Na Turaganilewa Yalododonu
Sa dua ga na sala me vakalewai kina na vakatulewa dodonu, me vaka sa cakava o Jisu Karisito, oya meda vakataki Koya.
Ena Nona bula vakayago, a dua na turaganilewa lomani o Jisu Karisito ka yalomatua saraga ka dauvosota. Sa kilai tu o Koya ena ivolanikalou me “turaga ni lewa dodonu” (2 Timoci 4:8; Mosese 6:57), ka sa Nona ivakasala vei keda meda “dau lewa vakadodonu” (raica na Vakadewa i Josefa Simici, Maciu 7:1–2 [ena Maciu 7:1, footnote a]) ka “mo vakarorogo vua na Yalo Tabu ni na tuberi iko ena sala dodonu … [ka] lewa vakadodonu” (V&V 11:12).
Na ivakasala oqo ki na Nifai Le Tinikarua ena vukei keda meda lewa me vakataka na iVakabula: “Ia dou kila ni dou na lewai ira na tamata oqo, ena lewa dodonu kau sa solia vei kemudou, ka na dodonu vakaoti. Ia, a cava na ivalavala sa kilikili kei kemudou? Au sa kaya vakaidina vei kemudou, mo dou vakataki au” (3 Nifai 27:27; vakamatatataki). Eda guilecava ena so na gauna ni Nona solia na ivakasala meda vakataki Koya, oya e sa mai na iwalewale ni lewa vakadodonu.
Na Lewa Tawadodonu
E dua na ivakaraitaki vakamadua ni lewa tawadodonu sa kune ena vosa vakatautauvata ni sipi ka yali, ena gauna era lewa cala kina na iVakabula kei ira na Nona ilawalawa ni vakayakavi o ira na Farisi kei na vunivola, ni kainaki, “Ko koya oqo sa veilasamaki vata kei ira na tamata ca, ka kana vata kei ira” (Luke 15:2)—ka tawakilai tu vakaidina ni ra sa tamata ivalavala ca vakaiira. Ni ra sa luvuci tu ena yalo veivakacacani, era sega ni kila na vunivola kei na Farisi na rekitaki ni kena vueti mai na sipi ka yali.
Sai ira talega “na vunivola kei na Farisi” ka kauta mai “e dua na marama ka beitaki ena dautagane” (Joni 8:3) kivua na iVakabula me raici ke na lewai koya o Koya me vaka na lawa i Mosese (raica na tikina 5). O sa kila na vo ni talanoa, ena Nona vakacegui ira ena nodra lewa tawadodonu, kei na nodra “beitaki ena nodra lecaika vakaiira” era sa lako “yadua ki tuba” (tikina 9; vakamatatataki). Sa qai kaya vua na yalewa o Koya, “Au sa sega talega ni lewai iko mo cudruvi: mo lako, ka mo kakua ni valavala ca tale. A sa vakalagilagia na Kalou na marama ena gauna oya, ka vakadinata na yacana” (Vakadewa i Josefa Simici, Joni 8:11 [ena Joni 8:11, ivakamacala e ra c]).
Na itovo vakayago ni turaga kei na marama vei keda yadua e sa dau matau tu me vakacacani ira tale e so ka lewa vakatawadodonu, se lewa vakaikoya ga. E a yaco vakakina vei Jemesa kei Joni, e rua na iApositolo ni iVakabula. Rau a yalokatakata ni ra sega ni rokova na iVakabula o ira na lewe ni dua na koro lailai e Samaria (raica na Luke 9:51–54):
“Ia ni sa raica koi [rau], erau sa kaya, Na Turaga, ko ni sa vinakata me keirau kaya me lutu sobu mai lomalagi na buka waqa, me vakamai ira, me vaka a cakava o Ilaisa?
“A sa vuki ko koya, ka vunauci rau, ka kaya, Drau sa sega ni kila na ivalavala ni yalomudrau.
“Ni sa sega ni lako mai na Luve ni tamata me vakamatei ira na tamata, me vakabulai ira ga” (tikina e 54–56).
O ira na “turaganilewa matau” nikua (V&V 107:74), na bisopi kei na peresitedi ni tabana, sa dodonu mera levea na mataqali vakasama vataga ni veivakacacani, me vaka rau cakava o Jemesa kei Joni ena gauna oya. Na turaganilewa yalododonu ena sauma na vakatutusa ena loloma kei na veikaroni. E dua na tabagone cakacala, me ivakaraitaki, sa dodonu me biuta na valenivolavola nei Bisopi ena vakilai ni loloma ni Turaga mai vua na bisopi ka ologi tu ena reki kei na kaukauwa ni veivakabulai ni Veisorovaki—sega ni madua se vakacacani. Ke sega, ena rairai vakayarayarataki ira tani yani na sipi yali o bisopi ki na loma ni veikau (raica na Luke 15:4).
Bula Vakaivakarau
Ia, na loloma e sega ni kauta tani na gadrevi ni bula vakaivakarau. Na vosa discipline (bula vakaivakarau) e lako mai na vosa vaka-Latina discere, “me vulica,” se discipulus, “dauvuli,” ka sa mai gonevuli kina ka imuri na tisaipeli. Mo bula vakaivakarau ena ivakarau ni Turaga oya mo veivakatavulici ena yalololoma kei na yalovosota. Ena ivolanikalou e dau vakayagataka wasoma na Turaga na vosa vunauca, ni vosataka voli na bula vakaivakarau (raica, me ivakaraitaki, Mosaia 23:21; V&V 95:1). Na vosa nachasten (vunauca) e lako mai na vosa vaka-Latina castus, kena ibalebale “dodonu vakaoti se savasava,” kei na chasten oya “me vakasavasavataki.”
Ena vuravura, e sa dua na turaganilewa vakavuravura e beitaka e dua na tamata ka lokataki koya ena valeniveivesu. Kena veibasai, sa vakatavulici keda na iVola i Momani ni gauna eda cakacala dina kina, eda sa noda “daunilewa vakaikeda” (Alama 41:7) ka biuti keda ki na valeniveivesu vakayalo. Ia, na turaganilewa matau ena ituvaki oqo e taura tu na idola ka tadolava na matamata ni valeniveivesu; “ia au sa vunauci ira meu sereki ira kina mai na ka ni veivakatovolei kecega” (V&V 95:1; vakamatatataki). Na vakayacoka ni dua na turaganilewa yalododonu e sa kauwaitaki, taleitaki, ka veivueti, sega ni veivakacacani.
A vunauci o Josefa Simici gone me tu vakawawa me va na yabaki ni bera ni taura mai na peleti koula, “baleta ni ko a sega ni muria na ivunau ni Turaga.” E muri, ni vakayalia o Josefa e 116 na tabana tabaki, e a vunauci tale. Dina ga ni a yalomalumalumu, a kauta tani ga na nona dodonu na Turaga ena dua na gauna lekaleka, baleta “ko ira yadua au sa lomana au sa vunauca me bokoci kina na nodra ivalavala ca” (V&V 95:1).
Kaya o Josefa, “A reki na agilosi ni sa solia lesu vei au na Urimi kei na Cumimi ka kaya ni sa marautaka na Kalou na noqu yalodina kei na yalomalumalumu, ka sa lomani au ena noqu yalovosota kei na gugumatua ena masumasu.” Baleta ni a via vakatavulica vei Josefa na Turaga e dua na lesoni ni veisau yalo, a gadreva o Koya e dua na solibula vakayalo me baleti koya—na solibula ka na veiganiti kaya na bula vakaivakarau.
Solibula
“Ena gauna makawa, na solibula oya na kena caka e dua na ka se dua na tamata me ka tabu,” ka sa semati, ena dua na sala ni veidinadinati, ki na ibalebale ni vosa vunauca—“me vakasavasavataki.” Vakakina, ena Isireli ni gauna makawa, na veivosoti e lako curuma mai na cabori ni ivalavala ca se cakacala, se solibula. Na solibula e sega ga ni “dusia tu na ilutua ka iotioti ni isoro” (Alama 34:14) ia e vukea ni vakavotuya e dua na vakasama titobu ni loloma me baleta na Veisorovaki ni iVakabula. Na tawalomasoli rawa ni solibula me tiki ni noda yalovosota e vakawa se vakayalolailaitaka na solibula levu sara i Karisito me baleta na ivalavala ca vataga ka vakamamadataka na Nona vakararawataki—e dua na ivakaraitaki veibeci ni tawavakavinavinaka.
Ena yasana kadua, mai na kamica vakasakiti ni solibula, eda sa rawata vakaidina e so na ka e tawamudu na kedra yaga—Na Nona loloma veivueti kei na veivosoti ka itinitini “na ka kecega sa tu vei Tamaqu” (V&V 84:38). Me tiki ni ivakarau ni veivutuni, e rokataki koya talega na solibula me vaka e dua na ilumu ni veivakabulai me vukea ni sosomitaka na “nodra veivutuni na tamata” (Alama 42:18) ena “vakacegu ni yalodra” (Mosaia 4:3). Ke sega na solibula, ena rairai dredre vua e dua me vosoti koya, ena kena vakilai voli ni vunitaka tiko o koya e dua na ka.
Na iTubutubu vaka na Turaganilewa Yalododonu
Ni na kacivi e so vei keda me turaganilewa matau, na ivakavuvuli ni vakatulewa dodonu e sa baleti keda taucoko, vakabibi vei ira na itubutubu ka nodra na madigi e veisiga mera vakayagataka na veivakavuvuli oqo kivei ira na luvedra. Me vakatavulici momona e dua na gone sa usutu vakaitamera ni veisusu vinaka, kei na veivunauci voli ena yalololoma e sa usutu vakaitamera ni dua na turaganilewa yalododonu.
A vakatavulica o Peresitedi Joseph F. Smith, “Ke ra talaidredre tiko na gone ka sega ni vinakata me ra muria na vosa, mo vosoti ira tikoga me yacova ni o rawa ni rawai ira ena loloma, … ka [moica] talega kina na nodra itovo kei na yalodra ena veigauna.”
E sa veiganiti sara ni kena dau vakatavulici voli na iwalewale ni bula vakaivakarau, sa vaka mera dau vakaibalebaletaka tu ga na parofita na ivakarau ni bula va-Karisito. Sa vakatakila vei keda na Vunau kei na Veiyalayalati na ivakasala kilai levu oqo ena bula vakaivakarau:
“Raica sa sega sara ni kilikili me vakayacori na cakacaka vakabete ena ivakarau kaukauwa se vakasaurara, ia me vakayacori ga ena veivakauqeti, na vosota vakadede, na yalomalua kei na yalomalumalumu, kei na loloma e sega ni veivakaisini;
“Io ena yalo e veidokai kei na yalomatua, raica ena rarama sara kina na yalona, ka sega vua na veivakaisini kei na lawaki—
“Me veivunauci vakaukauwa sara ena veivakauqeti ni Yalo Tabu; ia me kusarawa me lomani koya tale a vunauca” (V&V 121:41–43).
Na ivolanikalou oqo e vakatavulici keda meda veivunauci vakaukauwa “ena veivakauqeti ni Yalo Tabu,” sega ena veivakauqeti ni cudru. Rau sega ni veiganiti na Yalo Tabu kei na cudru, baleta “ko koya sa tiko vua na yalo ni veileti sa sega ni noqu, ia sa nona ga na tevoro, ni sai koya na vu ni veileti, ka sa dau vakauqeti ira na tamata mera veileti ka veicudruvi vakaiira” (3 Nifai 11:29). A vakatavulica o George Albert Smith ni “veika tawavinaka e sega ni dau tukuni tu ena veivakauqeti ni Turaga. Na Yalo ni Turaga e sa yalo ni lomavinaka; e sa yalo ni vosota; e sa yalo ni loloma dina kei na vosota vakadede. …
“… Ia kevaka e tiko vei keda na yalo ni veivakaduiduitaki … ena ivalavala ni veivakacacani, oqori e sega ni lako mai me vatuka ni veitokani ni Yalo ni Tamada Vakalomalagi ka sa ka mosimosi saraga.
“… Na lomavinaka na kaukauwa e sa solia vei keda na Kalou meda tadolava kina na veiyalo kaukauwa ka vakamalumalumutaka na yalo veilecayaki e so.”
Nodra iVakatakilakila Dina na Luveda
Ni a sikovi ira na Nifai na iVakabula, a cakava o Koya e dua na ka matalia vei ira na gone:
“A sa vakatavulici ira ka vakalougatataki ira na gone … , a sa sereka na wa ni yamedra, ka ra sa vosataka vei ira na qase na veika sa levu ka veivakurabuitaki. …
“… Era sa raica ka rogoca na lewe vuqa ni ra sa vosataka na ka e veivakurabuitaki ko ira na gone lalai” (3 Nifai 26:14, 16).
Mai na levu cake ni kena dolavi na gusudra na gone lalai, na Turaga a dolava voli na matadra kei na daligadra na nodra itubutubu vakadrukai. A soli vei ira na itubutubu oya na isolisoli vakasakiti ni raitayaloyalotaka na veika e tawamudu kei na kena ilovi na ivakatakilakila dina kei na ituvaki ni bula taumada ni luvedra. Ena sega li ni veisautaka vakadua oya na iwalewale era raica ka susugi ira kina na luvedra na itubutubu? Au taleitaka na vakatautauvata ni malanivosa nei Goethe: “Na iwalewale ni nomu raica e dua na [gone] oya na iwalewale o susugi ira kina, kei na iwalewale o susugi ira kina oya sa [ikoya] era [na] vakataka.” Me nanumi na ivakatakilakila dina ni dua na gone e sa isolisoli raiyawa e vakauqeta vakaoti na vakanamata ni dua na turaganilewa yalododonu.
Kena iTinitini
Sa vakatavulici keda o Peresitedi Thomas S. Monson, “Na nomu cakava me vinaka e dua na leqa me kakua ni bibi cake mai na nomu lomana e dua na tamata.” Sa ka bibi saraga na ivakavuvuli oya ena taukeni ni turaganilewa yalododonu, vakauasivi vei ira na luveda.
Sa dua ga na sala me vakalewai kina na vakatulewa dodonu, me vaka sa cakava o Jisu Karisito, oya meda vakataki Koya. Ia, “a cava na ivalavala sa kilikili kei kemudou? Au sa kaya vakaidina vei kemudou, mo dou vakataki au” (3 Nifai 27:27). Ena yaca i Jisu Karisito, emeni.