Unsa ang kinahanglan nakong buhaton kon nakahibalo ko o nagsuspetsa nga ang usa ka tawo giabuso?

Kon nakahibalo ka o nagsuspetsa nga ang usa ka tawo giabuso, ireport ang pang-abuso ngadto sa sibil nga mga awtoridad. Dayon tabangi ang tawo nga makabaton sa ubang kapanguhaan alang sa proteksiyon ug pagkaayo, lakip na ang medikal nga tabang, mga lider sa Simbahan, ug propesyonal nga mga tigtambag.

Mga lagda alang sa pagpakig-istorya sa biktima sa pang-abuso

Magmabination, maluluy-on, ug sensitibo kon makig-istorya sa mga biktima sa pang-abuso. Dili tingali sila andam nga istoryahan ang mahitungod sa pang-abuso diha-diha dayon. Ang mosunod nga mga lagda mas makatabang kon makig-istorya sa usa ka batan-on o hamtong kinsa adunay kapasidad sa paghulagway sa ilang kasinatian. Ang mga mas bata pa, o kadtong adunay minos nga pisikal o mental nga mga abilidad, mahimong magkinahanglan og dugang nga suporta kon mag-istorya mahitungod sa ilang mga kasinatian.

1. Paggahin og panahon sa pagpaminaw.

   Tingali madugay-dugayan pa alang sa biktima sa pang-abuso nga mosugod sa pagsulti sa iyang istorya. Importante nga magpasensiya ug maminaw. Pasaligi ang tawo sa imong gugma ug pagsalig. Kon mahimo, adto sa luwas ug komportable nga dapit diin magkaistorya mo. Pabilin nga kalmado ug paggahin og panahon sa pagpaminaw.

   Ayaw ka taranta o panghinubra og reaksiyon sa unsay gisulti sa tawo nganha nimo. Mahimo kining makapahunong sa tawo sa pagpakig-istorya nimo.

2. Seryosoha kon unsay iyang ibutyag.

   Talagsa ra nga ang usa ka report sa pang-abuso nga dili tinuod. Samtang maminaw ka, ayaw ibaliwala o sulayi pagpaminos ang unsay gisulti sa tawo nimo. Tungod kay ang tawo tingali mahadlok sa pagsulti kanimo kon unsay nahitabo, pagmasinabtanon ug pagmatinabangon kaniya samtang siya nagsulti. Pagpakita og impatiya. Pasaligi siya nga nagkinahanglan og kaisog ang pagsulti diha kanimo mahitungod sa pang-abuso ug nga mituo ka sa unsay iyang gisulti nimo.

   Sa pang-abuso sa bata, ang tagsala tingali mihulga sa bata pinaagi sa pagsulti nga adunay pisikal nga kadaot o ubang daotan nga mga butang nga mahitabo kaniya kon ugaling mosulti siya ni bisan kinsa mahitungod sa pang-abuso. Pasaligi siya sa imong gugma ug tinguha nga mapabilin siyang luwas ug protektado.

3. Ayaw basola ang tawo o mosugyot nga ang pang-abuso tingali iyang sayop.

   Hinumdomi ang istorya bahin ni Jose nga gibaligya ngadto sa Ehipto. Nagdamgo siya nga mamahimo siyang pangulo sa iyang mga igsoong lalaki. Sa dihang iyang gisultihan ang iyang mga igsoong lalaki mahitungod sa iyang damgo, nasuko sila kaniya tungod niana ug sa wala madugay gihulog siya ngadto sa usa ka gahong ug gibaligya siya isip usa ka ulipon (tan-awa sa Genesis 37). Bisan kon gisultihan ni Jose ang iyang mga igsoong lalaki mahitungod sa damgo, dili niya sayop nga siya gitratar nila sama sa ilang gibuhat. Walay nahimong sayop si Jose ug dili angayang basolon.

   Ang biktima sa abuso mahimong mobati nga sad-an ug maoy responsable ug tingali magtuo nga siya ang angay nga basolon. Maghunahuna seguro siya nga unta mas alisto siya o mas lig-on aron mahunong o mapugngan ang pang-abuso. Kon ang mga bata giabusohan, kasagaran gihaylo sila o gilipat. Pasaligi ang mga biktima nga ang pang-abuso dili ilang sala ug sila walay nabuhat nga sayop.

4. Pangayo og Tabang.

   Pangayo dayon og tabang gikan sa sibil nga mga awtoridad, mga serbisyo alang sa pagpanalipod sa bata, mga serbisyo alang sa pagpanalipod sa hamtong, usa ka nag-adbokasiya alang sa mga biktima, o medikal nga mga propesyonal. Kini nga mga serbisyo makatabang sa pagpanalipod sa biktima ug makapugong sa dugang nga pang-abuso. Tan-awa sa “In Crisis” nga pahina alang sa dugang nga impormasyon.

   Ang mga lider ug mga miyembro sa Simbahan kinahanglang motuman sa tanang legal nga mga obligasyon sa pagreport sa pang-abuso ngadto sa sibil nga mga awtoridad. Ang mga bishop ug mga presidente sa stake kinahanglang moadto sa counselingresources.org alang sa dugang nga impormasyon.

5. Tabangi ang biktima nga makabaton sa mga kapanguhaan.

   Ang biktima mahimong magkinahanglan og tabang gikan sa mga kapanguhaan sa gawas ug ubang propesyonal nga tabang, lakip na sa sibil nga mga awtoridad, mga serbisyong medikal, mga serbisyong legal, propesyonal nga mga tigtambag, ug mga lider sa Simbahan. Mahimo kang motanyag nga mokuyog niya sa pagbisita niining mga kapanguhaan ug sa paghimo og plano sa pagtabang niya nga magpabiling luwas.

   Ang bishop makahatag usab og mga kapanguhaan ug suporta aron masulbad ang pang-abuso ug magsugod ang proseso sa pagkaayo.

   Kon ang biktima usa ka minor de edad, awhaga siya nga makig-istorya sa iyang mga ginikanan o tigbantay mahitungod sa pang-abuso, kon wala pa niya mabuhat. Kon usa ka ginikanan ang nakasala, awhaga siya nga makig-istorya sa ginikanan nga wala makahimo sa sala o sa laing kasaligan nga hamtong kinsa makatabang.

Mga Kapanguhaan sa Simbahan ug sa Komunidad

(Pipila sa mga kapanguhaan nga gilista sa ubos wala gihimo, gipalambo, o gikontrolar sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw. Samtang kining mga materyal gitumong aron magsilbi isip dugang nga mga kapanguhaan, ang Simbahan wala mag-endorso sa bisan unsa nga sulod [content] nga wala mahisubay sa mga doktrina ug mga pagtulon-an niini.)

• “Tips for Talking with Survivors of Sexual Assault,” Rape, Abuse & Incest National Network (RAINN)

• “If You Suspect a Child Is Being Harmed,” Rape, Abuse & Incest National Network (RAINN)

• “When Someone You Know Is Being Abused: Safety and Well-Being Tipsheet Series,” National Center on Domestic Violence, Trauma & Mental Health

• “How to Help a Friend Who Is Being Abused,” womenshealth.gov

• “Is Someone You Know Being Abused?” IRIS Domestic Violence Center

• “Domestic Violence and Abuse: Recognizing the signs of an abusive relationship and getting help,” HelpGuide.org

May Kalabotan nga mga Artikulo

• Unsa ang kinahanglan nakong buhaton kon ang akong anak giabuso?

• Unsa ang mga timailhan nga ang usa ka tawo giabuso?

• Unsaon nako pagsuporta ang usa ka tawo kinsa giabuso?