Purera’a 2016
Te parau mau tei fa’aho’ihia mai


Te parau mau tei fa’aho’ihia mai

Hō’ē ’āru’i ’e ’o Elder Richard J. Maynes

Purera’a ’ati ti’a i te ao na te feiā ’āpī pa’ari • 1 nō mē 2016 • Fare Menemene nō Roto Miti

Te mau taea’e ’e te mau tuahine, mea au nā’u ’ia fa’aro’o i tā’u vahine fa’aipoipo ’o Nancy ia fa’ati’a i te ’ā’amu o tōna fa’afāriura’ahia e nāhea te ’Ōrama Mātāmua o Iosepha Semita ’e te Buka a Moromona i te fa’atupura’a i tōna ’itera’a pāpū ’e tōna fa’afariura’a. ’Ua māuruuru noa vau nō te rave’a tā’u i fāri’i i te fa’a’itera’a iāna i te ’evanelia a Iesu Mesia e rave rahi matahiti i muri a’e i tā’u tau misiōni. Mai tā ’outou e mana’o ra, ’ua ’oa’oa roa vau i te huru o te terera’a o te mau ’ohipa i rotopū ia māua. Nō māua nei, mea faufa’a roa te ’Ēkālesia ’e te orara’a ’utuāfare.

Te ha’amāuruuru hōhonu nei au i teie anira’a a te Peresidenira’a Mātāmua ’ia a’o atu ia ’outou i teie ’āru’i. Te ’ite nei au ē e mea faufa’a nō ’outou ’ia ’ite ē, te ’ite nei au i te fa’aurura’a ’e te muhumuhu a te Vārua maita’i i roto i te fa’aineinera’a o teie parau poro’i ’e te ti’aturi nei au e te mea tā’u e fa’a’ite atu ia ’outou e riro ïa ’ei maita’i vārua nō ’outou.

’Ua ’ite-ātea-hia ’e ’ua tohuhia te fa’aho’ira’a mai o te ’īra’a o te ’evanelia a Iesu Mesia i te mau mahana hōpe’a nei e te mau peropheta i roto i te roara’a o te ’ā’ai. Nō reira, e’ita ïa te fa’aho’ira’ahia mai ’o te ’evanelia a Iesu Mesia e riro ’ei hō’ē hitimahutara’a na te feiā e tuatāpapa nei i te mau pāpa’ira’a mo’a. Te vai nei e rave rahi tātini mau fa’ahitira’a parau a te mau peropheta i roto i te Faufa’a Tahito, te Faufa’a ’Āpī, ’e te Buka a Moromona, ’o tei tohu ma te māramarama ’e tei toro atu i te fa’aho’ira’a mai ’o te ’evanelia. E ’itehia te reira fa’ahitira’a parau a te Faufa’a Tahito i roto i te Deuteronomi,1 Isaia,2 Ieremia,3 Ezekiela,4 Daniela,5 Amosa6, ’e Malaki.7 Te mau fa’ahitira’a parau a te Faufa’a ’Āpī tei roto ïa i te mau buka a Mataio,8 Mareko,9 Te Mau ’Ohipa,10 Roma,11 Ephesia,12 2 Tesalonia,13 ’e Apokalupo.14. Te vai nei e rave rahi atu ā mau tohura’a nō ni’a i te fa’aho’ira’ahia mai ’o te ’evanelia a Iesu Mesia i roto i te Buka a Moromona. ’Ei hi’ora’a e ’itehia i roto 1 Nephi,15 2 Nephi,16 Iakoba,17 ’e 3 Nephi.18

Te hō’ē o te mau tohura’a au-roa-hia e au nō ni’a i te Fa’aho’ira’a mai o te ’evanelia tei roto ïa i te buka a Daniela i roto i te Faufa’a Tahito. ’Ua ha’ati ’e ’ua haru te ari’i Nebukanesa ia Ierusalema fātata 586 Hou te Mesia. I muri a’e i tōna harura’a ia Iuda, ’ua fa’a’ite te ari’i Nebukanesa i te hō’ē o tāna mau fa’atere, ia ha’aputuputu te tahi o te mau tamari’i a Iseraela nō te tāvini i roto i tōna aora’i ’ei feiā tauturu. ’Ua parau te ari’i ē e ti’a i teie nei pupu tei ma’itihia « tei ’ite i te ’aravihi, ’e te pa’ari, ’e te parau i ha’api’ihia ra, ’o tei ti’a ’ia pārahi i roto i te fare o te ari’i ra ».19

Tei roto ’o Daniela, Hanania, Misaela, e Azaria, i teie pupu i ma’itihia. Te ha’amana’o ra ’outou ē ’ua hōro’ahia i teie nei feiā ’āpī tei fa’aea i roto i te tāpe’ara’a, te mau i’oa nō Babulonia nō Beletesazara, Sadaraka, Meseka e Abede-nego ’ei tufa’a ’ū’ana nō te ha’api’i ia rātou i te peu tumu nō Babulonia.

’Ua noa’a i te ari’i Nebukanesa i te taime nō te ’āparau i teie na feiā ’āpī nō Iuda. Te fa’a’ite mai nei te mau pāpa’ira’a mo’a ia tātou ’ē « te mau parau pa’ari ato’a ’e te ’ite, tā te ari’i i ui ia rātou ra, ’ite atura ’oia ’e ’ua hau ’ē tō rātou ’ite i tō te mau ta’ata pa’ari ’e te mau hi’o ’ati noa a’e tōna ato’a ra fenua ».20

I te hō’ē pō ’ua ta’oto’otohia te ari’i. ’Ua ahoaho roa a’e ra ’oia e te moemoea ’e ’ua hina’aro ’oia ’ia ’ite i te fa’aaura’a o te reira. ’Ua fa’aoti a’e ra ’oia ’ia tāmata i tōna mau tauturu na roto i te hō’ē anira’a ta’a ’ē roa. ’Ua ha’aputuputu ’oia i tōna mau ta’ata pa’ari, te mau hi’o ’e te mau ta’ata peu ’e ’ua fa’aue ia rātou ’ia fa’a’ite atu iāna na mua roa i tāna ta’oto ’e ’ia tātara i te aura’a o te reira. E anira’a faufa’a rahi roa te reira. ’Ua parau te ari’i Nebukanesa ia rātou, « ’ia ’ore ’outou ia fa’a’ite mai iā’u i taua ta’oto nei ’e te fa’aaura’a ato’a ra, e tāpūpūa ’outou ».21

’Aita i noa’a i te mau ta’ata pa’ari a te ari’i ia fa’a’ite atu iāna i te ta’oto, e nō reira, ’aita ato’a ïa i noa’a ia rātou ’ia hōroa i te fa’aaura’a o te ta’oto, ’ua riri roa te ari’i ’e’ ua fa’aue e ’ia ha’amouhia te mau ta’ata pa’ari ato’a o Babulonia, e ’o Daniela ato’a e tōna mau hoa. Area rā, ’ua noa’a ia Daniela ’ia fa’anaho i te hō’ē farereira’a e te ari’i ’e ’ua ani e ’ia hōro’ahia mai te tahi mā’a taime iāna ’e e tātara ’oia i te aura’a o tāna ta’oto.

’Ua ho’i atu Daniela i te fare ’e ’ua fa’a’ite i te parau ’āpī i tōna mau hoa. ’Ua ani rātou i te Fatu ’ia heheu mai i te parau huna o te ta’oto a te ari’i ’ia ’ore rātou ’e te toe’a o te mau ta’ata pa’ari o Babulonia ’ia ha’amouhia. ’Ua fa’a’ite mai te mau pāpa’ira’a mo’a i te hope’ara’a nō taua anira’a ra : « Fa’a’itehia mai ra taua parau mo’e ra ia Daniela i te ’ōrama ; e ’ua ha’amaita’i atu ra Daniela i te Atua o te ra’i ».22

I muri a’e i te ’āruera’a ’e te ha’amāuruurura’a i te Atua, ’ua ’imi a’e ra Daniela ia Arioka, te tāpena o te mau tia’i a te ari’i e parau atu ra iāna, « ’eiaha e tāparahihia te mau ta’ata pa’ari i Babulonia ; ’o vau tā ’oe e arata’i i mua i te aro o te ari’i ra, e na’u e fa’a’ite atu i te ari’i i tōna ta’oto ’e te aura’a ato’a ra ».23

’Ua arata’i atu ra Arioka ia Daniela i mua i te ari’i e na ō atu ra iāna, « ’ua ’itea iā’u te hō’ē ta’ata nō te mau tītī nō Iuda ra, e nāna e fa’a’ite i te ari’i i tōna ta’oto ’e te aura’a ato’a ra ».24

I tō Daniela fa’a’itera’ahia i te ari’i, ’ua ui te ari’i ia Daniela i teie uira’a : « E ti’a ānei ia ’oe ia fa’a’ite mai iā’u i te ta’oto i ’itea iā’u nei, ’e te fa’aaura’a ato’a ? »25

’Ua pāhono atu ra Daniela, na ō atu ra :

« Taua parau i mo’e ra tā te ari’i i ui, e ’ore te mau ta’ata pa’ari, ’e te mau tahutahu, ’e te mau hi’o, ’e te mau ta’ata peu pa’ari, e ti’a ’ia fa’a’ite i te ari’i ;

« E Atua tei te ra’i o te fa’a’ite mai ïa i te parau mo’e, o te fa’a’ite mai ïa i te ari’i ra ia Nebukanesa i te mau mea e tupu i te mau mahana hope’a ra, o te ta’oto na ’oe ra, ’e te ri’a a tō upo’o i ni’a i tō ro’i ra, o teie nei ïa ». 26

E i muri iho ’ua heheu atu Daniela i te ta’oto i te ari’i Nebukanesa. I te na-ō-ra’a ē :

« Te ’ite ra ’oe, e te ari’i, e inaha te hō’ē ti’i rahi ; E ’o taua ti’i rahi ra ho’i e te ana’ana, ’ua ti’a mai ra ïa i mua i tō aro ra, e mea ri’ari’a ho’i te huru.

« Te upo’o o taua ti’i nei, e ’auro maita’i ïa, e te ’ōuma e na rima, e ’ārio ïa, ’e te ’ōpū ’e te hūmaha, e veo ïa,

« ’O nā avae ra, e ; ’āuri ïa, ’e te tapua’e ra e ’āuri te tahi pae ’e ’araea ho’i te tahi pae.

« Te hi’o noa ra ’oe e ’ō’otihia mai te hō’ē ’ōfa’i ’aita ra e rima, e tua ti’a’ia atu ra taua ’ōfa’i ra i taua ti’i ra i te avae ’āuri ’e te ’araea, e pararī roa a’e ra.

« Pārari ato’a atu ra te ’āuri, ’e te ’araea, ’e te veo, ’e te ’ārio, ’e te ’auro, riro atu ra mai te ota i te mau vāhi pāpaira’a ’auhune ra ; puehu ’ē atu ra i te mata’i, e ’aita atu ra e vaira’a ; riro atu ra taua ’ōfa’i i ti’a’ia i taua ti’i ra, ’ei mou’a rahi, e fa’a’ī roa a’e ra i te ao ato’a nei ».27

I muri iho i tōna fa’ati’ara’a i te ta’oto i te ari’i Nebukanesa, ’ua fa’a’ite iho ra Daniela i te aura’a o te ta’oto i te ari’i. ’Ua parau Daniela :

« ’O ’oe ra, e te ari’i, e ari’i ïa nō te ari’i ato’a ra ; ’ua hōro’a mai ho’i te Atua o te ra’i i te bāsileia na ’oe, ’e te pūai, ’e te ’eta’eta, ’e te hinuhinu.

« E te mau vāhi ato’a i pārahihia e te ta’ata nei, e te mau pua’a o te ’aihere, ’e te manu o te reva nei, ’ua hōro’ahia ïa tei tō rima, e tei ia ’oe te parau ia rātou ato’a ra ; ’o ’oe taua upo’o ’auro ra ».28

’Ua tāmau Daniela i te fa’a’ite i te ari’i te mau bāsileia e rave rahi o te ti’a mai i muri mai i tōna bāsileia, ’o tei fa’ahōho’ahia mai e te ’ōuma ’e te rima ’ārio, te ’ōpū ’e te hāmaha veo, te mau avae ’āuri, ’e te mau tapua’e ra e ’āuri te tahi pae e ’araea ho’i te tahi pae.

E teie te tohura’a nō ni’a i te fa’aho’ira’ahia mai o te ’evanelia a Iesu Mesia ’e te ha’amaura’ahia te bāsileia o te Atua i te mau mahana hope’a nei. ’Ua parau Daniela :

« Ia tae i te ’anotau o taua mau ari’i ra [oia ho’i te mau mahana hope’a nei]e fa’atupu ai te Atua o te ra’i ra i te hō’ē bāsileia, ’o te ’ore roa ïa e mou, e ’ore roa ho’i e riro ia vetahi ’ē ; e hope roa ho’i taua mau bāsileia ra i te pararī ’e e pau, e vai tera e a muri noa atu.

« Mai tā ’oe ho’i i ’ite ra e ’ō’oti-noa-hia mai taua ’ōfa’i ra nō roto mai i te mou’a ’aore e rima, e na te reira i ha’apararī i te āuri, ’e te veo, ’e te ’araea, ’e te ’ārio, e te ’auro ; te fa’a’ite mai ra te Atua rahi i te ari’i i te mau mea e tupu a muri atu ; e mea mau ho’i taua ta’oto nei, ’e te ha’avare ’ore ho’i te fa’aaura’a ».29

Te mau taea’e ’e te mau tuahine, te fa’aho’ira’ahia mai ’e te tupura’a i muri mai o te ’Ēkālesia ’e te ’evanelia a Iesu Mesia i roto i teie nei mau mahana hope’a nei, o te ha’amatara’a ïa o te tupura’a o teie tohura’a tei fa’a’itehia mai e Daniela te peropheta tahito.

I teie nei e nu’u tātou i te tahi tau 2400 matahiti i muri a’e i te fa’aterera’a a te ari’i Nebukanesa, i te taime na mua noa a’e i te fa’aho’ira’ahia mai o te ’evanelia a Iesu Mesia. E fa’a’ite atu vau i te tahi mau ’ohipa tei tupu e tae atu i te ’Ōrama Mātāmua a Iosepha Semita.

E fa’ehau te pāpā rū’au o Iosepha Semita o Asael Smith i roto i te nu’u Marite i roto i te tama’i ’Ōrurehau ’e ’ua ’ite mata ’oia i te tupura’a o te hō’ē hau ’āpī.

E mau tamari’i ri’i noa ā ïa o Iosepha Metua ’e o Lucy Mack, te mau metua o Iosepha Semita, i te taime a ha’amanahia ai te papa ture nō te mau fenua ’āmui nō Marite i te matahiti 1788, e tae noa atu i te tauira’a mātāmua i te matahiti 1791, tei ha’apāpū ē e ’ore roa te fa’aterera’a hau fenua e fa’atere i te ’ēkālesia ’e e’ita te ’ēkālesia e fa’atere i te fa’aterera’a hau fenua.

Nō reira, ’aita atu ra te ha’apa’ora’a fa’aro’o i te fenua Marite i raro a’e fa’ahou i te fa’aterera’a a te hau fenua, e nō te mea ho’i e ’aita te fa’aterera’a hau fenua e turu i te hō’ē ha’apa’ora’a fa’aro’o ’ua ti’amā ïa i te mau tāne ’e te mau vahine Marite ’ia ma’iti ’aore rā ’ia ’ore e ma’iti i te hō’ē ’ēkālesia.

’Ua ’oa’oa Asael Smith i muri mai nō ni’a i te fa’a’ohipara’a ti’amā nō te ha’apa’ora’a fa’aro’o i roto i te fenua ’āpī : Te nā ō ra ’oia, « ’Ua arata’i [te Atua] ia mātou na roto i te hō’ē ’ōrurehaura’a hanahana ’e ’ua ’āfa’i mai ia mātou i roto i te hō’ē fenua fafauhia nō te hau ’e te ti’amāra’a ».30

I muri a’e i te ’ōrurera’ahau Marite, ’ua tauturu te mau tauira’a i roto i te utara’a, te ’āparaura’a, e te ’ohipara’a i te fa’atupu i te hō’ē peu tumu nō te hō’ē repupirita i roto i te fenua ’āpī. ’Ua fa’atupuhia te mau fare moni nō te aufaura’a i te mau taiete ’āpī i roto i te mātete ’imira’a faufa’a ti’amā ’e te matara.

Ta’a ’ē noa atu i te mau tauira’a i roto i te sōtaiete ’e te peu tumu nō te fenua Marite, ’ua ha’amata te tahi mau arara’a i te pae fa’aro’o i te hope’a o te mau matahiti 1790, tei ’itehia e te feiā pāpa’i ’ā’amu mai te Piti o te Arara’a Rahi. Teie nei mau arara’a, e mau rurura’a ïa i rāpae i te fare, te porora’a ana’anatae ’e te fa’aputapûra’a i te ’ā’au, ’e e rave rahi ta’ata o te fa’afāriuhia. Te mau ’ēkālesia tei fana’o rahi a’e i te Piti o te Arara’a Rahi o te mau Bāpetizo ’e te mau Metodi ïa, tei pāto’i i te ha’api’ira’a Karavina nō ni’a i te parau nō te ma’iti-ātea-ra’a tei ha’api’ihia i roto i te ’āmuira’a ’ēkālesia nō taua tau ra. ’Ua mana’o te mau ta’ata Karavina i te Atua mai te hō’ē ari’i fa’atiti o te ma’iti ātea na roto i te hō’ē rave’a huna i te mau tāne ’e te mau vahine o te fa’aorahia. Nō te mau ta’ata Karavina, ’ua riro ïa te mau tāne ’e te mau vahine, na roto i te hi’ara’a, ’ei feiā hara ana’e e tei ’ere i te mana nō te ma’iti i te fa’aorara’a na roto i te Mesia.

I roto ra i te Piti o te Arara’a Rahi, ’ua poro te mau Bāpetizo ’e te mau Metodi i te hō’ē Atua maita’i a’e e ’ua ha’api’i ’e ’ua riro te fa’aorara’a ’ei ma’itira’a na te ta’ata tāta’itahi. ’Ua tupu mai teie hi’ora’a nō ni’a i te fa’aorara’a o te ta’ata tāta’itahi na roto i te ha’api’ira’a Arminia, ’aore rā te mau ha’api’ira’a a te ’aivāna’a fa’aro’o Holane o Jacob Arminius. ’Ua ti’aturi o Arminius, e te feiā fa’atere fa’aro’o i muri mai i te fenua Marite, i te maita’i o te Atua o te hōro’a i te mau ta’ata i te ’aravihi ’ia ma’iti i te Mesia ’e e mana ho’i Tōna ’ia fa’aora i te feiā ato’a tei ma’iti ’ia fa’aorahia.31

E mea na roto i teie mau ha’api’ira’a huru ’ē te tahi e te tahi nō ni’a i te fa’aorara’a tō te ’utuāfare o Iosepha Semita tāmatara’a i te ma’iti i te hō’ē ha’apa’ora’a fa’aro’o. ’Ua fāri’i te pāpā rū’au e te metua tāne o Iosepha Semita, o Asael ’e o Iosepha Metua, i te ha’api’ira’a a te mau Arminia nō ni’a i te hō’ē Atua here ’e te maita’i. ’Ua pāpa’i o Asael i muri mai, « e nehenehe tā Iesu e fa’aora i te mau ta’ata ato’a mai tāna e nehenehe e fa’aora i te hō’ē noa ta’ata ».32’Ua fa’ariro Asael ’e o Iosepha Metua ia rāua ’ei mau ta’ata o te ti’aturi e o te Atua te metua o te mau ta’ata ato’a e tei ti’aturi e fa’aora te Atua i te mau ta’ata ato’a—ha’api’ira’a o te pāto’i i te ha’api’ira’a ’eta’eta a te mau Karavina nō ni’a i te fa’aorara’a.

’Aita te orara’a fa’aro’o o Lucy Mack i ’itehia e tae noa atu i te matahiti 1802, i te taime a ro’ohia ai ’oia i te hō’ē ma’i rahi ’e a fafau ai ’oia i te Atua ē e rave ’oia i te mau mea ato’a nō te tāvini Iāna mai te mea e ora mai ’oia. I muri a’e i tōna orara’a mai, ’ua pāpa’i Lucy Mack, « ’te parau nei au, e mea iti rā nō ni’a i te parau o te fa’aro’o, ’ātira ’ua ’ohipa noa te reira te i tā’āto’ara’a o tō’u nei ferurira’a ».33 I te pae hope’a e tere atu o Iosepha Metua ’e o Lucy Mack mai te tahi ’oire i tera atu ’oire nō te ’imi i te ora i te pae tino ’e i te pae vārua.

I roto i teie taime pāpū ’ore i te terera’a mai mai tera ’oire i tera ’oire, ’ua fanauhia mai o Iosepha Semita tamaiti i Sharon, Vermont, i te 23 nō titema 1805. ’Ua fa’aea te ’utuāfare Semita i te pae hope’a i Palmyra, New York, ’e i muri iho i te ’oire nō Manchester. E rave rahi ’ārepurepura’a i te pae fa’aro’o i tō rātou vāhi fa’aeara’a. ’Ua tupu te mau ’ēkālesia Bāpetizo, Perebiteriana ’e Metodi i te rahi i taua tufa’a fenua ra i roto i te area matahiti 1816 ’e 1821, ’e ’ua ’itehia te ha’amoura’a o te hō’ē ’āmuira’a ’āpī Perebiteriana, te patura’a o te hō’ē fare purera’a ’āpī Metodi, ’e te fa’afāriura’a e rave rahi mau hanere tāne ’e vāhine.

’Ua tāmata Lucy Mack i te ha’apa’ora’a Perebiteriana, ’ua parau ’oia, ē « ’aore roa e mā’a i roto ». ’Ua tāmata ’oia i muri iho i te ha’apa’ora’a Metodi, ’aita ra o Iosepha Metua i fa’aitoito iāna i te haere, nō te mea e mea iti roa tōna ’e tō tōna metua tāne, o Asael, fa’aro’o i te mau ha’api’ira’a tā rātou i ha’api’i. A fa’aea noa ai te ’utuāfare Semita ma te ’ore e ’āmui atu i te hō’ē ’ēkālesia, ’ua tāmata rātou i te ha’api’i i tā rātou mau tamari’i i te mau ture keresetiano i roto i te ’utuāfare, mai te tai’ora’a i te Bībīlia ’e te pure tāta’itahi.34

I tōna ’āpīra’a, ’ua haere atu o Iosepha Semita tamaiti i te mau rurura’a fa’aoraora fa’aro’o e rave rahi e tōna ’utuāfare. ’Ua fa’aro’o rahi ’oia i te mau ha’api’ira’a ’e te mau tau’ara’a parau a tōna metua tāne, tei ’imi ’e tei ’ore i ’ite i roto i te mau ha’apa’ora’a fa’aoraora te hō’ē noa a’e ’ēkālesia tei fa’anahohia mai te ’ēkālesia tahito a Iesu Mesia ’e a Tāna mau ’Āpōsetolo. ’Ua fa’aro’o o Iosepha e ’ua feruri i te taime tai’ora’a bībīlia ’utuāfare. I te 12ra’a o tōna matahiti, ’ua ha’amata ’oia i te ha’ape’ape’a nō tāna mau hara ’e te maita’i nō tōna vārua mure ’ore, tei arata’i iāna ’ia ’imi nōna iho i te mau pāpa’ira’a mo’a.

I te 14ra’a o tōna matahiti ’ua pāpa’i o Iosepha :

« Te tai’o ra vau, i te hō’ē mahana, i te ’episetole a Iakobo, pene hō’ē e te ’īrava pae, o tei na ō mai e : Te ’ere ra te hō’ē o ’outou i te ’ite, e ani ’oia i te Atua ra, o tei hōro’a hua mai i te maita’i i te ta’ata ato’a ra, ma te pāto’i ’ore ; e e hōro’ahia mai iāna.

« ’Aita roa ā te hō’ē pāpaira’a mo’a i ’ō ma te pūai rahi a’e i roto i te ’ā’au o te ta’ata nei, mai tō teie nei ’īrava i ’ō mai i roto i tō’u nei ’ā’au. ’Ua ’ō mai te reira ma te pūai rahi i roto roa i tō’u nei ’ā’au. ’Ua feruri pinepine noa vau i te reira, ’e ’ua ’ite au e mai te mea e faufa’ahia te hō’ē noa a’e ta’ata i te ’ite nō ’ō mai i te Atua ra, o vau ïa ».35

’Ua fa’aoti o Iosepha i te pae hope’a e ani i te Atua.

’Ua pāpa’i ’aore rā ’ua ha’apāpa’i Iosepha e maha ’ā’amu mātarohia nō tāna ’Ōrama Mātāmua. Ta’a ’ē noa atu i te reira, ’ua pāpa’i te feiā tei ora i tōna ra ’anotau i tā rātou mau ha’amana’ora’a nō te mea tā rātou i fa’aro’o ia Iosepha i te paraura’a nō ni’a i te ’ōrama ; ’ua ’itehia e pae o taua mau ’ā’amu ra. E ha’amaita’ira’a teie e te vai nei teie mau pāpa’ira’a. ’Ua fa’ariro te reira i te ’Ōrama Mātāmua a Iosepha ’ei ’ōrama māramarama-maita’i-roa a’e i roto i te ’ā’ai. Te fa’aitoito nei au ia ’outou ’ia haere atu i ni’a i te history.lds.org nō te ha’api’i atu ā nō ni’a i te mau ’ā’amu e nō te hi’o e nāhea tō rātou ha’a-’āmui-ra’a nō te fa’a’ite mai i te hō’ē hi’ora’a hau atu i te maita’i.

Te parau nei « te mau ’ā’amu nō te ’Ōrama Mātāmua » nō te mau Parau Tumu ō te ’Evanelia : « Te fa’a’ite nei te mau fa’ati’ara’a huru rau nō ni’a i te ’Ōrama Mātāmua i te hō’ē ’ā’amu tāmau, noa atu ’ua ta’a ’ē rātou i roto i te ha’apāpūra’a ’e te hu’ahu’ara’a. Te tīa’i nei te feiā pāpa’i ’ā’amu ’ia fa’ati’a ana’e te hō’ē ta’ata i te hō’ē ’ohipa i tupu i roto i te mau vāhi e rave rahi i mua i te mau huru ta’ata ato’a na roto i te mau matahiti e rave rahi, e ha’apāpū mai ïa te ’ā’amu tāta’itahi i te mau tufa’a huru rau o te ’ohipa tei tupu e te vai nei te mau ha’apāpūra’a ta’a ’ē. ’Oia mau, te vai nei te mau ta’a-’ē-ra’a mai roto mai i te mau fa’ati’ara’a nō ni’a i te ’Ōrama Mātāmua i roto i te mau fa’ati’ara’a e rave rahi i roto i te mau pāpa’ira’a mo’a nō ni’a i te ’ōrama a Paulo i ni’a i te porōmu nō Damaseko ’e te ’ohipa tei tupu i te mau ’Āpōsetolo i ni’a i te Mou’a nō te Fa’ahuru-’ē-ra’a. Noa atu rā te mau ta’a-’ē-ra’a, ’ua vai mai te hō’ē ha’apāpūra’a i roto i te mau fa’ati’ara’a ato’a nō ni’a i te ’Ōrama Mātāmua. ’Ua mārō hape te tahi mau ta’ata ’e te hō’ē tauira’a i roto i te fa’ati’ara’a i te ’ā’amu e tāpa’o fa’a’ite ïa ē e parau ha’avare te reira. Na te rahi o te mau pāpa’ira’a i nehenehe ai ia tātou ’ia fa’arahi i tō tātou ’ite nō ni’a i teie ’ohipa fa’ahiahia tei tupu e’ita te reira e noa’a ia tātou ’āhani ’aita re’a e parau pāpa’i ».36

Te hina’aro nei au e hi’o poto noa e ’outou i na fa’ati’ara’a e maha tei pāpa’ihia ’aore rā tei ha’apāpa’ihia e Iosepha Semita.

A tahi, te fa’ati’ara’a nō te matahiti 1832 o te fa’ati’ara’a mātāmua roa ïa tei pāpa’ihia nō ni’a i te ’Ōrama Mātāmua. E tufa’a te reira nō te hō’ē pāpa’ira’a nō ni’a i tōna iho orara’a e ono ’api, tei pāpa’ihia i te tā’āto’ara’a e te rima o Iosepha. Tei roto teie parau i te rima o te ’Ēkālesia mai te taime a pāpa’ihia ai te reira. I muri a’e i te tere i te pae to’oa-o-te-rā, ’ua vai noa te reira i roto i te hō’ē ’āfata e rave rahi matahiti te maoro ’e i muri iho ’ua vai ’ite-’ore-noa-hia e tae noa atu ’ua piahia i roto i te hō’ē pāpa’ira’a nō te parau tu’ite i te matahiti 1965. ’Ua pia-pinepine-hia te reira, e tae noa atu i ni’a i te LDS.org ’e i roto i te mau parau a Iosepha Semita. I roto i teie parau te fa’ati’a nei Iosepha i tōna hepohepo nō ni’a i tōna ’ite-’ore-ra’a i te vāhi ’ia ’imi e fa’a’ore mai ai te Fatu i tāna mau hara. ’Ua parau ’oia, « ’ua ha’avētea a’e ra te Fatu i te ra’i i ni’a iā’u ’e ’ua ’ite a’e ra vau i te Fatu »,37 tā te tahi mau ta’ata i mana’o e te fa’ahiti ra ’oia i te fāra’a mai o te hō’ē noa ta’ata nō te ra’i mai, noa atu, e ia tai’ohia na roto i te tahi atu mau parau, te fa’ahiti nei teie parau e ’ua vētea te Atua te Metua i te ra’i ’e ’ua heheu mai i Tāna Tamaiti, o Iesu Mesia, ia Iosepha.

Te ha’apāpū nehenehe nei teie fa’ati’ara’a i te Tāra’ehara a te Fa’aora ’e te fa’aorara’a Tāna i pūpū atu ia Iosepha. Te parau ri’i nei teie fa’ati’ara’a : « ’Ua vētea te Fatu i te ra’i i ni’a iho iā’u ’e ’ua ’ite a’e ra vau i te Fatu ’e ’ua na ō mai ra Oia iā’u, ’e Iosepha tā’u tamaiti ’ua fa’aorehia tā ’oe mau hara…’Ua fa’asataurohia vau nō tō te ao nei ’ia noa’a i te feiā ato’a o te ti’aturi i tō’u nei i’oa te ora mure ’ore ».’ ’Ua fa’a’ite pāpū Iosepha ē ’ua ’ite ’oia i te ’oa’oa ’e te aroha ’aita ra i noa’a iāna te hō’ē ta’ata tei ti’aturi. « ’Ua ’ī tō’u vārua i te aroha ’e ’ua nehenehe iā’u ’ia poupou e rave rahi mau mahana ma te ’oa’oa rahi e tei piha’i iho te Fatu iā’u nei, ’aita rā i noa’a iā’u te hō’ē ta’ata o te ti’aturi i te ’ōrama nō te ra’i. ’Ua feruri ra vau i teie mau mea i roto i tō’u nei ’ā’au ».38

I muri iho, te fa’ati’ara’a nō te matahiti 1835 o te fa’a’itera’a ïa a Iosepha nō ni’a i tāna ’ōrama ia Robert Matthews, te hō’ē rātere nō Ketelani i te matahiti 1835. ’Ua pāpa’ihia te reira i roto i te buka ’ā’amu a Iosepha e tāna pāpa’i parau. ’Aita te reira i tu’uhia atu i roto i te mau nene’ira’a mātāmua nō te ’ā’amu a Iosepha ’e ’ua pia-mātāmua-hia i roto i te BYU Studies i te mau matahiti 1960. I roto i teie fa’ati’ara’a, te fa’a’ite nei Iosepha e ua fâ mai te Atua na mua e ua ’ite ato’a oia i te Fa’aora i muri mai : « ’Ua pure ’ū’ana vau i te Fatu. ’Ua fā mai te hō’ē pou auahi i ni’a a’e i tō’u nei upo’o ; ’ua vai noa te reira i ni’a iho iā’u, e ’ua ’ī au i te ’oa’oa fāito ’ore. ’Ua fā mai ra te hō’ē ta’ata i rotopū i teie pou auahi tei purara i te mau vāhi ato’a e ’aita ra te hō’ē mea i ’ama. ’Aita i maoro roa ’ua fā mai ra te tahi atu ta’ata mai te ta’ata mātāmua. ’Ua parau mai ’Oia iā’u, ’ua fa’a’orehia tā ’oe mau hara ». I roto i teie fa’ati’ara’a, ’ua pāpa’i ato’a Iosepha, « ’ite a’e ra vau e rave rahi mau melahi i roto i teie nei ’ōrama ».39

I muri iho, te fa’ati’ara’a nō te matahiti 1838, te fa’ati’ara’a mātau-maita’i-hia e nō roto mai ïa i te ’ā’amu pāpa’i-rima-hia e Iosepha. ’Ua pāpa’ihia te fa’ati’ara’a mātāmua i muri a’e i tō Iosepha fa’aruera’a ia Ketelani i te matahiti 1838, ’e te piti o te pāpa’ira’a i muri iho noa mai ïa i tōna horora’a mai i Missouri i te matahiti 1839. ’Ua pāpa’ihia te reira i roto i te pāto’ira’a rahi. ’Ua pia-mātāmua-hia i te matahiti 1842 i roto i te Times and Seasons. Tei roto ato’a i te Poe Tao’a Rahi i te matahiti 1851, tei riro na mua a’e ’ei buka iti na te feiā mo’a Peretāne, e tei fa’arirohia ’ei pāpa’ira’a mo’a na te feiā mo’a ato’a i te matahiti 1880.

’Ua piahia e rave rahi mau pāpa’ira’a nō teie fa’ati’ara’a i roto i te mau parau a Iosepha Semita. Mai te fa’ati’ara’a nō te matahiti 1835, te uira’a tumu nō teie fa’ati’ara’a o tei hea ïa te ’ēkālesia mau. ’Ei ’ā’amu nō te ’Ēkālesia, e ’eiaha noa nō Iosepha ana’e, «°te fa’atumu nei teie fa’ati’ara’a i ni’a i te ’ōrama mai te ha’amatara’a o te ’ti’ara’a ’e te terera’a o te ’Ēkālesia’ ».40 nō reira, ’aita i roto i teie fa’ati’ara’a te parau nō ni’a i te fa’a’orera’a hara tei fa’ahitihia i roto i na fa’ati’ara’a mātāmua e piti.

’E i te pae hope’a, te fa’ati’ara’a ïa nō te matahiti 1842 ’ei pāhonora’a i te hō’ē anira’a nō te ha’amāramaramara’a na John Wentworth, te pāpa’i ve’a fa’atere nō te Chicago Democrat. ’Ua pāpa’i Iosepha iāna i te hō’ē rata e i roto i taua rata ra te mau Hiro’a Fa’aro’o ïa ’e te hō’ē fa’ati’ara’a ato’a nō tāna ’Ōrama Mātāmua. ’Ua piahia teie rata i roto i te Times and Seasons i te matahiti 1842. Ma te parau fa’ati’a a Iosepha, ’ua pia-fa’ahou-hia te reira i te matahiti 1843 e te pāpa’i ’ā’amu Israel Daniel Rupp i roto i tāna buka nō ni’a i te mau fa’aro’o keresetiano i te fenua Marite. ’Ua ’ōpuahia teie fa’ati’ara’a nō te mau ta’ata tei ’ore i mātau i te mau ti’aturira’a Momoni. ’Ua pāpa’ihia te reira i roto i te hō’ē taime hau i roto i te pāto’ira’a tā te peropheta i fa’aruru.

Mai te tahi atu mau fa’ati’ara’a, ’ua fa’a’ite Iosepha i te ahoaho tāna i ’ite ’e te fāra’a mai o na ta’ata to’opiti ’ei pāhonora’a i tāna pure : « ’Ua ha’atihia vau i roto i te hō’ē ’ōrama nō te ra’i e ’ua ’ite a’e ra vau e piti na ta’ata hanahana e hō’ē ā hōho’a mata te huru tō rāua, ha’atihia e te mau māramarama ’ana’ana tei hau i te hanahana o te mahana i te avatea. ’Ua parau mai rāua e te ti’aturi nei te mau fa’aro’o ato’a i te mau ha’api’ira’a hape, e ’aita roa te hō’ē i ’itehia e te Atua mai tāna ’ēkālesia ’e bāsileia. ’E ’ua fa’aue-pāpū-hia vau ’eiaha ’e haere na muri ia rātou,’ ma te fāri’i ra i te reira iho taime te hō’ē fafaura’a ’e e fa’a’itehia mai iā’u te ’īra’a o te ’evanelia i te tahi taime i mua nei ».41

E ha’amaita’ira’a te fāri’ira’a i teie mau fa’ati’ara’a nō ni’a i te ’Ōrama Mātāmua a Iosepha. Mai te mau ’Evanelia ta’a ’ē o te Faufa’a ’Āpī, o te fa’a’ite ’āmui nei i te tā’āto’ara’a o te orara’a o te Mesia e tāna misiōni, te fa’a’ite nei te mau parau tāta’itahi i te ’Ōrama Mātāmua o Iosepha, mai te reira te tahi ha’amāramaramara’a ’e te hi’ora’a ātea nō te ’itera’a tā’āto’a. ’Ua fa’a’ite ’āmui mai rātou i te ’ā’amu tāmau e te nahonaho a Iosepha. ’Ua ha’apāpū pā’āto’a rātou ē te vai ra te ahoaho ’e te mārōra’a i rotopū i te mau ’ēkālesia keresetiano, e ’ua hina’aro o Iosepha ’ia ’ite tei hea te ’ēkālesia mau, e ’ua ’imi ’oia i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e ’ua pure, e ’ua pou mai te hō’ē māramarama mai te ra’i mai, ’e ’ua fā mai te mau ve’a nō te ra’i ’e ’ua pāhono i tāna ra pure.

I teie nei e ho’i ana’e i muri ’e e hi’o fa’ahou i roto i te hu’ahu’ara’a te fa’ati’ara’a nō te matahiti 1838 tei ha’amanahia nō te ’ā’amu a Iosepha Semita nō ni’a i te ’Ōrama Mātāmua. O te ha’api’ira’a hau atu i te pūai e nehenehe i te hō’ē ta’ata e fāri’i i ni’a i te fenua nei. ’Ua taui teie ’ohipa i te orara’a o Iosepha, ’ua taui te reira i tō’u nei orara’a, ’e ’ua ’ite au e ’ua taui ’e e taui te reira i tō ’outou orara’a a haere ai ’outou i te Fatu nō te ha’apāpū i te tupura’a mau o teie ’ōrama.

« I te pae hōpe’a, ’ua fa’aoti au e mea ti’a iā’u ’ia pārahi noa i roto i te pōiri ’e te pāpū ’ore ’e ’aore rā ’ia ha’apa’o i tā Iakobo i fa’a’ite mai, ’oia ho’i, ’ia ani i te Atua. I te hope’a ’ua fa’aoti au ’ia « ani i te Atua », e mai te mea e hōro’a ’oia i te ’ite ia ratou tei ’ere i te ’ite, ’e e hōro’a hua mai ho’i ma te pāto’i ’ore, e tāmata ihoa ïa vau.

« Nō reira, mai te au i tā’u fa’aotira’a ’ia ani i te Atua, ’ua haere atu ra vau i roto i te ’uru rā’au nō te tāmata. E po’ipo’i ïa te reira nō te hō’ē mahana nehenehe ’e te ata ’ore, i te ha’amatara’a nō te tau mahanahana o te matahiti 1820. O te taime mātāmua te reira i roto i tō’u nei orara’a a tāmata ai au i te reira, nō te mea, i rotopū i tō’u mau mana’o tapitapi, ’aita ā vau i tāmata i te pure vaha.

« I muri a’e i tō’u taera’a atu i te vāhi tā’u i mana’o, ’ua hi’o ha’ati au iā’u, e nō te mea e o vau ana’e tō reira, ’ua tūturi ihora vau i raro ’e ’ua ha’amata i te pūpū atu i te hina’aro o tō’u ’ā’au i mua i te Atua. ’Aita vau i maoro i te na-reira-ra’a, ’ua haruhia vau e te hō’ē mana tei hau a’e i tō’u, ’e nō te pūai o taua mana ra i ni’a iho iā’u, ’ua tāpe’a-roa-hia tō’u arero e ’aita tā’u e nehenehe ’ia parau fa’ahou. ’Ua fa’a’ati-roa-hia vau e te pōiri ta’ota’o, ’e ’ua mana’o vau ē e ha’amou-roa-hia vau.

« ’Āre’a rā, ’ua fa’aitoito noa vau na roto i tō’u pūai ato’a ’ia ti’aoro atu i te Atua ’ia fa’aora iā’u i te mana o teie nei ’enemi tei haru mai iā’u ; ’e i te taime mau tā’u i mana’o e ’ua fātata vau i te ha’amou-roa-hia—e ’ere ho’i i te ha’amoura’a mana’o noa, i te mana ra o te hō’ē vārua mau nō roto mai i te hō’ē ao ’ē, e tei iāna te mana maere rahi roa tei ’ore ā i ’itehia e au i roto i te hō’ē noa atu ta’ata---I taua taime mata’u rahi ra, ’ua ’ite atu ra vau i te pou māramarama i te fa’a’atira’a i ni’a noa a’e i tō’u upo’o, e ’ua pou mai ra te reira i ni’a iho iā’u. ’Ua hau atu ho’i tō te reira māramarama i tō te mahana.

« I te taera’a mai te reira māramarama, ’ua tu’uhia vau e taua ’enemi ra i tāpe’a iā’u. I te ma’irira’a taua māramarama ra i ni’a iho iā’u, ’ua ’ite atu ra vau e piti ta’ata ; tō rāua teatea ’e te hanahana a ti’a noa ai rāua i ni’a a’e iā’u i roto i te reva ra, e ’ore roa ïa e ti’a ’ia fa’a’auhia i te hō’ē noa atu mea. ’Ua parau mai ra te hō’ē o rāua iā’u, ma te fa’atoru atu i tōna rima i ni’a i te tahi, e ma te fa’ahiti i tō’u i’oa, i te na-ō-ra’a mai ē---O Tā’u Tamaiti Here Teie. A fa’aro’o Iāna !

« Te tumu vau i haere atu ai e ui i te Fatu, ’oia ho’i, ’ia ’ite au ē, o tei hea ra i rotopū i taua mau ha’apa’ora’a ato’a ra te ha’apa’ora’a mau, e ’ia ’ite au e o tei hea tā’u e ’āmui atu. Nō reira, i tō’u ho’ira’a mai i tō’u ihora huru mau, ’e ’ua nehenehe fa’ahou iā’u ’ia paraparau, ’ua ani atu ra vau i teie na ta’ata te ti’a ra i ni’a a’e iā’u i roto i te māramarama, e o teie hea te ha’apa’ora’a mau i roto i te mau ha’apa’ora’a ato’a, ’e o teie hea ho’i tā’u e ’āmui atu.

« ’Ua pāhonohia mai ra vau ē, ’eiaha roa vau ’ia ’āmui atu i te hō’ē noa atu o rātou nō te mea e mea hape ana’e rātou ».42

Mai tei fa’ahitihia i roto i te buka « Te mau Fa’ati’ara’a o te ’Ōrama Mātāmua » tei ’itehia i ni’a i te LDS.org, « ua fa’a’ite tāmau o Iosepha Semita e ’ua ’ite ’oia i te hō’ē ’ōrama fa’ahiahia nō te Atua te Metua ’e Tāna Tamaiti, o Iesu Mesia. E’ita te parau mau o te ’Ōrama Mātāmua ’aore rā te mau pāto’ira’a i te reira e nehenehe e ha’apāpūhia na roto noa i te mā’imira’a. E tītau te ’itera’a i te parau mau nō te ’itera’a pāpū o Iosepha Semita i te ta’ata ma’imi tāta’itahi i te parau mau ’ia tuatāpapa i te mau pāpa’ira’a ’e ’ia nava’i te fa’aro’o i te Mesia nō te ani i te Atua na roto i te pure mau ’e te ha’eha’a mai te mea e parau mau ānei te ’ā’amu. Mai te mea e ani te ta’ata mā’imi ma te mana’o pāpū ’ia ha’a mai te au i te pāhonora’a o te heheuhia mai e te Vārua Maita’i, e fa’a’itehia mai ïa te parau mau o te ’ōrama a Iosepha Semita. Na roto i teie rave’a, e nehenehe i te ta’ata ato’a ’ia ’ite ē ’ua parau o Iosepha Semita ma te ha’avare ’ore a parau ai ’oia ē, ’’ua ’ite mau vau i te ’ōrama. ’Ua pāpū te reira iā’u, ’e ’ua pāpū ato’a iā’u ē, ’ua ’ite te Atua i te reira, e ’aita e nehenehe iā’u ’ia huna i te reira’ [Iosepha Semita—’Ā’amu 1:25]°»43

Mai tā Peresideni Ioseph F. Smith i parau, « te ’ohipa rahi roa a’e tei tupu i roto i te ao nei mai te taime o te ti’afa’ahoura’a o te Tamaiti a te Atua mai te menema mai e tōna ma’uera’a i ni’a, o te fāra’a mai ïa o te Metua ’e o te Tamaiti i taua tamaiti ra ia Iosepha Semita ». 44

Te mau taea’e ’e te mau tuahine, e ’ohipa māere mau nō te hō’ē ’itera’a fa’ahiahia i te pārahira’a ’e i te tuatāpapara’a i te mea tā tātou i ’apo, mai roto mai i teie ’ohipa mo’a ’e te māere tei tupu ia Iosepha Semita. Te hina’aro nei au e fa’a’ite atu ia ’outou i te tahi o te mau parau mau tā tātou e ha’api’i mai mai roto mai i te ’Ōrama Mātāmua o Iosepha nō ni’a i te natura mure ’ore o tō tātou Metua i te Ao ra ; Tāna Tamaiti, o Iesu Mesia ; te vai nei ihoa o Sātane ’e te ’arora’a i roto i te maita’i ’e te ’ino, e te tahi atu mau hīro’a faufa’a rahi o te fa’anahora’a rahi nō te fa’aorara’a.

E ha’api’i mai tātou ’e e mea mau te mau pāpa’ira’a mo’a ’e e nehenehe te reira ’ia fa’a’ohipa-mau-hia i roto i tō tātou orara’a.

E ha’api’i mai tātou e ’āfa’i mai te ferurira’a i te mau pāpa’ira’a mo’a i te mana ’e te māramarama.

E ha’api’i mai tātou ē e’ita e nava’i te ’ite ana’e ; e noa’a te mau ha’amaita’ira’a a te Atua na roto i te fa’a’ohipara’a i te mea tā tātou i ’ite.

E ha’api’i mai tātou ’ia tu’u i tō tātou ti’aturira’a i te Atua ’e ’ia hi’o atu Iāna nō te mau pāhonora’a i te mau uira’a hau atu i te faufa’a rahi nō te orara’a ’e ’eiaha e tu’u i tō tātou ti’aturira’a i roto i te ta’ata.

E ha’api’i mai tātou ’e e pāhonohia mai te mau pure mai te au i tō tātou fa’aro’o ’āueue ’ore ’e mai te au i te hina’aro o te Metua i te Ao ra.

E ha’api’i mai tātou ē te vai mau nei Satane ’e e mana mau tōna nō te fa’ahuru ’ē i te ao tāhuti e ia tātou ato’a.

E ha’api’i mai tātou ē e ta’otihia ’e e ha’avīhia te mana o Satane e te mana o te Atua.

E ha’api’i mai tātou ē e’ita Satane e fa’aea i te ha’amou i te ’ohipa a te Atua ’e e ’ua ’ite Satane i te faufa’a rahi o Iosepha Semita i roto i tāna ’ohipa ’ei Peropheta nō te Fa’aho’ira’a mai.

E ha’api’i mai tātou ē e nehenehe tā tātou e upo’oti’a i ni’a ia Satane na roto i te pi’ira’a i te Atua ’e te hōro ara’a i tō tātou fa’aro’o ’e te ti’aturira’a hope i te Fatu.

E ha’api’i mai tātou ē te vāhi i reira te māramarama, e haere ’ē atu ïa te pōiri.

E ha’api’i mai tātou ē na ta’ata to’opiti te Atua te Metua ’e Tāna Tamaiti, o Iesu Mesia, e na ta’ata ta’a ’ē roa ïa, hō’ē ā ra hōho’a mata ’e te huru.

E ha’api’i mai tātou ē ’ua hāmanihia tātou ia au i te hōho’a o te Atua.

E ha’api’i mai tātou ē ’ua ti’afa’ahou mai te Mesia.

E ha’api’i mai tātou ē ’ua ’ite te Atua ia tātou tāta’itahi ’e ’ua ’ite ’oia i tō tātou mau hina’aro ’e tō tātou mau mana’o tapitapi. ’Ua pi’i ’Oia ia Iosepha ma tōna ra i’oa.

E ha’api’i mai tātou i te aura’a e vai nei i rotopū i te Atua te Metua ’e Tāna Tamaiti, te Fatu ra o Iesu Mesia. E paraparau Iesu i Tōna ra Metua, ’e e paraparau mai te Metua i te ta’ata i ’ō nei i ni’a i te fenua na roto i Tāna Tamaiti, o Iesu Mesia.

E ha’api’i mai tātou ē ’ua herehia o Iesu Mesia e Tōna ra Metua na roto i te pi’ira’a ia Iesu ’ei Tamaiti Here Nāna.

E ha’api’i mai tātou ē ’aita te ’Ēkālesia mau a Iesu Mesia mai Tāna i fa’anaho i ni’a i te fenua nei i te tau o Iosepha Semita, o tei ha’apāpū mai i te tupura’a mau o te Tāivara’a Rahi tei tohuhia e te ’āpōsetolo Paulo.

E ha’api’i mai tātou ē ’ia hina’aro mau ana’e tātou i te Atua i roto i tō tātou nei orara’a, e heheu mai ’Oia i te hō’ē ’ē’a ha’amaita’i nō tātou. I te tau o Iosepha e mea hape ana’e te tā’āto’ara’a o te mau ha’apa’ora’a.

E ha’api’i mai tātou ē e fāri’i te tau tu’ura’a tāta’itahi nō te ’evanelia i te mau ’ōrama, te mau ha’amaita’ira’a ’e te mau hanahana o te Atua.

E ha’api’i mai tātou e nāhea te Atua e ma’iti ai i Tāna mau peropheta.

E ha’api’i mai tātou ē e ma’iti te Atua i te feiā tei mā te ’ā’au, tei vai parau-ti’a ’e e mau hina’aro parau-ti’a tō rātou nō te rave i Tāna ’ohipa, ma te ha’apāpūra’a i te ha’api’ira’a i roto i te Bībīlia ē e hi’o te Atua i te ’ā’au ’e e’ita ’Oia e ma’iti mai te au i te hi’ora’a rāpae ’aore rā te ti’ara’a ’aore rā te tōro’a sōtiare o te ta’ata.

Te mau taea’e ’e te mau tuahine, ’ua riro te ’Ōrama Mātāmua ’ei tāviri nō te tātara i te mau parau mau e rave rahi tei hunahia e rave rahi mau tenetere. ’Eiaha tātou e ha’amo’e ’aore rā ’ia ha’afaufa’a ’ore i te mau parau mau faufa’a rahi e rave rahi tā tātou i ha’api’i mai roto mai i te ’Ōrama Mātāmua a Iosepha Semita.

’Ua ’ōmua mai te fāra’a o te Atua te Metua ’e tāna Tamaiti, te Fatu ra o Iesu Mesia, ia Iosepha Semita i te tau tu’ura’a o te ’īra’a o te mau tau. E ti’a ia tātou ’ia fa’a’ite i teie nei ’ōro’a mo’a e te mau mea tā tātou i ha’api’i mai i te feiā ato’a tā tātou e here ’e e ha’ape’ape’a nei.

Teie na uira’a e piti tā ’outou e nehenehe e feruri, e pāhono ’e e fa’a’ite i ni’a social media using #LDSdevo.

  • E aha te mau parau mau tā ’outou i ha’api’i mai roto mai i te ’Ōrama Mātāmua a Iosepha Semita ?

  • Nāhea tō te Fatu pāhonora’a ia ’outou a ’imi ai ’outou i te parau mau ’e te mau pāhonora’a i tā ’outou mau uira’a ?

Te ’oa’oa nei au i te tai’o i te mea tā ’outou e fa’a’ite nō ni’a i teie parau tumu faufa’a rahi ’e teie mau uira’a faufa’a rahi.

E fa’aoti au ma te fa’a’ite atu ia ’outou i te tahi ’ē atu parau mau tā’u i ha’api’i mai na roto i te fa’atumura’a i ni’a i te ’Ōrama Mātāmua a Iosepha Semita a ha’api’i ai au i te mau misiōnare rave tāmau.

E rave rahi mau matahiti i teie nei ’ua fāri’i au i te ha’amaita’ira’a ’ia tāvini i roto i te Peresidenira’a Ārea nō te fenua Filipino. ’Ua rave te mau melo nō te Peresidenira’a Ārea i te taime nō te haere e a’o i roto i te mau rurura’a tei fa’atupuhia i te Pû Ha’api’ipi’ira’a Misiōnare i Manila. ’Ua haere mai te mau misiōnare ’āpī rave tāmau tei pi’ihia i Manila nō na fenua 14 nō Asia ’e te mau fenua tāpiri nō Patitifa.

A hope ai tā māua ’ohipa i te fenua Filipino, ’ua ’oa’oa māua ’ia paraparau fa’ahou atu i te mau misiōnare i roto i te rurura’a a te Pū Ha’api’ipi’ira’a Misionare. E ’ore roa atu e mo’ehia iā’u i te pārahira’a i mua ma te hi’o atu i teie rahira’a mau misiōnare rave tāmau fa’ahiahia. ’Ua pure au ’ia fa’auruhia vau ’ia nehenehe iā’u ’ia fa’a’ite atu ia rātou i te tahi mea o te tauturu ia rātou ’ia ’ite i te faufa’a rahi o te ’ohipa tā rātou e rave ra. A feruri ai au i te mea tā’u e parau, ’ua haru tō’u mata i te hō’ē hōho’a peni i ni’a i te pāpa’i o te piha rurura’a. E hō’ē hōho’a peni tā ’outou paha i ’ite tei piahia i roto i tā ’outou fare purera’a. O te hōho’a peni mātau-maita’i-hia a Del Parson nō ni’a i te ’Ōrama Mātāmua a Iosepha Semita. Te fa’a’ite ra teie hōho’a ia Iosepha Semita e 14 matahiti te pa’ari i te tūturira’a i roto i te ’Uru Rā’au Mo’a, e te fāri’i ra i te mau arata’ira’a a tō tātou Metua i te Ao ra ’e a Iesu Mesia.

’Ua ha’amata vau i tā’u a’ora’a i te mau misiōnare ma te fa’atoro atu i tō’u rima i te hōho’a peni nō te ’Ōrama Mātāmua a Del Parson ’e te fa’a’ta’ara’a atu ia rātou ē te fa’ahōho’ara’a o Iosepha Semita, i taua taime ra, te tūturi ra i roto i te ’Uru Rā’au Mo’a, ma te pure nō te fāri’i te arata’ira’a i roto i tōna orara’a, o te mau feiā ato’a e ’imi nei i te parau mau, i tahito ra, i teie nei ’e tō ananahi. nō te aha ? Nō te mea e hō’ē ā uira’a tāna ’e te mau ta’ata parau-ti’a ’e te ’ā’au tae e ’imi nei i te parau mau. A ani ai ’oia i te Fatu e tei hea o te mau ha’apa’ora’a o tei ti’a, te ’imi ra ïa ’oia i te parau mau. Te ’imi ra ïa ’oia i te tumu nō tōna orara’a. Te ’imi ra ïa ’oia i te ’ōpuara’a rahi fa’aora a te Metua i te Ao ra.

Te vai ra ānei i ni’a i te fenua nei te mau misiōnare ha’amanahia i te taime o te pure hōhonu a Iosepha nō te pāhono atu i tāna ra uira’a ? ’Aita, ’aore e misionare. Nō reira, i taua taime mo’a ra, ’ua fā atu te Metua i te Ao ra ’e Tāna Tamaita’i Here, o Iesu Mesia, e ’ua pāhono i te anira’a a te tamaiti o Iosepha, ’e ’ua ha’amata te fa’aho’ira’a mai o te ’īra’a o te ’evanelia a Iesu Mesia.

Mai ia Iosepha Semita, te mau hoa o te ’Ēkalesia tei fa’aoti e rave ’e e ha’apa’o i tā ratou mau tītaura’a ’e ’ia haere i mua nā roto i te bāpetizora’a, o te feiā teie e ’imi mau nei i te parau mau ’e tō rātou fā i te fenua nei. E ’ere teie i te hō’ē ha’api’ira’a faufa’a rahi nō te mau misiōnare rave tāmau, nō tātou ato’a rā nō te ha’api’i mai a fa’a’ite ai tātou i te ’evanelia. E mea faufa’a ato’a ’ia ’ite ē e rave rahi feiā o te ’imi nei i te arata’ira’a ’e te fā i roto i te orara’a, e fa’a’itera’a rātou nō te hō’ē pupu matahiti e ’āmui nei nō teie ti’aturira’a. E mau hoa ’e e mau ’āpiti rātou nō tātou. ’Ua riro tā’u vahine, o Nancy ’ei hō’ē i roto i tō ’outou matahiti tei ’imi i te parau mau ’e tāna fā i roto i te orara’a.

E tō’u mau hoa ’āpī ē, ’auē ïa ha’amaita’ira’a fa’ahiahia i tō tātou fanaura’ahia mai i te hō’ē tau e ’ua fa’aho’ihia mai te ’īra’a o te ’evanelia a Iesu Mesia i ni’a i te fenua nei. Te fa’a’ite atu nei au i tō’u ’itera’a pāpū ē ’ua fā mai te Atua te Metua ’e Tāna Tamaiti, o Iesu Mesia ia Iosepha Semita, i taua po’ipo’i nehenehe ra nō te tau mahanahana nō te matahiti 1820. Te fa’a’ite pāpū atu nei au ē te parau mo’a tā Rāua i fa’a’ite ’e tā Iosepha i fāri’i ma te ha’eha’a e mau mea ana’e ïa nō te fa’atupu i te mau tohura’a a te mau peropheta mo’a i te roara’a o te ’ā’ai o te fenua nei.   Te fa’a’ite pāpū ato’a nei au e ’ua tauturu te ti’amāra’a o te mau fa’aro’o tei fa’anahohia nō te fa’atupu ’e nō te fa’ati’a i te mau Hau ’Āmui nō Marite i te fa’aho’i-fa’ahou-ra’a mai. Te fa’a’ite pāpū ato’a nei au i te parau mau o te mau parau a te peresideni Gordon B. Hinckley nō ni’a i te ’Ōrama Mātāmua i te na-ō-ra’a ē, « ’ua hau atu te mea tā Iosepha Semita i ha’api’i mai nō ni’a i te natura o te Atua i roto i taua mau minuti ra, noa atu e aha tō rātou roara’a ’aore rā potora’a, i te mau mea ato’a tā te mau ’aivāna’a fa’aro’o nō te mau tau ato’a i ha’api’i mai ». 45 Auē ïa rave’a fa’ahiahia nō tātou pā’āto’a ’ia fa’a’ite i tō tātou ’itera’a pāpū nō ni’a i te Fa’aho’ira’ahia mai te ’īra’a o te ’evanelia a Iesu Mesia i teie mau mahana hope’a nei.

Te mau taea’e e te mau tuahine, ’ua fa’aho’ihia mai te parau mau, na roto i te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.

T emau nota

  1. Hi’o Deuteronomi 4:27–31.

  2. Hi’o Isaia 60–62.

  3. Hi’o Ieremia 30–33.

  4. Hi’o Ezekiela 37:15–28.

  5. Hi’o Daniela 2:44.

  6. Hi’o Amosa 9:11.

  7. Hi’o Malaki 3:1.

  8. Hi’o Mataio 17:11.

  9. Hi’o Mareko 9:12.

  10. Hi’o Te mau ’Ohipa 3:19–21.

  11. Hi’o Roma11:25–27.

  12. Hi’o Ephesia1:9–10.

  13. Hi’o 2 Tesalonia 2:1–3.

  14. Hi’o Apokalupo 14:6.

  15. Hi’o1 Nephi 13:34–42.

  16. Hi’o 2 Nephi 26:14–17.

  17. Hi’o Iakoba 6:1–4.

  18. Hi’o 3 Nephi 21.

  19. Daniela 1:4.

  20. Daniela 1:20.

  21. Daniela 2:5.

  22. Daniela 2:19.

  23. Daniela 2:24.

  24. Daniela 2:25.

  25. Daniela 2:26.

  26. Daniela 2:27–28.

  27. Daniela 2:31–35.

  28. Daniela 2:37–38.

  29. Daniela 2:44–45.

  30. Asael Smith, I roto Steven C. Harper, Joseph Smith’s First Vision°: A Guide to the Historical Accounts (2012), 13–14.

  31. Hi’o Harper, ’Ōrama Mātāmua a Iosepha Semita, 15–16; Richard Lyman Bushman, Joseph Smith: Rough Stone Rolling (2005), 197.

  32. A hi’o Harper, ’Ōrama Mātāmua a Iosepha Semita, 16–22°; Bushman, Joseph Smith, 14–29.

  33. Lucy Mack Smith, «°Lucy Mack Smith, History, 1844–1845°» buka 2, ’api 4°; josephsmithpapers.org.

  34. Hi’o Harper, ’Ōrama Mātāmua a Iosepha Semita, 16–22; Bushman, Joseph Smith, 14–29.

  35. Iosepha Semita—’Ā’amu 1:11–12.

  36. « First Vision Accounts », Gospel Topics, topics.lds.org.

  37. Joseph Smith, i roto Karen Lynn Davidson, David J. Whittaker, Mark Ashurst-McGee, ’e Richard L. Jensen, eds., Histories, Buka 1°: Joseph Smith Histories, 1832–1844, vol. 1 nō te ana’ira’a ’ā’amu nō The Joseph Smith Papers, nene’ihia e Dean C. Jesse’e, Ronald K. Esplin, e Richard Lyman Bushman (Salt Lake City : Church Historian’s Press, 2012), 12–13, ’ua fa’atanohia te pāpa’ira’a ’e te fa’atomara’a ; hi’o ato’a Dean C. Jessee, « The Earliest Documented Accounts of Joseph Smith’s First Vision », i roto John W. Welch ’e Erick B. Carlson, eds., Opening the Heavens : Accounts of Divine Manifestations, 1820–1844 (2005), 1–33 ; « First Vision Accounts », Gospel Topics, topics.lds.org.

  38. Joseph Smith, i roto Histories, Volume 1°: Joseph Smith Histories, 1832–1844, 12–13°; ’Ua fa’atomahia te pāpa’ira’a ’e te fa’atomara’a°; Hi’o ato’a «°First Vision Accounts°» Gospel Topics, topics.lds.org.

  39. Joseph Smith i roto Dean C. Jessee, Mark Ashurst-McGee, ’e Richard L. Jensen, eds., Journals, Buka 1°: 1832–1839, buka 1 nō te ana’ira’a nō te ve’a nō The Joseph Smith Papers, nene’ihi’a e Dean C. Jesse’e, Ronald K. Esplin, e Richard Lyman Bushman (Salt Lake City : Church Historian’s Press, 2008), 88 ; ’Ua fa’atanohia te pāpa’ira’a ’e te fa’atomara’a ; hi’o ato’a « First Vision Accounts », Gospel Topics, topics.lds.org.

  40. « First Vision Accounts », Gospel Topics, topics.lds.org.

  41. Joseph Smith i roto Histories, Buka 1°: Joseph Smith Histories, 1832–1844, 494°; hi’o ato’a « First Vision Accounts », Gospel Topics, topics.lds.org.

  42. Iosepha Semita—’Ā’amu 1:13–19.

  43. «°First Vision Accounts°» Gospel Topics, topics.lds.org;

  44. Joseph F. Smith, Te mau Ha’api’ira’a a te mau Peresideni o te ’Ēkālesia : Joseph F. Smith (1998), 14.

  45. Gordon B. Hinckley, « Inspirational Thoughts », Ensign, Atete 1997, 3.

Nene’i