Taai ni Karaoan ae Raoiroi
Ana kawai te Uea ni buokiia naake a kainnanoa te ibuobuoki ni bwain te maiu aei e tangiria aomata ae a tia n anga ngaia ao aia bwai aika iai irouia nakon te Atua ao nakon Ana mwakuri.
Tariu ao mwaneu aika kam tangiraki, te kantaninga ibukin au rongorongo aei bon karinean ao te kakaitau n te bwai ae e a tia te Uea ni karaoia ao ae e karaoia ngkai ni buokiia raarikin ao aika kainnano ibuakoia Ana aomata n te aonaaba. E tangiriia Natina ni koaua ao naake a tangiria n ibuobuoki naba. Ao E a tia ni karaoi kawai ni kakabwaiaia naake a kainnanoa te ibuobuoki ao naake ana anga.
Tamara are i Karawa e ongo aia tataro Natina ni kabuta te aonaaba ni bubuti ibukin te amwarake ae a ana kanna, ibukin kunnikai aika a ana rabun rabwataia, ao ibukin te onimakinaki are e na kona n reke ngkana a kona ni karekei maiuia bon irouia. E a tia n ongo bubuti aikanne man te tai are E katikuia mwaane ao aine n te aonaaba.
Ko reiakin kainnano aikanne n te tabo ae ko maeka iai ao ni kabuta te aonaaba. Nanom e aki toki n tainako n rootaki ma te namakin n nanoanga. Ngkana ko kaitibo ma temanna ae korakai ni kakaea ana mwakuri, ko namakina te nano anne ni kan buokia. Ko namakina te nano anne ngkana ko nakon mweengan te aine ae akea buuna ao n nooria bwa akea kanana. Ko namakinna ngkana ko noora tamneia ataei aika tang n tekateka ni mwengaia ae urubekebeke man mwaiein te aba ke man te ai.
Bukina bwa e ongo te Uea tangiia ao e namakina nanom n tangira ae korakora ibukiia. E a tia man moan te tai ni katauraoi kawai ibukiia Ana reirei n ibuobuoki. E a tia ni kaoia Ana ataei bwa ana anga aia tai, aia bwai, ao bon ngaiia bwa ana reitaki ma Ngaia ni beku ibukiia tabeman.
Ana kawai n ibuobuoki e a tia n taekinaki n taai aikanne bwa tuan te anganano. N te tai teuana Ana kawai e atongaki bwa te baire ae katiteuanaaki. N ara tai e atongaki bwa ana burokuraem te Ekaretia ae te warebea.
Aara ao kabwarabwaraan te mwakuri a tia ni bitaki ni kaineta aron kainnanoia ao aia kanganga aomata. Ma n tainako ao ana kawai te Uea ni buokiia naake a kainnanoa te ibuobuoki e tangiriia aomata ake a tia n anga ngaia ao aia bwai aika iai irouia nakon te Atua ao nakon Ana mwakuri.
E a tia ni kaoira ao n tuangiira bwa ti na ibuobuoki n Ana mwakuri n tabekiia rake naake a kainnano. Ti karaoa te berita anne man te ran ni bwabetito ao man Ana tembora te Atua aika a tabu. Ti kaboua te berita n taian Tabati ngkana ti taua te toa.
Bukin au kabwarabwara n te bong aei bon kabwarabwaraan tabeua taai aika tamaroa are E a tia ni karekea ibukira ni buokiia tabeman ake a kainnano. I aki kona n taetae iaoia ni kabane inanon ara tai ae kimototo ni kabane. Au kantaninga bon kabouan ao kakorakoraan ami kakaonimaki ni mwakuri.
Bon iai te anene ibukin ana kakao te Uea nakon te mwakuri aei are I atia n aneneia ngke te ataeinimwaane ngai. Inanon au tai n ataei ao I kabanea riki au tai nakon eena ae kakukurei ni kabotauaki ma mwaakan taian taeka. I tataro bwa ko na rootaki n taekana inanom n te bong aei. Ti a ongora riki nakon taekana:
I a tia ni karaoa te mwakuri ae raoiroi n te aonaaba n te bong aio?
I a tia ni buokiia aomata ake a kainnano?
I a tia ni kakukureia aomata aika nanokaawaki ao ni kakukureia tabeman?
Ngkana I tuai, I a tia n aki karaoia raoi.
Iai ae e a tia ni bebete rawawatana n te bong aio
Ibukina bwa I bon anga nanou bwa N na tibwauaia?
A tia aika aoraki ao aika a kua ni buokaki iaon kawaiia?
Ngke a kainnanoa au ibuobuoki I mena ikekei?
Ngkanne ko na uti ao karaoa ae mwaiti riki
Nakon miiakinan mweengam i Karawa.
Karaoan te mwakuri ae tamaroa bon te kakukurei, te kimwareirei ae akea tiana,
Te kakabwaia man te mwakuri ao te tangira.1
Te Uea n taainako e kanakoi kauring ibukin kangaanga nakoira ni kabane. N tabetai e kona n ae te namakin ae karina ibukin nanoangaakin temanna are e kainnano. Te tama e kona n tia n namakinna ngke e noora te ataei ae bwaka ao e kaaraki bubuani waena. Te tina e na kona n tia n namakinna ngke e ongo tangin ana ataei ni maaku inanon te tairiki. Te nati te mwaane ke te aine e kona n tia n namakina te nanoanga ibukin temanna ae e taraa n nanokaawaki ke e maaku n te reirei.
Ngaira ni kabane ti a tia n riingaki ma namakin n nanoanga ibukiia tabeman ake ti bon aki ataia. N aiaron, ngke ko ongo ribooti iaon naao ake a bane biriia rinanon te Betebeke imwiin te mwaingiing i Japan, ko tabeaianga ibukiia te koraki ake a na kona ni kabuanibwai.
Namakin n nanoanga a roko iroumi ngkami ngaa n aomata ake ataa te ieka i Queensland Australia. Te rongorongo n te niuti bon ti waare ni katautau iaoia aomata aika a kainnano. Ma a mwaiti mai ibuakomi aika a namakina marakiia aomata. Rongorongo ake a kauring ibukin te kangaanga e kaekaaki irouia 1,500 membwa n te Ekaretia ke e raka riki ake anga nanoia i Australia ake a roko n ibuobuoki ao ni karaunano.
A bitaki aia namakin n nanoanga nakon te babaire ni mwakuri ni kaineti ma aia berita (ae a tia ni karaoia ma te Atua). I a tia n noori kakabwaia ake a roko nakon te aomata are e kainnano are e karekea te ibuobuoki nakon te aomata are e karekea te tai ae tamaroa n anganako.
Kaaro aika a wanawana a nooria inanon kainnanoia tabeman te kawai ni uoti kakabwaia inanon mauia natiia mwaane ao aine. Teniman ataei aika a tibwa uotii kaonteina ae kanoaia amwarake aika a rangi ni kangkang nakon mataroan ara auti. Aia karo a ataia bwa ti kainnanoa te ibuobuoki ao a kariniia natiia n te tai aei ni mwakuri ibukira.
Kaaro a kakabwaiaia ara utu man aia mwakuri n akoi. Man aia rinerine ni kariaia natiia n iira te angaanga, a karababai taian kakabwaia aikanne nakoia tibuuia ataei. Moangareia aia ataei ngke a kiitana mweengara e a karika te onimaki irou bwa tibuia (kaaro) a na kakabwaiakaki (n namakina te kimwareirei are e roko rinanon te mwakuri n ibuobuoki). A na tuangiia natiia man te kakukurei are a namakinna n anga aia mwakuri n akoi ibukin te Uea. I uringa te namakin anne ae e aariki ni karaunano man au tai n ataei ngke I kouteute ibukiia kaain rarikiu n ana bubuti tamau. Ni katoa tai are I butiiaki bwa N na riki bwa te tia angaanga i uringa ao ni kakoaua te anene, “Sweet is the work, my God, my King.”2
I ataia bwa taekana a koreaki ni kabwarabwara te kakukurei are e roko man taromaurian te Atua n te Taabati. Ma ataei ake n ara mataroa a namakinna n tairikin bongin te wiiki te kimwareirei man karaoan ana mwakuri te Uea. Ao aia karo a noora te tai ae tamaroa ni karaoa ae tamaroa ao ni kabuta nako te kimwareirei inanon rooro ma rooro.
Ana kawai te Uea ibukin tararuakiia aika kainnano e karekea te tai teuana ae tamaroa ibukiia kaaro ni kakabwaiaia natiia. I nooria inanon te umantabu n te Taabati teuana. Te ataei ae uarereke e angan te bitiobi te tinaniku n anganano ngke e rinnako n te umantabu imwaain te bootaki n toa.
I ataa te utu ao te ataeinimwaane. Te utu e a tibwa ataia ae temanna n te uoote e kainnano. Te karo e a tia n taekina te bwai teuana n aron aio nakon te ataei ngke e katuka te anganano ibukin te aki mamatam ae bati riki nakon are a taneiai inanon te tinaniku: “Ti aki mamatam n te bong aio ao n tataro ibukiia ake a kainnano. Taiaoka anga te tinaniku aio nakon te bitiobi ibukira. I ataia bwa e na anga ni buokiia te koraki ake a kainnano riki nakoira.”
N onea mwiin te maraki ni baki n te Taabati anne te ataeinimwaane e na uringa te bong ma te namakin ae kakukurei. I kona n ataia man matana ae moangare ao n arona n taua te tinaniku ni bai ma toaia bwa e namakina a na onimaki tamana ae korakora n uota ana anganano te utu ibukiia aika kainnano. E na uringa te bong anne ngkana e a riki bwa te riikan, ao tao n aki toki.
I noora te kimwareirei naba anne imoaia aomata ake a buokiia aomata ibukin te Uea i Idaho n ririki aika nako. Te Teton Dam e uruaki n te Kaonobong, Tuun 5, 1976. Tengaun ma temanna aomata ake a mate. Ngaa n aomata a na kitanii mweengaia inanon tabeua te aoa. Tabeua mweenga a uotakinako n te ran. Ao bubua auti ni maeka ake a tii kona ni karaoaki bwa a na kona ni maekanaki tii rinanon aia mwakuri n ibuobuoki ae riao riki nakoia taan bwaibwai.
Te koraki ake a ongo te kabuanibwai a nanoanga ao tabeman a namakina te wewete ni karaoa ae tamaroa. Kaain rarikiia, bitiobi, beretitenti ni Bootaki n Aine, taan kairiiri n te kooram, taan reirei n te mweenga, ao taan reirei ni kakawari a kitanii mweengaia ao aia mwakuri ni kaitiakii aia auti tabeman ake a iekaki.
Te taangana a oki man aia motirawa i Rexburg i bon mwiin naba te ieka. A aki nako n noora oin aia auti. Irarikin anne, a kakaaea aia bitiobi ao man tuangnga bwa iaara are a kona n ibuobuoki iai. E kanakoia nakon te utu are e kainnano.
Imwiin tabeua te bong a nako n tuoa mweengaia. A akea, e uruaki n te ieka. A manga rianna n okira aia bitiobi ao n titirakinna, “Ngkai, tera ae ko na tangiria bwa ti na karaoia?”
N taabo nako are ko maeka iai, ko atia n noora kamimiin te nanoanga ni bitii nakon te mwakuri n tangira. E na kona n tiaki mwiin te bwai ae korakora are e riki man kabuanibwain te aonaaba. I atia n nooria inanon te kooram n nakoanibonga ike temanna te mwaane e teirake ni kabwarabwara kainnanon te mwaane ke te aine ae e kakaea te tai ae tamaroa ibukin te mwakuri ni boutokaia i bon irouia ao ana utu teuanne ke neienne. I kona n namakina tenanoanga inanon te ruu, ma tabeman a anga araia aomata ake a kona ni kammwakura te aomata are e tangira te mwakuri.
Terana ae riki inanon te kooram n nakoanibonga anne ao terana ae riki inanon mweenga ake a iekaki i Idaho bon kaotan ana kawai te Uea ni buokiia ake a rangi ni kainnano n riki bwa a na kona n tei iaon waeia. Ti namakina te nanoanga, ao ti ataia bwa ti na kanga n ibuobuoki inanon ana kawai te Uea.
Ti kauringa ana 75 n ririki ana buroukuraem te warebea n te Ekaretia n te ririki aio. E bon moanaki ni kaitarai kainnanoia te koraki ake a bua aia mwakuri, aia oo ni man ao n aroka ao boni mweengaia imwiin te bwai are e riki ae e ataaki n arana ae Bwakan te Kaubwai n te aba ae Korakora.
Kainnano ibukin tangiran bwain te aonaaba irouia natin Tamara are i Karawa e a manga roko riki inanon ara tai ngkai a tia n riki ao a na manga riki n taai ni kabane. Koaua ibukin aan te Buroukuraem ni Warebea ibukin te Ekaretia ti aki tii ibukin te tai teuana ke n te tabo teuana. A tei ibukin taai nako ao n taabo nako
Koaua akanne bon iai tamnei iai ao akea tokiia. Ibukin anne, ataakiia ao ni katikuakiia ni kamatoai inanora e na karekea ae e kona ibukira n nooria ao ni karekei taai aika tamaroa n ibuobuoki n te tai ao te tabo are e kaoiira iai te Uea.
Aikai tabeua koaua ake a kairai ngkana I tangira te ibuobuoki n ana kawai te Uea ao ngkana I a tia ni buokaki irouia tabeman.
Te moan, ni kabane aomata a kukurei riki ao n namakina riki te karineaki ngkana a kona ni karekei oin kainnanoia ao aia utu ao n ibuobuoki nakoia tabeman. I atia ni kakaitau ibukiia te koraki ake a buokai ni katoki kainnanou. Ao I a tia n rangi ni kakaitau riki inanon ririki aika nako ibukiia te koraki ake a buokai n tei iaon waeu. Ao ngkanne I atia n rangi ni kakaitau ibukiia te koraki ake a atia ni kaotia nakoiu aron kamanenaan tabeua au bwai ake a raka iaon are I kainanoi ni buokiia tabeman.
I atia n reireinaki bwa te kawai ni karekea tataran au bwai bon kabanean ae uarereke nakon are I karekea. Ma man au tatara ni bwai I a tia ni kakoaua man te taneiai ae kakukurei bwa e bon rangi n raoiroi riki te angaanga nakon te anganaki. Anne bon bukina teutana ngkana ti anga te ibuobuoki n ana kawai te Uea, E kakabwaiaira.
Beretitenti Marion G. Romney e taku ibukin te mwakuri ni warebea, “Inanon te mwakuri aio, ko aki kona n anga ae rangi ni bati bwa ngkoe ko na manga riki ni kainnano. Ao ngkanne e a taekina ana taeka ana beretitenti n te mition, Melvin J. Ballard, n te aro aio:”Te aomata e aki kona n angan te Uea ae uarereke n akea Ngaia ae e na angan te aomata anne kakabwaia aika bati ni kabooa mwiina.”3
I atia ni kunea anne bwa e koaua inanon maiu. Ngkana I aakoia natin Tamara are i Karawa ake a kainnano, E bon akoai naba.
Te kauoua n reirei n te euangkerio are e a tia n riki bwa te tia kairai n te mwakuri ni warebea bon te mwaaka ao te kakabwaia man te katiteuanaaki. Ngke ti booti baira ni buokiia aomata ake a kannano, te Uea e katiteuanai nanora. Beretitenti J. Reuben Clark, Jr. e taekinna n te aro aei: “Bwa karaoan te mwakuri n ibuobuoki e a tia ni uota te namakin n itaritari ae kabuta ibukina bwa mwaane n aekan kataneiai ao mwakuri nako a tia ni uaia ni mwakuri inanon ana oon aroka ni Warebea ke mwakuri riki tabeua.4
Te namakin n itaritari ane e rikirake anne e bon koaua ibukin te tia butimaeia n ikotaki ma te tia anganga. Ni karokoa te bong aei, te mwaane are I tiabora ma ngaia inanon mweengana are iekaki i Rexburg e namakina te reitaki ma ngai. Ao e namakina te namakin ae korakora riki ibukina i bon irouna ibukin karaoan te mwakuri ni kabane are e kona ni karaoia i bon ibukina ao ana utu. Ngke ti a tia ni mwakuri n tii ngaira, ngaira ni kauoman ti na tia ni kabua te kakabwaia n te tamnei.
Anne are e kairiira nakon te kateniua n reirei n te mwakuri inanon te mwakuri ni warebea ibukiu: Kairiia kaain am utu bwa a na mwakuri ma ngkoe bwa aonga ni kona n reireiniia i bon irouia n te kawai ae tii te arona ibukiia tabeman. Natim mwaane ao aine ake a mwakuri ma ngkoe ni buokiia tabeman ake a kainnano a na bon kona riki ni buokiia imarenaia ngkana a kainnano.
Te kaaua ni koaua ae kakawaki man ana Warebea te Ekaetia are I reireinai ngke te bitiobi ngai. E roko man irakin ana tua te boki ae tabu ni kakaaiia aika raarikin. Bon taben te bitiobi ni kakaaiia ao ni karekei buokaia te koraki ake a teimatoa ni kainnanoa te ibuobuoki imwiin are ngaia ma aia utu a kona ni karaoia ni kabane. I kunea bwa e kanakoa te Tamnei ae Raoiroi te Uea bwa ana kona n “ukeuke, ao e na karekea”5 ni buokiia aika rarikin n are E karaoia n ukoukoran te koaua. Ma I reirei naba ni kaira te Beretitenti n aia Bootaki Aine n te kakaae. E bae n tia ni karekea te kaotioti imawain ae ko karekea.
Tabeman mai buakomi kam na kainnanoa te kairiiri anne inanon namwakaina aika a na roko. Ni kauringa ana 75 n ririki te Buroukuraem ni Warebea n te Ekaretia membwa ni kabuta te aonaaba a na kaoaki n iira te bong ni wakuri. Taan kairiiri ao membwa a na kakaea te kaotioti ngkai a babairea aia karikirake.
N na karaoi teniua iango ngkai kam bairea ami waaki ni karikirake
Te moan, katauraoiko ao naake ko kairiia n te maiu n tamnei. Tii ngkana naano a kamarauaki man ana Mwakuri ni Kamaiu te Tia Kamaiu are ko na kona n noora raoi te kouru ibukin te karikirake bwa te kakabwaia n te tamnei ao te rabwata ni maiuia natin Tamara are i Karawa
Au kauoua ni iango bon rineaia aomata inanon aba n ueana bwa taan butimwaai am mwakuri ke n te kaawa are kainnanoia kaaina a na riing nanoia naake a na anga te mwakuri n ibuobuoki. Aomata ake a buokiia a na namakina aia tangira. Anne are e kona ni karaoa ae bati riki ni kakukureia, n aron are e beritanna te anene, nakon are e na katoka tangiran bwain te aonaaba.
Au kabanea ni iango bon bairean kabonganaan te mwaaka n te reitaki n taian utu, n taian kooram, ni bootaki nako, ao aomata ake ko ataia inanon am kaawa. Namakin ibukin te katiteuanaaki e na kabatiaa namakinan raoiroin te mwakuri are ko anga. Ao namakin akanne ni katiteuanaan taian utu, inanon te Ekaretia, ao inanon te botanaomata a na rikirake ao n riki bwa te bwai ae na maan n uringaki imwiin tokin te kairikirake.
Aio bon au tai ae tamaroa n tuangkami bwa mwaitira au kakaitau nakoimi. Man te mwakuri ae tangiraki are ko atia n anga ibukin te Uea, Aomata ake ko a tia ni buokiia a tia n anganai aia kakaitau ngke I kaitibo ma ngaia ni kabuta te aonaaba.
Ko kunea te kawai ni kakukureia riki ngkai ko ibuobuoki n ana kawai te Uea. Ngkoe ao ana reirei te Tia Kamaiu ake a nanorinano kamwa tia n anga te mwakuri n ibuobuoki n akea boona nakoia tabeman, ao aomata ake ko a tia ni buokiia a tia n anganai aia kakaitau ae moan te bati.
I karekea naba te kakaitau ae tii te arona ma irouia aomata ake a tia ni mwakuri ma ngkoe. I uringnga te tai teuana ngke i tei irarikin Beretitenti Ezra Taft Benson. Ti a tia ni maroroakina taekan te mwakuri ni warebea n ana Ekaretia te Uea. E kakubanakoai ma korakorana ni kairake ngke e taku, ni karaoi kakammwakuri aika kauta te nano ma baina, “I tangira te mwakuri aio, ao bon te mwakuri!”
Ibukin te Mwatita I anga kakaitau ibukin ami mwakuri ni buokiia natin Tamara are i Karawa. E atai ngkami, ao E noora ami kekeiaki, mwakuri korakora, ao ami anga nano. I tataro bwa E na angani ngkami te kakabwaia ibukin mwiin ami mwakuri inanon kukureia te koraki ake kam atia ni buokiia ibukin te Uea.
I ataia bwa te Atua te Tama e maiu ao e ongo ara tataro. I ataia bwa Iesu bon te Kristo. Ngkoe ao ake kam karaoa te mwakuri n ibuobuoki nakoia a kona ni kaitiakaki ao ni kakorakoraaki man te mwakuri n ibuobuoki Nakoina ao ni kawakinan ana tua. Ko kona n ataia n aron ae I ataia, man mwaakan te Tamnei are Raoiroi, bwa Iotebwa Timiti bon ana burabeti te Atua ae maiu. Bon Ngaia te banna ni katoto nakon te bwai ae karaoia te Uea ni karaoan ae tamaroa. I tataro bwa ti na kona n taui ara tai “n tabekirake baai [ake] a tine nako naano, ao ni kakorakorai bubuaniwae aika mamaara.”6 N aran Iesu Kristo ae tabu, amen
© 2011 iroun Intellectual Reserve, Inc. All rights reserved. Boretiaki n te USA. Kariaiakan rairana n te Taetae n Imatang: 6/10. Kariaiakan rairana: 6/10. Rairan te Visiting Teaching Message, May 2011. Kiribati. 09765 859