklesinkil xk’a’uxleb’ li tenamit, ut xpuktesiman chi naab’al, li nayehok re naq li jun ch’uut chi aj tz’ilol rix chirix Utah, sa’ li aatin li toja’ xe’xtaqla re laj K’anjenel re Xyanqil li Tenamit, neke’xye naq toj yoo chi b’aanumank li sumub’ank rik’in numenaq jun li sum aatin, ut naq wan tana’ numenaq ka’k’aal reheb’ li sumlaak a’in li xe’b’aanuman sa’ Utah chalen chaq li po Junio malaj chiru li chihab’ xnume’; jo’kan ajwi’ naq sa’ li raatineb’ chiru li tenamit eb’ laj jolominel re li iglees xe’xk’ut, xe’xwaklesi, ut xe’xpatz’ naq toj taa’uxq xb’aanunkil li sumlaak rik’in numenaq jun li ixaqilb’ej—
Jo’kan ut naq laa’in, jo’ Awa’b’ej re Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, rik’in li aatin a’in ninch’olob’, chi q’axal tiik ru ink’a’uxl, naq moko yaal ta li jitok a’in. Ink’a’ yooko chixk’utb’al naq chi’uxq li sumlaak malaj li sumub’ank rik’in numenaq jun li sum aatin, chi moko yooko chixkanab’ankil anihaq chi ok sa’ xb’aanunkil, ut ninye naq moko yaal ta naq xb’aanuman ka’k’aal, chi moko yal ta junaq li sumlaak rik’in numenaq jun li sum aatin chiru li kutan a’an sa’eb’ li qaSantil Ochoch, chi moko b’araq chik sa’ li Ch’och’.
Xyeeman resil jun li sumlaak, sa’ li ke’xye wi’ li xe’yehok resil naq xb’aanuman li sumub’ank sa’ li Kab’l re Tiqib’aak sa’ Lago Salado, sa’ xtiklajik li Saq’ehil sa’ 1889, a’b’anan ink’a’ xinru chixtzolb’al ani xb’aanunk re li k’anjel; yalaq k’a’ru kib’aanuman sa’ a’in ki’ux chi moko nawb’il ta inb’aan. Sa’ xk’ab’a’ a’in li yeeb’il naq kib’aanuman, li Kab’l re Tiqib’aak, chi taqlanb’il inb’aan, kijuk’e’ chi tikto.
Rik’in naq wan li chaq’rab’ yiib’anb’il xb’aan li jun ch’uut aj yiib’anel chaq’rab’ li nayehok naq mi’uxk li sumlaak rik’in numenaq jun li sum aatin, ut a’ chaq’rab’ a’an raqb’il aatin naq naxk’am rib’ rik’in lix na’ xchaq’rab’il li tenamit, xb’aan li roso’jikil raqleb’aal aatin, laa’in ninch’olob’ anajwan naq k’eek’o inch’ool chixk’eeb’al wib’ rub’el xwankil li chaq’rab’ a’an, ut chiroksinkil lin wankilal rik’ineb’ li komon sa’ li Iglees li jolominb’il inb’aan re te’xb’aanu ajwi’ chi jo’kan.
Maak’a’ wan sa’ li aatin xink’ut laa’in chiru li Iglees malaj lix xe’xk’ut lin komon, chiru li kutan yeeb’il, li naru chi yeemank sa’ xyaalalil naq nawaklesink re malaj nayehok re naq chi’uxq li sumlaak rik’in numenaq jun li ixaqilb’ej; ut naq junaq Xb’eenil re li Iglees xye junaq aatin li chanchan yoo chixk’utb’al chi jo’kan, tikto xq’use’. Ut anajwan ninch’olob’ chi k’utk’u naq li na’leb’ nink’e reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan a’an naq ink’a’ te’ok sa’ yalaq k’a’ chi sumlaak li taqlanb’il xb’aan lix chaq’rab’il li tenamit naq ink’a’ taa’uxmanq.
Wilford Woodruff.
Awa’b’ej re Lix Iglees li Jesukristo
reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan.
Li Awa’b’ej Lorenzo Snow kixye li aatin a’in:
“Laa’in ninye naq, rik’in naq naqak’ulub’a laj Wilford Woodruff jo’ Awa’b’ej re Lix Iglees li Jesukristo reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan, ut jo’ li jun ajwi’ chi winq sa’ li ruchich’och’ sa’ li kutan a’in li nak’amok re xlaawil li jar k’ojob’anb’il k’anjel re li tz’apok, taqak’ulub’a naq k’eeb’il tz’aqal xwankil, sa’ xk’ab’a’ li opiis wan wi’, chixk’utb’al li Ch’olob’anb’il Aatin li ilb’il chiqu chi ab’inb’il qab’aan, ut li k’eeb’il xkutankil jo’ 24 xb’e li po Septiembre, 1890, ut naq jo’ Iglees chi ch’utch’u sa’ li Jolomil Ch’utub’aj-ib’, taqak’ulub’a lix ch’olob’ahom chirix li sumlaak rik’in numenaq jun li sum aatin, chi k’eeb’il xwankil ut teneb’anb’il.”
Lago Salado, Utah, 6 Octubre, 1890
Aatin isinb’il chaq sa’ oxib’ lix yehom
li Awa’b’ej Wilford Woodruff
chirix li Ch’olob’anb’il Aatin
Li Qaawa’ maajo’q’e tinixkanab’ laa’in, chi moko yalaq ani chik chi winq li xaqxo jo’ Awa’b’ej re li Iglees a’in chixsachb’al eeb’e. Moko k’uub’anb’il ta chi jo’kan. Moko wan ta sa’ xk’a’uxl li Dios. Wi ta laa’in tinyal a’an, li Qaawa’ tinrisi raj chaq sa’ lin na’aj, ut jo’kan tixb’aanu re yalaq ani chik chi winq li naxyal xsachb’aleb’ xb’e li ralal xk’ajoleb’ li winq rik’in lix k’utb’esihom li Dios ut rik’in li k’a’ru teneb’anb’il sa’ xb’eeneb’. (Li Jolomil Ch’utub’aj-ib’ 61 re waqib’ po re li Iglees, Lunes, 6 Octubre, 1890, Lago Salado, Utah. Tz’iib’anb’il resil sa’ Deseret Evening News, 11 Octubre, 1890, perel 2.)
Maak’a’ na’ajman wi’ ani nakana chi yo’yo ut ani nakam, malaj ani nab’oqe’ chixjolominkil li Iglees a’in, tento te’xjolomi chi musiq’anb’il xb’aan li Nimajwal Dios. Wi ink’a’ neke’xb’aanu chi jo’kan, ink’a’ neke’ru chixb’aanunkil chi yalaq chan ru. …
Wan junjunq li na’leb’ li xk’utb’esiman chiwu sa’ li kutan a’in, ut nim xwankileb’ choq’ we, ut tinye eere k’a’ru xye li Qaawa’ we. Ink’ehaq chek’oxla li k’a’ru Ch’olob’anb’il Aatin nayeeman re. …
Li Qaawa’ xye we naq tinpatz’ reheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan jun patz’om, ut xye ajwi’ we naq wi te’rab’i li tinye reheb’ ut te’xsume li patz’om li yeeb’il reheb’, rik’in lix Musiq’ ut lix wankil li Dios, juntaq’eet naq te’xsume chixjunileb’, ut juntaq’eet naq te’xpaab’ chixjunileb’ chirix li na’leb’ a’in.
A’an a’in li patz’om: K’a’ru li b’e q’axal aajel ru re te’xk’am laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan—ma naq toj te’xyal xb’aanunkil li sumlaak rik’in numenaq jun li sum aatin, chi ramb’il xb’aan lix chaq’rab’il li tenamit, ut chi pleetinb’il xb’aan oxk’aal mil chi mil li tenamit, ut lix tz’aq te’xtoj raj, a’anaq naq taamaq’e’q ut taasachq chiruheb’ chixjunileb’ li Santil Ochoch, ut taarame’q xb’aanunkil chixjunil li k’ojob’anb’il k’anjel chi sa’, choq’ reheb’ li yo’yo jo’ ajwi’ li kamenaq, ut te’tz’ape’q sa’ tz’alam li Xb’eenil Awa’b’ejil ut li Kab’laju ut lix jolomileb’ chixjunil li junkab’al sa’ li Iglees, ut taamaq’e’q chixjunil li k’a’ru reheb’ li tenamit (ut rik’in chixjunil a’an taa’oso’q ajwi’ raj xb’aanunkil); malaj ut, chirix li k’a’ru xqab’aanu ut li rahilal xqanumsi rik’in xpaab’ankil li na’leb’ a’in, naq taqakanab’ xb’aanunkil, ut taqak’e qib’ rub’el xwankil li chaq’rab’, ut rik’in xb’aanunkil chi jo’kan, taqakanab’eb’ li Profeet, li Apostol, ut li yuwa’b’ej sa’ li rochocheb’, re te’ruuq chixk’eeb’aleb’ xna’leb’ li tenamit ut xb’aanunkil li teneb’anb’il sa’ xb’een li Iglees, ut jo’kan ajwi’ taqakanab’eb’ li Santil Ochoch sa’ ruq’eb’ laj santil paab’anel, re naq te’ruuq chixb’aanunkil li jar k’ojob’anb’il k’anjel re li Evangelio, choq’ reheb’ li yo’yo jo’ ajwi’ li kamenaq?
Li Qaawa’ xk’ut chiwu sa’ matk’ ut chi k’utb’esinb’il k’a’ru tz’aqal taak’ulmanq wi ta ink’a’ raj xqakanab’ xb’aanunkil a’in. Wi ta ink’a’ xqakanab’, maak’a’ raj taa’ok wi’ eere … yalaq ani reheb’ li winq sa’ li santil ochoch a’in sa’ Logan; xb’aan naq taaraqmanq raj chixjunil li k’ojob’anb’il k’anjel chiru chixjunil li ch’och’ Sion. Taanumtaaq raj xsachik li na’leb’ chiru Israel, ut naab’al li winq te’tz’ape’q raj choq’ preex. Li rahilal a’in kichal raj sa’ xb’een chixjunil li Iglees, ut kimine’ raj qu chixraqb’al xb’aanunkil. Anajwan, a’in li patz’om, ma tento raj naq kiraqe’ chi jo’ka’in, malaj jo’ chanru kixk’utb’esi li Qaawa’ chiqu, ut taqakanab’eb’ li qaProfeet ut li Apostol ut li yuwa’b’ej jo’ ach’ab’anb’il winq, ut eb’ li santil ochoch sa’ ruq’ li tenamit a’in, re naq taaruuq te’toje’q rix li kamenaq. Nim rajlankileb’ li ak xe’kole’ chiru rochochil li tz’alam sa’ li ruchich’och’ reheb’ li musiq’ej xb’aan li tenamit a’in, ut ma toj taab’aanumanq li k’anjel, malaj taaraqe’q? A’in li patz’om li nink’ojob’ chiruheb’ laj Santil Paab’anel sa’ Roso’jikeb’ li Kutan. Tento teetz’il rix eejunes. Nawaj naq teesume eejunes. Laa’in ink’a’ tinsume; a’b’anan ninye eere naq a’an tz’aqal li koowan wi’ raj jo’ tenamit wi ta ink’a’ xqab’aanu li k’a’ru ak xqab’aanu.
… Laa’in xwil k’a’ru tz’aqal taak’ulmanq wi ta maak’a’ raj xb’aanuman. Wanjenaq sa’ inb’een li musiq’ej a’in chiru naab’al kutan. A’b’anan nawaj xyeeb’al a’in: Laa’in xinkanab’ raj chixjunileb’ li santil ochoch chi elk chaq sa’ quq’; xkohin raj injunes sa’ li tz’alam, ut xinkanab’ raj chi xik aran li junjunq chik chi winq, wi ta li Dios re choxa ink’a’ kixtaqla naq tinb’aanu li k’a’ru xinb’aanu; ut naq xwulak li hoonal naq xintaqlaak chixb’aanunkil a’an, xkana chixjunil chi ch’olch’o chiwu. Xkohin chiru li Qaawa’, ut xintz’iib’a li k’a’ru xye li Qaawa’ naq tintz’iib’a. …
Ninkanab’ a’in eerik’in, re teek’oxla ut teetz’il rix. Li Qaawa’ yoo chi k’anjelak qik’in. (Ch’utub’aj-ib’ re li Oqech Cache, Logan, Utah, Domingo, 1 Noviembre, 1891. Tz’iib’anb’il resil sa’ Deseret Weekly, 14 Noviembre, 1891.)
Anajwan tinye eere k’a’ru xk’utb’esiman chiwu ut k’a’ru xb’aanu li Ralal li Dios rik’in li na’leb’ a’in. … Chixjunil li k’a’aq re ru a’in xk’ulman raj, jo’ naq yo’yo li Dios Nimajwal, wi ta ink’a’ xk’eeman li Ch’olob’anb’il Aatin a’an. Chi jo’kan, li Ralal li Dios xk’ulub’a xch’ool naq taak’utmanq li na’leb’ a’an chiru li Iglees ut chiru li ruchich’och’, choq’ re li ajom li wan sa’ tz’aqal lix k’a’uxl. Li Qaawa’ kixtaqla chaq xyeeb’al naq taaxaqab’amanq Sion. Kixtaqla chaq xyeeb’al naq taachoyliiq li santil ochoch a’in. Kixtaqla chaq xyeeb’al naq li kolb’a-ib’ choq’ reheb’ li yo’yo ut li kamenaq taak’eemanq sa’eb’ li ru taq’a a’in chiruheb’ li tzuul. Ut li Nimajwal Dios kixtaqla xyeeb’al naq laj tza ink’a’ tixram ru. Wi nekexru chixtawb’al ru a’in, a’an jun li laaw choq’ re. (Isinb’il chaq sa’ li aatin yeeb’il sa’ li xwaq ch’utam re lix k’ojob’ankil li Santil ochoch re Lago Salado, Abril 1893. Esil tz’iib’anb’il chi ch’iich’ re li K’anjel re K’ojob’ank, Archivos, Departamento Historico de la Iglesia, Lago Salado, Utah.)