Era wasea na iApositolo Na itukutuku ni Vakanuinui
Era solia na iliuliu ni Lotu na veivakararamataki me baleta na tiko voleka vua na Kalou, veiqaravi ena loloma, ka toso yani ki liu ena gauna ni mate dewa raraba.
iYaloyalo mai na Getty Images
Ena vuku ni mate dewa e roboti vuravura raraba, era vakatabuya na ivakailesilesi ni vanua na vei soqoni kece ka vakatalega kina na vakatatabu ni veitosoyaki. Vei Koronivuli era sogo, o ira na iliuliu vakalotu era vakatabuya na soqoni kece ni Lotu, kei ira era veitosoyaki e gadrevi me ra daramaka na matavulo ni veitaqomaki.
Na yabaki e 1919, e dua na matetaka levu e ravuti vuravura ka tekivu mai na yabaki sa oti e vakamatea e tini vaka milioni na tamata.1 Na parofita vou ni Lotu, o Peresitedi Heber J. Grant (1856–1945), a vakatikori ena Noveba ni 1918 ia ena sega ni tokoni me yacova na June ni 1919 baleta na koniferedi raraba ni Epereli sa vakadaroi.
Ena gauna ni nona cakacaka vakalotu ni oti oya kei na veisiga dredre eso, a solia kina o Peresitedi Grant na ivakasala me baleta na noda siga ena nona kaya, “Eda lako mai ki vuravura me da mai rawata na kilaka, yalomatua, kei na bulataka, me vulici na lesoni, sotava na mosi, vosota na veitemaki, ka rawata na qaqa ni bula oqo.” Mai na kila-ka e rawata mai na veivakatovolei dredre ni veika a sotava, a kuria, “Au kila ena auwa ni dredre era na vakacegui ka vakalougatataki ka vakalomavinakataki na Yalododonu Edaidai me sega ni vakataka e dua tale!”2
Ena noda gauna ni “auwa ni dredre” ni mate dewa na coronavirus, eda kauta mai na vakacegu kei na veivakamenemenei mai na kosipeli vakalesui mai i Jisu Karisito. Na noda kila ni sa lomani ira na luvena na Tamada Vakalomalagi ka sa kacivi ira na parofita kei na iApositolo ena noda gauna me dusimaki keda ena cava ni bula oqo sa dua na veivakalougatataki cecere.
Mai na ivakasala e wasei ena veivakatarogi se qai oti toka ga oqo, e vica na lewe ni kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua e vakananuma vei keda ni rawa ni da reki ka rai ki na veisiga ni mataka ena inuinui se cava ga e yaco wavoliti keda.3
iTaba mai vei Welden C. Andersen
Toso ki Liu na Cakacaka
Elder Bruce R. McConkie (1915–85) a vakatauvatana na Lotu me “dua na kareti levu” ka toso tikoga ki liu dina ga na veisaqasaqa.4 O Elder David A. Bednar e vakatabakidua taka na ivakarau ni toso totolo ka tudei ni kareti e liu ki na ivakavakarau veivakauqeti ni Lotu kei na kena itukutuku makawa ni veika dredre.
“‘E sega ni dua na liga tawasavasava me tarova na cakacaka oqo ni tubu cake, ’5 ka sega ni dua na mate dewa raraba ena tarova na cakacaka oqo mai na kena tubu cake tikoga,” e kaya o koya. “Ena loma ni bolebole kece eda sotava ena gauna oqo ni se tiko na manumanu ni mate oqo, sa toso tiko ga ki liu na cakacaka. Eda sega ni kila se na vakacava na balavu ni gauna, ia eda na valuta tiko. Eda na sega beka ni tomana na noda ivakarau ni bula eliu eda dau kila tu, ia e vuqa vei ira na veiveisau oqo era na vinaka cake sara.”
E kaya o Elder Quentin L. Cook ni vakavakarau veivakauqeti ni Lotu e oka kina na ivakaraitaki ni gauna donu vakaoqo me vaka na kena vakabibitaki na siga ni Vakacecegu, vaqaqacotaki ni kuoramu ni Matabete i Melikiseteki kei na iSoqosoqo ni Veivukei, na vagolea ni veiqaravi, kei na ivakamacala taumada ni Lako Mai, Mo Muri Au, na vidio ni iVola i Momani, kei na parokaramu ni gonelalai kei na itabagone.
“Eda na railesuva na veika oqo me yavu ni vakavakarau ka sega ni dua ga na ka meda vosota tiko,” a kaya o koya.
Elder M. Russell Ballard ena Kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua e vakadeitaka. Dina ga ni sa sogo na valetabu kei na valenilotu, sa tu vei ira na lewe ni Lotu na iyaragi ni cakacaka vakayalo e gadrevi me ra toso tikoga ki liu.
E nanuma lesu o Peresitedi Ballard na nona suka tiko i vale mai na Lotu ena ika 7 ni Tiseba, 1941, qai mai kila kina ni sa mai valuti na Pearl Harbor ka sa vakavakarau o Amerika me lako ena IKARUA ni iValu levu. Me vakataka e vuqa na tamata nikua, a leqataka o koya na veisiga ni mataka ka lomatarotaro taka ke na qeavu na nona veisiga ni mataka.
“E sega ni yaco oqori,” a kaya. Me vaka ga ni ra a rawata na ivalu o ya o ira na tamata galala ni vuravura, ena yaco vakakina ena nodra valuti talega na mate dewa oqo. “Na veika kece ena vinaka mai ni da vagolea na yaloda vua na Tamada mai Lomalagi ka rai vua kei na iVakabula me Dauveivueti ni kawatamata kecega,” a kaya ko koya.
E dua tale na sala sa toso ki liu na Lotu sai koya na sasaga ni kaulotu, ka ra sa saumitaro tiko me veisautaka na ituvaki ni vuravura. E kaya o Elder Dieter F. Uchtdorf ni o ira na iliuliu ni Lotu era sa vulica tiko na sala vou ni kena wasei na kosipeli ni bera na kena mai vakataotaka o COVID-19 na cakacaka ni kaulotu. Na veivakaotaki oqori e oka kina na vakaleleci ni udolu na daukaulotu ki na nodra vanua, era vakacegui vakatotolo eso, ka veisau na vanua ni veiqaravi vei so tale.
“COVID-19 e vakatotolotaka vakalevu na vakasamataka ka dolava na matada,” e kaya o koya. Sa yaco kina, na itukutuku ni tekinolaji kei na veimaliwai raraba esa dolava na katuba ka a sogo taumada mai na veitikotiko viribaiti kei na veivale e sega ni da curu rawa kina.
“Na cakacaka ni kaulotu ena toso tikoga ki liu ena maliwa ni matedewa raraba oqo,” e vakuria o Elder Uchtdorf. “Eda tomana tiko na noda vulica na sala me vakavinakataki cake kina na cakacaka ni kaulotu ena gauna oqo kei na veisiga ni mataka. Sa yalataka na Turaga me vakusakusataka na nona cakacaka me baleta na nodra vakalougatataki na luvena kece sara na Kalou (raica na Vunau kei na Veiyalayalati 88:73). Au vakila ni da sa tiko ena lomadonu ni iwalewale ni gauna dredre eda lako curuma tiko oqo. O ira na noda daukaulotu vakamareqeti era ivuvu ni gauna oqo, tauyavutaki tiko e dua na sala vou ni kena wasei na itukutuku ni kosipeli ka veiganiti kei na keda ituvaki me rawa kina ni na toso tikoga na Lotu i Jisu Karisito, me yacova ni sa vakasinaita na vuravura taucoko ‘ “(Vunau kei na veiyalayalati 65:2).
Na veimadigi vou ni kena wasei na kosipeli e sega ni veika duadua ga e tadola mai. Era tadola talega na yalo baleta na gauna dredre e dau vakayalomalumalumutaka na tamata ka golei ira yani vua na Kalou, e kaya o Elder D. Todd Christofferson.
“Era tadola vakalevu cake sara nodra vakasamataka, ‘ Au gadreva beka e dua na ka e sivia mai na noqu akaude ni baqe. Ena rairai levu cake beka na bula mai na kena au se bula tiko kina,’” a kaya.
E vakayaloqaqataki ira na lewe ni Lotu o Elder Christofferson me ra vakasaqara na madigi ni kaulotu, me vaka na wasei ni itukutuku vakosipeli kei na veitukutuku ena itukutuku raraba, veitaratara kei ira na daukaulotu me baleta na nodra vukei na tamata era veivakavulici tiko ena initaneti, ka veitaratara tiko kei ira na tamata era sega ni rawa ni raica vakawasoma.
Vakayawai ni bula veimaliwai kei na Vakayawai ni bula vakayalo
E dua tale na sala e toso ki liu na Lotu mai na isau vakayalo ni Yalododonu Edaidai ki na bolebole vakayago e kauta mai na COVID-19. Ena noda taqomaki vakayago, eda na vakalevutaka cake na noda bula vakayawai vakayago mai vei ira tale eso, ia me baleta na noda taqomaki vakayalo, eda na toro voleka yani vua na Tamada Vakalomalagi kei na Luvena. Na COVID-19 sa solia vei ira na lewe ni Lotu e vuqa na madigi me ra vakalevutaka kina na nodra veitaqomaki vakayalo ena nodra muria na ivakasala nei Peresitedi Russell M. Nelson me rogoca na Turaga.
Sa kila tu na Kalou ni gauna eda wavoliti keda kina na veilecayaki kei na rere, na ka ena vukei keda vakalevu sara o ya ni da rogoca na Luvena. Tukuna o Peresitedi Nelson ena Epereli 2020, koniferedi raraba. Tomana o koya, “Ni da sa tisaipeli i Jisu Karisito, sa gadrevi sara ki na noda sasaga meda rogoci Koya me da gugumatua sara kina vakalevu. Ena taura na vakasama donu kei na sasaga gugumatua meda vakasinaita noda bula e veisiga ena Nona vosa, Nona veivakavulici, Nona dina.”6
Me vaka ni da sega ni taleitaka na tarovi ni soqoni ni Lotu, na sogo ni valetabu, se na yali ni cakacaka, na vakayagataki ni gauna e vale e solia vei keda “e dua na gauna me da vakasamataka kina na veivakayadrati vua na Kalou” (raica na Alama 5:7), e kaya o Elder Cook. “E rairai ni veika se qai yaco walega oqo e rawa me alamu vakayalo me da vakanamata ki na veika e bibi cake sara. Ke vakakina, sa na dua na veivakalougatataki levu ena gauna oqo me da vakanamata ki na veika e rawa ni da vakavinaka taka ena noda bula kei na ivakarau e rawa ni da vakalougatataka kina na nodra bula na tani ena noda yadrava na Kalou ka toso tiko ki liu ena salatu ni veiyalayalati.”
E vakuria o Elder Jeffrey R. Holland, “Na gauna vakaoqo e sureti keda meda raica na yaloda meda raica kevaka eda taleitaka na veika eda raica. Oqori na gauna eda vakasamataka kina se o cei dina o keda kei na veika e bibi dina.”
Na veigauna vakaoqori e sureti keda meda vakalevutaka na noda vakabauta, veiqaravi, kei na vakavinavinaka, ka vakauqeti keda meda “vakasamataka na noda vakararavi vua na Kalou kei na veivakalougatataki mai Vua eda dau taura vakamamada,” e kaya o Elder Holland. “Eda bula dinau vua na Tamada vakalomalagi me da dau vakavinavinaka vakalevu cake, dau vakavinavinaka vakalevu cake, ka nanuma vakalevu cake na levu ni leqa e dau wali ena vuku ni Kalou, o ira na agilosi, veiyalayalati, kei na masu.”
Ena loma ni noda vakavinavinaka sai koya na veivakalougatataki ni noda dau nanuma “nona loloma na Turaga vei ira na luve ni tamata, mai na buli i Atama ka yacova sara mai na gauna [oqo]” (Moronai 10:3). Era kaya na lewe ni kuoramu ni iApositolo Le Tinikarua ni gauna ga e gadrevi kina meda “vakaruru tikoga,” sa rawa meda muria na ivakaraitaki i Nifai kei Alama, ka nanuma tiko ni o Koya “[eda] sa vakararavi kina,” na iVakabula o Jisu Karisito, “ena sereki [keda]” (2 Nifai 4:19; Alama 36:27). Ka rawa ni da nanuma, me vaka a vakavulica o Paula na iApositolo, ni sega ni rawa me “tawasei keda mai na loloma i Karisito” (raica na Roma 8:35).
Na Turaga o Jisu Karisito “sa ikoya na noda ivakaruru cecere” (raica na Same 61:1–4), e kaya o Elder Holland. “Se cava tale ena yaco, eda na sega ni tawasei tani mai na loloma ni iVakabula kei na nona veitokani, kevaka sara mada ga eda sega ni kila ena gauna o ya. “Na Yalo e sega ni vakalatia e dua na mate se na iyalayala ni matanitu se na itukutuku ni tabana ni bula.
iYaloyalo mai na Getty Images
“Cakava na Veika Vinaka”
Ena dua na gauna walega oqo, ni wiliki tiko e dua na ripote e vakarautaka e dua na komiti ni Lotu, a kauwaitaka o Elder Christofferson na veika e yaco tiko ena “vakaukauwataki na tiko taudua” e rawa ni ra wili kina na lewe ni Lotu dawai—qase kei na gone.
“Na vakaukauwataki na tiko taudua e rawa ni veimuataki ki na galili, kei na galili e rawa ni sotava e dua na isau ca ki na bula vakayago kei na vakasama,” a kaya. “Me vorati oqori, eso na ivolatara raraba ni bula ni tamata e vakasalataka mera vakasaqara na galili ka vaqara na sala me ra ‘caka vinaka’ kina vua e dua.”
Na Yalododonu Edaidai e rawa ni raica na sala ni veiqaravi, veivuke, kei na cau vei ira na tani, vakabibi vei ira era galili, e kaya o Elder Christofferson, kei ira na lewenilotu galili era dau veiqaravi vei ira na tani e rawa ni vakalailaitaka na nodra vakila na veivakatikitikitaki.
“Vakanamata ki na veiqaravi,” e kaya o koya. “E levu sara na ka eda rawa ni cakava vakaikeda me tiko vei keda na Yalo ni duavata vaka veitacini turaga kei na veitacini marama. Oqo e dua na gauna e rawa ni yaco mai kina na kuoramu ni italatala qase kei na iSoqosoqo ni Veivukei me ra cakava ga vakataki ira na veika era sa tauyavutaka me ra cakava. ”
Mai na kena dau text taki tiko e dua, “Au vakabauta ni sa vinaka cake me vakayagataki na tekinolaji makawa o ya ka vakatokai na talevoni. Qiriti koya, drau veivosaki ka veimaliwai. Me ra rogoca e dua na domo. ”
Na sasaga lalai mo dolele yani vei ira na tani e rawa ni vakavuna na veisau levu, vakararamataka na siga ni dua na tamata ena sala eda na sega ni kila. “Sa gadrevi vakalevu sara na noda veiqaravi ena vukudra na tamata era bula vakatikitiki,” e kaya o Elder Cook.
E vakatura o Elder Holland, “E dodonu me da vakatabuya e dua na tiki ni noda gauna me da veivosaki kina kei ira era gadreva na veivakauqeti. E dina sara, eda na rawata e dua na veivakauqeti mai na kena caka oya, me ra ‘laveti cake’ na tamata kece (3 Nifai 27:14, 15), me vaka a kaya na iVakabula ni a talai mai ki vuravura me mai cakava.”
E dua tale na sala eda rawa ni veilaveti kina kei ira tale eso me da vakavakarau ki na siga e dola tale kina na valetabu. Sogo ni valetabu—me baleta na mate dewa raraba, kena vakavoui, se sasamaki— “e vakarautaka e dua na madigi vakasakiti me vulici vakalevu cake kina na vakadidike ni tuva kawa, ituvatuva, kei na sala ni kena vakarautaki e vuqa sara na yaca me baleta na siga ena dola tale kina na katuba ni valetabu,” e kaya o Elder Bednar.
Se vakacava ga na dolavi se sogo ni valetabu, e tomana o Elder Bednar, sa rawa ni ra saga tikoga na lewe ni Lotu me ra kilikili kaya ka tiko e dua na nodra ivolatara ni valetabu.
Lesoni e gadreva na Turaga Meda Vulica
Me vaka a dusia o Elder Bednar, ni sega ni dua e digitaka me sotava na COVID-19, ia e dua na mate ca sa tu vei keda e daidai.
“Ena rai vakatawamudu e vakarautaka na kosipeli vakalesui mai kei na loloma vakalou e lako mai na Veisorovaki ni iVakabula, e rawa ni da vulica na lesoni mai na veika dredre ni bula oqo ka na vakarautaki keda me baleta na veivakalougatataki tawamudu,” e kaya o koya. “Me da na masu. Me da na vakasaqara. Me da na kerea. Me tiko na mata me raica kei na daliga me rogoca. Ia e rawa ni da vakalougatataki ena sala vakasakiti eso me da vulica kina na lesoni ka na vakalougatataki keda ena gauna oqo ka tawamudu.”
Ena kena vakacaca levu ki na matavuvale e vuravura taucoko, sa vakavulici ira na tamata na COVID-19 me ra vakaraitaka na nodra kauwaitaka na tani, e kaya o Peresitedi Ballard.
“Eda sa mai kila ni sa ka talei na noda matavuvale, sa ka talei vei ira na noda neiba, kei na nodra sa dau vakamareqeti ira na noda itokani lewe ni Lotu,” e kaya o koya. “Era tu na lesoni eda sa vulica tiko oqo ka na vakavuna meda tamata vinaka cake.”
Ni sa takali yani na cava oqo, na cava e rawa ni da namaka? E vuqa tale, e kaya o Elder Uchtdorf. O ira na luvena na Kalou e loma kei na taudaku ni Lotu era na sotava tiko ga na vei bolebole.
“Eda bula donuya tiko e dua na gauna gadrevi kina meda vuli,” a kaya o koya. Kei na lesoni bibi duadua eda rawa ni vulica sai koya na isau ni kena yaco mai na bolebole e tiko ena bolebole oqo: na kosipeli i Jisu Karisito.
Ena vuku ga ni Yalododonu Edaidai sa vakalesui mai kina na kosipeli i Jisu Karisito, e kaya o Elder Holland, sa rawa ni ra vulica me ra vinaka ka yalodei, ena nodra cakava na kena vinaka duadua era rawata ka taura na Turaga ena nona vosa ena nona kaya, “Me da kitaka na veika kecega eda rawata ena yalo mamarau; io me da tudei sara ka nuitaka tu ni da raica na veivakabulai ni Kalou, io me da raica na ligana ni sa vakaraitaka mai.” (Vunau kei na Veiyalayalati123:17).
“E levu sara na ka meda reki kina ni da bulataka na noda vakabauta, vakararavi vakalevu vua na Turaga, ka raica na cakamana ni Nona veisereki,” e kaya o Elder Holland.