Aan alle talen en volken
Toen de profeet Alma uit het Boek van Mormon de kronieken van zijn volk aan zijn zoon Helaman toevertrouwde, drukte hij zijn zoon op het hart dat de Heer de Schriften ‘met een wijs doel’ bewaarde (Alma 37:12). Hij zei over de kronieken: ‘Zij zullen worden bijgehouden en van het ene geslacht op het andere doorgegeven (…) totdat zij naar alle natie, geslacht, taal en volk uitgaan’ (Alma 37:4).
In 1827 verkreeg Joseph Smith deze platen en in 1829 was hij klaar met de vertaling ervan in het Engels door de gave en de macht van God. Het boek werd in 1830 uitgegeven en was een krachtig zendingsmiddel om lezers van de waarheid van het evangelie van Jezus Christus te overtuigen. Aanvankelijk werden er slechts vijfduizend exemplaren gedrukt, zodat het Boek van Mormon laten uitgaan ‘naar alle natie, geslacht, taal en volk’ nog lang niet in het verschiet leek.
Toch bevestigde de Heer die profetie aan Joseph Smith in 1833. De Heer voorspelde dat de dag zou komen dat ‘eenieder de volheid van het evangelie zal horen in zijn eigen tong, en in zijn eigen taal’ (LV 90:11). Het Boek van Mormon ‘bevat (…) de volheid van het evangelie van Jezus Christus’ (LV 20:9) en speelt een sleutelrol in de vervulling van deze profetie.
In het midden van de negentiende eeuw brachten zendelingen het evangelie naar Europa. Het Boek van Mormon is in 1851 in het Deens verschenen, gevolgd door het Frans, Duits, Italiaans en Wels in 1852. Op dit moment is het Boek van Mormon beschikbaar in 82 talen, met een beknopte uitgave in nog eens 25 talen. De profetie dat alle mensen het evangelie in hun eigen taal zal horen, gaat jaarlijks verder in vervulling naarmate vertalingen en het zendingswerk voortschrijden.
Vertaling van het Boek van Mormon
Het vertaalproces van het Boek van Mormon uit het Engels naar een nieuwe taal neemt soms jaren in beslag. Dat proces begint pas nadat het Eerste Presidium en het Quorum der Twaalf Apostelen het project hebben goedgekeurd en er voldoende leden zijn die de beoogde taal als moedertaal spreken en als vertaler kunnen dienen. Vertalers en revisoren ontvangen zorgvuldige richtlijnen en worden geacht dicht bij de Geest te blijven als ze aan het vertalen zijn. Als de vertaling klaar is, doorloopt de tekst nog een afzonderlijk revisieproces door kerkleden en kerkleiders.
Na publicatie zijn de nieuwe uitgaven door de leden te bestellen via het distributiecentrum. Veel van die leden hadden daarvoor slechts bepaalde hoofdstukken van het Boek van Mormon in hun taal beschikbaar, of soms alleen het getuigenis van de zendelingen.
Het Boek van Mormon en zendingswerk
Wanneer een geografisch gebied voor zendingswerk wordt geopend, vormen taalbarrières soms een grote uitdaging. Bij afwezigheid van gedrukte kerkmaterialen in de taal van dat gebied moeten de zendelingen die taal leren en met de Geest getuigen. In sommige delen van de wereld spreken veel mensen een tweede taal. De zendelingen kunnen belangstellenden in dat geval van een Boek van Mormon in die taal voorzien. Voordat het Boek van Mormon bijvoorbeeld in het Mongools werd vertaald, lazen veel leden in Mongolië de Russische uitgave.
Maar men begrijpt het evangelie het beste in de eigen vertrouwde en duidelijke moedertaal. Eric Gemmell, die van 2001 tot 2003 een zending vervulde in het zendingsgebied Ljubljana (Slovenië), heeft zelf gezien welk verschil het uitmaakt dat leden en onderzoekers het Boek van Mormon in hun moedertaal hebben. Hij moest het de eerste achttien maanden van zijn zending zonder het Boek van Mormon in het Sloveens stellen.
Het werk verliep moeizaam. De eerste gemeente van de kerk was nog maar tien jaar daarvoor gevestigd. Slovenië was pas onafhankelijk geworden en men was bezig met de afschaffing van de vroegere landstaal, het Servisch-Kroatisch. De zendelingen hadden exemplaren van het Boek van Mormon in het Servisch-Kroatisch en het Engels bij zich, dat de meeste jonge mensen wel op school hadden geleerd. Maar veel mensen namen het boek niet aan omdat ze geen van beide talen begrepen. Eric weet nog het holle gevoel dat hij zijn getuigenis aan mensen gaf over het belang en de grootsheid van het Boek van Mormon — en ze dan te moeten vertellen dat hij geen exemplaar van het boek in hun eigen taal had.
Zes maanden voordat Eric naar huis ging, kwam de eerste zending met Sloveense exemplaren van het Boek van Mormon aan. De gemeente hield een bijeenkomst waarbij ieder lid en iedere zendeling een exemplaar ontving. ‘Er was een bijzondere geest aanwezig’, herinnert Eric zich. Hij schreef in zijn dagboek wat hij voelde toen hij het kostbare, langverwachte boek in handen hield. ‘Het leek alsof we de gouden platen zelf vasthielden’, schreef hij. Na die bijeenkomst namen de zendelingen de resterende boeken mee voor hun zendingswerk. Eric en zijn collega waren zo opgetogen dat ze de dozen in hun appartement openden en de boeken uitspreidden en er foto’s van maakten als aandenken aan die gebeurtenis. Ze stonden te popelen om mensen over de boeken te vertellen. Met het Boek van Mormon in het Sloveens in de hand hadden de zendelingen niet alleen meer succes om mensen aan te spreken, maar ook een middel om het getuigenis van minderactieve leden die al jaren niet in de kerk waren geweest, nieuw leven in te blazen.
In de laatste zes maanden van zijn zending zag Eric het getuigenis van de Sloveense leden opbloeien. ‘Toen ze het Boek van Mormon eenmaal in hun eigen taal hadden, begrepen ze het pas echt’, zegt hij. Het drong tot diep in hun hart door.’ Vroeger moesten sprekers en leerkrachten in kerkelijke bijeenkomsten de Schriften in het Servisch-Kroatisch lezen en moest iemand sommige van de woorden vertalen en uitleggen. ‘Het voelde alsof we voortstrompelden met geleende woorden uit een andere taal’, zegt Eric. Toen de leden het Boek van Mormon in hun eigen moedertaal begonnen te lezen, ‘nam hun begrip van het evangelie direct toe’, zegt Eric.
In hun eigen taal
Mojca Zheleznikar is een van die leden die tot de kerk toetrad in Slovenië voordat het Boek van Mormon in het Sloveens beschikbaar was. Haar getuigenis van het evangelie kreeg zij door naar de zendelingen te luisteren en het Boek van Mormon in het Kroatisch en het Engels te bestuderen. Toen de Sloveense vertaling gereed was, las Mojca de vertaalde tekst en voelde zij de kracht van de woorden in haar moedertaal. ‘De waarheid ontvouwde zich aan mij in heldere eenvoud en diepzinnige zuiverheid’, herinnert ze zich. ‘Het was alsof de stem van mijn Schepper tot mij sprak in mijn eigen taal, de taal waarin mijn moeder tegen mij sprak.’
Leden van de kerk over de hele wereld ervaren dezelfde soort gevoelens wanneer zij het Boek van Mormon in hun eigen taal ontvangen. In 2003, toen het Boek van Mormon in het Kekchi was vertaald, een taal van de Mayavolken in Guatemala en Belize, reviseerden vertalers de vertaling met groepen plaatselijke leden. Eén vertaler herinnert zich: ‘We hadden een groep leden in het kerkgebouw van Senahú (Guatemala) bijeengebracht om voor te lezen. Na elk vers viel een eerbiedige stilte. Het begrip was volkomen en de Geest was sterk aanwezig. Het was een heilige ervaring.’
Een van de leden in die bijeenkomst, Elvira Tzí, is dankbaar voor de vertaling van het Boek van Mormon in het Kekchi vanwege de zegeningen die het opkomende geslacht daardoor ten deel zullen vallen. Ze zegt dat de vertaling jongere leden de kans geeft ‘een gedegen begrip te krijgen van het woord van de Heer en respect te hebben voor wat de Heer vereist’.
Voor leden van de kerk betekent het bestuderen van het Boek van Mormon in hun eigen taal een bron van talloze zegeningen. Als de leden ‘onder gebed in de Schriften studeren en eruit onderwijzen, zal hun getuigenis groeien, zal hun kennis toenemen, zal hun liefde voor hun gezinsleden en anderen groter worden, zullen zij beter in staat zijn om hun medemens te dienen, en zullen zij meer kracht krijgen om verleiding te weerstaan en waarheid en deugd te verdedigen’.1
Verreikende zegeningen
De rijke zegeningen die het Boek van Mormon in het leven brengt van wie het bestuderen, wekken een sterk verlangen op om anderen deelgenoot te maken van het boek, waardoor de profetie nog verder in vervulling gaat. Jaarlijks worden zo’n vier miljoen exemplaren van het Boek van Mormon verspreid over de hele wereld, in meer dan honderd talen, doordat leden en zendelingen op individuele basis hun getuigenis van Jezus Christus geven. Het ‘wijze doel’ waarvan Alma in tijden van weleer sprak, komt tot uiting in het wereldwijde bereik van het Boek van Mormon en in elk veranderd leven.
De eerste editie van het Boek van Mormon bestond uit vijfduizend gedrukte exemplaren.
Bij het voortschrijden van de beschikbare vertalingen smaken steeds meer leden over de hele wereld, zoals Lea en Flora Lotrič in Slovenië, de vreugde om voor het eerst een exemplaar van het Boek van Mormon in hun eigen taal vast te houden.
Foto Eric Gemmell
Nadat een vertaling gereed is, worden leden die de taal spreken gevraagd om de tekst te reviseren. V.l.n.r.: Walter Barillas Soto, Mike Peck, Sulenny Ruby Cucul Sierra, John Bringhurst en Josefina Cucul Tiul reviseren het Boek van Mormon in het Kekchi in Cobán (Guatemala).
Linksboven: foto Busath Photography; onder: foto Tod Harris