Te ’ā’amu pāsa fa’ahiahia roa a’e ’aita i fa’ati’ahia a’enei
’A hi’o i te Buka a Moromona i roto i te hō’ē huru hi’ora’a ’āpī ’e ’a feruri i te ’itera’a pāpū hōhonu tā te reira e fa’a’ite nei nō te vaira’a mau o te Mesia tei ti’afa’ahou.
Rata nā te Peresidenira’a Mātāmua nō ni’a i te pāsa
Tē ha’amana’o ra paha ’outou i te fa’aro’ora’a i te hō’ē rata a te peresidenira’a Mātāmua tei tai’ohia i roto i tā ’outou pāroita ’aore rā ’āma’a, e rave rahi hepetoma i teienei. Tē fa’aara ra te reira rata ē, i te sābati i muri nei—sābati pāsa—e ti’a i te mau pāroita ’e te mau ’āma’a ato’a ’ia putuputu nō te purera’a ’ōro’a noa, ma te vaiiho i te taime hau nō te ha’amorira’a i te fare ’ei ’utuāfare, nō te ha’amana’o i teie tau fa’afa’aeara’a faufa’a roa a’e.1
’Ua haru tō’u mana’o i ni’a i te rata a te peresidenira’a Mātāmua ’e ’ua feruri au i te huru fa’ahanahanara’a a tō’u ’utuāfare i te pāsa i te roara’a o te mau matahiti. Rahi atu tā’u ferurira’a i tā mātou fa’ahanahanara’a, rahi roa atu te uiui i tō’u mana’o ē, ’aita ānei mātou e fa’ahuru ’ē nei, ma te ’ite ’ore i te aura’a mau o taua ’ōro’a ra, tei riro ho’i ’ei mea faufa’a rahi nō te mau ta’ata fa’aro’o ato’a ia Iesu Mesia.
Te mau peu tumu nō te noera ’e nō te pāsa
’Ua tura’i te reira mau mana’o iā’u ’ia feruri i te ta’a-’ē-ra’a i roto i tā mātou huru fa’ahanahanara’a i te noera ’e te pāsa. I te ’āva’e Tītema, e ti’a ia mātou ’ia fa’aō i te ’oa’oa o te « pāpā noera », te mau tōtini noera ’e te mau tao’a hōro’a i pīha’i iho i te tahi atu mau peu tumu feruri-maita’i-hia a’e, mai te aupurura’a i te feiā nava’i ’ore, te hīmenera’a i tā tātou mau hīmene noera au roa a’e, ’e ’oia mau, te hōhorara’a i te mau pāpa’ira’a mo’a ’e te tai’ora’a i te ’ā’amu o noera i roto i te Luka 2. I te matahiti tāta’itahi, ’ia tai’o ana’e mātou i teie ’ā’amu herehia i roto i te hō’ē Bibilia rahi tahito, e rave tō mātou ’utuāfare i te ’ohipa tā tō ’outou ’utuāfare e rave ato’a paha—e tā’amu i te tauera i ni’a i te upo’o ’e i te tapono ’e e ’ahu i te ’ahu roa nō te fa’ahōho’a ia Iosepha, ia Maria ’e te mau ta’ata e rave rahi tei haere mai e ha’amori i te ’aiū Iesu, e ha’uti fa’ahou mātou i te ’ā’amu faufa’a rahi o noera nō te fānaura’a o te Fa’aora.
Terā rā, ’ua ta’a ’ē ri’i tā mātou mau ’ōro’a ’utuāfare i te pāsa. Tē mana’o nei au ē, ’ua ha’apūai a’e tō mātou ’utuāfare « ’ia haere i te purera’a » nō te hōro’a i te tuha’a faufa’a o te pāsa, tei fa’atumuhia i ni’a i te Mesia, ’e ’ei ’utuāfare, ’ua ha’aputuputu mātou nō te fa’a’ite i te tahi atu mau peu tumu nō ni’a i te pāsa. ’Ua au roa vau ’ia hi’o i tā māua mau tamari’i, ’e i teienei tā māua mau mo’otua, ’ia ’imi i te mau huero mo’a nō te pāsa ’e ’ia heru i roto i tā rātou mau panie pāsa.
Terā rā, ’ua riro te rata a te Peresidenira’a Mātāmua ’ei tāpa’o fa’aara. ’Aita rātou i ani noa mai ia tātou pā’āto’a ’ia riro mau iho ā tā tātou fa’ahanahanara’a i te ’ohipa faufa’a roa a’e ’aore ā i tupu a’enei i ni’a i teie fenua—te tāra’ehara ’e te ti’afa’ahoura’a o Iesu Mesia—’ia tu’u ato’a i roto te auraro ’e te fa’atura e au i te Fatu, e ’ere rā i te reira ana’e, ’ua hōro’a ato’a mai rātou ia tātou i te taime hau atu ’e tō tātou ’utuāfare ’e te mau hoa i te sābati pāsa nō te rave i te reira.
Teie mau parau a Iosepha Semita, te peropheta, e tu’u nei i te hō’ē tuha’a ta’a ’ē hau atu o te faufa’a mau o te mau tupura’a ’ohipa e ha’ati nei ia pāsa : « Te mau parau tumu nō tā tātou haʼapa’oraʼa ʼo te ʼiteraʼa pāpū ïa ʼo te mau ʼāpōsetolo ’e te mau peropheta, nō ni’a ia Iesu Mesia, ’ua pohe ’oia, ’ua tanuhia, ’e ’ua ti’afaʼahou mai i te toru o te mahana, ’e ’ua haere atu i ni’a i te ra’i ; ʼe te tahi atu mau mea ato’a nō ni’a i tā tātou haʼapa’oraʼa fa’aro’o, e mau hu’ahu’a ana’e ïa nō te reira ».2
’Ua paraparau māua Lesa i te mau rāve’a e nehenehe i tō māua ’utuāfare ’ia rave maita’i a’e i roto i te pu’e tau nō pāsa. Penei a’e tē uira’a tā tātou e uiui ia tātou iho, ’o tē uira’a ïa tā tātou pā’āto’a e nehenehe e hi’o : Nāhea tātou i te fa’ahōho’a i te ha’api’ira’a ’e te fa’ahanahanara’a i te ti’afa’ahoura’a o Iesu Mesia, te ’ā’amu nō pāsa ma te hō’ē ā fāito, te ’īra’a ’e te peu rahi o te ha’apa’ora’a fa’aro’o nō te fānaura’a o Iesu Mesia, te ’ā’amu o noera ?
Mai te huru ra ē, tē tāmata nei tātou pā’āto’a. Tē ’ite nei au i te hō’ē tauto’ora’a tupu rahi i rotopū i te feiā mo’a nō te mau mahana hope’a nei, nō te hō’ē pāsa tei rotahi-rahi-hia i ni’a i te Mesia. Tei roto i te reira te hō’ē ha’amāuruurura’a rahi a’e ’e te feruri-maīte-hia nō te sābati o te mau ’āma’a tamara ’e nō te mahana pae mo’a, mai tei fa’ahanahanahia nei e te tahi o tō tātou fēti’i keresetiano. E nehenehe ato’a tātou e fa’a’ohipa i te mau peu nō pāsa e tano ma te fa’atumuhia i ni’a i te Mesia, ’o te ’itehia i roto i te mau hīro’a tumu ’e te mau peu o te mau fenua nā te ao ato’a nei.
Teie te mana’o o te ’aivana’a o te Faufa’a ’Āpī, N. T. Wright : « E ti’a paha ia tātou ’ia rave i te mau ta’ahira’a nō te fa’ahanahana i te pāsa nā roto i te mau ravera’a ’āpī : I roto i te ano’ihi, te pāpa’ira’a, te mau ha’uti nā te tamari’i, te pehepehe, te pehe, te ’ori, te mau ’ōro’a, te mau oe, te mau taurua hīmenera’a ta’a ’ē. … Tā tātou teie ’ōro’a rahi roa a’e. ’A ’īriti i te noera, i roto i te Bibilia, e mo’e ïa e piti pene i te ha’amatara’a nō Mataio ’e nō Luka, te reira ana’e. ’A ’īriti i te pāsa, ’aita ïa e Faufa’a ’Āpī fa’ahou, ’aita e ao keresetiano ».3
Pāsa, te Bibilia ’e te Buka a Moromona
Tē poihere nei tātou i te Bibila nō te mau mea ato’a tāna e ha’api’i nei ia tātou nō ni’a i te fānaura’a, te tāvinira’a, te fa’asātaurora’a, ’e te ti’afa’ahoura’a o Iesu Mesia. ’Aita e toru ta’o e fa’atupu nei hau atu i te tīa’ira’a ’e te mau fa’ahope’ara’a mure ’ore nō te mau ta’ata ato’a, mai tei fa’ahitihia e te hō’ē melahi nō te ra’i i te po’ipo’i nō te pāsa i te menema o te ’ō : « ’Ua ti’afa’ahou a’enei ïa ».4 E māuruuru rahi mau tō tātou nō te mau pāpa’ira’a mo’a o te Faufa’a ’Āpī tei fa’aherehere i te ’ā’amu o te pāsa ’e te tāvinira’a a te Fa’aora i te pāsa i Iudea ’e i Galilea.
’A feruri ai ’e ’a ’imi tāmau noa ai māua Lesa i te mau rāve’a nō te fa’a’ā’ano i tā mātou fa’ahanahanara’a i te pāsa ’ei ’utuāfare, ’ia fa’atumu-hau-hia atu te reira i ni’a i te Mesia, ’ua paraparau māua i te peu tumu o te tai’ora’a i te mau pāpa’ira’a mo’a ’o tā māua e nehenehe e fa’aō i roto i tō māua ’utuāfare—hō’ē ā huru ’e te Luka 2 nō te pāsa, mai te mea e hina’aro ’outou.
’E ’ua fāri’i mātou i teie epiphania o te ra’i : Ta’a ’ē atu i te mau ’īrava faufa’a roa nō ni’a te pāsa i roto i te Faufa’a ’Āpī, tātou, ’ei feiā mo’a i te mau mahana hope’a nei, ’ua fāri’i tātou i te hō’ē hōro’a fa’ahiahia roa nō pāsa ! Hō’ē hōro’a nō te ’itera’a pāpū hō’ē roa, te tahi atu ’itera’a pāpū nō te temeio o te pāsa, tei roto paha te mau pāpa’ira’a mo’a o te pāsa nehenehe roa a’e i roto i te ao keresetiano ato’a. ’Oia mau, tē parau nei au nō te Buka a Moromona, ’e te mea pāpū roa atu, te ’ā’amu ïa o Iesu Mesia i te fāra’a i te mau ta’ata nō te ao ’āpī, i roto i tōna ti’afa’ahoura’a hanahana.
’Ua fa’ata’a mai te peropheta Iosepha Semita i te Buka a Moromona ’ei « buka ïa tei hau roa a’e i te tano i te mau buka ato’a »,5 ’e ma te ha’amata nā ni’a i te 3 Nephi 11, tē fa’a’ite ra te reira i te ’ā’amu nehenehe roa o te tere fārerei o te Mesia tei ti’afa’ahou i te mau ’āti Nephi, te tāvinira’a pāsa a te Fa’aora. Tē fa’a’ite pāpū nei teie mau pāpa’ira’a mo’a nō pāsa i te ti’afa’ahoura’a o te Fatu Iesu Mesia.
I roto i teie mau pene, ’ua pi’i te Mesia ’ahuru ’e ma piti ’āpōsetolo, ’ua ha’api’i mai tāna i rave i roto i tāna a’ora’a i ni’a i te mou’a, ’ua fa’a’ite ē, ’ua fa’atupu ’oia i te ture a Mose ’e ’ua tohu nō ni’a i te ha’aputuputura’a o ’Īserā’ela i te mau mahana hope’a nei. ’Ua fa’aora ’oia i tei ma’ihia ’e ’ua pure nō te nuna’a ma te huru hanahana rahi « ’aita roa e ti’a i te hō’ē vaha ’ia parau, ’e ’aita roa ato’a e ti’a i te hō’ē ta’ata ’ia pāpa’i, ’e ’aita roa ato’a ho’i e ti’a i te ’ā’au o te ta’ata ’ia ’ite i te mau mea faufa’a rahi ’e te māere ’o tā mātou i hi’o ’e i fa’aro’o ia Iesu i te paraura’a ; ’e ’aita roa ho’i e ti’a i te hō’ē ta’ata ’ia ’ite i te ’oa’oa ’o tei fa’a’ī i tō mātou vārua i te taime ’a fa’aro’o ai mātou iāna i te purera’a atu i te Metua nō mātou ».6
I teie pāsa, e fa’atumu tō māua ’utuāfare i ni’a i nā 17 ’īrava mātāmua o te 3 Nephi 11 tā ’outou i mātau maita’i. Tē ha’amana’o ra ’outou i te naho’a rahi ’ati a’e te hiero i te fenua nō Bounetifula, tei fa’aro’o i te reo o te Atua te Metua ’e tei ’ite ia Iesu Mesia i te poura’a mai nā te ra’i mai nō te fa’atae mai i te anira’a manihini nehenehe roa a’e o te pāsa :
« ’A ti’a mai i ni’a, ’e ’a haere mai iā’u nei, ’ia fāfā ato’a mai ’outou i te mau puta naero i tō’u nei nā rima ’e i tō’u nei nā ’āvae, ’ia ’ite ’outou ē, ’o vau te Atua nō tō te ao ato’a nei, ’e i taparahihia na vau nō te mau hara a tō te ao nei.
« ’E ’ua nā reira rātou, ma te haere tāta’itahi atu […] ’e ’ua ’ite atu tō rātou mata ’e ’ua fāfā atu tō rātou rima […] ’e ’ua fa’a’ite pāpū ho’i ē, ’o ’oia mau te reira […]
« ’E ’ua pi’i a’era rātou ma te ’ā’au hō’ē, i te nā-’ō-ra’a ē :
« Hosana ! ’Ia ha’amaita’ihia te i’oa o te Atua Teitei Roa ! ’E ’ua ma’iri ihora rātou i te pae ’āvae o Iesu, ’e ’ua ha’amori atu ra iāna ».7
’A feruri na i te mau ’āti Nephi i te hiero, tei tāpe’a i nā rima o te Fatu tei ti’afa’ahou ! Tē ti’aturi nei mātou ē, e riro teie mau pene o te 3 Nephi ’ei tuha’a nō tā tātou peu tumu nō pāsa, mai te Luka 2 tei riro ’ei peu tumu nā tātou nō te noera. Te ti’ara’a mau, tē fa’ati’a nei te Buka a Moromona i te ’ā’amu rahi roa a’e nō pāsa, ’aita i fa’ati’ahia a’enei. ’Eiaha ’ia riro ’ei ’ā’amu rahi roa a’e nō pāsa ’aita roa a’enei i fa’ati’ahia.
Tē ani atu nei au ia ’outou ’ia hi’o i te Buka a Moromona i roto i te hō’ē huru hi’ora’a ’āpī, ’e ’ia feruri i te ’itera’a pāpū hōhonu tā te reira e fa’a’ite nei nō ni’a i te vaira’a mau o te Mesia tei ti’afa’ahou ’e tae noa atu i te faufa’a rahi ’e te hōhonu o te ha’api’ira’a tumu a te Mesia.
Tē fa’a’ite pāpū nei te Buka a Moromona nō Iesu Mesia
E nehenehe tātou e uiui ē, nāhea te tai’ora’a i te mau pāpa’ira’a mo’a o te Buka a Moromona i te pāsa e riro ai ’ei ha’amaita’ira’a rahi nō tō tātou orara’a ’e nō te orara’a o te feiā tei herehia e tātou ? E rave rahi te nehenehe e rave i te reira. I te mau taime ato’a e tai’o tātou ’e e tuatāpapa i te Buka a Moromona, e nehenehe tātou e ti’aturi i te mau hope’ara’a fa’ahiahia.
’Aita i maoro a’enei, ’ua ’āmui atu māua Lesa i te ’ōro’a hunara’a o te hō’ē hoa here, e vahine fa’aro’o, ’ua ha’apotohia rā tōna ora e te ma’i. ’Ua putuputu māua ’e tōna ’utuāfare ’e tōna mau hoa fātata roa, ma te fa’a’ite i te tahi ’e te tahi i te mau fa’aha’amana’ora’a maita’i a taua vārua nehenehe ra, tei ha’afaufa’a i tō mātou orara’a.
’A ti’a noa ai au i te tahi āteara’a o te ’āfata ma’i, ’a paraparau noa ai i te tahi atu mau ta’ata, ’ua ’ite atu vau e piti nā tamāhine, fāito matahiti o te Paraimere, e tāpiri atu ra i pīha’i iho i te ’āfata ma’i, ’e ’ua fa’a’eta’eta i ni’a i tō rāua ’āvae—te mata noa tē tae’ahia i te hiti o te ’āfata—nō te fa’a’ite i tō rāua fa’atura hope’a i tō rāua māmā fēti’i here. Nō te mea ’aita e ta’ata nā pīha’i iho mai, ’ua ha’afātata atu o Lesa ’e ’ua tipapa i pīha’i iho ia rāua nō te hōro’a i te tāmāhanahana ’e te ha’api’ira’a. ’Ua ui atu ’oia e aha tō rāua huru ’e ’ua ’ite ānei rāua tei hea tō rāua māmā fēti’i i teienei. ’Ua fa’a’ite mai rāua i tō rāua ’oto, terā rā teie nā tamāhine faufa’a a te Atua, ma te ti’aturi rahi i roto i tō rāua mata, ’ua parau mai rāua ē, ’ua ’ite rāua tē ’oa’oa nei tō rāua māmā fēti’i i teienei ’e tei pīha’i iho ’oia ia Iesu.
I teie fāito matahiti ’āpī roa, ’ua ’itehia ia rāua te hau i roto i te fa’anahora’a rahi ’oa’oa ’e, ’ia au i tā rāua peu tamari’i, ’ua fa’a’ite pāpū rāua i te ti’ara’a mau ’e te nehenehe roa o te ti’afa’ahoura’a o te Fa’aora. ’Ua ’ite rāua i te reira i roto i tō rāua ’ā’au, maoti te mau ha’api’ira’a maita’i roa a tō rāua nā metua here, te ’utuāfare ’e te feiā fa’atere o te Paraimere tei tanu i te hō’ē huero o te fa’aro’o ia Iesu Mesia ’e o te ora mure ’ore. Ma te pa’ari i’ō ’atu i tō rāua matahiti, ’ua māramarama i teie nā tamāhine i te mau parau mau e tae mai ia tātou nei nā roto i te parau poro’i o pāsa ’e te tāvinira’a a te Fa’aora tei ti’afa’ahou, ’e te mau parau a te mau peropheta mai tei fa’ati’ahia i roto i te Buka a Moromona.
’Ua hi’o vau ē, ’ia hōro’a ana’e te peresideni Russell M. Nelson i te Buka a Moromona i te hō’ē ta’ata e ’ere i te melo nō tā tātou ha’apa’ora’a fa’aro’o, tae noa atu i te mau ti’a fa’atere o te ao nei, pinepine ’oia i te fāriu i ni’a i te 3 Nephi ’e e tai’o i te fāra’a te Mesia tei ti’afa’ahou i te mau ’āti Nephi. ’A nā reira ai ’oia, tē fa’a’ite pāpū nei te peropheta ora nō te Mesia ora.
E’ita tā tātou e nehenehe e ti’a ’ei mau ’ite nō Iesu Mesia, mai te mea ’aita tātou e fa’a’ite pāpū nō ni’a iāna. Te Buka a Moromona ’o te tahi fa’ahou ïa ’ite nō Iesu Mesia, nō te mea i roto i te roara’a o tōna mau ’api mo’a, tē fa’a’ite pāpū nei hō’ē peropheta i muri i te tahi ’eiaha noa ē, e ho’i mai te Mesia, ’ua haere mai nā rā ’oia.
Nōna
Tē tāpe’a nei au i roto i tō’u rima i te hō’ē hōho’a nō te nene’ira’a mātāmua o te Buka a Moromona. E horuhoru tāmau noa te reira iā’u. I roto i te tuha’a rahi o tō’u orara’a ta’ata pa’ari, ’ua tupu te maere rahi, te fa’ahiahia ’e te horuhoru i te mea tā te tamaiti Iosepha Semita i rave nō te ’īriti ’e nō te ha’aparare i teie buka mo’a o te pāpa’ira’a mo’a. E mea maere roa ’ia hi’o i te mau temeio i tupu.
E ’ere rā te reira te tumu e horuhoru ai teie buka iā’u. Nō te mea teie buka, hau atu i te mau huru buka ato’a i ha’apararehia i ni’a i teie fenua, tē fa’a’ite pāpū nei i te orara’a, i te tāvinira’a, i te mau ha’api’ira’a, i te tāra’ehara ’e te ti’afa’ahoura’a o Iesu Mesia. E tō’u mau taea’e ’e mau tuahine here, e taui tē tuatāpapa-tāmau-ra’a i teie buka nō ni’a ia Iesu Mesia i tō ’outou orara’a. E ’īriti te reira i tō ’outou mata i ni’a i te mau rāve’a ’āpī. E ha’amara’a te reira i tō ’outou ti’aturira’a ’e e fa’a’ī ho’i ia ’outou i te aroha. Hau roa atu ā, e patu ’e e ha’apūai te reira i tō ’outou fa’aro’o ia Iesu Mesia ’e e ha’amaita’i ia ’outou ma te ha’apāpūra’a ē, ’ua ’ite maita’i ’oia ’e tō tātou Metua ia ’outou, ’ua here ia ’outou ’e tē hina’aro nei ’ia ’itehia mai ia ’outou te ’ē’a nō te ho’i i te fare, ma te F rahi.
E te mau taea’e ’e te mau tuahine here, ’ua tae i taime, tei tohuhia e te mau peropheta i muta’a ihora, « e parare ai te ’ite nō ni’a i te Fa’aora nā roto i te mau nūna’a ato’a, ’e te mau ’ōpū ato’a, ’e te mau reo ato’a, ’e te mau ta’ata ato’a ».8 Tē ’ite mata nei tātou i te tupura’a nō teie tohura’a, maoti te ’itera’a pāpū nō Iesu Mesia e vai ra i roto i te Buka a Moromona.
’Aore hō’ē buka e rave hau nei nō te fa’a’ite ē :
-
Maoti Iesu Mesia, ’ua taui te mau mea ato’a.
-
Maoti ’oia, ’ua maita’i a’e te mau mea ato’a.
-
Maoti ’oia, e mara’a ’ia arai i te orara’a—i te mau taime pe’ape’a iho ā rā.
-
Maoti ’oia, e ti’a ’ia rave i te mau mea ato’a.
’Ua riro tōna haerera’a mai ’ei Fa’aora tei ti’afa’ahou, tei fa’a’itehia mai e te Atua te Metua, ’ei parau poro’i hanahana rahi ’e te ’ūmere nō pāsa. E tauturu te reira i te mau melo o tō tātou ’utuāfare ’ia fāri’i i te hō’ē ’itera’a pāpū nō te ta’ata iho, nō ni’a ia Iesu Mesia ’ei Fa’aora ’e ’ei tāra’ehara nō tātou, tei ’ōfati i te mau tā’amu o te pohe.
Te fa’aoti nei au nā roto i tō’u ’itera’a pāpū nō ni’a i te parau mau o te Buka a Moromona ’e o Iesu Mesia ’ei tamaiti nā te Atua ora. I te i’oa o Iesu Mesia, ’āmene.