2010–2019
Mga Desisyon alang sa Kahangturan
Oktubre 2013


2:3

Mga Desisyon alang sa Kahangturan

Ang maalamong paggamit sa inyong kagawasan sa paghimo sa inyong kaugalingong mga desisyon importante sa inyong espiritwal nga kauswagan, karon ug sa kahangturan.

Minahal nga mga kaigsoonan, kada adlaw mao ang adlaw sa pagdesisyon. Si President Thomas S. Monson mitudlo nato nga ang “mga desisyon motino sa destinasyon.”1 Ang maalamong paggamit sa inyong kagawasan sa paghimo sa inyong kaugalingong mga desisyon importante sa inyong espiritwal nga kauswagan, karon ug sa kahangturan. Dili kamo mga bata pa kaayo aron makat-on, dili tigulang na kaayo aron mag-usab. Ang inyong mga tinguha sa pagkat-on ug pag-usab nagagikan sa balaanong hinatag nga pangandoy alang sa mahangturong kalamboan.2 Ang matag adlaw nagdala og oportunidad sa paghimo og mga desisyon alang sa kahangturan.

Kita mahangturong mga binuhat—espiritu nga mga anak sa langitnong mga ginikanan. Ang Biblia nagrekord nga “gibuhat sa Dios ang tawo sa iyang kaugalingong dagway, … lalaki ug babaye iyang gibuhat sila.”3 Karong bag-o nakadungog ko og chorus sa mga bata nga mikanta sa maanindot nga kanta “Ako Anak sa Dios.”4 Naghunahuna ko, “Nganong wala man ko kadungog nga gikanta kana kanunay sa mga inahan o mga amahan?” Dili ba kitang tanan anak sa Dios? Sa pagkatinuod, walay usa nato nga makapugong nga mahimong anak sa Dios!

Isip mga anak sa Dios, kinahanglang higugmaon nato Siya uban sa atong tibuok kasingkasing ug kalag, gani labaw pa sa atong paghigugma sa atong yutan-ong mga ginikanan.5 Kinahanglang higugmaon nato ang atong mga silingan isip mga igsoon. Walay laing mga sugo nga mas labaw niini.6 Ug kinahanglan natong tahuron ang bili sa kinabuhi sa tawo, sa lainlaing ang-ang sa paglambo niini.

Ang kasulatan nagtudlo nga ang lawas ug ang espiritu mao ang kalag sa tawo.7 Isip dual nga pagkatawo, ang matag usa kaninyo makapasalamat sa Dios sa Iyang bililhong mga gasa sa inyong lawas ug espiritu.

Ang Lawas sa Tawo

Ang akong daghang katuigan isip usa ka medikal nga doktor nakahatag nako og dakong pagtahud sa lawas sa tawo. Gibuhat sa Dios isip gasa kaninyo, talagsaon gyud kini kaayo! Hunahunaa ang inyong mga mata nga makakita, mga dunggan nga makadungog, ug mga tudlo nga mobati sa mga butang sa inyong palibut. Ang inyong utok nagtugot kaninyo nga makakat-on, makahunahuna, ug makarason. Ang inyong kasingkasing walay hunong nga nagpitik adlaw ug gabii, gani hapit dili ninyo mamatikdan.8

Ang inyong lawas makapanalipod sa kaugalingon. Ang sakit moabut isip pasidaan nga dunay dili maayo ug kinahanglan og atensyon. Ang makatakod nga mga sakit moabut matag karon ug unya, ug kon kini moabut, ang mga antibody maporma nga makadugang sa inyong resistensya sa mosunod nga impeksyon.

Ang inyong lawas moayo sa iyang kaugalingon. Ang mga samad ug mga bun-og mamaayo. Ang nabali nga mga bukog malig-on pag-usab. Akong nasulti ang gamay lang nga sampol sa daghang talagsaong mga hiyas sa lawas nga gihatag sa Dios.

Bisan pa, ingon og sa kada pamilya, kon dili sa kada tawo, pipila ka pisikal nga mga kondisyon anaa nga nagkinahanglan og espesyal nga pag-atiman.9 Usa ka sumbanan sa pag-atubang sa mao nga hagit gihatag sa Ginoo. Siya miingon, “Ako mohatag ngadto sa mga tawo og kahuyang nga sila mahimo nga magpaubos; … kay kon sila magpaubos sa ilang mga kaugalingon … ug magbaton og hugot nga pagtuo ngari kanako, niana ako mohimo sa mahuyang nga mga butang nga mahimo nga malig-on ngadto kanila.”10

Ang talagsaong mga espiritu kasagaran gisulod sa dili hingpit nga mga lawas.11 Ang gasa niana nga lawas makapalig-on sa pamilya samtang ang mga ginikanan ug mga igsoon andam nga molig-on sa ilang kinabuhi libut niana nga bata nga natawo nga dunay espesyal nga panginahanglan.

Ang proseso sa pagkatigulang gasa usab gikan sa Dios, ingon man ang kamatayon. Ang kamatayon unya sa inyong mortal nga lawas importante sa halangdong plano sa Dios alang sa kalipay.12 Ngano man? Tungod kay ang kamatayon motugot sa inyong espiritu nga makapauli ngadto Kaniya.13 Sa mahangturong panglantaw, ang kamatayon sayo ra alang niadtong dili andam nga makigkita sa Dios.

Uban sa inyong lawas nga importante kaayo nga bahin sa mahangturong plano sa Dios, dili ikatingala nga si Apostol Pablo mihulagway niini nga “templo sa Dios.”14 Kada higayon nga motan-aw kamo sa samin, tan-awa ang inyong lawas isip inyong templo. Kana nga kamatuoran—angayng pasalamatan kada adlaw—positibong makaimpluwensya sa inyong mga desisyon unsaon ninyo sa pag-atiman sa inyong lawas ug unsaon ninyo kini sa paggamit. Ug kadto nga mga desisyon motino sa inyong destinasyon. Sa unsang paagi kini mahimo? Tungod kay ang inyong lawas templo sa inyong espiritu. Ug giunsa ninyo paggamit ang inyong lawas makaapekto sa inyong espiritu. Ang pipila ka mga desisyon nga motino sa inyong mahangturong destinasyon maglakip:

  • Unsaon ninyo pagpili sa pag-atiman ug paggamit sa inyong lawas?

  • Unsa nga espiritwal nga mga hiyas ang inyong pilion nga palamboon?

Ang Espiritu sa Tawo

Ang inyong espiritu mahangturong butang. Ang Ginoo miingon sa Iyang propeta nga Si Abraham: “Ikaw napili sa wala pa ikaw matawo.”15 Ang Ginoo miingon og susama niini mahitungod ni Jeremias16 ug sa daghan pa.17 Miingon man gani siya niini mahitungod kaninyo.18

Nakaila ang inyong Langitnong Amahan kaninyo sa dugay nang panahon. Kamo, isip Iyang mga anak, gipili Niya nga moanhi sa kalibutan niining sakto nga panahon, nga mahimong lider sa Iyang importante nga buhat sa kalibutan.19 Kamo gipili dili tungod sa inyong lawasnong mga hiyas apan tungod sa inyong espiritwal nga mga hiyas, sama sa kaisug, kaligdong sa kasingkasing, kauhaw sa kamatuoran, kagutom sa kaalam, ug tinguha sa pagserbisyo sa uban.

Inyong napalambo kining pipila ka mga hiyas sa kinabuhi nga wala pa dinhi sa yuta. Ang uban inyong mapalambo dinhi sa kalibutan20 sa inyong kanunay nga pagpangita niini.21

Usa ka importante nga espiritwal nga hiyas mao ang pagkontrolar sa kaugalingon—ang kalig-on nga ipatigbabaw ang pangisip kay sa gana. Ang pagkontrolar sa kaugalingon makapalig-on sa konsensya. Ug ang inyong konsensya motino sa inyong moral nga pag-atubang sa malisud, matintalon nga mga sitwasyon. Ang pagpuasa makatabang sa inyong espiritu sa pagdominar sa inyong pisikal nga mga gana. Ang pagpuasa makadugang usab sa inyong pag-angkon og tabang sa langit, kay makapakusog kini sa inyong mga pag-ampo. Nganong gikinahanglan man ang pagkontrolar sa kaugalingon? Gitanom sa Dios ang kusog nga mga gana ngari kanato alang sa pag-amuma ug gugma, importante sa pagpadayon sa pamilya.22 Kon makontrolar nato ang atong mga gana pinasubay sa gitakda sa mga balaod sa Dios, makatagamtan kita og mas taas nga kinabuhi, mas dakong gugma, ug kompleto nga kalipay.23

Nan, dili ikatingala nga kasagaran sa mga tintasyon aron mapalayo gikan sa plano sa Dios alang sa kalipay moabut pinaagi sa dili sakto nga paggamit niadtong importante, hinatag sa Dios nga mga gana. Ang pagkontrolar sa atong mga gana dili kanunay nga sayon. Walay usa nato nga hingpit nga makadumala niini.24 Mahitabo ang kasaypanan. Mahimo ang mga sayop. Mga sala mabuhat. Unsay atong mabuhat? Makakat-on kita gikan niini. Ug tinuoray kita nga makahinulsol.25

Makausab kita sa atong kinaiya. Ang atong mga tinguha mausab. Unsaon? Adunay usa lang ka paagi. Ang tinuod nga kausaban—permanente nga kausaban—moabut lamang pinaagi sa makaayo, makalimpyo, ug makatubos nga gahum sa Pag-ula ni Jesukristo.26 Nahigugma Siya kaninyo—matag usa kaninyo!27 Nagtugot Siya kaninyo nga makakuha og tabang sa Iyang gahum samtang kamo nagsunod sa Iyang mga sugo, sa madasigon, matinguhaon, ug tukmang paagi. Ingon ana ka yano ug kasigurado. Ang ebanghelyo ni Jesukristo mao ang ebanghelyo sa kausaban!28

Ang lig-on nga tawo nga makakontrolar sa gana sa unod makakontrolar sa mga pagbati ug dili ulipon niini. Kana nga matang sa kagawasan importante sa espiritu sama nga ang oxygen importante ngadto sa lawas! Ang kagawasan gikan sa pagkaulipon sa kaugalingon mao ang tinuod nga kalingkawasan!29

Kita “gawasnon sa pagpili sa kalingkawasan ug sa kinabuhi nga dayon … o pagpili sa pagkabihag ug sa kamatayon.”30 Kon kita mopili og mas maayo nga dalan paingon sa kalingkawasan ug kinabuhi nga dayon, naglakip kana sa kaminyoon.31 Ang mga Santos sa Ulahing mga Adlaw nagpahayag nga ang “kaminyoon tali sa lalaki ug babaye gi-orden sa Dios ug ang pamilya mahinungdanon ngadto sa plano sa Tiglalang alang sa walay katapusan nga destinasyon sa Iyang mga anak.” Nasayud usab kita nga ang “pagkalalaki ug pagkababaye usa ka mahinungdanon nga kinaiya sa tagsa-tagsa sa kinabuhi nga wala pa dinhi sa yuta, sa pagkamortal, ug sa walay katapusan nga pag-ila ug katuyoan.”32

Ang kaminyoon tali sa lalaki ug babaye sukaranan sa doktrina sa Ginoo ug importante sa mahangturong plano sa Dios. Ang kaminyoon tali sa lalaki ug babaye mao ang sumbanan sa Dios sa kahingpitan sa kinabuhi dinhi sa kalibutan ug didto sa langit. Ang sumbanan sa Dios sa kaminyoon dili mahimong abusuhan o saypon pagsabut.33 Kana kon gusto kamo og tinuod nga kalipay. Ang sumbanan sa Dios sa kaminyoon nanalipod sa sagrado nga gahum sa paglalang og kinabuhi ug sa kalipay sa tinuod nga kasuod sa kaminyoon.34 Nasayud kita nga si Adan ug Eva giminyo sa Dios sa wala pa sila makasinati sa kalipay sa panaghiusa isip bana ug asawa.35

Sa atong panahon, ang gobyerno adunay interes sa pagpanalipod sa kaminyoon tungod kay ang lig-ong mga pamilya naglangkob sa labing maayong paagi sa pagsangkap alang sa panglawas, edukasyon, kaayohan, ug kauswagan sa nagtubo nga mga henerasyon.36 Apan ang gobyerno naimpluwensyahan pag-ayo sa sosyal nga kabag-ohan ug sekular nga mga pilosopiya sa ilang pagsulat, pag-usab, ug pagpatuman sa mga balaod. Bisan unsa pay sibil nga balaod nga napasar, ang doktrina sa Ginoo kabahin sa kaminyoon ug sa moralidad dili mausab.37 Hinumdumi: ang sala, bisan himoong legal sa tawo, sala gihapon sa mga mata sa Dios!

Samtang atong sundon ang kaayo ug kalooy sa Manluluwas, samtang atong hatagan og bili ang mga katungod ug pagbati sa tanang mga anak sa Dios, dili nato mausab ang Iyang doktrina. Dili kita makausab niini. Ang Iyang doktrina kinahanglang atong tun-an, sabton, ug dapigan.

Ang paagi sa Manluluwas sa kinabuhi maayo. Ang Iyang paagi naglakip sa kaputli sa dili pa ang kaminyoon ug hingpit nga pagkamatinud-anon sulod sa kaminyoon.38 Ang paagi sa Ginoo mao lamang ang paagi nga kita makasinati og mahangturong kalipay. Ang Iyang paagi nagdala og malungtarong kahupayan sa atong mga kalag ug padayon nga kalinaw sa atong mga panimalay. Ug labaw sa tanan, ang Iyang paagi naggiya kanato balik ngadto Kaniya ug sa atong Langitnong Amahan, ngadto sa kinabuhing dayon ug kahimayaan.39 Mao kini ang diwa sa buhat ug himaya sa Dios.40

Minahal nga kaigsoonan, kada adlaw mao ang adlaw sa pagdesisyon, ug ang atong mga desisyon motino sa atong destinasyon. Moabut ang adlaw nga kita mobarug atubangan sa hukmanan sa Ginoo.41 Kada usa kanato dunay personal nga interbyu uban ni Jesukristo.42 Kita manubag sa mga desisyon nga atong gihimo sa atong mga lawas, sa atong espirituhanong mga hiyas, ug giunsa nato pagtahud ang sumbanan sa Dios sa kaminyoon ug pamilya. Nga kita maalamong mopili kada adlaw sa mga desisyon alang sa kahangturan mao ang akong matinguhaong pag-ampo sa sagrado nga pangalan ni Jesukristo, amen.

Mubo nga mga Sulat

  1. Thomas S. Monson, “Mga Desisyon Motino sa Destinasyon” (Church Educational System fireside, Nob. 6, 2005), 3; speeches.byu.edu.

  2. Ang konsepto sa mahangturong paglambo maayong pagkakuha ni W. W. Phelps sa iyang teksto sa himno “If You Could Hie to Kolob” (Hymns, no. 284). Ang bersikulo 4 mabasa: “Way katapusan sa hiyas; / Way katapusan sa gahum; / Way katapusan sa kaalam; / Way katapusan sa kahayag. / Way katapusan sa paghiusa; / Way katapusan sa kabatan-on; / Way katapusan sa priesthood; / Way katapusan sa kamatuoran.” Ang beriskulo 5 mitapos: “Way katapusan sa himaya; / Way katapusan sa gugma; / Way katapusan ang tawo; / Way kamatayon didto.”

  3. Genesis 1:27; tan-awa usab sa Mga Taga-Colosas 3:10; Alma 18:34; Ether 3:15; Moises 6:9.

  4. “I Am a Child of God,” Hymns, no. 301.

  5. Tan-awa sa Mateo 10:37.

  6. Tan-awa sa Marcos 12:30–31.

  7. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 88:15.

  8. Laing hinatag sa Dios nga mekanismo naglihok usab diha sa inyong lawas. Ang mga elemento sama sa sodium, potassium, ug calcium, ug mga compound sama sa tubig, glucose, ug protina importante sa pagpakabuhi. Ang lawas dunay mga gas sama sa oxygen ug carbon dioxide. Mohimo kini og hormones sama sa insulin, adrenalin, ug thyroxin. Ang mga level sa kada usa niini ug sa uban pa diha sa lawas gi-auto regulate nga dunay limitasyon. Ang servo-regulatory nga relasyon anaa tali sa mga glandula sa lawas. Pananglit, ang pituitary gland nga anaa sa ubos sa utok mopagawas og hormone nga mopalihok sa cortex sa adrenal glands aron makahimo og adrenal cortical hormones. Ang nagkataas nga level sa mga cortical hormone makapugong sa pituitary sa pagpagawas sa stimulating hormone ug vice versa. Ang temperatura sa inyong lawas anaa sa normal nga range nga 98.6˚F o 37˚C, bisan og kamo atua sa equator o sa North Pole.

  9. Ang ubang mga kondisyon sayon makita; ang uban natago. Ang uban tungod sa genetic; ang uban dili. Ang ubang mga tawo dali makakanser, ang uban adunay mga allergy, ug uban pa. Ang kada usa nato mahimong maalerto sa iyang kaugalingong bahin sa kahuyang ug mapainubsanong makat-on unsay itudlo sa Ginoo, aron nga ang kahuyang mahimong kalig-on.

  10. Ether 12:27.

  11. Ang ubang mga kondisyon dili hingpit nga makorhian hangtud sa Pagkabanhaw, sa dihang ang “tanan nga butang ipahiuli ngadto sa ilang tukma ug hingpit nga bayanan” (Alma 40:23).

  12. Tan-awa sa Alma 42:8.

  13. Ang Salmista misulat, “Hamili sa pagtan-aw sa Ginoo ang kamatayon sa iyang mga balaan” (Salmo 116:15). Bililhon ang kamatayon tungod kay mao kini ang “pagpauli” sa mga Santos ngadto sa Ginoo.

  14. 1 Mga Taga-Corinto 3:16; tan-awa usab sa 6:19.

  15. Abraham 3:23.

  16. Tan-awa sa Jeremias 1:5.

  17. Tan-awa sa Alma 13:2–3.

  18. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 138: 55–56.

  19. Tan-awa sa Alma 13:2–3; Doktrina ug mga Pakigsaad 138:38–57.

  20. Ang mga kinaiya sama sa “hugot nga pagtuo, hiyas, kahibalo, pagkamapugnganon, pailub, inigsoon nga pagkamabination, pagkadiosnon, gugma nga putli, mapainubsanon, [ug] kakugi” (Doktrina ug mga Pakigsaad 4:6) mao ang espiritwal nga mga gasa nga atong mapalambo ug mahatagan. Ang pagpasalamat mao ang laing espiritwal nga hiyas nga mapalambo. Ang pagpasalamat makahulma sa batasan ug pagkaepektibo. Ug kon kamo “sa espirituhanong paagi natawo sa Dios,” kamo mapasalamatong modawat sa Iyang hitsura diha sa inyong mga panagway (tan-awa sa Alma 5:14).

  21. Tan-awa sa 1 Mga Taga-Corinto 12; 14:1–12; Moroni 10:8–19; Doktrina ug mga Pakigsaad 46:10–29.

  22. Ang uban matintal nga mokaon og daghan. “Ang sobrang pagkatambok [obesity] nahimo nang epidemic sa tibuok kalibutan, nga dunay dili mominos sa 2.8 ka milyon ka tawo nga mamatay kada tuig isip resulta sa pagkasobra sa timbang” (World Health Organization, “10 Facts on Obesity,” Mar. 2013, www.who.int/features/factfiles/obesity/en Ang uban matintal sa pagkaon og gamay kaayo. Ang anorexia ug bulimia nakaguba sa daghang mga kinabuhi, kaminyoon, ug mga pamilya. Ug ang uban matintal sa sekswal nga gana nga gidili sa atong Tiglalang. Ang mga pagklaro makita diha sa Handbook 2: Administering the Church, nga nag-ingon: “Ang balaod sa Ginoo sa kaputli mao ang paglikay sa sekswal nga relasyon gawas sa legal nga kaminyoon ug hingpit nga pagkamatinud-anon sulod sa kaminyoon. … Ang pagpanapaw, pakighilawas sa dili minyo, homosexual o lesbian nga pakigrelasyon, ug tanang dili balaan, dili natural, o hugaw nga binuhatan makasasala.” Nagkutlo gihapon gikan sa handbook: “Ang homosexual nga binuhatan nakasupak sa mga sugo sa Dios, supak sa katuyoan sa tawhanong sekswalidad, ug naghikaw sa katawhan sa mga panalangin nga makita diha sa kinabuhi sa pamilya ug sa makaluwas nga mga ordinansa sa ebanghelyo. … Samtang gibatukan ang homosexual nga binuhatan, ang Simbahan motabang uban sa pagsabut ug respeto ngadto sa mga indibidwal nga maibog ngadto sa sama nga sekso” ([2010], 21.4.5; 21.4.6).

  23. Tan-awa sa 1 Taga-Corinto 6:9–20; Santiago 1:25–27; Doktrina ug mga Pakigsaad 130:20–21. Ug kanunay natong hinumduman nga “ang mga tawo naingon, nga unta sila makabaton og hingpit nga kalipay” (2 Nephi 2:25).

  24. Ang pagka-mortal usa ka panahon sa pagsulay, sumala sa gipasabut sa kasulatan: “Ug kita mosulay kanila dinhi, aron pagsuta kon sila mobuhat ba sa tanan nga mga butang bisan unsa ang isugo sa Ginoo nga ilang Dios ngadto kanila” (Abraham 3:25).

  25. Tan-awa sa Mosiah 4:10; Alma 39:9; Helaman 15:7. Ang Handbook 2 naglakip niini nga mensahe: “Ang homosexual nga binuhatan mapasaylo pinaagi sa sinsero nga paghinulsol” (21.4.6).

  26. Pinaagi sa Pag-ula ni Jesukristo ug pinaagi sa pagkamasulundon sa mga baruganan sa ebanghelyo, ang tanang tawo mahimong maluwas (tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 138:4; Mga Artikulo sa Hugot nga Pagtuo 1:3).

  27. Tan-awa sa Ether 12:33–34; Moroni 8:17.

  28. Tan-awa sa Mosiah 5:2; Alma 5:12–14.

  29. Tan-awa sa Mga Taga-Roma 8:13–17; Mga Taga-Galacia 5:13–25; Doktrina ug mga Pakigsaad 88:86.

  30. 2 Nephi 2:27.

  31. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 131:1–4.

  32. “Ang Pamilya: Usa ka Pamahayag ngadto sa Kalibutan,” Liahona, Nob. 2010, 129.

  33. Tan-awa sa Mateo 19:4–6; Mosiah 29:26–27; Helaman 5:2.

  34. Ang kada tawo natawo nga dunay talagsaong pagkatawo, chromosomes, ug DNA (deoxyribonucleic acid). Ang DNA usa ka molecule nga nag-encode og genetic instructions nga gigamit sa kalamboan ug kalihokan sa buhi nga mga selula. Ang DNA sa kada tawo nahimo sa dihang ang DNA gikan sa amahan ug inahan magkahiusa sa paghimo og DNA sa bag-ong lawas—panagtambayayong tali sa amahan, inahan, ug anak.

  35. Tan-awa sa Genesis 2:24–25; 3:20–21; 4:1–2, 25.

  36. Dr. Patrick F. Fagan misulat: “Ang kinahanglanon kaayo nga katukuran diin nagdepende ang kalampusan sa ekonomiya mao ang panimalay nga minyo ang mga ginikanan—ilabi na ang daghan og anak nga pamilya nga nagsimba matag semana. … Matag kaminyoon naghimo og bag-ong panimalay, usa ka yunit sa ekonomiya nga nagmugna og kinitaan, naggasto, nagtigum, ug namuhunan” (“The Family GDP: How Marriage and Fertility Drive the Economy,” The Family in America, vol. 24, no. 2 [Spring 2010], 136).

  37. Tan-awa sa Exodo 20:14; Levitico 18:22; 20:13; Deuteronomio 5:18; Mateo 5:27–28; Marcus 10:19; Lucas 18:20; Mga Taga-Roma 1:26–27; 13:9; Mosiah 13:22; 3 Nephi 12:27–28; Doktrina ug mga Pakigsaad 42:24; 59:6.

  38. Tan-awa sa Gordon B. Hinckley, “This Thing Was Not Done in a Corner,” Ensign, Nov. 1996, 49.

  39. Tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 14:7.

  40. Tan-awa sa Moises 1:39.

  41. Tan-awa sa 2 Nephi 9:41, 46; Mosiah 16:10.

  42. Pagahukman kita sumala sa atong mga binuhatan ug sa tinguha sa atong mga kasingkasing (tan-awa sa Doktrina ug mga Pakigsaad 137:9; tan-awa usab sa Mga Hebreohanon 4:12; Alma 18:32; Doktrina ug mga Pakigsaad 6:16; 88:109).