Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au
Te u tokoniʻi fēfē ʻa e niʻihi kehé ke nau maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí?


Fatongia ki he ʻOtuá

Te u tokoniʻi fēfē ʻa e niʻihi kehé ke nau maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakalelei ʻa e Fakamoʻuí?

ʻI hono teuteuʻi mo tāpuakiʻi ʻe he kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ʻa e sākalamēnití, ʻoku nau tokoni ai ki he kāingalotu ʻo e Siasí ke fakafoʻou e mālohi faifakamaʻa ʻo e Fakaleleí ʻi heʻenau moʻuí.

Teuteuʻi fakalaumālie koe

Ko e hā hoʻo ongó ʻi he taimi naʻá ke teuteuʻi ai, tāpuakiʻi, pe maʻu ʻa e sākalamēnití? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai e sākalamēnití kiate koé?

Ko e hā e fakakaukau ʻa e kau talavoú ki he ouau ʻo e sākalamēnití? Ko e hā ʻe lava ke nau fai ke toe lelei ange ai ʻenau teuteu ki hono tāpuakiʻi ʻo e sākalamēnití? Ko e hā e meʻa te ke loto ke mahino kiate kinautolu fekauʻaki mo honau fatongiá? Ko e hā ha ngaahi founga kehe ʻe tokoni ai e kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ki he niʻihi kehé ke nau maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakaleleí?

Ko e hā ha ngaahi potufolofola mo ha ngaahi lea ʻe lava ʻo tokoni ke mahino ki he kau talavoú ʻa honau fatongia ki hono tokoniʻi e niʻihi kehé ke nau maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakaleleí?

Luke 22:19–20; 3 Nīfai 18:1–11 (Naʻe kamata ʻe Sīsū Kalaisi ʻa e sākalamēnití)

T&F 20:76–79 (ʻOku tāpuakiʻi e sākalamēnití ʻe he kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné)

T&F 38:42 (Kuo pau ke moʻui taau e kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí ke fakahoko e ngaahi ouaú)

ʻOpataia 1:21 (Te tau hoko ko e kau fakamoʻui ʻi he Moʻunga ko Saioné).

Boyd K. Packer, “Ko e Fakaleleí,” Ensign pe Liahona, Nōvema 2012, 75–78

Sākalamēnití,” Tuʻu Maʻu ʻi he Tuí (2004), 177–79

“Ko e Hoko Ko ha Kau Fai-fakamoʻui ʻi he Moʻunga ko Saioné,” Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita (2011), 543–54

Vitiō: “Ko e Lakanga Fakataulaʻeiki Fakaʻeiʻeikí,” “Fakamāʻoniʻoniʻi Kimoutolu”

Ko e faiako ‘i he founga ‘a e Fakamo‘uí

Naʻe hoko e Fakamoʻuí ko e sīpinga mo e faiako maʻa ʻEne kau ākongá ʻi he tūkunga kotoa pē. Naʻá Ne akoʻi e lotú kiate kinautolu ʻaki ʻEne lotu mo kinautolu. Naʻá Ne akoʻi kinautolu ke nau ʻofa mo tokoni, ʻaki ʻEne ʻofa mo tauhi kiate kinautolú. Te ke hoko fēfē ko ha sīpinga ʻo e ngaahi tefitoʻi moʻoni ʻokú ke akoʻí?

Tuku ke taki e kau talavoú

ʻE tataki e fakataha fakakōlomú ʻe ha mēmipa ʻo e kau palesitenisī fakakōlomú. Te ne tataki e kau talavoú ʻi he fealēleaʻaki fakataha ʻo kau ki he pisinisi ʻa e kōlomú, akoʻi kinautolu ʻi honau ngaahi fatongia ʻo e lakanga fakataulaʻeikí (mei he folofolá pea mo e tohi Fatongia ki he ʻOtuá), pea mo fakaafeʻi ha ʻetivaisa pe mēmipa kehe ʻo e kōlomú ke ne akoʻi ha lēsoni ʻo e ongoongoleleí. ʻE lava ke ne teuteu ʻaki ʻene fakafonu e ʻasenita ʻo e fakataha fakakōlomú lolotonga e fakataha ʻa e kau palesitenisií.

Kamata ʻa e akó

Filifili mei he ngaahi fakakaukau ko ʻení pe ko haʻo fakakaukau ʻaʻau ke toe fakamanatu e tokāteline mei he lēsoni he uike kuo ʻosí mo fakafeʻiloaki ʻaki e lēsoni he uike ní:

  • Kole ki he kau talavoú ke vahevahe ha meʻa ʻoku nau manatuʻi mei he lēsoni ʻo e uike kuo ʻosí. Ko e hā haʻanau ngaahi fehuʻi ʻoku kei toe? ʻOku fēfē ʻenau moʻui ʻaki ʻa e meʻa ʻoku nau akó?

  • Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kōlomú ke lisi he palakipoé ʻenau ngaahi tali ki he fehuʻi “ ʻOku ou tokoniʻi fēfē nai ʻa e niʻihi kehé ke nau maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakaleleí?”

Ako fakataha

Ko e taumuʻa ʻo e lēsoni ko ʻení ke tokoniʻi e talavou takitaha ke mahino kiate ia ʻa e hanga ʻe heʻene fakahoko hono ngaahi fatongia ʻi he lakanga fakataulaʻeikí ʻo tokoniʻi e kakai kehé ke nau maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakaleleí. ʻOku totonu ke hoko ko e konga pē ʻo e lēsoni ko ʻení hano fakahoko ʻe he kau mēmipa ʻo e kōlomú ha palani ʻi heʻenau ngaahi tohi Fatongia ki he ʻOtuá ke fakahoko e ngaahi ouau ʻo e lakanga fakataulaʻeikí ʻi ha ʻulungaanga ʻapasia. Kimuʻa pea fai e fakataha fakakōlomú, fakaafeʻi e kau talavoú ke nau ō mai ki he lotú mo ʻenau tohi Fatongia ki he ʻOtuá. Fakaafeʻi kinautolu ʻi he ngaahi fakataha fakakōlomu he kahaʻú ke nau vahevahe e ngaahi meʻa ʻoku nau aʻusia ʻi heʻenau fakahoko ʻenau ngaahi palaní.

  • Fakaafeʻi ha mēmipa ʻo e kōlomú ke ne fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo e Fakamoʻuí ʻokú ne tāpuakiʻi e sākalamēnití (vakai,Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí,54). Kole ange ke ne fakamatala ki he feituʻu ʻoku hoko aí, meʻa ʻoku hoko he fakatātaá, mo hono fakafofongaʻi ʻe he kau maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ʻa Sīsū Kalaisi ʻi heʻenau tāpuakiʻi e sākalamēnití he ʻaho ní. ʻEke ki he kau talavoú pe ko e hā ʻa e ongo ʻoku nau maʻu ʻi heʻenau teuteuʻi mo tāpuakiʻi e sākalamēnití.

  • Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau lau tautau toko ua e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 20:76–79, Luke 22:19–20, mo e 3 Nīfai 18:1–11. Kole ke nau aleaʻi pe ko e hā ʻoku fakafofongaʻi ʻe he maá mo e vaí ʻi he sākalamēnití pea ko hai ʻoku fakafofongaʻi ʻe he kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí lolotonga ʻenau teuteuʻi mo tāpuakiʻi e sākalamēnití (vakai, Fatongia ki he ʻOtuá,24). Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau kumi he konga ko e “Ngāueʻí” ʻi heʻenau tohi Fatongia ki he ʻOtuá (peesi 25, 49, pe 73) pea faʻu ha ngaahi palani ʻo makatuʻunga ʻi he meʻa kuo nau aleaʻí. Poupouʻi ke nau fai e ongo fehuʻí ni ki heʻenau mātuʻá pe ki ha taki: Ko e hā ʻene ʻuhinga kiate koe ʻa e ouau ʻo e sākalamēnití? Ko e hā ha tokoni te u lava o fai ʻi heʻeku hoko ko e tokotaha maʻu Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné ke toe mahuʻinga mālie ange kiate koe hoʻo maʻu e sākalamēnití? Fakaafeʻi e kau mēmipa ʻo e kōlomú ke nau vahevahe ʻi he ngaahi fakataha fakakōlomu he kahaʻú e ngaahi meʻa ʻoku nau aʻusia ʻi heʻenau fakahoko ʻenau ngaahi palaní.

  • Lau fakakōlomu ʻa e Tokāteline mo e Ngaahi Fuakava 38:42 pea aleaʻi pe ʻoku kaunga fēfē ʻa e vēsí ni kiate kinautolu ʻoku fua ʻa e “ngaahi ipu” ʻoku ʻi ai e ngaahi fakataipe ʻo e Fakaleleí (vakai, Fatongia ki he ʻOtuá,48). Huluʻi ha taha ʻo e ngaahi vitiō ʻoku ʻoatu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení, pea kole ki he kau talavoú ke nau kumi ha ngaahi ʻuhinga ʻoku fie maʻu ai ke nau maʻa kae lava ke nau ngāue ʻaki ʻa e lakanga fakataulaʻeikí. Fakaafeʻi ke nau kumi he konga ko e “Ngāueʻí” ʻi heʻenau tohi Fatongia ki he ʻOtua (peesi 25, 49, pe 73) pea faʻu ha ngaahi palani ʻo makatuʻunga ʻi he meʻa kuo nau akó.

  • Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau lau ʻa e ongo lotu tāpuakiʻi ʻo e sākalamēnití, kumi e ngaahi fuakava ʻi he ongo lotú ni, pea fakamatalaʻi honau ʻuhingá. Ko e hā e ngaahi lea ʻoku hā mahino mai kiate kinautolú? (vakai, Fatongia ki he ʻOtuá,72). ʻOku uesia fēfē ʻe he tōʻonga mo e ʻulungaanga ʻo kinautolu ʻoku nau tāpuakiʻi e sākalamēnití ʻa e meʻa ʻoku aʻusia ʻe he kāingalotú? Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau kumi he konga ko e “Ngāueʻí” ʻi heʻenau tohi Fatongia ki he ʻOtuá (peesi 25, 49, pe 73) pea faʻu ha ngaahi palani ʻo makatuʻunga ʻi he meʻa kuo nau akó.

  • Fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo ha kui ne mate teʻeki ke ne maʻu e ngaahi ouau fakatemipalé, pe fakaafeʻi e kau talavoú ke nau ʻomi ha ngaahi fakatātā ʻo ʻenau ngaahi kuí ke fakaʻaliʻali. Kole ki he kau talavoú ke nau aleaʻi e founga te nau tokoniʻi ai kinautolu ne maté ke nau maʻu e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakaleleí. Tuku ke ako ʻe he kau talavoú e palakalafi ʻoku kamataʻaki e “Ka ʻe anga fēfē haʻanau hoko ko ha kau fai-fakamoʻui ʻi he Moʻunga ko Saioné?” mei he Vahe 41 ʻo e Ngaahi Akonaki ʻa e Kau Palesiteni ʻo e Siasí: Siosefa Sāmita (2011). Aleaʻi e ʻuhinga ʻo e hoko ko ha fai-fakamoʻui he Moʻunga ko Saioné. Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau vahevahe haʻanau faʻahinga aʻusia ne nau hoko ai ko ha kau fai-fakamoʻui ʻi he Moʻunga ko Saioné.

  • ʻOmi ki he fakataha fakakōlomú ha meʻa ʻokú ne fakafofongaʻi ʻa e māmá (hangē ko ha foʻi ʻuhila pe ha kasa). Fakaafeʻi e kau talavoú ke nau fakakaukau ki he ʻuhinga ʻo e hoko ko ha maama ki he niʻihi kehé lolotonga hoʻo vahevahe ange ʻa e talanoa ʻi he kamataʻanga ʻo e lea ʻa Palesiteni Boyd K. Packer “Ko e Fakaleleí.” Kole ki he kau talavoú ke vahevahe mai ʻenau fakakaukaú ki he founga ʻe lava ke tau hangē ai ko e “maama ʻi laló” ki ha taha ʻoku faingataʻaʻia. ʻOku tau hoko fēfē ko ha maama ʻi lalo ʻi he taimi ʻoku tau fakahoko ai hotau ngaahi fatongia ʻo e lakanga fakataulaʻeikí?

Kole ki he kau talavoú ke nau vahevahe e meʻa kuo nau ako he ʻaho ní. ʻOku mahino nai kiate kinautolu e anga ʻenau tokoni ke maʻu ʻe he niʻihi kehé e ngaahi tāpuaki ʻo e Fakaleleí, ʻi heʻenau hoko ko e kau maʻu lakanga fakataulaʻeikí? Ko e hā ʻenau ngaahi ongó? ʻOku toe ʻi ai nai haʻanau ngaahi fehuʻi kehe? ʻE ʻaonga nai ke toe fakamoleki ha taimi lahi ange ʻi he tokāteliné ni?

Ngaahi palani ki he Fatongia ki he ʻOtuá

Tuku ha taimi maʻá e kau talavoú he ʻosi ʻa e fakataha fakakōlomú ke faʻu ʻenau palaní ʻi heʻenau tohi Fatongia ki he ʻOtuá pe ʻi he polokalama ʻinitaneti ʻo e Fatongia ki he ʻOtuá. ʻOku fakatāutaha e ngaahi palani ko ʻení, ka ʻe lava e kau mēmipa ʻo e kōlomú ʻo fetokoniʻaki ʻi hono fokotuʻu mai ha ngaahi fakakaukau ki heʻenau palaní.

Fakaafeʻi ke ngāue

ʻE fakaʻosi e fakatahá ʻe he mēmipa ʻo e kau palesitenisī fakakōlomu ʻokú ne tatakí. ʻE lava ke ne:

  • Vaheahe ʻa e palani naʻá ne hiki ʻi heʻene tohi Fatongia ki he ʻOtuá mo ʻene tukupā ke fakahoko iá.

  • Aleaʻi e founga ʻe lava ke ʻave ai ʻe he kau mēmipa ʻo e kōlomú ʻa e sākalamēnití kiate kinautolu he ʻikai lava mai ki he lotú (ʻo fakatatau mo e fakahinohino ʻa e pīsopé).

Paaki