2022
Kau Faifekau Tokoní: Ko Hono Langa e Puleʻangá ʻo Fakafou ʻi he Ngāue Tokoní mo e ʻOfá
Siulai 2022


“Kau Faifekau Tokoní: Ko Hono Langa e Puleʻangá ʻo Fakafou ʻi he Ngāue Tokoní mo e ʻOfá,” Liahona, Siulai 2022.

Kakai Lalahi Kei Talavoú

Kau Faifekau Tokoní: Ko Hono Langa e Puleʻangá ʻo Fakafou ʻi he Ngāue Tokoní mo e ʻOfá

Naʻá ku fifili pe naʻe ʻuhinga nai ʻa e ngāue fakafaifekau tokoní ko e ʻikai ke u “feʻunga.”

ʻĪmisi
tokotaha lahi kei talavou ʻoku tā valivali

ʻI he taimi naʻe fuofua ʻeke mai ai ʻe heʻeku palesiteni fakasiteikí pe te u loto fiemālie ke u ʻalu ʻo ngāue fakafaifekau, naʻá ku ʻuluaki fakakaukau, “ʻIo!”

Naʻá ku falala ʻoku ʻi ai ha ngāue ʻa e ʻEikí ke u fai, pea naʻá ku tui ʻe ʻomi ʻe he meʻa kotoa pē ʻokú Ne finangalo ke u faí ha tupulaki mo ha fiefia, koeʻuhí he naʻá Ne ʻofa ʻiate au mo fie maʻu ʻa e meʻa ʻe lelei taha maʻakú.

Ko ʻeku fakakaukau hono uá, “Ko e hā ʻa e ngāue fakafaifekau tokoni?”

Naʻe fakamatalaʻi mai ʻe heʻeku palesiteni fakasiteikí ʻa e ʻuhinga ʻo e ngāue fakafaifekau tokoní ʻi heʻemau fakataha ʻi hono ʻōfisí he Sāpate ko iá, ka naʻe ʻikai fuʻu mahino ia kiate au pe ko hono mahuʻingá, kae ʻoua kuo aʻu ki ha taimi kimui ange. ʻI he taimi ko iá naʻá ku fifili pe naʻe ʻuhinga ʻa e uiuiʻi ko ʻení ʻoku ʻi ai ha fehalaaki ʻiate au, koeʻuhí naʻe teʻeki ai ke u sio ki he taumuʻa lahi ange ʻo e ngāue fakafaifekau tokoní.

Naʻe Fie Maʻu Nai Au?

Ne maʻu hoku uiuiʻí ʻi ha māhina ʻe taha kimuʻa pea kamata ʻeku ngāue fakafaifekaú. Naʻe ʻuhinga ʻeni te u feʻiloaki mo ʻeku ongo taki faifekau ngāue tokoní, ʻalu ki ha konifelenisi ngāue fakafaifekau tokoni ʻi hoku feituʻú, pea naʻe kole mai foki ke u tataki e ako fakatahá mo ha ongo fafine kehe ʻi hoku ʻēliá kimuʻa pea vaheʻi aú.

Naʻá ku fakaʻaongaʻi ʻa e māhina ʻi he vahaʻa ʻo hono maʻu hoku uiuiʻí mo hono fakahoko ʻeku lea “fakamāvaé” (neongo naʻe ʻikai ke u ʻalu ki ha feituʻu) ke ako fekauʻaki mo e ngāue fakafaifekau tokoní mo e kau faifekau tokoni ʻoku mau feohí.

Naʻá ku ʻilo ʻi he konifelenisi ngāue fakafaifekau tokoni naʻá ku ʻalu ki aí, ʻoku ongoʻi ʻe he tokolahi ʻo e kau faifekau tokoní ʻi he fuofua taimi ʻoku uiuiʻi ai kinautolú, ʻoku ʻikai ke nau lelei feʻunga ke ngāue fakafaifekau malanga. Naʻá ku mā ʻi heʻeku manatu ki heʻeku fuofua ongo kau ki hoku uiuiʻí.

Ne faifai peá u fakatokangaʻi naʻe ʻikai ui au ki ha ngāue fakafaifekau tokoni koeʻuhí ko haʻaku taʻefeʻunga, ka koeʻuhí ko e fakahinohino ʻeni ʻa e Tamai Hēvaní maʻakú. Naʻe ʻikai ke “siʻi ange” hoku mahuʻingá ʻi he kau faifekau malangá; ka naʻá Ne fie maʻu au ke u tokoni ke langa Hono puleʻangá ʻi ha ngaahi founga tokoni kehe. Naʻá ku maʻu ha fakamoʻoni mālohi ʻoku mahuʻinga ʻa e misiona kotoa pē ki he Tamai Hēvaní mo mahuʻinga ʻi Heʻene ngāué, he ʻoku holi ʻa e kau faifekau kotoa pē ke ngāue Maʻana mo tokoni ki Heʻene fānaú.

Hili ʻeku ako, feʻiloaki mo fanongo ki he ngaahi talanoa ʻa e kau faifekau tokoni kehe ʻi hoku feituʻú, naʻá ku ʻiloʻi ko ha kau ngāue lelei mo angamāʻoniʻoni kinautolu ʻo e ʻEikí. Naʻá ku fakatokangaʻi neongo ne ʻi ai ha niʻihi ʻo kimautolu ne kiʻi ongoʻi fakaʻofaʻia pē ʻiate kimautolu ʻi he kamataʻanga ʻo ʻemau ngāue fakafaifekaú, ka ne mau aʻusia kotoa pē ʻa e aofangatuku tatau: ʻoku ʻofa ʻa e ʻEikí ʻi he kau faifekau tokoní pea ʻoku mau ʻi he feituʻu totonu ʻokú Ne finangalo ke mau ʻi aí, ʻo ako mo tupulaki lolotonga ʻemau tokoni kiate Ia, ko Hono toʻukupu ʻi he māmaní.

Founga ʻoku Langa ai ʻe he Kau Faifekau Tokoní ʻa Saioné

ʻOku fuʻu mahuʻinga ʻaupito ʻa e kau faifekaú ʻi he tafaʻaki kotoa pē ʻoku nau ngāue ai. ʻOku tau fie maʻu ha kau faifekau ʻoku nau mavahe mei honau ngaahi fāmilí mo honau ngaahi ʻapí ʻo aʻu ki ha taʻu ʻe ua ke akoʻi mo malanga ʻaki ʻa e ongoongoleleí ki māmani kotoa. Ka ʻoku tau fie maʻu foki ke langa hake ha ngaahi haʻofanga Saione ʻoku fonu ʻi he ʻofa ki he niʻihi kehé pea mo ha holi ke tokoni mo hiki hake ʻa e niʻihi ʻoku nau siʻi hifo ʻiate kinautolú. Ko e meʻa ʻeni ʻoku fai ʻe he kau faifekau tokoní. ʻOku mau langa ʻa Saione ʻaki hono faʻu ha ʻulungaanga ʻo e ʻofa mo e tokoni. ʻOku faʻu ai heni ha ngaahi haʻofanga loto-lelei, angatonu mo langaki moʻui maʻá e mēmipa kotoa ʻo e Siasi ʻo Sīsū Kalaisi ʻo e Kau Māʻoniʻoni ʻi he Ngaahi ʻAho Kimui Ní—ʻa ia ko ha kau mēmipa tuʻuloa, ului foʻou, mēmipa kotoa pē.

Kuo tokoniʻi au ʻe heʻeku ngāue fakafaifekau tokoni ʻi he ngaahi makasini ʻa e Siasí, ke u ʻiloʻi ʻa hono tāpuekina moʻoni aú. Kuó u lava ʻo fakaʻaongaʻi ʻa e meʻa kuó u ako fekauʻaki mo hoku ngaahi faingataʻaʻia ʻi heʻeku moʻuí, ke tokoni ʻi hono hiki hake ʻa e niʻihi kehe ʻoku faingataʻaʻiá. Kuó u feinga ke vahevahe ʻeku ngaahi aʻusiá mo e niʻihi kehé pea ʻi heʻeku fai iá, ʻoku ou fakalotolahiʻi ai e niʻihi kehé ke vahevahe ʻenau ngaahi aʻusiá. ʻOku mahuʻinga ʻa e fānau kotoa pē ʻa e ʻOtuá. Kuo tokoniʻi au ʻe heʻeku ngāue fakafaifekau tokoní ke nau maʻu ha ʻaloʻofa lahi ange pea malava ai ke u ʻofa ʻiate kinautolu ʻi heʻetau faifeinga ke haʻu fakataha kia Kalaisí.

ʻOku fakaʻaongaʻi ʻe he kau faifekau ngāue tokoní honau taimí mo e iví ki hono fokotuʻu ʻo Saione ʻi ha ngaahi founga kehekehe kae ʻaonga lahi. ʻOku tokoni ha niʻihi ki he tokoni fakatuʻasinó ʻi he ngaahi feituʻu hangē ko Uelofea Sikueá pe tauhiʻanga meʻatokoni fakalotofonuá. ʻOku ʻi ai ha kau faifekau tokoni ʻoku nau fakamatamataleleiʻi ʻa e kelekele ʻo e temipalé pea nau hoko ko e kau ngāue ouau ʻi he temipalé. ʻOku tokoni ha niʻihi ke tufa ʻa e meʻakaí ki he fānau ʻoku ʻikai ke nau maʻu ha meʻa ʻi he ʻosi ʻa e akó pea tokoniʻi kinautolu ʻaki hono langa hake kinautolú. ʻOku tokoni e niʻihi ke vahevahe ʻa e ongoongoleleí mo fakamālohia ʻa e kau mēmipa kuo nau ʻosi maʻu iá. ʻOku ʻi ai foki mo ha kau faifekau ʻoku nau tokoni ke tokangaʻi e faʻahinga kehekehe ʻo e ngaahi meʻalele ngāue ʻa e Siasí.

ʻĪmisi
tangata ʻoku ngāue ʻi ha kā

ʻOku toe ngāue foki ʻa e kau faifekau tokoní ʻi ha ngaahi founga kehe hangē ko hono ʻai ha ngaahi fakaʻilonga ki he kau pīsopé ʻi he ngaahi fale ʻo e Siasí, ngāue mo e fale faʻu heleʻuhila ʻa e Siasí, mo fakamaʻa ha ngaahi meʻa lahi, ke maluʻi ʻa e tokotaha kotoa pē ʻi he lotolotonga ʻo e COVID-19. Neongo pe ko e hā hotau ngaahi fatongiá, ʻoku tau tokoni ke langa ʻa Saione ʻaki hono fakatupulaki ha ʻātakai ʻo e ʻofa mo e ngāue taʻesiokita.

ʻOku kau kotoa ʻa kimautolu kau faifekaú ʻi he ako folofola fakaʻahó, akoʻi e ngaahi lēsoní, ʻalu ki he ngaahi lēsoní mo e fakataha alēlea fakavahé, pea fefakamālohiaʻaki mo langaki hake ʻa e tokotaha kotoa pē ʻoku tau feohí, ʻo tatau ai pē pe ko e konga ia ʻo ʻemau ngaahi ngāue kuo vahe maí pe ʻikai.

Ko e taha ʻo e ngaahi meʻa mahuʻinga taha ʻoku ou faí, ʻoku siʻi ange ʻene felāveʻi mo e ngāue tonu ne vahe kiate aú ke u ngāue fakataha mo e timi kakai lalahi kei talavou ʻoku nau tokangaʻi e ngaahi meʻa ki he ngaahi makasini ʻo e Siasí, ka ʻoku felāveʻi lahi ange ia mo e kau faifekau kehe ʻi hoku kulupú ʻi he Temipale Sikueá. ʻOku ou tokoni ʻaki ʻeku fakapapauʻi ʻoku nau ongoʻi ʻoku fakatokangaʻi mo fanongoa kinautolu pea ke nau ʻiloʻi ʻoku ou ʻofa ʻiate kinautolu pea ʻoku ʻi ai honau ʻaonga.

ʻIkai ko e meʻa ia ʻoku fai ʻe he kau faifekau kotoa pē? ʻIkai ʻoku fakapapauʻi ʻe he kau faifekau kotoa pē ki he taha kotoa he māmaní, ʻoku ʻi ai ha feituʻu mahuʻinga mo fakafoʻituitui heni ʻi he puleʻanga ʻo e ʻOtuá, maʻa ʻEne fānaú kotoa? ʻOku tokoni ʻa e kau faifekau malangá ke akoʻi ki he māmaní, ʻoku ʻi māmani ʻa e puleʻanga ʻo e ʻOtuá, pea ʻoku tokoni ʻa e kau faifekau tokoní ke ʻiloʻi ʻe he niʻihi kehé ʻa e fōtunga totonu ʻo e puleʻanga ko iá ʻi heʻetau teuteu ki he Hāʻele ʻAnga Ua Mai ʻa e Fakamoʻuí—ko ha feituʻu ʻoku tafoki ai hotau lotó ki he niʻihi kehé, ʻoku tau tokoni taʻeveiveiua, pea ʻoku tau tokoni ai ki he niʻihi kehé ke nau ʻilo ʻoku ʻi ai honau mahuʻinga.

Ko e Tokoni ʻo Hangē ko e Fakamoʻuí—ʻaki Hono Tokoniʻi e Tokotahá

Neongo pe ko fē ha feituʻu pe ʻoku founga fēfē ʻetau ngāue tokoní, ka ʻoku ʻi ai ha meʻa ʻe taha ʻoku fai ʻe he kau faifekaú kotoa—ʻoku nau ngāue ʻo hangē ko ia ne fai ʻe Sīsū Kalaisí, ʻaki ʻa e ngāue fakaetauhi ki he tokotahá.

Makehe mei hono fakakakato e ngaahi ngāue ne takitaha vahe kimautolu ki aí, “ko ʻetau taumuʻá ke tokoniʻi ʻa e niʻihi kehé ke nau haʻu kia Kalaisi ʻaki hoʻo tokoniʻi kinautolu ʻo hangē ko ia naʻe mei fai ʻe he Fakamoʻuí. ʻOku tau tokoni loto fiemālie ʻi ha ngaahi kautaha ʻofa, ngaahi me‘a faka-Siasi, pea ʻi loto ʻi he koló. Te tau ngāue ʻi Hono huafá ki ha taha, ʻo hangē ko ia naʻá Ne fakahokó, ʻo fakahaaʻi ʻEne angaʻofá.”1

ʻOku fakamahuʻingaʻi ʻe he kau faifekau tokoní ʻa e ngaahi lea ʻi heʻetau taumuʻá koeʻuhí ʻoku mau ʻilo ʻoku tokoniʻi fakafoʻituitui kimautolu ʻe he Fakamoʻuí pea kuo mau ongoʻi ʻEne angaʻofá. Kuó u ongoʻi e angaʻofa ʻa e Fakamoʻuí ʻi heʻeku ngāue fakafaifekaú ʻi he fakaʻau ke u ʻiloʻi lelei ange Iá, ʻi hono fakamaʻamaʻa hoku ngaahi faingataʻaʻiá, ʻi hono fakamālohia ʻeku fakamoʻoní, pea ʻi hono ʻofeina mo hiki hake au ʻe he kau faifekau ne mau feohí.

ʻOku feinga ʻa e kau faifekau tokoní ke vahevahe ʻa e angaʻofa ʻa Kalaisí ki he tokotaha kotoa pē ʻoku nau feohí, pea ʻoku mau fakatapui ʻemau moʻuí ke fai ia ʻi he vahaʻa taimi kotoa ʻo ʻemau ngāue fakafaifekaú—pea ʻi he toenga ʻo ʻemau moʻuí.

Paaki