Digitaal thema-artikel: jongvolwassenen

Mijn moeder begeleiden op haar lange reis naar een nuchter leven

Onnastasia Cole

Het is niet makkelijk, maar een verslaafde haar of zijn verslaving helpen overwinnen, is zeker de moeite waard.

Toen ik op een leeftijd kwam dat ik begreep wat alcohol was, wist ik dat mijn moeder er een probleem mee had. Familieleden probeerden haar probleem voor mijn zus en mij te verbergen, maar al snel konden ze haar alcoholgebruik in de ochtend en haar katers niet meer verdoezelen.

Onze moeder was alcoholiste – en geen enkele uitvlucht of smoes kon dat veranderen.

Als jong meisje geloofde ik dat verslaving een keuze was. Iedere keer dat mijn moeder thuiskwam en naar alcohol rook, voelde ik me bedrogen. Want ze beloofde steeds dat ze zou stoppen. Het leek wel of ze niet wilde veranderen. Maar door jarenlange tranen, mislukte pogingen en ontwenningsverschijnselen veranderde ik van mening.

Toen ik op de middelbare school zat, ging ik beseffen dat haar verslaving niet ‘zomaar in de zoete nacht verdwijnt’, zoals de dichter Dylan Thomas ooit heeft geschreven¹. En dat kwam niet omdat ze niet wilde veranderen. Het ging niet om een gebrek aan wilskracht of dat ze alcohol boven haar familie verkoos. Ze zat in haar verslaving gevangen.

President Russell M. Nelson heeft uitgelegd: ‘Een verslaving verkwanselt iemands keuzevrijheid. Door scheikundige processen kan iemands eigen wil letterlijk uitgeschakeld worden.’² Haar herstel werd een jarenlange strijd tussen haar lichaam en haar geest.

Terugval verdragen

Nadat ze zes maanden niet had gedronken, begon ik mijn moeder weer te herkennen. De persoon die in de auto danste, prachtige gedichten schreef en gênante moppen aan mijn vriendinnen vertelde. Het leek wel of iemand achter de schermen het licht in haar ogen weer had aangezet en overuren maakte om het aan te houden. Ze was jarenlang niet nuchter geweest en het was fijn om haar weer terug te hebben.

Maar dat duurde niet lang. Op een avond, voordat ze de kans had om er met ons over te praten, wisten mijn zus en ik het al. Haar glazige ogen en rode wangen spraken boekdelen: na zes maanden en vier dagen was ze teruggevallen. We overwogen even om weg te lopen, weg van de zorgen en de angst. Maar we wisten dat ze graag wilde veranderen. Wij konden die verandering niet teweegbrengen, maar we konden haar op de weg tot herstel wel steunen.

De stilte van verslaving doorbreken

De daaropvolgende maanden probeerden mijn zus en ik manieren te bedenken om mijn moeder te helpen haar verslaving te overwinnen. Dat zou niet eenvoudig zijn, maar het was haar een keer gelukt, en we wisten dat ze het opnieuw kon doen.

Omdat we de ontwenningsverschijnselen eerder hadden gezien, wisten we wat we konden verwachten. Daarom verzamelden we alle flessen sterke drank en wijn die we konden vinden en goten ze leeg in de gootsteen. Toen sloegen we een flink aantal flesjes sportdrank van de supermarkt in en maakten het huis supergoed schoon; dat was zo’n beetje het beste wat we konden doen om mijn moeder uit de omgeving te halen die tot haar terugval had bijgedragen.

Na enkele dagen kon mijn moeder weer aan het werk, maar we wisten dat de strijd nog niet voorbij was. Tot dan toe was de ernst van haar verslaving voor de meeste familieleden en vrienden verborgen gebleven. Het was in de loop der jaren eigenlijk een publiek geheim geworden – een bron van schaamte, iets wat volgens onderzoekshoogleraar maatschappelijk werk Brené Brown ‘kracht ontleent aan het onzegbare’.³ Als we wilden dat zij nuchter zou blijven, moesten we de stilte doorbreken.

Het was moeilijk om die deur voor naaste familieleden en vrienden te openen, maar het was ook bevrijdend. Schaamte ‘tast het deel van ons aan dat gelooft dat we kunnen veranderen’.⁴ Dus over haar verslaving praten, gaf mijn moeder (en mij!) weer hoop. We stonden er niet alleen voor, en voor het eerst in jaren begonnen we ons voor te stellen hoe het leven zonder haar verslaving eruit zou zien.

Blijven hopen

Ik wil het niet mooier voorstellen dan het is: het is niet altijd eenvoudig om te blijven hopen. Ik heb mijn moeder jarenlang geholpen om haar alcoholisme te overwinnen, en daardoor heb ik veel verdriet, teleurstelling en frustratie meegemaakt. President Nelson heeft uitgelegd hoe moeilijk het is om verslaving te overwinnen: ‘Een ieder die zich voorneemt dat steile pad te beklimmen, moet beseffen dat het een levenslange strijd zal zijn. Maar levenslang is een prijs die zeker de moeite waard is.’⁵

Als je ooit van iemand hebt gehouden die verslaafd is, dan weet je hoe moeilijk het is om te moeten aanzien hoe ze zichzelf vernietigen. Maar zelfs als ze terugvallen, mogen we nooit de hoop opgeven. Door zijn zoenoffer weet de Heiland hoe Hij ons ‘te hulp [kan] komen naargelang [onze] zwakheden’ (Alma 7:12). ‘Met genezing onder zijn vleugels’ (3 Nephi 25:2) helpt Hij ons overeind als wij te moe zijn om verder te gaan. Hij is het die ‘ons vasthoudt en ons aanmoedigt, en weigert ons los te laten tot we veilig thuis zijn.’⁶

Dus als je net je eerste stap hebt gezet of al duizend kilometer hebt afgelegd met iemand op hun reis naar herstel, hier zijn enkele dingen die ik in de loop der jaren heb geleerd:

Help ze om situaties te vermijden die een trigger kunnen zijn.

Het maakt niet uit of het om een vriend(in), huwelijkspartner, familielid of leeftijdgenoot gaat, het is van enorm belang dat ze triggers vermijden! Als wij bijvoorbeeld met mijn moeder ergens gaan eten, vragen we altijd om een tafeltje dat ver van de bar is. Als zo’n tafeltje niet beschikbaar is, dan wachten we.
Kom voor hen op in sociale situaties.

Dat de persoon die jij hulp biedt, jou in vertrouwen heeft genomen over zijn of haar verslaving, wil nog niet zeggen dat ze die wereldkundig willen maken. In de eerste fases van het herstel kan het heel moeilijk zijn om uit te leggen, vooral aan vreemden, waarom iemand bepaalde situaties mijdt of bepaalde beslissingen neemt. Maak het in dergelijke situaties, als het gesprek stokt, eenvoudiger voor hem of haar door de situatie samen uit te leggen.
Zoek samen naar extra hulpbronnen.

Hoezeer je ook bij het herstel betrokken bent, je kunt niet alles doen. Soms heeft mijn moeder alleen een luisterend oor nodig van iemand die hetzelfde heeft doorgemaakt, iemand die haar begrijpt. En daar is niets mis mee! Professionele hulpbronnen en praatgroepen (zoals het verslavingsherstelprogramma van de kerk, herstelgroepen, verslavingsdeskundigen en gedragstherapeuten) kunnen iemand letterlijk helpen veranderen. Aarzel dus niet om de persoon die je helpt aan te moedigen om van die hulpmiddelen gebruik te maken.
Als ze vallen, help ze dan weer overeind.

Als we in een volmaakte wereld zouden leven, zouden we niet terugvallen. Maar dit is ons sterfelijk leven. Als de persoon die we helpen, terugvalt, herinner hem of haar er dan aan hoeveel hij of zij al bereikt heeft. Druk hem of haar op het hart om ‘het nooit op te geven, ook niet na verschillende malen te zijn teruggevallen, en nooit te denken dat [hij of zij] niet in staat is om zonden de rug toe te keren en verslaving te overwinnen.’⁷ Ouderling Ulisses Soares van het Quorum der Twaalf Apostelen heeft gezegd: ‘[Zij kunnen] het zich niet veroorloven om het op te geven’⁸ (en jullie ook niet). Als ze terugvallen, hoeven ze niet helemaal opnieuw te beginnen. Alle inspanningen die ze al geleverd hebben, worden niet uitgewist. Ze krijgen altijd een nieuwe kans om terug op koers te raken, om zich tot de Heiland te wenden en verder te gaan.
Blijven hopen.

Als we zien hoeveel moeite dierbaren hebben om een verslaving te overwinnen, kunnen we ons afvragen of ze ooit volledig zullen herstellen. (Geloof me, ik weet het. Ik heb dat vaker meegemaakt dan ik wil toegeven.) Zelfs Mormon vroeg: ‘En waar zult u op hopen?’ Maar hoe moeilijk het ook is, hoop ‘door de verzoening van Christus’ is altijd binnen ons bereik (Moroni 7:41).

Mijn moeder is door de jaren heen vaker teruggevallen dan ik kan tellen. Maar ik ben trots op haar dat ze nu al zes jaar geen drank heeft aangeraakt. Hoewel het me vele jaren heeft gekost om te leren hoe ik haar het best kan steunen, heb ik geleerd dat het nooit te laat is. Hoe vaak iemand ook terugvalt, geef de moed niet op. Blijf de persoon zo goed mogelijk steunen. Herstel is een levenslang proces – een reis vol tranen, overwinningen, mislukkingen en successen – dat zeker de moeite waard is.