Kakaitau ni Bwaai Nako
Iai bukina bwa ti na aki kaonaki ma te kakaitau, n aki tabe ma kangaanga aika ti kunei?
Inanon maiu, I a tia ni karekea te tai ae tabu ni kaitibo ma aomata aika mwaiti aika a tia n rotaki n te nanokawaki ae korakora. N taai aikai, I a tia ni kakauongo nakoia tariu ao mwaneu aika tangiraki ao n nanomaraki mangaia ibukin rawawataia. I a tia n iangoa te bwai ae N na taekinna nakoia, ao I a tia ni kekeiaki n ataia bwa N na kanga ni buokiia ao ni boutokaia n rawawataia.
N tainako ao nanomarakiia e riki man te bwai ae taraaki nakoia bwa ai tokin bwaai ni kabane. Tabeman a kaitara ma tokin te reitaki ae kakawaki, n aron maten temanna ae a tangiria ke te maenako n te rabwata ao n te iango iroun temanna kaain te utu. Tabeman a namakinna bwa a kaitara ma tokin te kantaninga—te kantaninga n tia ni mare ke ni karikiia natira ke n tokanikai iaon te aoraki. Tabeman a kaitara ma tokin aia onimaki, n aron kairoro aika kamangaongao ao ni kakaitara n te aonaaba e anai nanoia bwa a na aki kakoauai, ke a na katoki karaoan, bwaai aika a tia n ataia bwa a koaua.
N aki koaua raoi iai bwa e na riki ke e na aki, I kakoaua bwa ngaira ni kabane ti rinanon taai ngke e taraa n ae a bane ni kairua bwaai ni kabane inanon maiura, ni katikuira n namakina te maroa, te un, ao akean te reitaki.
E kona n riki te aeka n taneiai aei nakoia aomata nako. Akea ae tukaki man namakinan aei.
Ti Kona Ni Kakaitau
A bane ni kakaokoro ana kangaanga temanna ma temanna, ao kabwarabwaraan maiuia a onoti. E ngae n anne, I a tia n reiakinna bwa iai te bwai ae kona ni kanakoa te kangaanga ae korakora ae kona n riki ni maiura. Iai te bwai teuana ae ti kona ni karaoia bwa e na karika te maiu aei bwa e na kakukurei, e na kakimwareirei riki, ao n tikiraoi riki.
Ti kona ni kakaitau!
E na taraa n ae e na bobuaka ma a na kantaninga te aonaaba ni iangoia bwa temanna ae taonaki n te nanokawaki e riai n anga te kakaitau nakon te Atua. Ma naake a katinanikui nanoia aika bubuaka ao n rineia bwa a na namakina te kakaitau a kona n namakina te kamaiuaki, te rau, ao te atatai.
Ngkai ngaira ana reirei Kristo, ti tuangaki bwa ti na “kakaitaua te Uea ae Atua[ra] ni bwaai ni kabane,”1 n “anene nakon Iehova ma te katituaraoi,”2 ao ni “kaon rakea nano [ra] ma te karabwarabwa nakon te Uea.”3
Bukin tera e tuangiira te Atua bwa ti na kakaitau?
A bane Ana tua n kanakoaki bwa a na katauraoi kakabwaia nakoira. Tuua bon taai ni kamwakuri inaomatara ao ni karekei kakabwaia. E ataia Tamare are i Karawa bwa rineakin karikirakean te kakaitau n tamnei e na uota nakoira te kimwareirei ao te kukurei ae bati.
Bwainakin te Kakaitau ibukin Bwaai
Ma tabeman ana kaangai, “Tera te bwai ae N na kakaitau ibukina ngkana I rinanoi kangaanga aika kakaiaki inanon maiu?”
Tao kabanean ara iango iaon te bwai ae ti kakaitau ibukina bon te kawai ae bure. E kangaanga karikirakean te kakaitau n tamnei ngkana ara kakaitau e ti tau nakon mwaitin ara kakabwaia. E koaua, ae kakawaki bwa kam na teimatoa ni “wareki mwaitin am bwai”—ao ngkana iai ae e a tia ni kataia ni karaoa aei e ataia bwa a mwaiti—ma I aki kakoaua bwa e kantaningaira te Uea bwa e na karako ara kakaitau inanon taai ni kataaki nakon taai are ngkana a tiraua ara bwai ao maiura a bebete. Ni koauana, angiin kiibu man booki aika tabu aki taetae iaon te kakaitau ibukin bwaai ma a bubuti te namakin ae tabangaki ke te katei ni kakaitau.
E bebete te kakaitau ibukin bwaai ngkana e nakoraoi maiura. Ma e kanga aron taai ake tiaki kona iai ni karekei bwaai aika ti kainnanoi?
I iangoia bwa e na riki te kakaitau bwa te bwai ae tataneiai te aomata ni karaoia, te kawai n te maiu ae aki kona n rotaki man ara kangaanga aika iai iroura ngkai? N taekana teuana, N na iangoia bwa irarikin te kakaitau ibukin bwaai, ti kabanea ara iango iaon te kakaitau n ara kangaanga—ae na kona n riki.
Iai karakinan ngkoa te touati are e titirakina te tia amwarake ngkana e kukurei n te amwarake. E kaeka te irua bwa a bane n nakoraoi bwaai ni kabane, ma e na nakoraoi riki ngkana e kabatia riki te kariki te tia tibwa te amwarake. Te bong are imwiina, ngke e oki te mwaane, te touati e kataboroa mwaitin te kariki, n anganna aua te tiraiti irarikin are uoua, ma e teimatoa te mwaane arei n aki kukurei. Te bong are imwiina, te touati e kataboroa riki mwaitin te kariki, ma e teimatoa te katitamwa n aki kukurei.
N te ka aua ni bong, e rangi ni korakora nanon te touati ni kan kakukureia te mwaane arei. Ngaia are e ana te kariki ae ruaiwa te buuti abwakina (3-m), e koroia n iteranna, ao ma te moa ngare, e angan te katitamwa. E rang n ingainga nanon te touati n ana kaeka te mwaane arei.
Imwiin te amwarake, e tararake te mwaane ao e taku, “Ni bon arona, e rang ni kangkang te amwarake. Ma I noriko ni manga anga riki ti uoua te tiraiti ni kariki.”
Te Kakaitau n Ara Kangaanga
Tariu ao mwaneu aika kam tangiraki, ti riai ni karaoa te rinerine. Ti kona n rineia n tiana ara kakaitau, ae boboto iaon kakabwaia aika ti namakin bwa akea iroura. Ke ti kona n rineia ni katotonga Nibwaai, are e kakaitau n tainako n aki tabe bwa tera te kangaanga ae mena inanona. Ngke e kabaeaki irouia tarina iaon te kaibuke—are e a tia ni kabai bwa e na uotiia nakon te aba ni berita—toun baina ao nimoimoin waena a rangi ni maraki “a rangi ni korakora marakiia,” ao te angibuaka ae moan te kakamaaku e kuri n iinako nako kabin marawa. “E ngae n anne,” E taku Nibwaai, “I tararake nakon Atuau, ao I kabanea te bong n neboia; ao I aki ngurengure nakon te Uea ibukin au kangaanga.”4
Ti kona n rineia n riki n aron Iobi, are e taraa n iai bwaai ni kabane irouna ma e a manga kabuai ni kabane. E ngae n anne e kaeka Iobi ni kangai, “O oti nako mai nanoni biroton tinau, n aki kunnikaiai ao N na manga oki …: E anga te Uea, ao E a manga uoti nako; e na karaoiroaki aran te Uea.”5
Ti kona n riki n aroia ana bwaeoniia Moomon, ae a teimatoa ni kakaitau ni mwanangaia ae waeremwe ao ni kammaraki nakon te Great Salt Lake, e ngae ngke a anene ao ni mwamwaie ao ni kikimwareirei ibukin ana atataiaomata te Atua.6 A mwaiti mai ibuakora aika a na tia n aki kariaia ni bubai, n tangitang, ao n raraoma ibukin te kangaanga n te mwananga.
Ti kona n rineia n riki n aron te Burabeti ae Iotebwa Timiti, are, ngke e kabureaki ibukin te kangaanga ae moan te kamimi n te Karabuti i Liberty, e korei taeka aika kairaki mai ieta aikai: “Tarira aika kam tangiraki, ti riai ni kukurei ni karaoi bwaai ni kabane aika a wene ni mwaakara; ao ngkanne ti aonga ni bon tei naba, ma te koaua ae korakora, n noora ana kamaiu te Atua, ao ibukin baina bwa e na kaotaki.”7
Ti kona n rineia bwa ti na kakaitau, n aki tabe bwa tera.
Te aeka ni kakaitau aei e kona n riki n aki tabe ma te bwai ae riki irarikira. E korakora riki nakon te aki rau n nano, te bwarannano, ao akean te kantaninga. E rikirake naba ni kangaanga aika matoatoa n aron ae riki naba ni kangaanga aika bebete.
Ngkana ti kakaitau nakon te Atua n ara kangaanga, ti kona n rinanon te rau ngkana ti kaitara ma taian kataaki. Ngkana ti namakina te nanokawaki, ti kona n teimatoa ni kukurei ao ni kamoamoa te Atua. Ngkana ti namakina te maraki, ti kona ni kimwareirei ibukin Ana Mwakuri ni Kamaiu Kristo. Ngkana ti namakina te nanokawaki ae korakora, ti kona n rinanon te mwengaraoi ao te rau mai ieta.
N tabetai ao ti iangoia bwa bwainakin te kakaitau bon te bwai ae ti karaoia imwiin ae a nakoraoi ara kangaanga, ma anne te taratara ae aki tau. Ti kona ni kabua ae mwaiti man te maiu ngkana ti tataninga reken ae ti tangiria imwain ae ti kaitaua te Atua ibukin te bwai ae ti a kaman karekea?
Te kakaitau n taai n nanokawaki e aki nanonaki n ae a tia ni buokaki ara kangaanga. E nanonaki n ae ti kabongana te onimaki iaon ara kangaangta aika iai iroura ngkai.
Ti aki ti te kakaitau ae taekinaki, ma te kakaitau ae namakinaki n te tamnei. Te kakaitau ae katoki nanokawakira ao ni kaungai ara iango.
Kakaitau kanga te Mwakuri n Onimaki
Te kakaitau ibukin ara kangaanga bon te mwakuri n onimakinan te Atua. E kainnanoia bwa ti na onimakina te Atua ao ni kaantaninga ibukin bwaai aika aki nooraki aika a koaua.8 Man ara kakaitau, ti ira ana banna ni katooto ara Tia Kamaiu ae tangiraki, are e kangai, “Akea au taeka, ma e na, tauaki am taeka.”9
Te kakaitau ni koaua bon kaotan te kantaninga ao te koaua. E roko man aki atakina n tainako ae kataaki n te maiu aei ma onimakinana ae n te bong teuana ao ti na atai.
N taian kangaanga nako, nanora ni kakaitau e kakorakoraaki man korakoran koaua aika tabu aika ti atai: ae e a tia Tamara n anganiia Natina te babaire ni kakukurei are e korakora; bwa rinanon Ana Mwakuri ni Kamaiu Natina, Iesu Kristo, ti kona ni maiu n akea tokina ma aomata aika ti tangiriia; ma n tokina, ti na karekei rabwatara aika mimitong, kororaoi, kamaiuaki man te aoraki ke te mwauku; ao rannimatara n nanokawaki ao ni bua a na oneaki mwiina ma te kukurei ao te kimwareirei ae korakora, “te baire ae raoiroi, ae ibe, ae takaruru, ae takaburinako.”10
E riai n ae te aeka ni koaua aei are e bita ana Abotoro te Tia Kamaiu mai buakoa mwaane aika kimamaaku, ao n nanououa nakon ana tia uarongorongo te Tia Reirei aika aki kona ni mamaaku ao aika kimwareirei. Inanon aoa imwain Taurakina n te Kaibangaki, a taonaki n te bwarannano ao te uruaki n nano, aki kona n ataia bwa tera ae e a tibwa tia n riki. Ma teuana te bwai ae e biti bwaai aikanne ni kabane. E kaoti aia Uea nakoia ao e taekina, “Kam na tarai baiu ma waeu, ba boni Ngai.”11
Ngke a kina te Kristo ae maiu Abotoro—ngke a taneiai ma Mangautin aia Tia Kamaiu ae kakimwareirei—a riki bwa mwaane aika kaokoro. Akea te bwai ae na tukiia man kakoroan nanon aia mition. A kariaia ma te ninikoria ao te kekeiaki ni kaitaraa te maraki, te kaburababaki, ao riki te mate are e na roko nakoia ibukin aia koaua.12 Aki tukaki man kamoamoaan ao ni beku ibukin aia Uea. A biiti maiuia aomata n taabo nako. A bita te aonaaba.
Ko aki kainnanoa ae kona noora te Tia Kamaiu, n aron ae a karaoia Abotoro, n rinanon te aeka ni bitaki anne. Am koaua iroun Kristo, are e roko mairoun te Tamnei ae Raoiroi, e kona ni buokiko n tarai kanoan taai aika nako karawawatan tokin te maiu ae mamate ao n taraa te kantaninga nakon taai aika a na roko are e a tia ni katauraoia te Tia Kaboa te aonaba.
Tiaki Karikaki ibukin Katokaia
Iangoan te bwai ae ti ataia ibukin ara tabo ae akea tokina, e mataata ae katokan nanokawaki aika ti rinanoi n te maiu aei a taraa n aki butimwaeaki nakoira? E taraa n ae iai te bwai inanora aika a totokoi tokiia.
Bukin teraa e reke aei? Bukina bwa ti karikaki man bwaai aika akea tokina. Ngaira bon aomata aika akea tokiia, natin te Atua ae Moan te Mwaka, ao arana Akea Tokina13 ae beritan kakabwaia aika akea tokiia n akea tiaia. Akea tokin ara kantaninga.
Ngkana ti reiakina riki ana euangkerio Iesu Kristo, ao ti na rang n ataia ae te toki ikai n te maiu ae mamate tiaki raoi te toki. Ti bwaai ni katabetabe—motirawa aika aki teimaan are n te bong teuana a na taraa n uarereke ni kabotauaki ma te kimwareirei ae akea tokina aika a na anganaki aika a onimaki.
I rangi ni kakaitau nakon Tamau are i Karawa ae akea te toki ni koaua n Ana babaire, ti moanwaaki aika e na akea tokiia.
Naake a Kakaitau A Na Kamimitongaki
Tariu ao mwaneu, iai bukina bwa ti na kaonaki ma te kakaitau, n aki tabe ma kangaanga aika ti mena inanoia?
Ti kainnanoa riki bukina ae korakora riki ni ka “onrakea nanora ni karabwarabwa nakon te Atua”?14
“Akea iroura bukina ae korakora riki bwa ti na kimwareirei?”15
Ti rangi ni kakabwaiaki ngkana ti butimwaea ana kairoro te Atua ni maiura aika kamimi. Te kakaitau nakon Tamara are i Karawa e karikirakei ara atatai aika nano ao e anganiira te oota ae itiaki. E kaunga te nanorinano ao e karikirakea te nano n akoi nakoia raoraora ao bwaai ni kabane aika e kariki te Atua. Te kakaitau bon mwakoron katein Kristo ni kabane! Te kakaitau ae korakora namakinana e raonaki ni kabane ma bwaai aika tamaroa.16
E a tia te Uea n anganiira Ana berita bwa “ane e [butimwaai] bwaai ni kabane ma te karabwarabwa a na kamimitongaki; ao bwain te aonaba aei e na ikotaki [nakoia], ae tebubua te tai mwaitina, eng, e mwaiti riki.”17
Ti na “maiu ni kakarabwarabwa ni katoa bong”18—riki n tain te toki aika aki kona ni kabwarabwaraaki aika iteran te maiu ae mamate. Au kantaninga bwa ti kariai tamneira bwa a na kaonaki ma te kakarabwarabwa nakon Tamara are i Karawa ae nanoanga. Au kantaninga bwa ti reitinako n tabekarake bwanaara ao ni kaotia rinanon te bwai ae ti taekinna ao ni karaoia n ara kakaitau nakon Tamara are i Karawa ao nakon Natina ae Tangiraki, Iesu Kristo. Ibukin aei ao I tataro, ao ni katikui iroumi au kakoaua ao au kakabwaia, n aran ara Matita, Iesu Kristo, amen.