Wat is waarheid?

Dieter F. Uchtdorf

van het Eerste Presidium

Afbeelding

Geliefde broeders en zusters, jonge vrienden en vriendinnen, ik ben dankbaar voor de eer om vandaag bij jullie te zijn. Ik word altijd vrolijk als er jongvolwassenen van de kerk om me heen zijn. En het inspireert me als jullie zingen: ‘Laat Zion in haar pracht opstaan.’ Jullie wonen overal ter wereld en vertegenwoordigen heel mooi de toekomst en kracht van de kerk. Omdat jullie rechtschapen verlangens hebben en toegewijd de Heiland willen volgen, gaat deze kerk een stralende toekomst tegemoet.

Ik breng jullie de liefde en zegen over van president Thomas S. Monson. Het Eerste Presidium bidt vaak voor jullie. We vragen de Heer altijd om jullie te zegenen, te behouden en te leiden.

De blinde mannen en de olifant

Meer dan honderd jaar geleden schreef een Amerikaanse dichter een gedicht over een oude gelijkenis. In het eerste vers van het gedicht staat:

Zes mannen uit India,
op leren sterk gezind,
gingen naar de olifant
(maar allen waren zij blind),
zodat eenieder door observatie
voldoening vindt.

Ieder van de zes reizigers in het gedicht pakt een ander deel van de olifant vast en vertelt aan de anderen wat hij heeft ontdekt.

Een van de mannen vindt een poot van de olifant, en beschrijft die als rond en ruw als een boom. Een andere man betast de slagtand en zegt dat de olifant op een speer lijkt. De derde grijpt de staart vast en houdt vol dat de olifant op een touw lijkt. De vierde ontdekt de slurf en blijft erbij dat de olifant net een grote slang is.

Ze spreken allemaal de waarheid.

En omdat ze het zelf hebben waargenomen, houden ze allemaal vol dat ze het beter weten.

Het gedicht eindigt als volgt:

Dus werd er door deze Indiërs
getierd en geraasd,
ieder met een sterke mening,
sterk, en koppig haast,
en hoewel ze allen deels gelijk hadden,
zaten ze er allemaal naast!1

Wij kunnen van een afstandje om dit verhaal glimlachen. Wij weten tenslotte wel hoe een olifant eruitziet. We hebben erover gelezen, er films over gezien, en velen van ons hebben er een met hun eigen ogen gezien. Wij geloven dat wij echt weten wat een olifant is. Het lijkt belachelijk of zelfs ongeloofwaardig dat iemand een uitspraak doet op grond van één aspect van de waarheid en het dan overal op betrekt. Maar herkennen we daarentegen niet onszelf in deze zes blinde mannen? Hebben wij ons ooit aan hetzelfde denkpatroon schuldig gemaakt?

Ik neem aan dat dit verhaal zo lang en in zoveel culturen populair is gebleven omdat het op iedereen van toepassing kan zijn. De apostel Paulus heeft gezegd dat ons licht in deze wereld schemerig is en dat we slechts een deel van de waarheid zien, alsof we ‘door een spiegel [kijken], in raadselen.’² En toch lijkt het alsof wij, mensen, van nature veronderstellingen over mensen, politiek en godsdienst doen die op onze onvolledige en vaak misleidende waarnemingen zijn gebaseerd.

Ik moet denken aan een verhaaltje over een echtpaar dat zestig jaar getrouwd was. Ze hadden zelden ruzie en waren altijd wel gelukkig en tevreden met elkaar. Ze deelden alles en hadden geen geheimen voor elkaar, behalve één. De vrouw had een doos die bovenop de kast stond. Toen ze trouwden, vertelde ze haar man dat hij er nooit in mocht kijken.

Toen er tientallen jaren voorbij waren gegaan, pakte haar man de doos en vroeg of hij eindelijk mocht weten wat erin zat. Zijn vrouw stemde toe. Toen hij hem openmaakte, zag hij er twee linnen tafelmatjes en 25.000 euro in zitten. Toen hij aan zijn vrouw vroeg wat dit betekende, antwoordde ze: ‘Toen we net getrouwd waren, zei mijn moeder tegen me dat ik, als ik boos op je was of als je iets zei of deed wat mij niet beviel, een tafelmatje moest vlechten en ik de kwestie daarna met je moest bespreken.’

Haar man was tot tranen bewogen door dit lieve verhaal. Het verbaasde hem dat zijn vrouw zich in hun zestigjarig huwelijk zó weinig aan hem had geërgerd dat ze maar twee tafelmatjes had gevlochten. Hij voelde zich erg prettig en zei, terwijl hij de hand van zijn vrouw pakte: ‘Dat verklaart de tafelmatjes, maar hoe zit het dan met de 25.000 euro?’

Zijn vrouw glimlachte lief en zei: ‘Dat is het geld dat ik aan alle tafelmatjes heb verdiend die ik door de jaren heen heb gevlochten.’

We leren van dit verhaaltje niet alleen hoe je in je huwelijk op een interessante manier met meningsverschillen om kunt gaan, maar ook dat het dwaas is om op grond van beperkte informatie voorbarige conclusies te trekken.

De ‘waarheden’ die we onszelf wijsmaken, zijn vaak slechts een stukje van de waarheid; en soms zijn ze helemaal niet waar.

Vanavond wil ik het graag over waarheid hebben. Ik vraag jullie om intussen over een paar belangrijke vragen na te denken.

De eerste vraag luidt: ‘Wat is waarheid?’

De tweede: ‘Is het echt mogelijk om de waarheid te kennen?’

En de derde: ‘Hoe moeten we reageren op iets dat in tegenstrijd is met wat we eerder geleerd hebben?’

Wat is waarheid?

Wat is waarheid? Gedurende de laatste uren van zijn leven werd de Heiland voor Pontius Pilatus gebracht. De oudsten van de joden hadden Jezus van oproer en verraad van Rome beschuldigd en stonden erop dat Hij ter dood zou worden gebracht.

Toen Pilatus oog in oog kwam te staan met de Man uit Galilea, vroeg hij: ‘Zijt gij een koning?’

Jezus antwoordde: ‘Hiertoe ben Ik geboren en hiertoe ben Ik in de wereld gekomen, opdat Ik voor de waarheid zou getuigen; een ieder, die uit de waarheid is, hoort naar mijn stem.’³

Ik weet niet wat voor man Pilatus was of waar hij toen aan dacht. Maar ik vermoed dat hij hoog opgeleid was en veel van de wereld had gezien voor zover die toen bekend was.

Ik merk een zekere cynische toon op in het antwoord van Pilatus. Als ik zijn woorden lees, denk ik aan een man die misschien ooit idealistisch is geweest, maar die nu, na veel te hebben meegemaakt, een beetje gehard en zelfs moe lijkt te zijn.

Volgens mij probeerde Pilatus geen gesprek op gang te brengen toen hij deze drie eenvoudige woorden uitsprak: ‘Wat is waarheid?’⁴

Sterker nog, ik vraag me af of hij eigenlijk vroeg: ‘Hoe is het mogelijk dat iemand de waarheid kent?’

En die vraag geldt voor alle tijden en alle mensen.

Kan iemand de waarheid kennen?

Dus kan iemand de waarheid kennen? Enkele van de briljantste mensen die ooit hebben geleefd, hebben deze vraag geprobeerd te beantwoorden. De ongrijpbare aard van waarheid is een van de lievelingsonderwerpen waar de grote dichters en vertellers uit de geschiedenis over schreven. Vooral Shakespeare was er blijkbaar door geboeid. Als je weer eens een treurspel van Shakespeare leest, kijk dan eens hoe vaak de plot omdraait vanwege een misverstand over een belangrijke waarheid.

We hebben nog nooit in de geschiedenis van de wereld zo makkelijk toegang tot informatie gehad — sommige is waar, sommige niet en veel ervan is gedeeltelijk waar.

Daaruit volgt dat het nog nooit in de geschiedenis van de wereld zo belangrijk is geweest om waarheid van dwaling te onderscheiden.

Een deel van het probleem op onze zoektocht naar waarheid is dat we vaak teleurgesteld zijn geraakt in menselijke wijsheid. Er zijn veel voorbeelden van dingen die de mensheid eens ‘wist’, waarvan later is bewezen dat ze niet klopten.

De aarde is bijvoorbeeld niet plat, ondanks de algemene instemming die daar vroeger over bestond. De sterren draaien niet om de aarde heen. Als je een tomaat eet, ga je niet op slag dood. En natuurlijk kan de mens wel degelijk vliegen en zelfs de geluidsgrens doorbreken.

De Schriften staan vol verhalen over mannen en vrouwen die de ‘waarheid’ verkeerd interpreteerden.

In het Oude Testament kon Bileam het ‘loon der ongerechtigheid’⁵ van de Moabieten niet weerstaan. Dus overtuigde hij zichzelf van een nieuwe waarheid en zorgde hij er met de Moabieten voor dat de Israëlieten zichzelf door onzedelijkheid en ongehoorzaamheid vervloekten.⁶

Nadat de afvallige Korihor velen van de waarheid had weggeleid, biechtte hij op dat de duivel hem zó erg had misleid dat hij zelf ging geloven dat hij de waarheid sprak.⁷

In het Boek van Mormon bedachten zowel de Nephieten als de Lamanieten hun eigen ‘waarheden’ over elkaar. De ‘waarheid’ van de Nephieten over de Lamanieten was dat ze ‘een wild, wreed en bloeddorstig volk’⁸ waren, en dat ze nooit het evangelie zouden aannemen. De ‘waarheid’ van de Lamanieten over de Nephieten was dat Nephi het geboorterecht van zijn broer had gestolen en dat Nephi’s nakomelingen leugenaars waren die de Lamanieten hadden beroofd van wat hen rechtmatig toekwam.⁹ Door deze ‘waarheden’ werd hun haat voor elkaar gevoed, waardoor ze uiteindelijk allemaal werden vernietigd.

Er zijn natuurlijk veel voorbeelden in het Boek van Mormon waarin deze stereotypen weerlegd worden. Desondanks geloofden de Nephieten en Lamanieten deze ‘waarheden’, waardoor het noodlot van dit volk dat eens zo machtig en mooi was, werd bepaald.

De menselijke aard en de waarheid

Op een bepaalde manier zijn we allemaal vatbaar voor zulke rare denkbeelden.

De ‘waarheden’ waar we ons aan vastklampen, bepalen de kwaliteit van onze samenleving en ons karakter. Die ‘waarheden’ zijn maar al te vaak gebaseerd op onvolledige of onnauwkeurige bewijzen en hebben soms erg egoïstische motieven.

Een van de redenen voor verkeerde conclusies is dat de mens de neiging heeft om het onderscheid tussen geloof en waarheid te laten vervagen. We verwarren geloof vaak met waarheid, en denken dat iets wel waar moet zijn als het logisch klinkt of ons goed uitkomt. Maar het is ook zo dat we soms een waarheid verwerpen of niet geloven omdat we anders zouden moeten veranderen of toegeven dat we ongelijk hebben. Mensen verwerpen waarheid vaak omdat het niet met hun eerdere ervaringen overeenkomt.

Als de mening of ‘waarheid’ van anderen in tegenstrijd is met de onze, trekken we vaak de conclusie of doen we de aanname dat ze verkeerd geïnformeerd of mentaal gehandicapt zijn, of zelfs dat ze ons opzettelijk proberen te misleiden, in plaats van dat we er vanuit gaan dat het wellicht nuttige informatie is die onze kennis vermeerdert of aanvult.

Jammer genoeg kunnen we die neiging op alle vlakken van ons leven hebben — of het nu om sport, gezinsrelaties, godsdienst of politiek gaat.

Ignaz Semmelweis

Een tragisch voorbeeld van die neiging is het verhaal van Ignaz Semmelweis, een Hongaarse dokter die in het midden van de negentiende eeuw de geneeskunde beoefende. Dokter Semmelweis had al vroeg in zijn carrière ontdekt dat tien procent van de vrouwen die hij behandelde aan kraamvrouwenkoorts overleed, terwijl dat in de nabijgelegen kliniek maar vier procent was. Hij was vastbesloten om uit te zoeken waarom.

Nadat hij de twee klinieken had onderzocht, concludeerde dokter Semmelweis dat het enige belangrijke verschil was dat er in zijn educatieve kliniek lijken werden onderzocht. Hij observeerde dokters die na een lijkschouwing een kind ter wereld brachten. Hij concludeerde dat de lijken op de een of andere manier hun handen hadden besmet en dat dit de dodelijke koorts veroorzaakte.

Toen hij de dokters aanraadde om hun handen met een chloorkalk-oplossing te wassen, kreeg hij onverschillige en zelfs spottende reacties. Zijn conclusies waren in tegenspraak met de ‘waarheid’ van de andere dokters. Sommige van zijn collega’s geloofden zelfs dat het belachelijk was om te denken dat de handen van een dokter besmettelijk waren of een ziekte konden veroorzaken.

Maar Semmelweis bleef volhouden. Hij stelde in zijn kliniek de regel in dat de dokters hun handen moesten wassen voordat ze een kind ter wereld brachten. Als gevolg daalde het sterftecijfer prompt met negentig procent. Semmelweis voelde zich gerechtvaardigd en wist zeker dat die gewoonte vanaf dat moment door alle dokters zou worden overgenomen. Maar hij had het mis. Ondanks zijn opvallende resultaten veranderden veel dokters uit die tijd niet van mening.

Is het mogelijk om de waarheid te kennen?

Waarheid bestaat nu eenmaal, of je er in gelooft of niet. Ook als niemand erin gelooft, kan iets waar zijn.

We kunnen het westen noord noemen en het noorden west noemen zoveel we willen en er met ons hele hart in geloven, maar als we bijvoorbeeld van Quito (Ecuador) naar New York City (Verenigde Staten) willen vliegen, komen we er alleen door naar het noorden te vliegen — naar het westen heeft gewoon geen zin.

Dit is natuurlijk maar een eenvoudige gelijkenis over vliegen. Maar er is inderdaad zoiets als absolute waarheid — onbetwistbare, onveranderlijke waarheid.

Deze waarheid is anders dan geloof. Het is anders dan hoop. Absolute waarheid staat los van de publieke opinie of populariteit. Enquêtes hebben er geen vat op. Zelfs het onuitputtelijke gezag van goedkeuring door beroemdheden kan er niets aan veranderen.

Dus hoe kunnen we de waarheid vinden?

Volgens mij verheugt onze hemelse Vader Zich over zijn kinderen als ze met hun talenten en mentale vermogens oprecht naar waarheid zoeken. In de loop der eeuwen hebben veel wijze mannen en vrouwen door logica, redenering, wetenschappelijk onderzoek en, ja, ook door inspiratie, waarheid ontdekt. Die ontdekkingen hebben de mensheid verrijkt, ons leven verbeterd, en ons tot vreugde, verwondering en ontzag geïnspireerd.

Niettemin wordt hetgeen we dachten te kennen voortdurend verbeterd, veranderd of zelfs weerlegd door ondernemende geleerden die waarheid proberen te begrijpen.

We weten allemaal hoe moeilijk het is om de waarheid van onze eigen waarnemingen te onderscheiden. En om het nog moeilijker te maken, hebben we een tegenstander, ‘de duivel, [die] rond[gaat] als een brullende leeuw, zoekende wie hij zal verslinden.’¹⁰

Satan is de grote bedrieger, ‘de aanklager van [de] broeders’¹¹, de vader van alle leugen¹², die voortdurend probeert te misleiden om ons ten val te brengen.¹³

De tegenstander heeft veel geslepen tactieken om stervelingen van de waarheid af te houden. Hij vertelt ons dat waarheid relatief is, en speelt in op ons rechtvaardigheidsgevoel en onze verdraagzaamheid door de echte waarheid te verbergen en te beweren dat ieders ‘waarheid’ even waar is als elke andere.

Sommigen verleidt hij om te geloven dat er wel absolute waarheid bestaat, maar dat het onmogelijk is om die te vinden.

Zijn voornaamste tactiek tegen wie de waarheid al omhelzen, is om zaadjes van twijfel te zaaien. Hij heeft bijvoorbeeld veel leden van de kerk laten struikelen omdat ze informatie over de kerk ontdekten die in tegenspraak was met wat ze daarvóór hadden geleerd.

Als dat je ooit overkomt, bedenk dan dat er in deze tijd van informatie velen zijn die overal twijfel over zaaien, wanneer en waar dan ook.

Je zult zelfs mensen tegenkomen die nog steeds beweren dat de aarde plat is, dat de maan een hologram is en dat bepaalde filmsterren eigenlijk wezens van een andere planeet zijn. Het is altijd goed om in gedachten te houden dat iets niet automatisch waar is als het gedrukt staat, op het internet verschijnt, vaak herhaald wordt of als een grote groep mensen erin gelooft.

Soms worden onware stellingen of gegevens zó gepresenteerd dat ze best geloofwaardig lijken. Maar als je in aanraking komt met informatie die in tegenspraak met het geopenbaarde woord van God is, bedenk dan dat de blinde mannen in de gelijkenis van de olifant de volledige waarheid nooit nauwkeurig hadden kunnen beschrijven.

We weten gewoon niet alles — we kunnen niet alles zien. Wat nu met elkaar in tegenspraak lijkt te zijn, wordt later misschien zo klaar als een klontje als we meer betrouwbare informatie hebben gevonden. Omdat we nog door een spiegel in raadselen zien, moeten we de Heer vertrouwen, want Hij heeft alles duidelijk voor ogen.

Ja, er is veel verwarring in onze wereld. Maar uiteindelijk worden al onze vragen beantwoord. Al onze twijfels worden vervangen door zekerheid. En dat komt doordat er één bron van waarheid is die volledig, juist en onvergankelijk is. Die bron is onze oneindig wijze en alwetende hemelse Vader. Hij kent de waarheid zoals zij is geweest, zoals zij is en zoals zij zal zijn.¹⁴ ‘Hij doorgrondt alle dingen, […] en Hij is boven alle dingen, […] en alle dingen zijn door Hem en uit Hem.’¹⁵

Onze liefdevolle hemelse Vader biedt ons, zijn sterfelijke kinderen, zijn waarheid aan.

Dus wat is die waarheid?

Het is zijn evangelie. Het is het evangelie van Jezus Christus. Jezus Christus is ‘de weg, de waarheid en het leven.’¹⁶

Als we maar genoeg moed en geloof hebben om zijn pad te bewandelen, leidt het tot gemoedsrust in ons hart en onze gedachten, de eeuwige zin van het leven, geluk in deze wereld en vreugde in de toekomende wereld. De Heiland is ‘niet ver […] van een ieder van ons.’¹⁷ Hij geeft ons de belofte dat we Hem zullen vinden als we Hem ijverig zoeken.¹⁸

Onze plicht om naar waarheid te zoeken

Maar hoe kunnen we weten dat deze ‘waarheid’ anders dan andere is? Hoe kunnen we erop vertrouwen dat dit de ‘waarheid’ is?

De uitnodiging om de Heer te vertrouwen, betekent niet dat we er zelf niet achter moeten komen. Het is meer dan een kans; het is een plicht — en een van de redenen dat we naar de aarde zijn gestuurd.

Er wordt heiligen der laatste dagen niet gevraagd om alles wat ze horen blindelings aan te nemen. Wij worden aangemoedigd om zelf na te denken en de waarheid te ontdekken. Er wordt van ons verwacht dat we nadenken, zoeken en zodoende zelf kennis van de waarheid krijgen.

Brigham Young heeft gezegd: ‘Ik ben bang dat de leden zoveel vertrouwen in hun leiders stellen dat zij niet zelf aan God vragen om door Hem geleid te worden. Ik ben bang dat zij berusten in een staat van blind vertrouwen. […] Zorg ervoor dat alle mensen door persoonlijke influisteringen van de Geest van God te weten komen of hun leidinggevenden het pad bewandelen dat de Heer hun gebiedt.’¹⁹

We zoeken naar waarheid, waar we die ook kunnen vinden. De profeet Joseph Smith heeft verkondigd: ‘Het mormonisme is waar. […] Het eerste en fundamentele beginsel van onze heilige godsdienst is dat wij geloven dat we het recht hebben om elke en alle waarheid aan te nemen, zonder beperkt […] of gehinderd te worden door de geloofsovertuigingen of bijgelovige ideeën van mensen.’²⁰

Ja, wij hebben de volheid van het eeuwige evangelie, maar dat betekent niet dat we alles weten. In feite geloven we in het beginsel van het herstelde evangelie dat God ‘nog vele heerlijke en belangrijke dingen zal openbaren.’²¹

De herstelling van het evangelie van Jezus Christus kwam tot stand omdat een jonge man met een ootmoedig hart en scherp verstand naar waarheid zocht. Joseph bestudeerde het en handelde toen overeenkomstig. Hij ontdekte dat als het iemand aan wijsheid ontbreekt, hij God daarom kan vragen, en dan zal hij echt de waarheid ontvangen.²²

Het grote wonder van de herstelling was niet alleen dat valse denkbeelden en verkeerde leerstellingen werden rechtgezet — hoewel dat ook gebeurde — maar bovendien dat de vensters van de hemel open werden gegooid, waardoor er een gestage vloedgolf aan nieuw licht en kennis op gang kwam die nu nog steeds doorgaat.

Dus zoeken we voortdurend naar waarheid uit alle goede boeken en andere heilzame bronnen. ‘Als er iets deugdzaam, lieflijk, of eerzaam of prijzenswaardig is, dan streven wij dat na.’²³ Op die manier kunnen we het bedrog van de boze weerstaan. Op die manier ontdekken we de waarheid ‘voorschrift op voorschrift, regel voor regel.’²⁴ Dan leren we dat intelligentie zich aan intelligentie hecht, dat wijsheid wijsheid ontvangt en dat waarheid waarheid omhelst.²⁵

Jonge vrienden en vriendinnen, aanvaarden jullie de taak om ootmoedig met hart en ziel naar waarheid te zoeken, dan worden jullie verdraagzamer naar anderen, luisteren jullie beter, worden jullie sneller van begrip, zijn jullie meer geneigd om op te bouwen in plaats van af te breken, en zijn jullie bereidwilliger om te gaan waar de Heer dat wil.

De Heilige Geest: onze Gids tot alle waarheid

Denk hier eens over na. Jullie hebben een krachtige Metgezel en betrouwbare Gids op deze voortdurende zoektocht naar waarheid. Wie dan? Het is de Heilige Geest. Onze hemelse Vader wist hoe moeilijk het voor ons zou zijn om alle afleiding en herrie te ziften en waarheid te ontdekken. Hij wist dat we slechts een deel van de waarheid zouden zien en dat Satan zou proberen om ons te misleiden. Daarom heeft Hij ons de hemelse gave van de Heilige Geest gegeven, die ons verstand verlicht, ons onderwijst en van de waarheid getuigt.

De Heilige Geest is een Openbaarder. Hij is de Trooster en leert ons ‘de waarheid van alle dingen; […] [die] alle dingen weet en alle macht bezit volgens de wijsheid, de barmhartigheid, de waarheid, de gerechtigheid en het oordeel.’²⁶

De Heilige Geest is een zekere en veilige gids die alle mensen helpt die God zoeken, terwijl ze door de vaak onrustige wateren van verwarring en tegenspraak heen varen.

Het getuigenis van de waarheid van de Heilige Geest is voor iedereen over de hele wereld bestemd. Alle mensen die de waarheid willen kennen, die ze in hun gedachten uitvorsen²⁷ en die ‘met een oprecht hart, met een eerlijke bedoeling en met geloof in Christus vragen, [zullen] door […] de macht van de Heilige Geest de waarheid [kennen].’²⁸

Daarnaast wordt de onuitsprekelijke gave van de Heilige Geest aan allen gegeven die ervoor in aanmerking komen omdat zij zich laten dopen en zó leven dat ze zijn voortdurende gezelschap waardig zijn.

Ja, jullie liefhebbende Vader in de hemel zou jullie in dit leven nooit alleen in het duister laten tasten. Jullie hoeven je niet te laten misleiden. Jullie kunnen de duisternis in de wereld overwinnen en goddelijke waarheid ontdekken.

Sommigen zoeken echter niet naar waarheid, maar willen liever twist veroorzaken. Ze hebben geen oprecht verlangen om te leren, maar om te redetwisten of met hun zogenaamde kennis te pronken en onenigheid te veroorzaken. Zij negeren of verwerpen de raad van de apostel Paulus aan Timoteüs: ‘Wees afkerig van de dwaze en onverstandige strijdvragen; gij weet immers, dat zij [twist veroorzaken].’²⁹

Wij, discipelen van Jezus Christus, weten dat dergelijke twisten volledig in strijd zijn met de Geest, van Wie we op onze zoektocht naar waarheid afhankelijk zijn. De Heiland waarschuwde de Nephieten: ‘Want voorwaar […] Ik zeg u, hij die de geest van twisten heeft, is niet van Mij, maar van de duivel, die de vader van twisten is.’³⁰

Als jullie de Geest volgen, leidt je persoonlijke zoektocht naar waarheid onvermijdelijk naar de Heer en Heiland, Jezus Christus, want Hij is ‘de weg en de waarheid en het leven.’³¹ Dat is misschien niet de makkelijkste manier. Het is waarschijnlijk de weg die weinig mensen bewandelen. En op dat pad zul je bergen moeten beklimmen en snel stromende rivieren moeten oversteken. Maar het is zijn weg: de weg van de Heiland.

Als apostel van de Heer voeg ik mijn getuigenis hieraan toe dat Jezus de Christus, de Zoon van de levende God, is. Ik weet dit met heel mijn hart en verstand. Ik weet dit door het getuigenis en de macht van de Heilige Geest.

Ik vraag jullie je uiterste best te doen om deze waarheid zelf te ontdekken, want deze waarheid zal je vrij maken.³²

Jonge vrienden en vriendinnen, jullie zijn de hoop van Israël. Wij houden van je. De Heer kent je en houdt van je. De Heer heeft veel vertrouwen in je. Hij kent jullie succes en is op de hoogte van jullie moeilijkheden en levensvragen.

Het is mijn gebed dat jullie oprecht en onophoudelijk naar de waarheid zoeken, dat jullie van de fontein van alle waarheid drinken, waarvan de wateren rein en zoet zijn, ‘een fontein van water, dat springt ten eeuwigen leven.’³³

Ik zegen jullie met vertrouwen in de Heer en een diepgeworteld verlangen om met recht waarheid van dwaling te onderscheiden — nu en je hele leven lang. Dit is mijn gebed en zegen. In de heilige naam van Jezus Christus. Amen.