2012
Bulataki ni Bula me Rawa ka Vakalevu Sara
Janueri 2012


iTukutuku ni Mataveiliutaki Taumada, Janueri 2012

Bulataki ni Bula me Rawa ka Vakalevu Sara

Ena itekitekivu ni dua na yabaki vou, au bolei kemuni na Yalododonu Edaidai ena veivanua mo ni sasaga yadua, vagumatua, ena vakasaqarai ni ka au vakatoka me, na bula ni rawa ka vakalevu sara—e dua na bula e vakasinaiti ena rawa ka vakavinaka, veika e vinaka, kei na kalougata. Me vaka ga na noda vulica na ABC mai koronivuli, au na solia vei kemuni na noqu ABC me vukei keda meda rawata na bula ni rawa ka vakalevu sara.

Taukena na iTuvaki Vinaka ni Vakasama

Na A ena noqu ABC e dusia tiko na ituvaki ni vakasama. O William James, e dua na ivuvu, kila ka, ka tamata vuku ni Amerika, a vola vakaoqo, “Na ivalu levu duadua ni noda itabagauna, na kena kunei vei ira na tamata, ni rawa me veisautaki na nodra bula, na veisautaki ni ituvaki ni vakasama ena nodra nanuma e loma.”1

E vuqa na veika ni noda bula e vakatau tu ena ituvaki ni vakasama. Ena vakatau sara ga ki na sala eda digitaka me da raica kina na veika kei na kena vakayacori lesu kivei ira eso. Na uasivi ni ka e rawa me da vakayacora kei na noda digia me da marautaka na keda ituvaki, se mani vakacava sara tu, e rawa me na kauta mai na vakacegu kei na lomavinaka.

O Charles Swindoll—na dauvolaivola, dauveivakatavulici, ka dauvunau Vakarisito— a kaya: “E bibi cake vei au na ituvaki ni vakasama, mai na … ka sa oti, …mai na ilavo, mai na ituvaki ni ka e dau yaco, mai na malumalumu, mai na rawa ka, mai na veika era nanuma, se tukuna se cakava eso tale na tamata. E bibi cake sara mai na irairai, isolisoli, se kila vakacakacaka. Ena rawa ni tawase kina e dua na kabani, dua na lotu, dua na vuvale. Na ka e vakasakiti kina sa ikoya ni noda sara tu ga ena veisiga na digidigi ni ituvaki ni vakasama me da na taukena ena siga o ya.”2

E sega ni rawa me da lewa na liwa ni cagi, ia e rawa ni da vukica na kena vakarewa na laca. Me na maucokona kina na marau, na vakacegu, kei na yalo vinaka, me da na digia me tuvaki vinaka tu na noda vakasama.

Vakabauti Iko

Na B e baleta na bibi ni nomu vakabauti—iko vakaiiko, o ira era vakavolivoliti iko, kei na ivakavuvuli tawamudu.

Mo yalodina sara mada ga vei iko, vei ira tale eso, vaka talega kina vua na Tamamu Vakalomalagi. O Cardinal Wolsey e dua ka sega ni yalodina vua na Kalou me yacova ni sa bera, me vaka a kaya o Shakespeare, a vakayagataka e dua na gauna balavu ni nona bula ena veiqaravi vei iratou e tolu na tui ka marautaka kina na vutuniyau kei na kaukauwa. Kena itinitini, a kauta tani mai vua na nona kaukauwa kei na veika e taukena e dua na tui yalo totolo. A tagi o Cardinal:

Kevaka mada ga me a vakatikina tu na noqu qarava na noqu Kalou

Au qarava na noqu tui, ena sega ni cakava vei au o Koya ena gauna au bula donuya

Me biuti au meu luvaiwale tu e matadra noqu meca.3

O Thomas Fuller, e dua na tamata lotu ka kila na itukutuku makawa kei Igiladi ka bula tu ena ika 17 ni senijiuri, a vola na dina oqo: “O koya e sega ni bulataka na ka e vakabauta e sega dina ga ni vakabauta.”4

Mo kakua ni yalani iko ka kakua ni vakatarai ira eso me ra rawai iko ena vakasama ni vakaiyalayala ga na ka e rawa mo rawata. Vakabauti iko ka bula me rawa ni o yacova na veika o rawa ni rawata.

E rawa mo rawata na veika o vakabauta ni o rawata. Vakadinata ka vakabauta ka mo nuidei.

Sotava na Bolebole ni o Yaloqaqa

Na yaloqaqa ena yaco me yaga ka vakaibalebale ena bula dodonu ena gauna e laurai kina ni dodonu meda bulataka ka sega wale ga na bula ni sasaga ni tu vakarau me da mate ia me vaka e dua e vakatokai ni tamata kaukauwa.

E kaya o Ralph Waldo Emerson, na kenadau ni vola italanoa kei na serekali ni Amerika: “Na cava ga o na cakava me tiko e yalomu na yaloqaqa. Se lewa cava ga o vakatauca, ena dau tikoga e dua me dau tukuna vei iko ni o cala. E dau basika mai e veigauna na dredre me temaki iko mo vakabauta ni sa dodonu na nomu lewa. Na kena tuvai na veika me vakayacori ka vakamuri me yacova ni sa oti, e gadrevi kina eso na yaloqaqa vata ga e gadreva e dua na sotia. Na sautu e rawa mai na qaqa, ia e vakatau vei ira na turaga kei na marama yaloqaqa na kena rawati.”5

O na vakarerei ka vakayalolailaitaki ena so na gauna. Ena rawa beka ni o vakila ni o sa vakadrukai. Sa na rairai seyavu beka na vakasama ni rawati ni qaqa. Eso na gauna e rawa mo vakila ni tautauvata kei Tevita nona tovolea me valuti Koliaci. Ia mo nanuma tiko ni o—Tevita a qai qaqa!

Na yaloqaqa e gadrevi me itekitekivu ni kena cokonaki ni nona gagadre e dua, ia ena gadrevi vakalevu cake sara na sasaga ni kena gumatuataki me tovolei tale mada me rawati.

Vakadeitaka na nomu sasaga, na vakasama vakayadudua mo cakacakataka e dua na inaki kilikili, kei na nomu yaloqaqa, sega walega ena kena sotavi na veibolebole era yaco mai ka sega ni levei rawa, ia me sagai tale vakarua, kevaka me na gadrevi vakakina. “Ena so na gauna na yaloqaqa, ikoya na domo lailai e kaya mai ni cava e dua na siga, ‘Au na qai tovolea tale ni mataka.’”6

Me da na qai dau nanuma na ABC, ena noda tekivutaka na noda ilakolako ena yabaki vou, teivaka e dua na ivakarau ni vakasama e vinaka, e dua na vakabauta ka rawa me da rawata kina na noda inaki kei na kena iwali, kei na yaloqaqa me da na sotava kina na bolebole cava ga eda sotava. Eda na qai taukena kina na bula ni rawa ka vakalevu sara.IDUSIDUSI

  1. William James, in Lloyd Albert Johnson, comp., A Toolbox for Humanity: More Than 9000 Years of Thought (2003), 127.

  2. Charles Swindoll, in Daniel H. Johnston, Lessons for Living (2001), 29.

  3. William Shakespeare, King Henry the Eighth, act 3, scene 2, lines 456–58.

  4. Thomas Fuller, in H. L. Mencken, ed., A New Dictionary of Quotations (1942), 96.

  5. Ralph Waldo Emerson, in Roy B. Zuck, The Speaker’s Quote Book (2009), 113.

  6. Mary Anne Radmacher, Courage Doesn’t Always Roar (2009).

Veivakavulici mai na iTukutuku Oqo

Vakasamataka mo sureti ira na lewe ni matavuvale me ra wasea na veika era dui sotava na kena vukei ira na tuvaki vinaka ni vakasama, vakabauti ira vakaiira, se yaloqaqa. Se sureti ira me ra vakasaqara ena ivolanikalou na ivakaraitaki ni tolu na ivakavuvuli oqo. E rawa ni o vakavakarau mo veivakatavulici mai na vakasama ni masumasu ena ivolanikalou se na veika o sotava vakai iko.

Tabaka