Li Maatan re li Santil Musiq’ej

Xb’aan laj Douglas D. Holmes

Xb’een aj tenq’ aj k’ehol na’leb’ sa’ li Awa’b’ejil re li Saaj Winq

Ex was wiitz’in, nimla osob’tesiik choq’ we wank eerik’in sa’ li q’ojyin a’in.

Sa’ oxib’ xamaan anajwan, taawulaq xkutankil li Ralankil. Sa’ li eq’la a’an, k’iila millon li kok’al te’wakliiq sa’ jun li oor moko k’oxlanb’il ta ut, rik’in b’ayaq xjalajik lix k’anjeleb’, te’xkelo lix yuwa’eb’ re te’elq chaq sa’ li ch’aat. Rik’in chaab’il rilomeb’, te’xch’utub’ rib’ chire li jar maatan li rilomeb’ chiru naab’al kutan.

Jwal nawulak chaq chiru lin yuwa’ li Ralankil; jwal kisaho’ xch’ool rik’in xk’eeb’al li maatan, ut a’an ut lin na’ jwal chaab’ileb’ sa’ xb’aanunkil. Eb’ li was wiitz’in ut laa’in, jo’ naab’aleb’ li kristiaan, osob’tesinb’ilo rik’ineb’ lix maatan. Junjunq reheb’ lix maatan moko naru ta chi ch’e’mank—a’aneb’ b’an hoonal koxk’e chireek’ankil li rahok ut li chaab’il jultikahom. Eb’ li jultikahom a’in toj neke’xk’e xsahil inch’ool anajwan.

Nink’oxla naq chaab’il xk’eeb’al ut xk’ulb’al li maatan jo’ jun xyi li Ralankil. Chirix chixjunil, yooko chixninq’ehinkil lix maatan li Ralal li Dios maak’a’ xjuntaq’eetankil, li Kolonel Jesukristo. Relik chi yaal naq eb’ li maatan naqak’e chiqib’il qib’ maajun wa te’juntaq’eetamanq rik’in li maatan a’an, a’b’an nink’oxla naq li sahil ch’oolejil re xk’eeb’al ut xk’ulb’al li maatan naru naxq’ajsi li qaam rik’ineb’ lix “maatan li Dios.”¹

Lix chaab’il maatan li Ralal li Dios nokoxb’oq chiqajunjunqal chixtawb’al “li tuqtuukilal sa’ li ruchich’och’ a’in ut li junelik yu’am sa’ li ruchich’och’ toj chalel.”² Li tuqtuukilal chanchan naq naxmuq rib’ sa’ jun li ruchich’och’ b’ar wi’ li wech’ink ut jachok-ib’ yoo chi kawuuk. A’b’an li tuqtuukilal a’an, a’an tz’aqal li k’a’ru naxyeechi’i qe chiqajunjunqal li qaYuwa’ aj rahonel ut li Ralal, wi yal taqak’ul.

K’oxlahomaq naq mas jalanaq raj wi ta sa’ li eq’la re Ralankil, toochunlaaq raj chire li che’ re Ralankil, taqileb’ li chaq’al ru maatan ramrookeb’ rix’, too’aatinaq raj chirix li k’a’ru raj wan chi sa’, ut chirix a’an taqanumsi raj li qakutan chi ink’a’ te’qate’ li maatan!

Yib’ b’ayaq ru, a’b’an wan anq a’an li naqab’aanu rik’ineb’ lix maatan li Dios choq’ qe. K’oxlahomaq li aatin a’in re li Kolonel: “K’a’ru tixra wi’ junaq winq wi k’eeb’il jun maatan re, ut moko naxk’ul ta li maatan? K’ehomaq reetal, moko nasaho’ ta sa’ xch’ool rik’in li k’a’ru k’eeb’il re, chi moko nasaho’ sa’ xch’ool rik’in li ani kik’ehok re li maatan.”³

Sa’ li q’ojyin a’in nawaj qab’oqb’al chiqajunjunqal chixk’oxlankil chanru tz’aqal naru naqak’uleb’ li maatan naxyeechi’i qe li Dios. Chi tz’aqal, nawaj xjayalinkili wib’ chirix li maatan maak’a’ roso’jik re li Santil Musiq’ej. Naq yooqin chixb’aanunkil, nintz’aama naq li Santil Musiq’ej toxtenq’a chixtawb’al ru k’a’ru naraj naxye li maatan a’an, tixk’ut chiqu li k’a’ru naru naqab’aanu re xk’ulb’al chi tz’aqal, ut tixk’e li usilal qe re k’anjelak jo’ chanru naqeek’a.

K’a’ut naq li Santil Musiq’ej a’an jun maatan jwal atawaal ru?

Li Santil Musiq’ej a’an li roxil komon sa’ li Roxichal li Dios. A’an jun aj k’ojob’anel ch’oolej,⁴ jun aj k’amol b’e,⁵ jun aj k’utunel,⁶ jun aj santob’resinel,⁷ ut jo’kan jun li najalok xch’ooleb’ li winq.⁸ Rik’in a’an, naru taqak’ul lix wankilal ut lix chaab’ilal li Dios sa’ li qayu’am.

Laa’ex najultiko’ eere junjunq reheb’ li chaab’ilal a’in: “li rahok, sahil ch’oolej, tuqtuukilal, najtil oyb’enihom, ilok rik’in rahom, chaab’ilal, paab’aal, tuulanil [ut] kawil ch’oolej.”⁹ Nink’oxla naq a’an jun chaab’il xch’olob’ankil li nayeeman re “musiq’ej re Ralankil.” Lix yeechi’ihomeb’ li anjel re li “ak’ nimla sahil ch’oolej” ut “tuqtuukilal, ut chaab’il oyb’enihom choq’ reheb’ li winq’ ”¹⁰ re li xb’een q’ojyin re Ralankil neke’tz’aqob’resiik ru b’ayaq naq naqak’ul li Santil Musiq’ej.

Chi kok’ aj xsa’ noko’aatinak chirix xyalb’al xk’uulankil li musiq’ej re Ralankil chiru chixjunil li chihab’. Yaal naq naqataw naq eb’ li choxahil chaab’ilal a’an te’xcha’ rib’ sa’ li qaam chi junelik. Ut li qaChoxahil Yuwa’ tz’aqal re ru naraj naq laa’o, li ralal xk’ajol, taqak’uleb’ li maatan a’an. A’an a’in lix nimla yeechi’ihom lix evangelio li Jesukristo—naq taajale’q qach’ool, re naq maak’a’aq chik “li qajom re xb’aanunkil li maa’usilal; re b’an xb’aanunkil rajlal li chaabʼilal,”¹¹ re toonujaq rik’in li “oyb’enink ut li tz’aqal rahok.”¹² Rik’in xk’ulb’al tz’aqal li Santil Musiq’ej eb’ li maatan a’an teeb’ilaqeb’ choq’ qe.

Nim xwankil naq li maatan re li Santil Musiq’ej nak’eeman qe rik’in li aatin a’in “Chak’ul li Santil Musiq’ej.”¹³ Nawaj xk’eeb’al oxib’ na’leb’ li taatenq’anq qe chixk’ulb’al chi yaal li chaab’il maatan a’an. Re xk’utb’al a’an, tinxik sa’ jun li seraq’ sa’ lix Hu laj Mormon. Li Kristo waklijenaq chi yo’yo kixnumsi jun li sachb’a-ch’oolejil kutan chi k’anjelak sa’ xyanqeb’ li tenamit, ut kixyeechi’ naq taasutq’iiq sa’ li kutan jun chik. Kipuktesiman resil a’an, ut ke’xch’utub’ rib’ li tenamit chiru chixjunil li ch’och’, junjunqeb’ ke’k’anjelak chixjunil li qo’jyin re naq sa’ li kutan jun chik wanqeb’ sa’ li na’ajej taak’ulunq wi’ li Jesus wi’chik.

1. Li atawank sa’ musiq’ej

Naq yookeb’ chiroyb’eninkil lix q’ajik li Kolonel, eb’ li tzolom ke’xk’ut chiruheb’ li k’iila tenamit li k’a’ru kixk’ut li Jesus.¹⁴ Jo’kan ut naq naqil sa’ li tz’iib’anb’il aatin naq ke’xwiq’ib’ rib’ ut ke’tijok “re xk’ulb’al li k’a’ru k’a’jo’ ajb’il xb’aaneb’, ut ke’raj naq li Santil Musiq’ej taak’eemanq reheb’.”¹⁵ K’oxlahomaq junpaataq lix aajelil ru a’in—yookeb’ chiroyb’eninkil li yeechi’inb’il xq’ajik li Kolonel, a’b’an ink’a’ ke’tijok chirix a’an. Chirix naq tzolb’ileb’ xb’aan naq li tz’aqal re ru aj k’utunel ut eb’ li moos sik’b’ileb’ ru xb’aan, li k’a’ru jwal ke’rataw, a’an li maatan re li Santil Musiq’ej. Li kawil atawank a’in sa’ musiq’ej, a’an jun laaw jwal aajel ru re xk’ulb’al li maatan a’an.

Li Awa’b’ej Henry B. Eyring kixk’ut: “Naab’al qe laa’o … wan tz’aqal li qapaab’aal re ratawankil li Santil Musiq’ej sa’ chixjunil hoonal. Maare li atawom a’an jwal q’un ut ink’a’ wan chi junelik, a’b’an nawulak naq wanko sa’ ch’a’ajkilal. [A’b’anan] re naq toxk’am sa’ li kole’k chiru li hoonal chal re, tento naq junelikaq ut kawaq.”¹⁶ Ex was wiitz’in, re naq taqak’ul li maatan a’an, tento naq taqataw rik’in chixjunil li qaam.

2. Tz’aqonk sa’eb’ li k’ojob’anb’il k’anjel chi tiik

Naq nokosutq’i sa’ li seraq’ sa’ lix Hu laj Mormon, naqataw jun chik li na’leb’. Chirix naq ke’tijok chirix li maatan li jwal ke’rataw, li Santil Musiq’ej, eb’ li tzolom ke’kub’e sa’ li ha’ ut ke’xkub’si xha’eb’. “Ut kik’ulman naq chirix naq ke’kub’e xha’ chixjunileb’… kikub’e li Santil Musiq’ej sa’ xb’eeneb’, ut ke’nujak rik’in li Santil Musiq’ej ut rik’in xam.”¹⁷ Li k’ojob’anb’il k’anjel re li kub’iha’ nak’anjelak jo’ aj yehol nawom re li qateneb’ankil re xjultikankil ut ab’ink chiru, li qajom re xk’ulb’al lix k’ab’a’ li Kristo sa’ qab’een, ut li qajom re xk’ulb’al li Santil Musiq’ej.¹⁸

Rajlal xamaan wan li qahoonal re x’ak’ob’resinkil lix nawom qach’ool naq nokotz’aqon sa’ li loq’laj wa’ak, “re naq junelik [taaruuq] taawanq lix Musiq’ [qik’in].”¹⁹ Li k’ojob’anb’il k’anjel re li kub’iha’ ut li loq’laj wa’ak nokoxtenq’a chixk’amb’al chaq lix “wankil li choxahilal” sa’ li qayu’am.²⁰ Neke’xk’ut chiqu b’ar ut chanru naru toowulaq re wanq lix wankil li choxahilal qik’in. Li wulak jo’ ak’ kristiaan rik’in li Kristo, “ralal ut xrab’in a’an,”²¹ a’an li naqaj wi’ wulak. Li na’ajej a’an natawman rajlal xamaan naq naqayal qaq’e chixjultikankil a’an ut chi ab’ink chiru. Nekexinb’oq chi chalk rajlal xamaan sa’ lix loq’laj wa’ak li Qaawa’ rik’in paab’aal sa’ lix yeechi’ihom naq, jo’ chanru naqak’uula li sumwank, toonujob’resiiq rik’in lix Musiq’, timil timil, “tojo’ re sa’ li kutan tz’aqal re ru.”²²

Sa’ li chihab’ a’in lix kutankil li Ralankil a’an li domingo. Nimla osob’tesiik choq’ qe xninq’ehinkil ru xyo’lajik li Kristo ut lix tojb’al rix li maak tz’aqal re ru rik’in xk’ulb’al li loq’laj wa’ak sa’ li kutan a’an.

3. Xk’iiresinkil li paab’aal

Li roso’jik aatin jwal aajel ru li tink’ut anajwan, a’an li paab’aal chirix li Jesukristo. Chirix naq li Santil Musiq’ej kikub’e sa’ xb’eeneb’ li tzolom rik’in xnimal wankilal, li Kristo kik’utun chaq ut kitijok, xb’antioxinkil re lix Yuwa’ naq kixk’e reheb’ li chaq’al ru maatan a’an. Chirix a’an kixye li aatin a’in jwal aajel ru: “Kak’e reheb’ li Santil Musiq’ej xb’aan naq nikine’xpaab’.”²³ Li paab’aal chirix li Kolonel ut lix tojb’al rix li maak tz’aqal re ru a’an xyo’leb’aal chixjunil li chaab’il maatan.²⁴

Li paab’aal k’iiresinb’il chik naxk’am chaq xninqal ru maatan re li Santil musiq’ej sa’ li qayu’am. Jo’kan ut, chan ru naqak’iiresi li qapaab’aal chirix li Kristo? Naqatzeka ut noko’ab’in chiri li raatin. Li Elder D. Todd Christofferson kixk’ut: “Li tz’aqal rajb’al chixjunil li loq’laj hu, a’an xnujob’resinkil li qaam rik’in li paab’aal chirix li Dios Yuwa’b’ej ut li Ralal, Jesukristo.”²⁵ Li yaal a’an natawman rajlal sa’ lix Hu laj Mormon. Li rey aj Benjamin kixk’ut chiruheb’ lix tenamit li aatin kixk’ul rik’in jun li anjel, li kitenq’an reheb’ xtawb’al “jun xnimal xpaab’aaleb’ ” chirix li Jesukristo, ut xb’aan li paab’aal a’an li Musiq’ej kixb’aanu jun xnimal jalok sa’ li raameb’.²⁶

Wi naqaj naq li Santil Musiq’ej qochb’eenaq rajlal kutan, taqatzeka ut too’ab’inq chiru li raatin li Kristo li naqak’ul rik’ineb’ li loq’laj hu, eb’ li yo’yookil profeet, ut lix hasb’ li Musiq’ej. Li xsik’b’al rajlal kutan li saqen ut li yaal tixk’iiresi li qapaab’aal chirix li Kristo, li qajom re wulak jo’ a’an, ut li qak’ulub’ re xk’ulb’al li roxil komon sa’ li Roxichal li Dios jo’ li qochb’een rajlal.

Ex was wiitz’in, li Dios naxyeechi’i lix maatan maak’a’ xtz’aq qe sa’ li Ralankil ut chiru chixjunil li chihab’. Nintz’aama naq ink’a’ taqakanab’eb’ chi ink’a’ teeb’ileb’, chiqak’ulaq b’an rik’in roksinkil li na’leb’ a’an. Ninch’olob’ xyaalal naq wi naqab’aanu, toonujaq, timil timil ut ka’ch’inaq arin ka’ch’inaq aran, rik’in li rahok, sahil ch’oolejil, tuqtuukilal, saqil-u, ut wankilal. Too’ok “chi tz’aqonk sa’ li choxahil wank.”²⁷ Toosaho’q rik’in li maatan ut rik’in li nak’ehok re li maatan. Ut naq taak’ulunq wi’chik, kawresinb’ilaqo re “xk’ulb’al li [qa]Rey.”²⁸ Sa’ xk’ab’a’ li Jesukristo, amen.