2011
Ti Nasantuan a Templo—Maysa a Parola ti Lubong
May 2011


Ti Nasantuan a Templo—Maysa a Parola ti Lubong

Dagiti kapatgan iti amin ken kangatuan a bendision ti kinamiembro iti Simbaan ket isu dagiti bendision nga awatentayo kadagiti templo ti Dios.

Ay-ayatek a kakabsatko, idanonko ti ayat ken kablaawko iti tunggal maysa kadakayo ken ikararagko a sapay koma ta tarabayen ti Nailangitan nga Ama dagiti panunotko ket paregtaenna dagiti balikasko nga isaritak ita kadakayo.

Bay-andak koma a mangirugi babaen ti panangisaok iti maysa wenno dua maipanggep kadagiti napipintas a mensahe a nangngegantayo ita a bigat manipud kada Sister Allred ken Bishop Burton ken dadduma pay maipanggep iti programa iti welfare ti Simbaan. Kas naipakita, rambakan daytoy a tawen ti maika-75 nga anibersario daytoy naparegta a programa, a nangbendisionen iti biag dagiti nakaad-adu. Daytoy ti gundawayko a mangam-ammo a mismo iti sumagmamano kadagiti nangyuna iti daytoy naindaklan nga aramid—dagiti lallaki nga addaan iti panangngaasi ken managsagana para iti masakbayan.

Kas iti agpada a dinakamat da Bishop Burton ken Sister Allred ken dadduma pay, naikkan ti bishop ti ward iti pagrebbengan a mangaywan kadagiti agkasapulan nga agnanaed kadagiti beddeng ti wardna. Kasta ti gundawayko idi indauluak idi kabarbaroak pay la unay a bishop iti Salt Lake City ti maysa a ward nga addaan iti 1,080 a miembro, agraman dagiti 84 a balo a babbai. Nagadu dagiti nagkasapulan iti tulong. Anian a panagyamanko iti programa iti welfare ti Simbaan ken ti tulong ti Relief Society ken dagiti korum ti priesthood.

Ibagak a ti programa ti welfare ti Ti Simbaan ni Jesucristo dagiti Santo iti Ud-udina nga Aldaw ket pinaregta ti Mannakabalin a Dios.

Ita, kakabsatko, rambakan daytoy a komperensia ti tallo a tawen manipud pay idi nakanunonganak a kas Presidente ti Simbaan. Agpayso a dagitoy dagiti makumikom a tawen, a napnuan iti adu a pannubok ngem napnuan met kadagiti saan a mabilang a bendision. Ti gundaway nga adda kaniak a mangidaton ken mangulit a mangidaton kadagiti templo ket maibilang kadagiti kararagsakan ken kasagraduan kadagitoy a bendision, ken maipanggep iti templo ti kayatko nga isarita ita kadakayo.

Kabayatan ti sapasap a komperensia ti Oktubre idi 1902, inyebkas ti Presidente ti Simbaan a ni Joseph F. Smith iti panglukat a bitlana nga iti maysa nga aldaw datayo ket “maaddaantayo kadagiti templo a naipatakder iti nadumaduma a paset ti [lubong] a pakasapulan kadagitoy para iti pagimbagan dagiti tao.”1

Kabayatan dagiti umuna a 150 a tawen kalpasan ti pannakabukel ti Simbaan, manipud 1830 agingga iti 1980, 21 dagiti nabangon a templo, agraman dagiti templo iti Kirtland, Ohio, ken Nauvoo, Illinois. Idasig dayta iti 30 a tawen manipud pay idi 1980, iti panawen a nakabangonan ken nakaidatonan ti 115 a templo. Iti pannakaipakaammo idi kalman maipapan iti 3 a kabarbaro a templo, adda mainayon pay a 26 a templo a madama pay laeng a maipatpatakder wenno saan pay a naipatakder. Agtultuloyto nga umadu dagitoy a bilang.

Agbalinen a realidad wenno pimmudno ti panggep a tun-oyen a ninamnama ni Presidente Joseph F. Smith idi 1902. Ti tarigagaymi ket mangaramid iti templo a nalaka a papanan agingga a mabalin dagiti miembrotayo.

Maysa kadagiti templo a madama pay la a maipatpatakder ket iti adda iti Manauas, Brazil. Adun a tawen ti napalabas nabasak maipapan iti maysa a grupo ti nasurok a sangagasut a miembro a pimmanaw iti Manaus, a masarakan iti tengnga ti kabakiran ti Amazon, tapno agbaniagada nga agturong iti kaasitgan a templo idi, a masarakan iti São Paulo, Brazil—iti dumani 2,500 a milia (4,000 km) manipud iti Manaus. Naglayag dagidiay a napudno a Santo babaen iti bilog iti uneg ti uppat nga aldaw iti Karayan Amazon ken kadagiti babassit a karayan nga agayus ditoy. Kalpasan daytoy a panaglayag iti danum, nagluganda kadagiti bus iti sabali pay a tallo nga aldaw a panagbaniaga—kadagiti narusanger a kalsada, a nakabasbassit ti balonda a makan, ken awan nagin-awa a pagturoganda. Kalpasan ti pito nga aldaw ken rabii, nakadanonda iti templo iti São Paulo, a nakaannongan dagiti agnanayon nga ordinansa. Kinapudnona kasta met ti kinarigat ti panagbaniagada a nagsubli. Nupay kasta, naawatda dagiti ordinansa ken bendision ti templo, ken nupay awanen ti nabati a kuartada, napno ti bagbagida mismo iti espiritu ti templo ken nagyamanda kadagiti parabur a naawatdan.2 Ita, kalpasan ti adu a tawen, maragragsakan dagiti miembrotayo iti Manaus bayat ti panangbuybuyada iti bukodda a templo a maipatpatakder iti igid ti Rio Negro. Mangyeg dagiti templo iti rag-o kadagiti napudno a miembrotayo sadino man ti nakaipatakderan dagitoy.

Dagiti estoria maipapan kadagiti naaramid a sakripisio tapno maawat dagiti bendision a masarakan laeng kadagiti templo ti Dios ket saan a kaano man nagliway a nangsagid iti pusok ken nangyeg kaniak iti napabaro a rikna ti kinamanangyaman para kadagiti templo.

Bay-andak a mangisalaysay kadakayo ti pakasaritaan maipapan kada Tihi ken Tararaina Mou Tham ken ti 10 nga annakda. Nagkameng ti sibubukel a pamilia iti Simbaan kadagiti umuna a tawen ti dekada 1960, idi napan dagiti misionario iti islada, a masarakan iti agarup 100 a milia (160 km) abagatan ti Tahiti. Iti di nabayag nangrugida a nagtarigagay kadagiti bendision ti pannnakailantip ti agnanayon a pamilia iti templo.

Iti dayta a panawen ti kaasitgan a templo iti pamilia a Mou Tham ket ti Hamilton New Zealand Temple, nasurok a 2,500 a milia (4,000 km) iti abagatan a laud, a kasapulan laeng ti panagbaniaga iti eroplano a paggastuan iti adu a kuarta. Ti dakkel a pamilia a Mou Tham, a nagkarigatan unay iti napanglaw a panagbiagda iti bassit a talonda, ket awananda iti kuarta a pagpleteda nga aglugan iti eroplano, wenno awananda iti gundaway iti panagtrabaho iti islada iti Pasipiko. Isu a nagaramid ni Brother Mou Tham ken ti anakna a ni Gerard iti narigat a pangngeddeng a kumaduada iti sabali pay nga anak a lalaki nga agtartrabaho iti pagminasan ti nikel ti New Caledonia, 3,000 a milia (4,800 km) iti laud. Nangted ti agpatpatrabaho kadagiti empleadona iti nabayadanen a panagdaliasatda a mapan iti pagminasan ngem saanna nga inted ti pagpleteda nga agawid.

Nagtrabaho dagiti tallo a lallaki a Mou Tham iti uneg ti tallo nga aldaw iti napudot a pagminasan ti nikel, nga agkali ken agikarga iti nadagsen nga ina ti minas. Nagawid nga agmaymaysa ni Brother Mou Tham para iti ababa nga isasarungkarna iti maminsan ti makatawen, a panawanna dagiti annakna iti New Caledonia.

Kalpasan iti uppat a tawen a makabannog unay a panagtrabahoda, nakaurnong ni Brother Mou Tham ken dagiti annakna iti umdas a kuarta tapno mangipan iti pamilia iti New Zealand Temple. Napanda amin, malaksid iti maysa nga anak a babai. Nailantipda para ita a panawen ken iti kinaagnanayon, maysa a saan a mailadawan ken naragsak a padas.

Nagsubli ni Brother Mou Tham manipud iti templo nga agturong iti New Caledonia, a nagtrabahuanna iti dua a tawen tapno bayadanna ti pagplete ti maysa nga anakna a babai a saan a kimmuyog kadakuada iti templo—naasawaanen nga anak a babai ken ti anakna ken ti asawana.

Kadagiti naud-udi a tawenda nagtarigagay nga agserbi iti templo da Brother ken Sister Mou Tham. Iti dayta a panawen naipatakder ken naidatonen ti Papeete Tahiti Temple, ket nagserbida iti dua a mision sadiay.3

Kakabsatko, napatpateg dagiti templo ngem ti bato ken almeres. Napno dagitoy iti pammati ken panagayuno. Nabangon dagitoy kadagiti pannubok ken pammaneknek. Napasanto dagitoy iti sakripisio ken serbisio.

Ti umuna a templo a nabangon iti daytoy a dispensasion ket ti templo iti Kirtland, Ohio. Iti dayta a panawen, nakurapay dagiti Santo, ngem imbilin ti Apo a mabangon ti maysa a templo, isu a binangonda daytoy. Insurat ni Elder Heber C. Kimball ti maipapan iti daytoy a padas, “Ti Dios laeng ti makaammo kadagiti buya ti kinapanglaw, rigat, ken tuok a napasarantayo tapno maipatungpaltayo daytoy.”4 Ket kalpasanna, kalpasan ti amin a siaannad a pannakakumpleto daytoy, napilitan dagiti Santo a pumanaw iti Ohio ken iti patpatgenda a temploda. Iti kamaudiananna nakasarakda iti pagkamangan—nupay saan nga agbayag—kadagiti igid ti Karayan Mississippi iti estado ti Illinois. Ninagananda ti pagindeganda iti Nauvoo, ket natallugodda a nangted manen iti amin a kabaelanda ken saanda a naawanan iti pammati, nangbangonda iti sabali pay a templo iti Diosda. Nupay kasta, nalaus unay ti pannakaidadanesda, ken di pay naan-anay ti pannakabangon ti Nauvoo Temple, napapanawda manen kadagiti pagtaenganda, a nagsapsapulda iti pagkamangan iti maysa a disierto.

Nangrugi manen ti panagkarigatan ken panagsakripisio bayat ti panagbannogda iti uneg ti 40 a tawen tapno maipatakder ti Salt Lake Temple, a sidadayag a naipatakder iti maysa a lugar a lauden laeng ti sumagmamano kadatayo nga adda ditoy ita iti Conference Center.

Ti sumangmamano a tukad ti sakripisio ket adda pakainaiganna iti panangbangon iti templo ken iti idadar-ay iti templo. Saan a mabilang dagiti miembro a nagbannog ken nagkarigatan tapno magun-odda para iti bagbagida ken para kadagiti pamiliada dagiti bendision a masarakan kadagiti templo ti Dios.

Apay a nakaad-adu dagiti natallugod a mangted iti adu unay tapno umawatda kadagiti bendision ti templo? Dagiti makaawat kadagiti agnanayon a bendision nga umay manipud iti templo ket ammoda nga awan ti sakripisio a dakkel unay, awan ti gatad a nangina unay, awan ti panagkarigatan a narigat unay tapno laeng maawatda dagidiay a bendision. Awan iti kaano man adayo unay a daliasaten, adu unay a tubeng a parmeken, wenno adu unay a rigat nga ibturan. Maawatanda a dagiti pangisalakan nga ordinansa a naawat iti templo a pakapalubosantayo a makasubli iti Nailangitan nga Amatayo iti maysa nga aldaw iti agnanayon a relasion ti pamilia ken ti maipaayantayo kadagiti bendision ken bileg manipud iti ngato ket kapateg iti tunggal sakripisio ken tunggal aramid a panagkagumaan.

Ita nga agdama kaaduan kadatayo ti saan a nasken nga agsagaba kadagiti nalaus a rigat tapno dumar-ay iti templo. Walupulo ket lima a porsiento dagiti miembro ti Simbaan ket agnanaed itan iti beddeng ti 200 a milia (320 km) ti maysa a templo, ken para iti nakaad-adu kadatayo, as-asideg nga amang dayta a distansia.

No mapmapankayon iti templo para iti bagbagiyo ken no agnanaedkayo iti beddeng iti asideg iti maysa a templo, ti sakripisioyo ket mabalin a panangilatangyo iti panawen iti makumikom a biagyo tapno sumarungkarkayo a kanayon iti templo. Nakaad-adu dagiti mabalin a maaramid kadagiti templotayo a maipaay kadagitay pimmusayen. No aramidentayo ti aramid a maipaay kadakuada, maammuantayto a naipatungpaltayon dagiti saanda a maaramid para iti bagbagida. Ni Presidente Joseph F. Smith, iti nabileg a panangiwaragawag, kinunana, “Babaen kadagiti aramidtayo a maipaay kadakuada, maikkatto kadakuada dagiti kadenada iti pannakaadipen, ket aglawagto ti sipnget a naipalawlaw kadakuada, agraniagto dayta a silaw kadakuada ket mangngegandanto iti lubong dagiti espiritu maipapan iti aramid a naileppasen para kadakuada dagiti annakda ditoy, ket makapagrag-odanto kadakayo iti panangaramidyo kadagitoy a pagrebbengan.”5 Kakabsatko, pagrebbengantayo daytoy nga aramid.

Iti bukodko a pamilia, napasamak ti sumagmamano kadagiti kasagraduan ken kapatgan a padasmi idi nagkakaduakami iti templo tapno mangannong kadagiti ordinansa ti panaglantip para kadagiti pimmusayen a kapuonanmi.

No saankayo pay a nakapan iti templo wenno no dakayo ket nakapanen ngem saankayo met a maikari para iti maysa a rekomenda, awan ti napatpateg pay a panggep a tun-oyen nga aramidenyo no saan a ti panagbalinyo a maikari a makapan iti templo. Ti sakripisioyo ket mabalin a panangyegyo iti biagyo a mayannurot iti no ania ti kasapulan tapno umawat iti maysa a rekomenda, nalabit a babaen ti pananglipat kadagiti nabayagen nga ugali a manglapped iti pannakaikariyo. Mabalin a pannakaadda iti pammati ken iti disiplina nga agbayad iti apagkapulloyo. Ania man daytoy, agbalin a maikari a sumrek iti templo. Manggun-od iti maysa a rekomenda iti templo ket ibilangyo daytoy a maysa a napateg a sanikua, gapu ta kastoy daytoy.

Agingga a makastrekkayo iti balay ti Apo ken nakaawatkayon iti amin a bendision nga agur-uray kadakayo idiay, saanyo a nagun-od ti amin a banag a nasken nga idiaya ti Simbaan. Dagiti kapatgan ken kangatuan a bendision ti kinamiembro iti Simbaan ket isu dagiti bendision nga awatentayo kadagiti templo ti Dios.

Ita, ubbing a kakabsatko nga adda kadagiti tawenyo iti kinaagtutubo, kanayon nga adda koma iti imatangyo dagiti templo. Dikayto agaramid iti banag a manglapped kadakayo a sumrek kadagiti ridaw daytoy ken makiranudkayo kadagiti sagrado ken agnanayon a bendision sadiay. Dayawek dagiti sumagmamano kadakayo a nakapanen iti templo iti masansan tapno agannong kadagiti panagbuniag para kadagiti natay, agriing iti nasapa nga oras iti bigat tapno makapagpartisiparkayo kadagiti kasta a panagbuniag sakbay ti rugi ti panageskuela. Diak makapanunot iti nasaysayaat pay a wagas a pangirugi iti maysa nga aldaw.

Kadakayo a nagannak dagiti ubbing, bay-andak a mangiburay kadakayo iti sumagmamano a nainsiriban a balakad manipud ken ni Presidente Spencer W. Kimball. Kinunana: “Nasaysayaat a banag no … dagiti nagannak ket mangikabil iti tunggal siled a pagturogan iti balayda iti maysa a ladawan ti templo tapno [dagiti annakda] manipud pay iti panawen nga [isuda ket] maladaga ket makitada ti ladawan iti inaldaw [agingga] nga agbalinen daytoy a maysa a paset ti [biagda]. No [madanonda] ti tawen a [kasapulanda] ti agaramid [iti] napateg unay a pangeddeng [maipanggep iti papanda iti templo], malpaston daytoy a naaramid.”6

Kantaen dagiti annaktayo iti Primary:

Magustuak makita’t templo.

Sumrekak maysa ng’aldaw.

Makitulagak ‘ti Amak;

Ikarik agtungpalak.7

Ipakaasik kadakayo a suruanyo dagiti annakyo maipapan iti kinapateg ti templo.

Ti lubong ket mabalin a mapannubok ken narigat a lugar a pagnaedan. Masansan a mapalawlawannatayo dayta mangdadael kadatayo. Bayat ti papanyo ken papanko kadagiti nasantuan a balay ti Dios, bayat ti pananglagiptayo kadagiti katulagan nga inaramidtayo iti unegna, ad-adda a kabaelantayonto nga ibaklay ti tunggal pannubok ken parmeken ti tunggal sulisog. Iti daytoy sagrado a nasantuan a templo makasaraktayo iti talna; mapabaro ken mapatibkertayo.

Ita kakabsatko, bay-andak a mangdakamat ti maysa pay a templo sakbay a gibusak. Iti saan unay a mabayag a masakbayan bayat ti pannakabangon dagiti baro a templo iti aglawlaw ti lubong, mabangonto ti maysa a templo a naipatakder idin nasurok a 2,500 a tawen ti napalabasen. Isaritak ti maipapan iti templo a mabangbangonen iti Roma, Italia.

Tunggal templo ket balay ti Apo, a mangpumpunno kadagiti isu met la nga annongen ken aramiden nga addaan kadagiti agpapada a bendision ken ordinansa. Ti Rome Italy Temple, a naidumduma, ket mabangbangon iti maysa kadagiti napnuan unay iti pakasaritaan a lokasion iti lubong, maysa a siudad a nangikaskasabaan idi da Apostol Pedro ken Pablo iti ebanghelio ni Cristo ken lugar a nakapapatayan ti tunggal maysa kadakauda.

Itay napalabas nga Oktubre, bayat ti panagguummongmi iti maysa a disso iti away iti suli ti amianan a daya ti Roma, gundawayko ti nangiruknoy iti kararag ti panagidaton bayat ti panagsaganami a mangkali iti daga. Naawis ti riknak a mangawag iti Italiano a senador a ni Lucio Malan ken ti bise mayor a ni Giuseppe Ciardi tapno isuda ti umuna a mangpala iti daga. Tunggal maysa ket paset ti pangngeddeng a mangipalubos kadatayo a mangbangon iti templo iti siudadda.

Nalidem ti aldaw ngem nadagaang, ken nupay kasla makatudtuduen, awan ti uray maysa wenno dua a tedted ti tudo ti nagtinnag. Bayat ti panangkanta ti nangayed a koro iti Italiano kadagiti napintas nga ayug ti “Ti Espiritu ti Dios,” narikna ti tunggal maysa a kasla nagtipon a sangkamaysa ti langit ken daga iti nagloriaan a himno a pagdaydayaw ken pagyaman iti Mannakabalin a Dios. Saan a napengdan dagiti lua.

Iti umay nga aldaw, umawatto dagiti napudno iti daytoy, ti Agnanayon a Siudad, kadagiti agnanayon nga ordinansa iti nasantuan a balay ti Dios.

Yebkasko ti awan patinggana a panagyamanko iti Nailangitan nga Amak para iti templo a maipatpatakder itan iti Roma ken para iti amin kadagiti templotayo, sadino man ti nakabangonan dagitoy. Agtakder ti tunggal maysa a kas parola iti lubong, a pangyebkas iti pammaneknektayo a ti Dios, ti Agnanayon nga Ama, ket sibibiag, ken tarigagayanna ti mangbendision kadatayo ken, awan duadua, a mangbendision kadagiti annakna a lallaki ken babbai ti amin a kaputotan. Tunggal maysa kadagiti templotayo ket pangyebkas ti pammaneknektayo a ti biag kalpasan ti ipapatay ket pudno ken napaypayso a kas iti biagtayo ditoy a daga. Ngarud paneknekak.

Ay-ayatek a kakabsatko, agaramidtayo koma kadagiti ania man a sakripisio a kasapulan tapno makadar-ay iti templo ken tapno maaddaan iti espiritu ti templo iti puspusotayo ken kadagiti pagtaengantayo. Surotentayo koma dagiti tugot ti Apo ken Mangisalakantayo, ni Jesucristo, a nangaramid iti kangrunaan a sakripisio para kadatayo, tapno maaddaantayo iti agnanayon a biag ken pannakaitan-ok iti pagarian ti Nailangitan nga Amatayo. Daytoy ti napudno a kararagko, ket iruknoyko daytoy iti nagan ti Mangisalakantayo, ni Jesucristo nga Apo, amen.

Dagiti Nagadawan

  1. Joseph F. Smith, iti Conference Report, Okt. 1902, 3.

  2. Kitaen iti Vilson Felipe Santiago and Linda Ritchie Archibald, “From Amazon Basin to Temple,” Church News, Mar. 13, 1993, 6.

  3. Kitaen iti C. Jay Larson, “Temple Moments: Impossible Desire,” Church News, Mar. 16, 1996, 16.

  4. Heber C. Kimball, iti Orson F. Whitney, Life of Heber C. Kimball (1945), 67.

  5. Teachings of Presidents of the Church: Joseph F. Smith (1998), 247.

  6. The Teachings of Spencer W. Kimball, ed. Edward L. Kimball (1982), 301.

  7. Janice Kapp Perry, “I Love to See the Temple,” Children’s Songbook, 95.

Iprenta