Eb’ li choxahil maatan

Xb’aan li Elder Kevin R. Duncan

Re li Setenta

Jun li al

Maajun ch’ina al naroyb’eni chi anchal xch’ool li Ralankil jo’ ninwoyb’eni laa’in. K’a’jo’ naq nawulak chaq chiwu! Eb’ inna’ inyuwa’ a’aneb’ seeb’eb’ xna’leb’ chixjaltesinkil li qochoch sa’ jun sahil hilob’aal na’ajej sa’ lix q’ehil kehil kutan. Neke’rutz’u’uji chi chaab’il li qochoch, wan li b’ich, li kaxlan xam, li kok’ kab’ ut, jo’kan ajwi’, eb’ li maatan neke’xsi chaq qe. Ay, k’a’jo’ naq ninwoyb’eniheb’ li maatan neke’xsi chaq qe! Rajlal chihab’ nintz’iib’a li k’a’ru ninrahi chi anchal inch’ool sa’ li waam.

Xb’aan naq li qochoch wan chaq sa’ jun li k’aleb’aal, rajlal eq’la sa’ li Ralankil naq toj maji’ naqate li qamaatan, naqalan qib’ chi us re naq taqakuy li kehil kutan sa’ li hab’al q’e ut naqach’olaniheb’ li qaketomq sa’ li qach’och’. Maak’a’ chik k’a’ru us wi’chik chiru xchoyb’al li qak’anjel ut xseeb’ankil qib’ chi ok sa’ li qochoch re tz’aqonk rik’ineb’ li sachb’a-ch’oolejil re li eq’la a’an.

Tojo’ yookin chixnawb’al ru chirix li winq a’in, li Jesukristo, naq yooko chixninq’ehinkil lix yo’lajik. A’b’an nawil naq a’an us. A’an lix ninq’e, a’b’anan laa’o naqak’ul chixjunil li maatan. Ani chik chi ch’ina al ink’a’ nawulak chiru a’an! Sa’ li Ralankil chixjunil wan chi us.

Ninb’antioxi naq chiru xnumik li kutan, lin nawom chirix li Kolonel kiniman—lix yo’lajik ut xninq’ehil lix yo’lajik, lix yu’am ut eb’ li sachb’a-ch’oolej, lix wankilal ut eb’ lix mayej, lix tojb’al rix li maak kixb’aanu ut lix waklijik chi yo’yo, a’b’an li jwal nim xwankil, li xnimal ru ut lix rahom maak’a’ xjuntaq’eetankil. Relik chi yaal, sa’ li Ralankil chixjunil wan chi us, a’b’an a’an kama’an xb’aan naq rik’in li Jesukristo chixjunil wan chi us. Malaj xyeeb’al chi us, rik’in li Jesukristo chixjunil wan jo’ jun sachol ch’oolej!

Li k’anjelak jo’ misioneer

Jo’ naab’aleb’ chi saaj, k’a’jo’ naq xwaj chi k’anjelak sa’ jun mision, a’b’an li xb’eenil Ralankil li xinnumsi chi ink’a’ wankin sa’ wochoch xinixtoch’ b’ayaq sa’ li waam. Chiruheb’ li po naq toj maji nintaw lin b’elelaju chihab’, chixjunil li k’a’ru wan sa’ lin k’a’uxl, a’an li xik sa’ jun mision. Toj saajin chiruheb’ li jun ch’ol chik li wech aj tzolonelil ut eb’ li wamiiw, ut naab’aleb’ ak xkoheb’ sa’ lix mision, ut xinkana chi ixej. Ninweek’a naq kawresinb’il chik ajwi’ re tinwanq jo’ jun misioneer. Yal jun ajwi’ naramok we sa’ lin b’e, a’an lix ninq’ehil lin chihab’.

Chirix li k’a’ru xinweek’a naq maak’a’ roso’jik, kiwulak xq’ehil li wokik sa’ li CCM. Sa’ xb’eenil li po diciembre, wankin sa’ jun so’sol ch’iich’ li nikinixk’am sa’ lin mision aran Santiago, Chile. Toj reetal naq anajwan yookin chi xik, ut li k’a’ru jwal us, li Ralankil yoo chaq chi wulak. Kaw inch’ool chixk’oxlankil naq ak kawresinb’ilin chik re xnumsinkil li jwal loq’ sa’ lin yu’am.

A’b’an naq xinkub’e sa’ li so’sol ch’iich’, junpaat xintaw ru naq jalan jalanq li k’a’aq re ru li xink’ul chaq sa’ li wochoch aran Utah. Relik chi yaal, wulak re li Ralankil, a’b’anan wanko sa’ li tz’aqal saq’ehil kutan. B’ar wan chaq li saqb’ach? B’ar wanqeb’ li tiqwal aq’ej ut li botin?

Sa’ junpaat ak wankin chi okenk sa’ lix ch’a’ajkilal lin k’anjel. Wan inrahilal xb’aan naq kijalano’ li hoonal ut wan naq ninwar naq yooko chixwotzb’al li raatin li Dios. Jalaneb’ lix na’leb’, ink’a’ nintaw ru li aatinob’aal—relik chi yaal moko ninwab’i ta li xe’xk’ut we sa’ li CCM—ut jalan li k’a’ru neke’xtzeka. Ut chirix li tzaqemk, li wochb’en ut laa’in maare xqawa’ li k’a’ru ink’a’ us xb’aan naq k’a’jo’ naq xooyajer. Ut chirix chixjunil a’in, chiru jun reheb’ li xb’een q’ojyin naq wankin sa’ Chile, kiwan jun nimla hiik.

A’in li xb’eenil Ralankil ink’a’ wankin sa’ wochoch ut k’a’jo’ xuwajel lin yajel. Yokyookin sa’ li ch’aat sa’ jun ch’och’ ink’a’ nawb’il chiwu, b’ar wi’ yookin chixyalb’al inq’e chixtawb’al ru li aatinob’al ink’a’ nintaw ru, ut rik’in jun wochb’een tojo’ xinnaw ru. Ma a’in lix k’anjeleb’ li misioneer, ut k’a’ut naq xinchal sa’ junpaat?

A’b’anan, us ta naab’al lin ch’a’ajkilal, xin’ok chiraab’aleb’ li kristiaan re Chile chi anchal lin ch’ool. K’a’jo’ chaab’ileb’ ut moko ch’a’aj ta raab’aleb’—ut naab’aleb’ neke’raj rab’inkil li qaatin. Chiru chixjunil nak’ulman sa’ li ruchich’och’, b’ar wi’ eb’ li kristiaan jwal neke’raj rab’inkil li esil chirix jun li Kolonel, xintaw ru naq eb’ li che’ re Ralankil ut li na’oksiman re taak’utunq xch’ina-usal moko aajeleb’ ta ru jo’ nink’oxla junxil. Wi li Kristo kixkanab’ lix choxahil ochoch ut kichal sa’ li ruchich’och’ re xnumsinkil li rahilal ut kikam sa’ qak’ab’a’, laa’in ajwi’ ninru chixkanab’ankil li wochoch ut chixkuyb’al b’ayaq li ch’a’ajkilal re xjultikankil li xnimal ru esil chirix.

Li Ralankil a’an xk’ut we li tz’aqal sahil ch’oolej re xtenq’ankileb’ li kristiaan chixk’ulb’al li maatan nim wi’chik ru chiru chixjunil li naxk’e li qaChoxahil Yuwa’—li xnimal ru k’uub’anb’il na’leb’ re sahil ch’oolejil—ut xintaw ru naq li sahil ch’oolejil, a’an li junaj chi k’a’aq re ru neke’raj chixjunileb’, moko ka’aj ta wi’ sa’ li Ralankil, junelik b’an.

Li saaj aj kamenaq rixaqil ut li sumlaak

Chiru xnumik junjunq li chihab’ chirix naq xin’el chaq sa’ lin mision, yookin chixnumsinkil jun ak’ ch’a’ajkilal. T’anenaq lin ch’ool, lub’luukin, ut ninweek’a naq injunes wankin. Junjunq po chaq li kutan a’an, li wixaqil toj maji’ nawulak wiib’ chihab’ li qasumlajik, xkam xb’aan naq yoo chi xik sa’ jun b’eleb’aal ch’iich, xooxkanab’ chiqajunes laa’in ut li qach’ina ko’ li wuqub’ po wan re.

Yookin chaq chi tzolok sa’ jun nimla tzoleb’aal, nintzolok, nink’anjelak, ut yookin chixyalb’al inq’e chixnawb’al chan ru li wank junes jo’ yuwa’b’ej. Yoo chaq chi chalk li Ralankil ut naq li jun ch’ol chik yookeb’ chi xik sa’ rochoch rik’ineb’ lix junkab’al ut eb’ lix raarookil komon chiru li ninq’e, xb’aan naq naab’al lin k’anjel, laa’in xinkana sa’ li tzoleb’aal. Ninweek’a naq injunes wankin ut k’a’jo’ xrahil lin ch’ool. Li Ralankil xk’ulun ut xko’o, ut eb’ li kutan yookeb’ chi nume’k.

Chiru xnumik jun chihab’, naq yoo chaq chi chalk jun chik li Ralankil, ut toj maji’ ninsumlaak wi’chik. Anajwan ut, eb’ li loq’laj hu neke’xye naq ink’a’ us naq li winq wan sa’ junesil (chi’ilmanq Genesis 2:18), ut laa’in nink’ulub’a li aatin a’an. Na’ajman chiwu naq wanq jun inwochb’een un lin ch’ina rab’in jun lix na’.

Nintz’il rix sa’ lin ch’ool, “Maare ink’a’ laa’inaq jun ch’aabil b’eelomej, a’b’an, k’a’ru chi ixq ink’a’ taaraj raj jun tz’aqal yo’yookil ch’ina ixqa’al sa’ li Ralankil? Maawa’ ajwi’ jun li b’atz’uul—a’an a’in b’i’ li tz’aqal yaal.” Ut lix nimal chaab’ilal, wi junaq naraj li k’uula’al, us, laa’in ajwi’ tinchalq rik’in a’an.

Wan jun li saaj ixq, li xNancy xk’ab’a’, li nawulak chiwu sa’ jun reheb’ lin tzoleb’aal, a’b’an ak yoo chi raqe’k li waqib’ po re tzolok ut toj maji’ wan xkawilal inch’ool re tinwaatina. Nink’oxla naq li choxa xinixtenq’a xb’aan naq sa’ jun kutan, xoo’el chaq sa’ li tzoleb’aal sa’ wiib’al. A’an a’in lin hoonal xk’e rib’ chiwu. Xin’ok chiraatinankil ut moqon sa’ li q’ojyin, xinb’oq li xNancy ut xinpatz’ re ma us naq taa’elq wik’in sa’ junaq kutan. Xoo’el chi b’eek sa’ jun sut ut chirix a’an jun sut chik, ut tojo’ naq jun sut chik. A’b’anan, ninnaw naq yoo chi chalk li Ralankil ut li xNancy taaxik sa’ li rochoch. K’a’ raj ru tinb’aanu re naq ink’a’ taachupq li ch’ina xam a’an ut re xkawresinkil li k’a’ru okenaqo wi’?

Xink’uub’ jun li na’leb’. Rik’in lix tenq’ li riitz’in li xNancy ut lix mukuy, chi muqb’il tinkanab’ jun li maatan choq’ re rajlal kutan chiru li kab’laju kutan toj reetal taawulaq li Ralankil.

Li k’a’ru xink’ub’ xk’anjelak chi us. Li xNancy yoo chixk’ulb’aleb’ li maatan, a’b’an ink’a’ naxnaw ani yoo chixtaqlankil. A’an a’in jun li muqb’il na’leb’ ut chixjunil lix junkab’al neke’raj xnawb’al ani naxb’aanu. Li riitz’in li xNancy ut lix mukuy xe’ok sa’ aatin naq ink’a’ te’xye naq yookeb’ chi tenq’ank. Relik chi yaal a’an a’in jun li muqmuukil molam—a’b’an chaab’il lix na’leb’.

A’b’anan, sa’ jun q’ojyin li junkab’al xe’xtaw jun eetalil. Naq xe’xtoch’ li okeb’aal, eb’ li junkab’al xe’aalinak re xteeb’al ut xe’ril jun li b’eleb’aal ch’iich’ yoo chi eelelik sa’ junpaat. Xe’xtz’iib’a li ajl re li b’eleb’aal ch’iich’ ut wulajaq chik xe’xb’oq b’ar wi’ neke’xk’e li ajl re li junjunq chi b’eleb’aal ch’iich’ re xnawb’al ani aj-e. Aran xe’xnaw naq re jun li rech alal lix mukuy li riitz’in. Xe’xtaw chixjunil. Li riitz’in li xNancy ut lix mukuy xe’xye naq a’aneb’ xe’oken sa’ li k’uub’anb’il na’leb’ a’an. Sa’ muqmu, nasaho’ lin ch’ool naq xe’xnaw ani yoo chixb’aanunkil xb’aan naq laa’in ut li xNancy xqanumsi li kutan re li Ralankil, ut ink’a’ xinkanab’ chixpayb’al.

Ut tz’aqal jo’ chanru ninwoyb’eni, li xNancy xraj chi yaal jun li tz’aqal ut yo’yookil ch’ina ixqa’al sa’ li Ralankil. A’an xra lin rab’in jo’ chanchan naq a’an tz’aqal lix na’. Ut k’a’jo’ xsahil inch’ool naq laa’in ajwi’ wankin sa’ li maatan a’an. Xoosumla sa’ li saq’ehil a’an. A’an a’in jun reheb’ li maatan jwal ch’aab’il nink’ul chaq.

Yookin chaq chixyu’aminkil li nimla k’uub’anb’il na’leb’ re sahil ch’oolejil re li qaChoxahil Yuwa’. Wan we jun junkab’al li ink’a’ wan roso’jik. Xootz’ape’k sa’ junajil chi junelik. Li maatan re li sumlaak chi junelik ut li junelikil junkab’al a’an jun li maatan choq’ reheb’ chixjunil li tiik xch’ooleb’, sa’ li yu’am a’in malaj li chalel. K’a’ chik chi chaab’il maatan taaruuq chi wank?

Naq xink’oxlak sa’ lin ch’ool chirixeb’ li kutan naw injunes wankin ut li rahilal xink’ul, kintaw ru naq li Jesukristo sa’ jun hoonal kireek’a naq kanab’anb’il xjunes ut maa’ani wan rik’in, ut a’an, jo’ maa’ani chik, naxnaw lin rahilal. Us ta sa’ lin hoonal nanumta wi’ injunesil, maajun wa xinweek’a naq kanab’anb’ilin xb’aan a’an. A’an moko ka’aj ta wi’ lin Kolonel; A’an ajwi’ li was ut lin tz’aqal chaab’il amiiw.

Li saaj yuwa’b’ej

Li qach’ina junkab’al x’ok chi nimank ut chiru b’ayaq chihab’ yookin chixnumsinkil jun chik ak’ ch’a’ajkilal. Naq yoo chaq chi haye’k li Ralankil, li xNancy ut laa’in xqil qib’ ut xqak’e reetal naq maak’a’ qatumin re xkeeb’aleb’ li maatan re Ralankil reheb’ qakok’al sa’ li chihab’ a’an.

Tojo’ xin’el chaq chi tzolok sa’ li nimla tzoleb’aal ut toj maji’ naqakawresi qib’ rik’in qatumin. Us ta wan jun inchaab’il trab’aaj, junpaat xqataw ru naq nim ajwi’ lix tz’aq li k’a’ru na’ajman qe ut ink’a’ nokoru chixloq’b’al. Li junaj k’a’ru wan chi us choq’ qe, a’an naq naqatoj chi tz’aqal li lajetqil. Us ta maa’ani naxnaw li k’a’ru yooko chixnumsinkil, li qaChoxahil Yuwa’ ut li Kolonel neke’xnaw, ut xe’ok chixtaqlankil li kok’ sachb’a-ch’oolej re li Ralankil.

Sa’ jun kutan xe’xtoch’ li rokeb’aal li qochoch. A’an jun qech kab’lal li yoo chixk’amb’al jun kaax nujenaq rik’in b’atz’uul. A’an xye, “Yooko chixsaab’esinkil li qochoch ut xqataweb’ li b’atz’uul a’in li ink’a’ chik neke’roksi li qakok’al. Xqapatz’ qib’ ma te’raj raj eb’ lee kok’al chixk’ulb’aleb’.” Relik chi yaal naq te’raj!

Sa’ jun chik kutan, xe’xtoch’ wi’chik li rokeb’aal li qochoch. Anajwan, wankeb’ junjunq chi komon re li qateep. Wankeb’ aran rik’in jun ch’ina ka’ch’in b’aqlaq ch’iich’ choq’ re jun ch’ina xqa’al. Xe’xye, “Ink’a’ chik naqoksi li b’aqlaq ch’iich’ a’in ut xqak’oxla lee junkab’al. Ma us raj naq taqakanab’ raj choq’ re lee ch’ina xqa’al?” K’a’jo’ xsahil li qach’ool!

Wiib’ oxib’ xamaan chaq, li qalal x’oken sa’ jun ch’uut re b’onok sa’ jun li ch’ina k’ayil. Sa’ jun kutan, xooh’exb’oq re xyeeb’al qe naq a’an x’el chi uub’ej ut wan jun maatan choq’ re. Li maatan choq’ re a’an jun li video re jun jalam-uuch na’no ru chi us choq’ reheb’ li kok’al. Ink’a’ nokoru chixpaab’ankil!

Chixjunileb’ li kok’ sachb’a-ch’oolej yooko chixk’ulb’al! Eb’ li qalal te’xk’ul junjunq li maatan re Ralankil li ink’a’ xqoyb’eni. Xqatoj li qalajteqil ut li qaChoxahil Yuwa’ ut li Kolonel xe’xte li choxa ut xe’xhoy li osob’tesink sa’ xb’een li qochoch.

Xink’oxla sa’ lin ch’ool naq li k’uula’al Jesus kiyo’la sa’ neb’a’il, a’ut li kristiaan toj ke’xtaw ut ke’xyeechi’iheb’ ajwi’ li loq’laj maatan re. Jo’ jun yuwa’b’ej sa’ ruchich’och’, xwaj raj chi anchal inch’ool xk’eeb’al reheb’ lin kok’al chixjunil li k’a’ru ninru chixtawb’al.

Li qaChoxahil Yuwa’ kama’an ajwi’ nareek’a. A’b’anan, lix rahom k’a’jo’ xtz’aqalil re ru, jo’kan naq a’an naraj xk’eeb’al qe chixjunil li k’a’ru wan re. A’an jun li maatan ink’a’ naru xtawb’al ru.

Xraqb’al

Ex was wiitz’in, chiqajunilo laa’o sa’ junaq hoonal malaj sa’ jalan chik ak xqeek’a malaj toj taqeek’a naq junes wanko, naq yajo, naq kub’enaq qach’ool, naq neb’a’o, malaj naq najt wanko rik’in li qochoch. A’b’an ut, wan jun qaJunelikil Yuwa’ ut jun li Kolonel li neke’xtaw ru chan ru wanko. Naq naqasik’eb’, te’xchap li quq’ ut toohe’xtenq’a chixnumsinkil li junjunq chi ch’a’ajkilal taqak’ul.

Ut ex was wiitz’in, sa’ junaq hoonal malaj sa’ jalan chik chiqajunilo taqanaw ru ani wan xjunes, li wan xyajel, li kub’enaq xch’ool, li wan sa’ neb’a’il, malaj li najt wan rik’in li rochoch. Li qaChoxahil Yuwa’ ut li Kolonel neke’ru chixk’amb’al qab’e re taqatenq’aheb’ li jun ch’ol chik ut a’anaq jun qosob’tesihom re xb’aanunkil.

Sa’ lin ch’ajomil, nink’oxla naq li Ralankil ka’ajwi’ nawulak chiru jun kutan ajwi’ re li chihab’. Sa’ lin ninqal, anajwan nintaw ru naq li Ralankil a’an rajlal kutan. Xb’aan li ruxtaan li qaChoxahil Yuwa’ aj rahonel ut li qaraarookil Kolonel, li Jesukristo, laa’o aj k’ulul re li choxahil maatan—rajlal kutan. Maak’a’ch’in li choxahil maatan li ink’a’ naru xyeeb’al resil chixjunileb’.

K’a’jo’ xnimal ru lin b’antioxihom xb’aan li Yuwa’b’ej ut li Alalb’ej, jo’kan naq jo’ kixye laj Ammon sa’ li najter kutan, laa’in ajwi’ ninye “Moko naru ta ninye yal ta jun miin raqal li naweek’a” (Alma 26:16).

Relik chi yaal, a’in lix ninq’ehil kutan li Jesukristo li naqaninq’ehi rajlal xq’ehil li Ralankil, a’b’an xb’aan li ruxtaan li Yuwa’b’ej ut li Alalb’ej, toj yooko chixk’ulb’al chixjunileb’ lix maatan. Chirix a’in ninch’olob’ xyaalal sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.