Lix saqen ut lix yu’am li ruchich’och’
Li seraq’ jwal na’no ru ut raab’il chirix lix yo’lajik li Kolonel natawman sa’ li xkab’ ch’ol re lix Hu aj Lukas sa’ li Ak’ Chaq’rab’. Nikinnujaak rik’in b’antioxink rajlal sut naq nawil ru chirix laj Jose ut xMaria sa’ lix b’eejikeb’ aran Belen, li neb’a’il warib’aal, lix tuulan aj xyo’lajik li Qaawa’ Jesukristo, ut eb’ li anjel li yookeb’ chixyaab’asinkil “jun chaab’il esilal … choq’ re chixjunil li tenamit” (Lukas 2:10).
Lix k’ojlajik wi’chik li evangelio sa’ roso’jikeb’ li kutan naxk’e jun chik xnimal ru xtz’aqob’ li seraq’ chirix lix yo’lajik li Kolonel sa’ lix Hu laj Mormon. Li esil ninwotz naxk’utb’esi lix komon li resilal li xb’een Ralankil. Naq taqab’i li raqal a’in, ex was wiitz’in, nekexinb’oq chixk’oxlankil eerib’ sa’ li na’leb’ a’in; ut moko ka’aj ta wi’ chirab’inkil li aatin.
Nintz’aama naq li Santil Musiq’ej texxtenq’a roksinkil li loq’laj raqal a’in sa’ lee yu’am ut sa’ lee junkab’al (chi’ilmanq 1 Nefi 19:23) ut tixnujob’resi lee raam rik’in tz’aqal li musiq’ej re Ralankil.
Laj Samuel aj Lamanita
Li qaseraq’ natikla sa’ li ch’och’ Zarahemla, k’iila chihab’ chik ma nayo’la li Kolonel. Laj Samuel aj Lamanita xko’o sa’ xyanqeb’ li tenamit xjultikankil li jalb’a-k’a’uxlej ut xyeeb’al li profeetil aatin chirix li Kristo. Anajwan, yalomaq xk’oxlankil naq wan lajeeb’ chihab’ eere ut wankex sa’ li ch’uut li yookeb’ chirab’inkil jun xprofeet li Dios xyeeb’al li k’a’ru taak’ulmanq moqon.
Laj Samuel kixye: “K’ehomaq reetal, nink’e jun eetalil eere; xb’aan naq taachalq oob’ chihab’ chik, ut k’ehomaq reetal, chirix a’an taachalq li Ralal li Dios re xtojb’al rix chixjunileb’ li te’paab’anq re lix k’ab’a’.
“Ut k’ehomaq reetal, a’in tink’e eere choq’ eetalil sa’ xkutankil lix k’ulunik; xb’aan naq k’ehomaq reetal, te’wanq ninqi saqen chiru choxa, jo’kan naq sa’ li q’ojyin rub’el xchalik maak’a’aq li q’ojyin, jo’kan naq chiru li winq chanchanaq jo’ kutan.
“Jo’kan naq taawanq jun kutan ut jun q’ojyin ut jun kutan chik, chanchan jo’ jun kutan ajwi’ chi maak’a’ li q’ojyin; ut a’in taawanq cheru choq’ eetalil. …
“Ut k’ehomaq reetal, taawakliiq jun ak’ chahim … ; ut a’in ajwi’ taawanq choq’ eetalil cheru” (Helamán 14:2–5).
Lix yo’lajik li Kolonel
Rik’in xnumik li hoonal, “ki’ok chi tz’aqlok ru lix profeetil aatineb’ li profeet, xb’aan naq k’a’jo’ wi’chik xnimal li eetalil ut k’a’jo’ wi’chik xnimal li sachb’a-ch’oolej ki’ok chi k’anjelamank sa’ xyanq li tenamit” (3 Nefi 1:4).
B’aanuhomaq usilal anajwan ut k’oxlamaq naq ak xnume’ oob’ chihab’ ut anajwan wan o’laju chihab’ eere. Naru nekek’oxla chi saqen lix profeetil aatin laj Samuel naq nekeril chanru wanko sa’eb’ li hoonal anajwan.
“A’b’anan ke’wan junjunq li ke’ok chi yehok re naq ak numenaq li kutan re taatz’aqloq ru li aatin, li yeeb’il xb’aan laj Samuel, aj Lamanita.
“Ut ke’ok chi saho’k xch’ool sa’ xb’eeneb’ li ras riitz’in, ut ke’xye: k’ehomaq reetal, ak numenaq li kutan, ut moko tz’aqlojenaq ta ru li raatin laj Samuel; jo’kan naq maak’a’ xyaalal lix sahil eech’ool ut lee paab’aal chirix li na’leb’ aʼin.
“Ut kik’ulman naq ke’xwaklesi nimla choqink chiru li ch’och’; ut eb’ li ani neke’paab’an k’a’jo’ naq ke’ok chi raho’k xch’ool, maare anchal chan ru naq ink’a’ taak’ulmanq li k’a’aq re ru yeeb’il chaq.
“A’b’an k’ehomaq reetal, xaqxookeb’ junelik chiroyb’eninkil li jun kutan ut jun q’ojyin ut jun kutan chik li te’wanq jo’ jun kutan ajwi’ chanchan naq maak’a’ q’ojyin, re taaruuq te’xnaw naq moko kiwan ta chi maak’a’ xyaalal lix paab’aaleb’.
“Anajwan kik’ulman naq kiwan jun kutan xaqab’anb’il xb’aaneb’ li ink’a’ neke’paab’an, naq chixjunileb’ li neke’paab’ank re li na’leb’ a’an te’k’ehe’q chi kamk wi ink’a’ taak’ulmanq li eetalil, li kik’ehe’ chaq xb’aan laj Samuel li profeet” (3 Nefi 1:5–9).
Ex was wiitz’in, ma yooko chixtikib’ankil xtawb’al ru chanru li royb’eninkil li reetalil lix k’ulunik ut rik’in a’an xnumsinkil naq xyeechi’iman qe li kamsiik? Ma tooruuq raj laa’ex ut laa’in chi wank chi kaw sa’ li qapaab’aal, malaj ut taawiib’anq raj qach’ool?
Chirix a’an, li eetalil kixye laj Samuel re lix yo’lajik li Kristo kik’utun. Sa’ xyanq li rahob’tesiik xb’aan li paab’aal ut naq o’laju chihab’ wan eere, sa’ jun li q’ojyin nasach eech’ool naq namuqun raj li saq’e, a’b’an maak’a’ li aak’ab’.
“Ut eb’ li tenamit ke’ok chi sachk xch’ool xb’aan naq maajun aak’ab’ kiwan naq ki’ok q’ojyin. …
“Ut ke’ok chixnawb’al naq li Ralal li Dios tento taak’utunq sa’ junpaat; relik chi yaal ut … chixjunileb’ li tenamit … q’axal numtajenaq xsachikeb’ xch’ool jo’kan naq ke’t’ane’ chi ch’och’. …
“Ut kik’ulman naq maajun aak’ab’ kiwan chiru chixjunil li q’ojyin a’an; kutan b’an kiwan chanchan naq wa’leb’. Ut kik’ulman naq ki’el wi’chik li saq’e eq’la, jo’ chanru tz’aqal xk’anjel; ut ke’xnaw naq a’an li kutan taayo’laaq wi’ li Qaawa’, xb’aan li eetalil li kik’eeman chaq.
“Ut ak kik’ulman chaq chixjunil, relik chi yaal, chixjunil li k’a’aq re ru, li junjunq raqal, jo’ chanru raatineb’ li profeet.
“Ut kik’ulman ajwi’ naq kik’utun jun ak’ chahim, jo’ chanru li aatin” (3 Nefi 1:15, 17, 19–21).
Li kutan kiyo’la wi’ li Jesus a’an jun li kutan re ach’ab’aak choq’ reheb’ laj paab’anel sa’ li Ak’ Ch’och’. Li saqen, jo’ li reetalil lix yo’lajik li Kolonel, tz’aqal kixkoleb’ lix yu’am.
Lix kamik ut lix waklijik wi’chik li Kolonel
Anajwan, ex was wiitz’in, k’oxlamaq naq ak xnume’ lajeeb’ xkak’aal chihab’ ut haye’k re naq taawanq eere meero cient chihab’. Toj naru nekek’oxla chi chaab’il lix k’utum laj Samuel ut li xenumsi naq toj ch’ajomex chaq naq kik’eeman li reetalil xyo’lajik li Qaawa’.
Jun reheb’ li reetalil lix kamik li Kristo kixye laj Samuel a’an li oxib’ kutan chi aak’ab’ (chi’ilmanq Helamán 14:27; 3 Nefi 8:3).
“Ut kik’ulman naq kiwan chamal aak’ab’ chiru chixjunil lix b’een li ch’och’, jo’kan naq eb’ li ani wankeb’ aran li ink’a’ ke’t’ane’ chaq ke’ru chireek’ankil xb’ook li aak’ab’;
“Ut maajun saqen kiru chi wank, xb’aan li aak’ab’, chi moko li xam, chi moko lochb’il chaj; chi moko kiru chi lochmank xam … , jo’kan naq maajunaq saqen kiru chi wank.
“Ut moko kiwan ta k’a’ruhaq chi saqen na’ilman, chi moko xam, chi moko li nalememnak, chi moko li saq’e, chi moko li po, chi moko eb’ li chahim, xb’aan naq q’axal nim li aak’ab’il choql li kiwan chiru lix b’een li ch’och’.
“Ut kik’ulman naq kikana chiru xnumik oxib’ kutan, naq maajun saqen ki’ilman” (3 Nefi 8:20–23).
Chan ta wi’ raj ru xnumsinkil li oxib’ kutan a’an ut chirix a’an, chiru xnumik b’ab’ay li hoonal, taach’utub’ aawib’ rik’ineb’ 2500 li kristiaan sa’ li santil ochoch re li ch’och’ re Naab’alil? Ma nekexru chixk’oxlankil xnimal ru li hoonal naq li Kolonel kikub’e chaq sa’ li choxa ut kixye: “K’ehomaq reetal, laa’in li Jesukristo … laa’in lix saqen ut lix yu’am li ruchich’och’ ”? (3 Nefi 11:10–11; cursiva añadida).
Naq ki’aatinak rik’ineb’ li ch’uut sa’ li santil ochoch, wiib’ reheb’ li xb’een li raatin li Kolonel a’an naq kixye rib’ jo’ “li saqen.” Laj Samuel kixye li eetalil a’an re li saqen. Kik’utun jun li saqen naq kiyo’la li Kolonel. Choq’ reheb’ li kristiaan ch’utch’uukeb’, li tz’aqal saqen, li Jesukristo, kixq’ax ru li aak’ab’ ut li xiw.
Li resilal li xb’een Ralankil sa’ lix Hu laj Mormon nokoxtenq’a chixtzolb’al ut chixtawb’al ru chi saqen ut chi us naq li Jesukristo a’an li “saqen nalemtz’un sa’ li aak’ab’” (chi’ilmanq Tz. ut S. 10:57–61). Rajlal hoonal sa’ li qayu’am, a’ yaal k’a’ru li wanqo wi’, ut a’ yaal chanru li yale’k naqanumsi, li Jesukristo a’an li saqen nasachok re li xiw, naxk’e xkolb’al qix ut qab’eresinkil, ut naxk’am chaq li tuqtuukilal ut sahil ch’oolejil.
Naab’al reheb’ li naqab’aanu rajlal sa’ li Ralankil a’an rilb’al naab’al paay li saqen. Saqen sa’eb’ li kok’ che’, saqen sa’ ut chirix li ochoch, malaj kandeel sa’ li meex. A’aneb’ taraj taajultikanq qe A’an, li nachal wi’ chixjunil li saqen.
Saqen b’an nak’utun
Sa’ laa q’ojyin ruhil b’e
Li tz’aqal yaal ut chaab’ilal
Chiru q’ojyin taak’e
(“At ch’ina tenamit Belen”, Eb’ li B’ich, rajlil 130).
Ninch’olob’ xyaalal naq li Jesus kiyo’la aran Belen, naq kixb’aanu chixjunil lix taqlankil ut lix k’anjel sa’ ruchich’och’ ut naq, jo’ li Qaawa’ waklijenaq wi’chik, yo’yo anajwan. Chi jo’kan ninch’olob’ xyaalal sa’ lix loq’laj k’ab’a’ li Jesukristo, amen.