Ndakisa mpo na Kimia
Kimia oyo biso nyonso tozali koluka esengi biso tosala—na koyekolaka Yesu Klisto, na koyokaka malongi na Ye, mpe na kotambolaka elongo na Ye.
Mibu moke eleki, mwana na biso ya mwasi mpe bokilo na biso ya mobali basengamaki koteya bango mibale na kelasi ya Eteyelo ya Bana ya mitano ya mibu minei ya mbotama ya bana mike ya mibali. Muana na biso ya mwasi azalaki molakisi ya yambo mpe bokilo na biso mosungi na ye. Kosalaka oyo ekoki mpo na kotia kimia, na kati na bokweyi ya bantango na ntina ya koteya bantina ya nsango malamu na bana.
Katikati na kelasi moko pasi ya kafukafu, na sima ya makebisi ebele mpo na makelele na muana ya mobali moko ya moke, bokilo nab is ya mobali amemaki muana ya mibu minei libanda ya kisuku ya kelasi. Mbala moko libanda, mpe mpo na kosolola na muana mobali na ntina ya ezalela na ye mpe na bosenga ya komona baboti na ye, muana moke ya mobali atelemisaki bokilo na biso yambo ye akoka koloba liloba moko mpe, na loboko na ye atomboli likolo na mopepe mpe na pasi monene, alobaki mbala moko, “Ntango mosusu ezali kaka pasi mpo na ngai kokanisa oyo etali Yesu!”
Na mobembo na biso na bozangi nkufa, lokola nkembo ezali nzela na biso ebongisami ekoki kozala mpe lokola ya bosepeli lokola mobembo ekoki kotalisa, tokokutana na mikakatano mpe mawa na molongo ya nzela. Mpaka Joseph B. Wirthlin ateyaki: “Mpasi na bosolo ekomelaka moko na moko na biso. Na ngonga moko to mosusu, moto nyonso asengeli aleka na mawa. Moko te alongolami.”1 “Nkolo na buanya na Ye abateleka moto nyonso boye ete bango ata mokolo moko bayoka mpasi ya mawa.”2Atako, bokasi na biso ya kokende mobembo na mokili oyo na kimia ezali, mingi mingi, ezotala na soki to te biso pe tozali na ntango moko ya makasi kokanisaka na oyo etali Yesu.
Kimia ya makanisi, kimia ya kansansa, mpe kimia ya motema yango ebongi te na nzela ya makoki na biso koboya bitumba, pasi, to motema pasi. Atako bosenga na biso ya bosolo, ekumbaki nyonso te ekobongola nzela, maladi nyonso te ekobikisama, mpe tokokoka te kososola na mobimba malongi, to eteyami na baprofeta, bamoni, mpe babimisi. Atako, tolakelamaki kimia—na mobeko ekangami.
Na Nsango Malamu ya Yoane, Mobikisi ateyaki ete ata mikakatano ya bomoi, tokoki kozala malamu, tokoki kozala na kolikya malamu, mpe tosengeli kobanga te, mpo ete Ye alobaki, “Kati na ngai bosengeli kozua kimia.” 3 Bondimi na Yesu Klisto mpe mbeka na Ye ya Bomikabi ezali mpe ekozala libela na libela, mobeko ya liboso ya nsango malamu mpe moboko likolo na yango elikya na biso mpo na “kimia na mokili, mpe bomoi ya seko na mokili ekoya” ezali kotonga.4
Na boluki na biso ya kimia na kati na bitumba ya bomoi, topesamaki nzela moko ya pete kobomba makanisi na biso etiami na Mobikisi, oyo alobaki: “Boyekola ngai, mpe boyoka maloba nangai; botambola na komokitisa ya Molimo na ngai, mpe bosengeli kozala na kimia epai na ngai. Ngai nazali Yesu Klisto.”5
Yekola, yoka, mpe tambola—nzela misatu elongo na elaka moko.
Yambo, Elandi: “Boyekola Ngai”
Na Yisaya totangi, “Mpe bikolo mingi bakokende mpe bakoloba ete, Yakani, tobuta na ngomba na Yawe, epai na ndako na Njambe na Yakobo, ete alakisa biso banjela na ye.”6
Na motango ekosila kokoba te ya ba tempelo etiamaki na mokili, toyekoli Yesu Klisto mpe ntina na Ye na mwango ya Tata lokola Mokeli ya mokili oyo, lokola Mobikisi mpe Mosikoli na biso, mpe lokola liziba ya kimia na biso.
Mokambi Thomas S. Monson ateyaki: “Mokili ekoki kozala esika moko ya bitumba mpe mikakatano na kati na yango tozali. … Lokola yo na ngai tokendaka nab a ndaku mosantu ya Nzambe, lokola tokundolaka mayokani tozalaki na kati, tokozala na makoki ebele ya komema etumna nyonso mpe koleka likolo ya komekama nyonso. Na kati ya ndako oyo ya bule tokozua kimia.”7
Kati kati na mosala moko na likita ya likonzi mwa mibu eleki wana na kosalaka na Sudi ya Amerika, nakutanaki na babalani moko na mawa ya liwa yak ala te ya mwana na bango ya mobali.
Ezalaki na lisolo moko na molongo ya liyangani nde nakutanaki mbala ya yambo na Ndeko mobali Tumiri mpe nayokaki nsango ya liwa ya mwana na ye. Lokola tozalaki kosolola, akabolaki ete kaka te azalaki kati ya mawa mpo na liwa ya mwana na ye ya mobali, kasi azalaki lisusu ya kobukana na likanisi ete akomonaka ye lisusu ata mokolo moko te. Alimbolaki ete lokola kolandisama na bandimi ya sika na Eklezia, babombaki mbongo ebele mpo na kokota na tempelo kaka mbala moko, yambo mpo na mbotama ya muana na bango ya moke ya mobali, esika oyo bakangisama lokola babalani mpe na bana na bango ya basi mibale bakangisamaki elongo na bango. Mpe boye alakisaki lolenge nini babombaki mbongo mpo na bozongi ya mobembo moko na tempelo kasi bakokaki lisusu te komema muana na bango ya mobali ya moke kokangisama na bango lokola esengelamaki.
Koyebaka ete kozanga boyokani moko ekoki kozala, nasosolisaki ete ye akoki solosolo komona muana na ye ya mobali lisusu, soki ye atikali sembo, mpo ete bokangisami oyo ekangi ye na mwasi na ye mpe bana na bango ya basi ezalaki mpe lisusu ya kokoka mpo na Kokanga ye na mwana na ye ya mobali, oyo abotamaki kati na liyokani.
Na kokamua, atunaki soki ezali ya solo mpenza, mpe ntango nandimaki ete ezali bongo, sima atunaki soki nakokaki kolinga kosolola na mwasi na ye, oyo ezalaki mpasi mpo na kolendisa ye katikati na baposo mibale wuta liwa ya mwana na bango ya mobali.
Eyenge na sima ya nzanga, kolandaka liyangani, nakutanaki na ndeko Muasi Tumiri mpe nasosolisaki ye malongi oyo ya nkembo lolenge esengeli. Na mpasi na ye ya kobungisa oyo ezalaki nanu mobesu, kasi sikawa na mpole moke ya elikya, na mayi na miso ebele ye atunaki, “Nakozala lisusu ya solo na makoki ya komema mwana na ngai ya mobali ya moke na maboko na ngai? Azali ya solo ya ngai mpo na libela?” Nakitisaki ye motema ete soki abombi mayokani na ye, nguya ya bokangisi ezuami na tempelo, ezali ya solo na ntina ya likoki ya Yesu Klisto, ekokaki na solosolo kopesa ye nzela ya kozala elongo na mwana na ye mobali lisusu mpe komema ye na maboko na ye.
Ndeko muasi Tumiri, na motema kobukana na liwa ya mwana na ye ya mobali, atikaki liyangani na bison a mayi na miso ya botondi mpe atondaki na kimia mpo ete na makuli ya bule ya tempelo, ekomisaki ya kokokisama na nzela ya Mobikisi mpe Mosikoli na biso.
Ntango nyonso tokendeke na tempelo—na nyonso toyokaka, tosalaka, mpe tolobaka; na makuli nyonso na yango tosanganaka; mpe na mayokani oyo tosalaka—tozali kotambuisama na Yesu Klisto. Toyoki kimia lokola tozali koyoka malobana Ye mpe koyekola wuta na ndakisa na Ye. Mokambi Gordon B. Hinckley ateyaki, “Bokende na ndako ya Nkolo mpe kuna bokoyoka Molimo na Ye, mpe bino bokoyeba kimia moko oyo bokozuaka esika mosusu te.”8
Ya mibale, Elandi: “Boyoka Maloba na Ngai”
Na Doctrine et Alliances totangi, “Atako na mongongo na ngai moko to na mongongo ya basali na ngai, ezali ndenge moko.”9 Wuta na Adama mpe katikati na lisituale kino na profeta ya mikol’oyo, Thomas Spencer Monson, Nkolo azalaki koloba na nzela ya bantoma na Ye oyo bapesameli ndingisa. Bango baoyo baponi koyoka mpe kotosa maloba ya Nkolo, lokola elobami na baprofeta na Ye, tokozua bokengi mpe kimia.
Na Buku ya Mormon tomoni bandakisa ebele ya ntina ya kolandaka toli ya baprofeta mpe kolandaka profeta, kosangisaka na liteya moko toyekolaki wuta na limoni ya Lehi ya nzete ya bomoi, ekutami na 1 Nefi mokapo ya 8. Mokolo moko ezala na ndako monene mpe na bisika ebele etondaki makasi koleka to makelele kowutaka na kati na yango efongoli maninisa ebatelami mabe, esekamaki mpe ebulunganaki mabe koleka na mikolo na biso. Na molongo oyo totangi na ntina ya masanga mibale ya bato mpe biyano na bango mpo na makelele ewuti na ndako wana.
Kobandaka na eteni 26, totangi:
“Mpe ngai lisusu nabwakaki miso mya ngai bipai na bipai zingazinga, mpe namonaki, o ngambo esusu ya ebale ya mai, ndako yoko enene mpe ya etando. …
“Mpe etondaki na bato, … mpe bazalaki na ezalela ya kosekaka mpe kolakisaka misapi mya bango ona baye bakomaki … mpe bazalaki kolia mbuma.
“Mpe esilaki bango komeka mbuma ya nzete bayokaki nsoni, na ntina ya baye bazalaki koseka bango, mpe bakweiaki o kati ya nzela epekisama mpe babungaki.”10
Na eteni 33 totangi na ntina ya basusu oyo bazalaki na eyano ya lolenge mosusu na kosekaka mpe konguenyaka kowutaka na ndako. Profeta Lehi alimbolaki ete baoyo bazalaki na ndako “balakisaki mosapi mya litio epai na ngai mpe baoyo bazalakikoliaka mbuma lokola; kasi tokebaki bango te.”11
Bokesene moko ya motuya kati kati na bango oyo bayokaki nsoni, bakweyaki, mpe babungaki mpe baoyo bakebaki te koseka kowuta na ndako mpe kotelema na profeta emonani maloba mibale:Yambo, “mpe esilaki bango komeka,” mpe ya mibale, “baoyo bazalaki kolia.”
Lisanga ya yambo ekomaki na nzete, batelemaki ngonga moko na profeta, kasi bamekaki mbuma kaka. Na kokobaka te kolia, bapesaki nzela na koseka wuta na ndako kokanga bango, komemaka bango mosika na profeta mpe kino na nzela epekisami, kuna bango babungaki.
Na bokesene na baye oyo baliaki mpe bayengaki yengaki baoyo bazalaki kolia mbuma mbala na mbala. Bato wana bakebaki te makelele kowuta na ndako, batikalaki na profeta, mpe kosepelaka na bozalani ya bokengi mpe kimia. Bomipesi na biso na Nkolo mpe basali na ye ekoki kozala te bomipesi ya ndambo. Soki boye, tokotikala bisomoko ya kolemba liboso ya baoyo bazali koluka kobebisa kimia na biso. Lokola tozali koyoka Nkolo na nzela ya basali na Ye bapesameli nzela, totelemi na bisika esantu mpe tokoki koningana te.
Monguna apesaka biyano mabe oyo ekoki komonana kopesa eyano kasi ememi biso kutu mpenza mosika na kimia tozali koluka. Apesi makanisi oyo ezali komonana ya bopenza mpe bokengi kasi ya suka koleka, lokola ndako monene mpe ya etando, ekokweya, kobebisaka nyonso oyo aluki kimia na kati na baefelo na yango.
Bosolo emonani na bompete na loyembo moko ya Eteyelo ya Bana: “Maloba ya profeta moko: Bomba mitindo. Na kati na yango ezalibokengi mpe kimia.”12
Ya misato Elandi “Botambola na Komikitisa ya Molimo na Ngai”
Atako mosika tokokaki koyenga wuta na nzela, Mobikisi abengi biso kozonga mpe kotambola elongo na Ye. Libiangi oyo kotambola elongo na Yesu Klisto ezali libiangi ya kotika Ye na Gethesemane mpe wuta Gethesemane kino Lilita ya Elanga. Ezali libiangi ya kolanda mpe kobanza mbeka na Ye monene ya bomikabi, oyo ntina ezali lokola ya moto se yemoko yango ezali na nsuka ye. Ezali libiangi moko ya koyambola, komikitisa likolo ya nguya na Ye ya bopetoli, mpe kokangama na maboko na ye ya bolingo, etandami. Ezali libiangi ya kozala na kimia.
Biso nyonso toyoka mawa na ngonga moko ya babomoi, mpasi mpe motema pasi esangani na masumu mpe bobuki mobeko, mpo “soki tolobi ete tozali na lisumu te, tomikosi bisomoko, mpe bosolo ezali na biso te.”13 Ata, “ko[ya biso] masumu ejali motane lokola ngola,” lokola tozali kosalela Bomikabi ya Yesu Klisto mpe totamboli elongo na Ye na boyamboli ya solo. “ikokoma mpembe lokola mbula mpembe.”14 Na boye tomemaki kilo ya elindo, tosengeli kozua kimia.
Alma elenge asengaki na makasi kokutana na masumu na ye ntango anjelu ya Nkolo atalaki ye. Amonisaki mayele na ye na maloba oyo:
“Kasi naniongamaki na minioko mwa seko, mpe bonionguamaki mpo ya masumu ma ngai manso.
“… Iyo, namonaki ete natombokaki na Nzambe wa ngai, mpe ete nabatelaka te mitindo misantu mya ye. .”15
Ata mabe nini ezalaki masumu na ye, mpe na kati kati ya mpasi, ye akobaki:
“Namikundolaki lisusu koyoka tata wa ngai kobikula epai ya bato etali boyei bwa Yesu Klisto, moko Mwana Mobali wa Nzambe, mpo ya kotumbolama mpo ya masumu ma mokili.
“… Nabelelaki o kati ya motema mwa ngai: O Yesu Mwana Mobali wa Nzambe, yoka ngolu likolo lya ngai.”16
“Mpe mokolo moko te, kina nabelelaki epai ya Nkolo Yesu mpo ya ngolu, nazwaki bolimbisi bwa masumu ma ngai. Kasi tala, nabelelaki epai ya ye mpe nazuaki kimia o molimo na ngai.”17
Lokola Alma, biso mpe tokozwa kimia na milimo na biso soki totamboli elongo na Yesu Klisto, toyamboli masumu na biso mpe topalanganisi nguya na Ye ya libiki na babomoi na biso.
Kimia oyo biso nyonso tozali koluka esengi mingi koleka bosenga moko. Esengi biso tosala—na koyekolaka ya Yesu Klisto, na koyokaka malona na Ye, mpe na kotamblaka elongo na Ye. Toki te kozala na makoki ya kososola nyonso oyo eye nzinganzinga na biso, kasi tokoki kososola lolenge nini kopalanganisa lolenge ya kimia oyo Nkolo apesaki—lolenge moko oyo etie yango pete kokanisa ntango nyonso oyo etali Yesu.
Natatoli ete Yesu Klisto azali “nzela, solo, mpe bomoi ”18 mpe ete na nzela na Ye kaka tokoki kozua kimia ya solo na bomoi oyo mpe bomoi ya libela na mokili ekoya. Na Nkombo na Yesu Klisto. Amen.