2023
ʻOku Founga Fēfē Nai ʻa Hoʻo Talanoa fekauʻaki mo e Temipalé?
Nōvema 2023


ʻOku Founga Fēfē Nai ʻa Hoʻo Talanoa fekauʻaki mo e Temipalé?

ʻOku mahuʻinga ʻa e founga ʻoku tau aleaʻi ai ʻa e temipalé.

ʻĪmisi
kakai lalahi kei talavou ʻoku lue mo malimali ʻi tuʻa ʻi he temipalé

ʻOku ou manatuʻi ʻeku fiefia ke maʻu hoku ʻenitaumení ʻi he taimi naʻá ku teuteu ai ke ʻalu ʻo ngāue fakafaifekaú. ʻOku ou manatuʻi foki ʻa e liliu ʻeku vēkeveke ko iá ki he loto-hohaʻá mo e puputuʻú hili hano ʻomi ʻe ha kau mēmipa ʻe niʻihi ʻo e fāmilí ha ngaahi fakatokanga fakatupu veiveiua fekauʻaki mo e fuofua taimi ʻo e hū ʻi he temipalé.

Naʻá ku ʻiloʻi naʻa nau loto-maʻa pē ʻi he feinga ke tokoniʻi au ke u maʻu ha aʻusia leleí. Ka ʻoku ou fakaʻamu naʻe tokoni ʻa e kakaí ke teuteuʻi au ki he temipalé ʻi ha ngaahi founga langaki moʻui mo tonu, kae ʻoua ʻe tokanga taha pē ki hono fakatokanga mai ʻa e ʻikai ke u maheni mo e temipalé.

ʻI he fakakaukau ko iá, ko ha meʻa ʻeni ʻe fā ke fakakaukau ki ai ʻi hoʻo talanoa mo e niʻihi ʻoku teuteu ke nau fuofua hū ʻi he temipalé:

1. Tokanga Taha ki he Ngaahi Moʻoní kae ʻikai ko e Ngaahi Fakakaukaú

Ko ha fuofua taimi ʻoku ʻalu ai ha taha ʻoku tau ʻofa ai ki he temipalé, ʻoku fakanatula pē ʻetau fakaʻamu ke vahevahe ʻetau ngaahi aʻusiá mo ia. Ka ʻoku fiemaʻu ke tau fakapapauʻi ko e meʻa ʻoku tau vahevahé ʻoku fakatefito ia ʻi he ngaahi moʻoni ʻo e ongoongoleleí kae ʻikai ko e fakakaukau pē ʻatautolú.

ʻOku fakaʻatā ʻe he fakamatala tonú ʻa e niʻihi ʻoku tau ʻofa aí ke nau tokanga taha ki he Fakamoʻuí kae ʻoua naʻa takihalaʻi ke nau ongoʻi ha faʻahinga meʻa ʻoku kehe fekauʻaki mo ʻenau ngaahi aʻusia ʻi he temipalé. Naʻe pehē ʻe Palesiteni Lāsolo M. Nalesoni, “ʻOku tuʻunga ʻa e ueʻi fakalaumālie leleí ʻi he fakamatala leleí.”1

Te ke lava ʻo vahevahe ʻa e fakamatala tonú (pea naʻa mo e ʻū tā!) fekauʻaki mo e temipalé mei he kalasi teuteu ki he temipalé, ko e folofolá, mo e temples.ChurchofJesusChrist.org. Mahalo te tau manavasiʻi ʻi he taimi ʻe niʻihi fekauʻaki mo e meʻa ke vahevahé, ka ʻi heʻetau tafoki ki he ngaahi maʻuʻanga tokoní kae ʻikai ko ʻetau ngaahi fakakaukaú, ʻoku ʻikai fiemaʻu ia ke tau hohaʻa ki hono vahevahe ʻo fuʻu tōtuʻá.

ʻI heʻetau ʻave ʻa e fakamatala totonu fekauʻaki mo e temipalé, ʻoku tau ʻoatu ai ha fakakaukau mahino ange fekauʻaki mo e temipalé. ʻOku faʻa nofotaha ʻa e ngaahi fakakaukaú ʻi he ngaahi ongo mo e ngaahi aʻusia kuo tau maʻú, ka ʻoku fakatefito ʻa e fakamatala ʻo e ongoongoleleí ʻi hono fakaʻatā ʻa e taha ʻokú ke ʻofa aí ke ne maʻu haʻane aʻusia pē ʻaʻana ʻi he temipalé.

2. Fakakaukau ki he Ngaahi Lea ʻOkú Ke Fakaʻaongaʻí

Ko e hā ha ngaahi fakamatala ʻo e temipalé ʻokú ke manatuʻi lelei? Hangē ko ʻení, naʻe pehē ʻe Palesiteni Nalesoni, “Ko e temipale kotoa pē ko ha maʻuʻanga tokoni ia ʻo e maama mo e ʻamanaki lelei.”2

Te tau lava ʻo fili ʻa e ngaahi lea te ne ʻomi ha ʻamanaki lelei mo ha fakamaama kiate kinautolu ʻoku tau ʻofa aí ʻa ia ʻoku nau teuteu atu ki heʻenau aʻusia ʻi he temipalé. Te tau lava ʻo fakaʻehiʻehi mei he ngaahi fakamatala tukuhifo ʻo e temipalé (hangē ko e “faikehe” pe “ngali kehe”), pea te tau lava ʻo fili ke fakaʻaongaʻi ‘a e ngaahi fakamatala lelei ‘oku fakatefito ʻia Kalaisí (hangē ko e “nongá” mo e “ʻamanaki leleí”).

ʻOku ʻaonga kiate au ʻeku fakakaukau ki he ʻū tā fakaʻofoʻofa ʻo e loto temipalé kuó u mamata aí, pea ʻoku ou faʻa vahevahe ʻa e ʻū tā ko iá mo hoku ngaahi kaungāmeʻá pe kau mēmipa ʻo e fāmilí ʻoku nau teuteu ke hū he temipalé.3 Ko e hā ha ngaahi ongo mo ha ngaahi lea ʻokú ke fakakaukau ki ai ʻi hoʻo sio ki he ʻū tā ko iá? Feinga ke ke fakalotolahi ʻi he founga hoʻo lea fekauʻaki mo e temipalé.

3. Kumi ʻa e Ngaahi Talí mei he Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni ʻo e Ongoongoleleí

Tuʻunga ʻi heʻetau ʻofa mo e fakaʻapaʻapa lahi ki he temipalé, ʻe faingofua pē haʻatau ongoʻi manavasiʻi ke talanoa fekauʻaki mo ia. Te tau lava ʻo hohaʻa mo fifili pe ko e hā ʻa e meʻa ʻoku sai ke lea ʻakí. ʻOku ou ʻilo naʻá ku fihia ʻi he taufatungamotuʻa ʻo hono talaange ki hoku ngaahi kaungāmeʻa mo e kau mēmipa ʻo e fāmilí naʻa nau fieʻiló ʻoku ʻikai ke tau lava ʻo talanoa ki he meʻa ʻoku hoko ʻi he temipalé.

Ka neongo ia, ʻi heʻeku ngāue mo ako lahi ange fekauʻaki mo e temipalé, naʻá ku ʻilo ai te tau lava ʻo vahevahe ha meʻa lahi ange ʻi he meʻa naʻá ku ʻiloʻí!4

Hangē ko ʻení, te tau lava ʻo vahevahe “ko e ʻenitaumení ko ha ʻmeʻaʻofa’ ia.”5 Ko e ʻenitaumeni fakatemipalé ko ha meʻaʻofa ia ʻo e ngaahi tāpuaki toputapu mei he ʻOtuá kiate kitautolu takitaha, pea ʻoku kau ʻi he niʻihi ʻo e ngaahi tāpuaki ko iá ʻa e:

  1. “ʻIlo lahi ange ki he ngaahi taumuʻa mo e ngaahi akonaki ʻa e ʻEikí.

  2. Mālohi ke fai e meʻa kotoa ʻoku finangalo ʻa e ʻOtuá ke tau faí.

  3. Fakahinohino mo e maluʻi fakalangi ʻi heʻetau tokoni ki he ʻEikí, ki hotau ngaahi fāmilí, mo e niʻihi kehé.

  4. ʻAmanaki lelei, fiemālie, mo e melino lahi ange.

  5. Ngaahi tāpuaki kuo talaʻofa mai ʻi he taimí ni mo e taʻengatá.”6

Te tau lava foki ʻo talanoa fekauʻaki mo e ngaahi fuakava ʻoku tau fai ʻi he temipalé. Ko e meʻa fakaʻofoʻofa fekauʻaki mo e temipalé ko ʻene fakaʻatā ke tau ofi ange ki he ʻOtuá mo fakamālohia hotau vā fetuʻutaki mo Iá ʻaki hono fai ha ngaahi palōmesi lahi ange mo Ia. Ko e ngaahi fuakava ko ʻení ko e:

  • “Fono ʻo e Talangofuá, ʻa ia ʻoku kau ai ʻa e faifeinga ke tauhi ʻa e ngaahi fekau ʻa e ʻOtuá.

  • Fono ʻo e Feilaulaú, ʻa ia ko hono ʻuhingá ke fai ʻa e meʻa kotoa te tau lavá ke tokoni ki he ngāue ʻa e ‘Eikí pea fakatomala ʻi he loto-mafesifesi mo e laumālie fakatomala.

  • Fono ‘o e Ongoongoleleí, ʻa ia ko e fono māʻolunga angé naʻá Ne ako‘i ʻi he lolotonga ʻEne ‘i māmaní.

  • Fono ʻo e Angama‘á, ʻa ia ko e ʻuhingá ke tau toki fetuʻutaki fakasekisuale pē mo e tokotaha ʻoku tau mali mo ia ʻi he founga totonu mo fakalao ʻo fakatatau mo e fono ʻa e ʻOtuá.

  • Fono ʻo e Fakatapuí, ‘a ia ko e ‘uhingá ke fakatapui hotau taimí, ngaahi talēnití mo e meʻa kotoa pē kuo tāpuekina ʻaki kitautolu ʻe he ‘Eikí ki hono langa hake ʻo e Siasi ‘o Sīsū Kalaisí ʻi he māmaní.”7

ʻI heʻetau vahevahe ha ngaahi pōpoaki lelei fekauʻaki mo e temipalé, ʻoku tau tokoni ai ki he niʻihi ʻoku tau ʻofa aí ke nau ongoʻi ʻoku talitali lelei ange kinautolu pea nau mateuteu ange ki heʻenau fuofua hū ʻi he temipalé. Te tau lava ʻo tokoni ke nau hanganaki atu ke fakaloloto honau vā fetuʻutaki mo Sīsū Kalaisí ʻo fakafou ʻi he ngaahi fuakava ʻo e temipalé.

4. Vahevahe ʻa e Ngaahi Aʻusia Leleí

Ko e meʻa naʻá ku ako lahi taha fekauʻaki mo e temipalé ko e ʻikai ko ha meʻa foʻou ʻa e fakamatala totonú ia. Ko hono moʻoní, ko e lahi taha ʻo e fakamatala mo e ngaahi tāpuaki ʻoku tau maʻu ʻi he temipalé, ʻoku meimei tatau ia mo e meʻa ʻoku akoʻi kiate kitautolu ʻi he ongoongoleleí ʻi he ʻaho kotoa pē.

Kuó u ako mei he ngaahi meʻa kuó u aʻusiá, ko e manavasiʻí ʻoku ʻikai mei he ʻEikí ia. ʻI he taimi ʻoku tau fakaʻehiʻehi ai mei he talanoa fekauʻaki mo e temipalé pe feinga ke talanoa kau ki ai ʻaki ha ngaahi fakatokanga fakatupu veiveiua pe loto-hohaʻá, ʻoku maʻu leva ʻe he filí ha mālohi lahi ange ke ne fakahalaki ʻa e fakaʻofoʻofa ʻo e temipalé. Te tau lava ʻo vahevahe ʻa e ngaahi aʻusia lelei ʻoku tau maʻu ʻi heʻetau ʻalu ki he temipalé kae ʻoua ʻe fakavave ke fakangata ʻa e talanoá ʻaki haʻatau pehē, “Toutou foki pē ki ai pea ʻe fakaʻau pē ke lelei ange.”

ʻI he taimi ʻoku tau manavasiʻi ai ke tali ha ngaahi fehuʻi fekauʻaki mo e temipalé, ʻe lava ke hoko ia ko ha fakaafe mei he ʻEikí ke tau ako lahi ange fekauʻaki mo e temipalé. ʻE ʻikai ngata pē ʻi he hoko ʻeni ke ne tāpuekina ai kitautolú ka te ne faitāpuekina foki mo e niʻihi kehe ʻoku tau feohí. Naʻe fakataumuʻa ʻa e ʻEikí ke hoko ʻa e temipalé ko ha tāpuaki kiate kitautolu, kae ʻikai ko ha meʻa ke tau ilifia ai.

Manatuʻi ʻa e ngaahi lea ʻa Palesiteni Nalesoní: “ʻI hono fakahoko ʻo e ngaahi fuakavá mo maʻu ʻa e ngaahi ouau mahuʻinga ʻi he temipalé, pehē ki he fekumi ke ofi ange kiate Ia ʻi aí, ʻe tāpuekina hoʻomou moʻuí ʻi ha ngaahi founga he ʻikai lava ʻi ha toe sīpinga moihū kehe.”8 Pea ko e lahi ange ʻetau lea lelei fekauʻaki mo e fale ʻo e ʻEikí, ko e lahi ange ia ʻetau fetokoniʻaki mo e niʻihi kehé ke toe foki [ki he temipalé] pea fakaafeʻi ʻa e ngaahi tāpuaki ko iá ki heʻetau moʻuí.

Paaki