Step 8

Pagtinguha og Kapasayloan

Mahinungdanong Baruganan: Paghimo og listahan sa tanang mga tawo nga imong napasakitan ug tinguhaa nga matul-id ang imong kasaypanan ngadto kanila.

Sa wala pa ang among pagkaayo, ang makaadik namo nga estilo sa kinabuhi nahisama sa usa ka alimpulos nga puno sa makadaot nga enerhiya nga mitadlas sa among mga relasyon, nga nagbilin og grabeng kadaut. Ang step 8 usa ka oportunidad sa paghimo og plano aron sa paglimpyo sa mga nangaguba ug pagtukod pag-usab sa tanan nga mahimo pang masalbar. Sa dihang among gibati ang makaayo nga gahum sa kalooy sa Manluluwas samtang naningkamot kami sa step 7, mibati kami og kahinam sa pagtabang sa uban ug sa pag-ayo sa nagun-ob nga mga relasyon. Hinoon, among nahibaloan nga ang padali-dali nga pagtul-id sa mga sayop nga nabuhat nga wala mogahin og oras sa pag-ampo ug wala pagpatambag sa sinaligan nga tigtambag, sama sa bishop o uban pa nga priesthood leader, mahimong sama ra ka makadaot sa walay himoong mga pagtul-id. Ang step 8 maoy usa ka kasiguroan batok sa pagpasakit sa uban sa dihang gisugdan namo sila sa pagkontak sa step 9.

Sa wala pa namo matarung og balik ang mga relasyon, gikinahanglan namong matino ang mga relasyon nga nadaut. Misugod kami sa paglista sa mga tawo nga among napasakitan, apan among nakaplagan nga kadaghanan kanamo dili makalista niining mga tawhana nga dili mabalda sa mga pagbati nga kasuko sa mga tawo nga nakapasakit kanamo. Matinud-anon namong gitug-an ang among negatibong mga pagbati ngadto sa Ginoo. Agi og tubag, gipakita Niya kanamo nga nag-atubang kami sa samang desisyon sa tawo diha sa sambingay kinsa, human gipasaylo sa tanan niya nga mga utang, kinahanglang mopasaylo sa uban. Daw among madungog ang Ginoo nga nag-ingon kanamo, “Gipasaylo ko ikaw sa tanan mong utang kay nagpakiluoy man ikaw kanako: Dili ba usab unta maluoy ikaw … sa imong masigkaulipon, maingon nga gikaloy-an ko man ikaw?” (Mateo 18:32–33).

Kon mag-atubang ka niini nga problema, tingali kinahanglan kang mobuhat sama sa gibuhat sa kadaghan kanamo. Sa dili pa ka mohimo og lista sa mga tawo kinsa kinahanglan nimong pangayoan og pasaylo, unaha paglista kadtong mga tawo kinsa kinahanglan nimong pasayloon. Ayaw kasurprisa kon ang ubang mga ngalan mogawas diha sa duha ka lista. Ang mga tawo kasagarang mabitik sa makalilisang nga cycle nga magbaslanay sa pagpasakit sa uban. Aron maputol kini nga mga cycle sa kasuko sa usag usa, kinahanglang adunay usa nga andam nga mopasaylo.

Sa pagsugod niini nga proseso sa pagpasaylo, nakita namo sa makausa pa nga bililhon kaayo ang pagsulat. Sunod sa mga ngalan sa mga tawo nga kinahanglan namong pasayloon, girekord namo ang orihinal namong gibati sa dihang nahitabo ang makapasakit nga mga hitabo ug unsay nakatintal gihapon namo nga bation. Ang listahan nakatabang kanamo nga mahimong piho sa among mga pag-ampo samtang among gipaambit sa Amahan ang tanan nga wala pa maresolbar namo nga mga pagbati. Nangamuyo kami sa grasya ni Kristo nga motabang kanamo sa paghatag ngadto sa uban sa samang kalooy nga Iyang gihatag kanamo. Kon makakita kami og mga tawo sa among mga listahan nga maglisud gayud kami sa pagpasaylo, among gisunod ang tambag sa Manluluwas sa pag-ampo alang sa ilang kaayohan, naghangyo sa tanan nga mga panalangin alang kanila nga gusto namo sa among kaugalingon (tan-awa sa Mateo 5:44).

Samtang nag-ampo kami alang sa tabang sa pagpasaylo sa uban—bisan kon dili kini kinasingkasing sa sinugdanan—sa katapusan napanalanginan kami og usa ka milagruso nga pagbati sa kalooy. Bisan sa grabe nga mga sitwasyon, ang mga tawo nga misunod niini nga paagi nakadawat sa abilidad sa pagpasaylo lapas pa sa ilang mga kaugalingon. Usa ka sister migahin og pipila ka semana sa pagsulat mahitungod sa iyang pagkabata ug pag-ampo alang sa iyang abusado nga amahan. Nagpamatuod siya uban sa kalipay nga ang Manluluwas mitangtang sa iyang negatibo, sakit nga mga pagbati ngadto sa iyang amahan. Sa paghimo og susama nga paningkamot, among nakat-unan nga pinaagi sa paghimo og hingpit nga imbentaryo sa among mga kalagot ug pag-angkon niini ngadto sa Manluluwas, sa katapusan nahunong kami sa pagkahimong biktima niadtong nakapasakit kanamo. Sa higayon nga matinuoron kaming misulay sa paghikalimot sa mga kalapasan ngari kanamo, among nakaplagan nga nakahimo kami sa paghuman sa among mga lista niadtong among gilauman nga mopasaylo kanamo.

Sa imong pag-abut niini nga punto ug pagsugod sa imong lista, kinahanglang mag-ampo ka alang sa giya gikan sa Ginoo. Kini nga mga guideline tingali makatabang. Pangutan-a ang imong kaugalingon, “Aduna bay tawo sa akong kinabuhi, kaniadto o karon, kinsa mobati ko og kaulaw o dili komportable kon anaa siya?” Isulat ang ilang mga ngalan, ug pakigbatuki ang tintasyon nga ipangatarungan ang imong mga pagbati o depensahan ang negatibo nimong mga binuhatan kanila. Ilakip kadtong tuyo nimong gipasakitan, siyempre, ug usab kadtong wala nimo tuyoa nga mapasakitan. Ilakip kadtong namatay na ug kadtong wala ka masayud unsaon sa pagkontak. Atimanon nimo kining espesyal nga mga hitabo kon imo nang buhaton ang step 9. Sa pagkakaron, samtang buhaton nimo ang step 8, tutuki ang imong kaandam nga mahimong higpit kaayo ug walay puas sa imong pagkamatinuoron.

Aron mahimong kompleto, hunahunaa ang mga butang nga imong napasagdan o wala nimo buhata nga nakapasakit sa uban. Ayaw ibaliwala ang gagmay nga mga butang. Hunahunaa sa matinuorong paagi ang kadaot nga imong nabuhat sa uban samtang nagtagbaw ka diha sa imong pagkaadik, bisan kon dili ka agresibo ngadto kanila. Angkuna ang kadaot nga imong nabuhat ngadto sa mga minahal ug mga higala pinaagi sa pagka-iresponsable, kasaputon, kahinawayon, kawalay pailub, ug pagpakaulaw sa uban. Hunahunaa ang bisan unsang butang dako o gamay man nga nakadugang sa alantuson sa laing tawo o nakapasubo o nakapalisud sa usa ka tawo. Hunahunaa ang mga bakak nga imong gisulti o mga saad nga wala nimo tumana o mga paagi nga imong gimanipular o gigamit ang uban. Ilista ang tanan nga naapektuhan. Mahimong makita nimo ang imong step 4 nga imbentaryo nga mapuslanong giya niini nga proseso.

Sa katapusan, human nga imo nang malista ang tanan nga imong napasakitan, pagdugang og usa pa ka ngalan diha sa lista—ang imong kaugalingon. Sa imong pagtagbaw sa imong pagkaadik, imong gipasakitan ang imong kaugalingon ingon man usab ang uban.

Samtang magbuhat ka, hinumdumi nga ang step 8 dili usa ka kalihokan nga pakasad-on o pakaulawan si bisan kinsa—ang imo bang kaugalingon o kadtong anaa sa imong lista. Ang Manluluwas mokuha sa mga palas-anon sa kahasol sa konsensya ug kaulaw samtang matinuoron nimong tan-awon sa makausa pa ang mga kasamok sa imong mga relasyon ug ang imong parte diha niini. Pinaagi sa pagkahimong matinguhaon sa pagtul-id sa mga sayop nga nabuhat, makabenepisyo ka sa kalinaw sa pagkasayud nga ang Langitnong Amahan nahimuot sa imong mga paningkamot. Kini nga lakang motabang kanimo sa paghimo sa mga aksyon nga nagtugot sa Manluluwas sa paghimo kanimong gawasnon gikan sa imong kagahapon. Sa pagkahimong matinguhaon, nahimo kang andam sa pagbuhat sa step 9.

Mga Lakang nga Buhaton

Pasayloa ang imong kaugalingon ug ang uban; paghimo og lista sa mga tawo nga tingali imong nasilo o napasakitan

Diha sa step 8, mosugod ka sa usa ka talagsaong panimpalad sa pagkonektar uban sa bag-o nga kasingkasing nganha sa imong kaugalingon, sa uban, ug sa kinabuhi. Andam ka nga motampo og kalinaw ngadto sa kalibutan kay sa modugang og panagbingkil ug negatibong mga pagbati. Matinguhaon ka nga mohunong sa paghukom ni bisan kinsa sa dili matarung nga paagi ug sa pag-undang nga imbentaryuhon ang kinabuhi ug kasaypanan sa uban. Andam ka na sa paghunong nga ipakagamay ang kaugalingon nimong kinaiya o ipangatarungan kini. Matinguhaon ka nga mohimo og laing hingpit nga imbentaryo—niining higayuna niadtong imong napasakitan.

Bisan tuod og tingali nahadlok ka sa pagkonsiderar niini, mahimo ka nga andam sa pakighimamat sa mga tawo diha sa imong listahan kon motumaw ang oportunidad. Makaandam ka sa pagbuhat sa tanan nga imong mahimo sa pagtul-id sa mga sayop nga nabuhat ngadto kanila. Makapuyo ka pinaagi sa hugot nga pagtuo diha sa Ginoo, dili sa kahadlok sa unsay buhaton sa uban. Mahimo kang andam diha sa step 8 sa pagpakabuhi nga giniyahan sa mga baruganan kay sa kaulaw o kahadlok.

Tinguhaa ang gasa sa gugma nga putli; pag-ampo alang sa uban

Sulod sa liboan ka mga tuig, ang mga tawo nakabasa sa nindot kaayo nga pakigpulong ni Pablo kabahin sa gugmang putli ug naningkamot nga himoong nila kining ehemplo sa ilang kinabuhi. Daghan ang nanlimbasug nga makabaton og gugma nga putli ug kanunay nga napakyas sa pagbuhat niini.

Ang mga sinulat ni propeta Mormon nagpatin-aw kon unsa ang gugmang putli ug unsaon sa pagkaangkon niini. Iyang gihulagway ang gugmang putli isip “ang tiunay nga gugma ni Kristo” ug mitudlo nga ang Amahan mohatag niini ngadto niadtong “[nag-ampo] ngadto sa Amahan uban sa tibuok kusog sa kasingkasing” ug “sa tanan kinsa tinuod nga mga sumusunod sa iyang Anak, nga si Jesukristo” (Moroni 7:47, 48).

Ang gugmang putli mao ang gasa nga atong madawat samtang makat-on kita sa pagsunod ni Jesukristo ug samtang mohigugma kita Kaniya sa tibuok natong kasingkasing, hunahuna, ug kalag. Napuno niining tiunay nga gugma gikan Kaniya ug alang Kaniya, atong makita ang atong mga kaugalingon nga makahimo sa paghigugma sa uban sama sa Iyang paghigugma kanato. Makahimo kita sa pagpasaylo sa mga sayop sa uban ug itul-id ang kasaypanan nga atong nabuhat.

Sa pagpangandam sa pagtul-id sa mga sayop nga nabuhat, daghan kanamo nakakita nga ang mosunod nga kalihokan makatabang. Paghunahuna og tawo diin ikaw adunay ngil-ad nga mga pagbati. Sulod sa duha ka semana, tuyoa ang pagluhod ug pag-ampo alang kaniya matag adlaw. Paghimo og rekord sa mga kausaban sa imong mga hunahuna ug mga pagbati mahitungod niana nga tawo. (Tan-awa sa Mateo 22:37–38; 1 Mga Taga-Corinto 13; 1 Juan 4:19; Moroni 7:44–48.)

Pagtuon ug Pagsabut

Ang mosunod nga mga kasulatan ug pamahayag gikan sa mga lider sa Simbahan makatabang kanimo samtang imong buhaton ang step 8. Gamita kini nga mga kasulatan ug mga pangutana alang sa pagpamalandong, pagtuon, ug pagsulat.

Malinawon nga mga sumusunod ni Kristo

“Ako mamulong nganha kaninyo nga anaa sa simbahan, nga malinawon nga mga sakop ni Kristo, ug nga nakabaton sa igo nga paglaum diin kamo makasulod ngadto sa kapahulayan sa Ginoo, gikan karon hangtud nga kamo mopahulay uban kaniya didto sa langit.”

“Ug karon akong mga kaigsoonan, ako mohukom niini nga mga butang diha kaninyo tungod sa inyong malinawon nga paglakaw uban sa mga katawhan” (Moroni 7:3–4).

Sa unang pito ka mga lakang, nagsugod ka sa proseso sa pagkahimong usa ka malinawon nga sumusunod ni Kristo. Kon nagmalinawon ka uban sa Ginoo, mas andam ka nga magmalinawon sa uban. Unsa pa nga mga lakang ang kinahanglan nimong buhaton aron magmalinawon uban sa mga tawo sa imong kinabuhi?
Isulat ang kabahin sa kaalam sa pagbuhat sa mga lakang nga pasunod.

Ang hingpit nga gugma sa Ginoo

“Ang kahadlok wala diha sa gugma, hinonoa ang hingpit nga gugma nagahingilin sa kahadlok: kay ang kahadlok may kalabutan sa silot. Siya nga may kahadlok wala pa mahingpit diha sa gugma.

“Kita nagahigugma [sa Dios], tungod kay siya mao man ang unang nahigugma kanato” (1 Juan 4:18–19).

Ang ideya sa pagtul-id sa mga sayop nga nabuhat mahimong makahadlok kon mo-focus ka sa perpekto nga pagkabuhat niini. Sa unsang paagi nga ang imong pagsalig sa hingpit nga gugma sa Ginoo alang kanimo ug sa tawo nga imong pangayoan og pasaylo makalig-on sa imong tinguha sa paghimo og mga pag-uli kon mahimo?

Pagtabang sa uban

“Ayaw kamo pagpanghukom sa uban ug kamo dili nila pagahukman: ayaw ninyo sila pagpakasad-a, ug kamo dili nila pagapakasad-on: pagpasaylo, ug pagapasayloon kamo:

““Panghatag kamo, ug kamo pagahatagan; ang takus nga pinaugdo, dinasok ug tinantan, ug magaawas, igabutang ra unya diha sa inyong sabakan. Kay ang takus nga inyong igahatag mao usab unya ang takus nga inyong pagadawaton.” (Lucas 6:37–38).

Bisan kon mahadlok ka nga ang ubang tawo mosalikway sa imong mga paningkamot nga makig-uli og maayong kabubut-on kanila, ayaw itugot nga kini nga kahadlok mopugong kanimo sa pagbutang kanila diha sa imong lista ug sa pag-andam sa imong kaugalingon nga motabang kanila. Ang mga panalangin labaw pa kaayo kay sa kasakit. Tun-i kini nga mga bersikulo, ug pagsulat mahitungod sa mga panalangin sa pagkahimong andam sa pagtul-id sa mga sayop nga nabuhat.

“Kon mas magkaduol kita sa atong langitnong Amahan, mas motan-aw kita uban sa kalooy sa nagkalaglag nga mga kalag; atong bation nga gusto natong pas-anon sila sa atong mga abaga, ug isalib-ay ang ilang mga sala sa atong buko-buko. … Kon gusto nimo nga kaloy-an ka sa Dios, kaloy-i ang usag usa” (Joseph Smith, sa History of the Church, 5:24).

Kon wala si Jesukristo, kitang tanan nagkalaglag, dili perpekto nga mga kalag. Sa unsang paagi makatabang kanimo nga mahibalo nga sa pagbuhat sa step 8 ikaw usa ka nagkalaglag nga kalag nga nangandam nga matul-id ang mga sayop nga nabuhat ngadto sa laing nagkalaglag nga kalag?

Pagpasaylo ug pagpangayo og pasaylo

“Unya miduol si Pedro ug miingon kaniya, Ginoo, hangtud ba makapila makasala ang akong igsoon batok kanako, ug pasayloon ko siya? Makapito ba?

“Si Jesus mitubag kaniya, Wala ako magaingon kanimo nga makapito: kondili kapitoan ka pito.” (Mateo 18:21–22).

Ang pagpasaylo ug pagpangayo og pasaylo alang sa usa ka sayop nga binuhatan mas sayon kay sa pagpasaylo o pagpangayo og pasaylo sa dugay na nga mga sitwasyon nga puno sa nagkalain-laing mga kalapasan. Paghunahuna mahitungod sa mga relasyon, kaniadto o karon, diin daghang kalapasan ang nahitabo ug kinahanglan nga mapasaylo. Unsaon namo pagkaangkon og kalig-on sa pagpasaylo ug sa pagpangayo og pasaylo?
Sa unsang paagi nga si Jesukristo maoy pinakamaayong ehemplo sa abilidad sa pagpasaylo? Ikonsiderar ang Iyang kaandam sa pagtabang kanimo nga mopasaylo sa uban.

“Ako moingon nganha kaninyo, nga kamo kinahanglan gayud nga mopasaylo sa usag usa; kay siya nga dili mopasaylo sa iyang igsoon ang iyang mga kalapasan magpabilin nga gipanghimaraut sa atubangan sa Ginoo; kay magpabilin diha kaniya ang dakong sala.

“Ako, ang Ginoo, mopasaylo kinsa Ako mopasaylo, apan kamo gikinahanglan nga mopasaylo sa tanan nga mga tawo” (D&P 64:9–10.

Si Jesus mitudlo nga ang kapakyas sa pagpasaylo sa uban mao ang mas dako nga sala kay sa orihinal nga kalapasan o sala. Sa unsang paagi ang pagdumili sa pagpasaylo sa imong kaugalingon o sa ubang tawo katugbang sa paglimud sa Pag-ula sa Manluluwas alang sa sala?
Sa unsang paagi ang kasilag ug kamasupilon makadaut kanimo sa pisikal, emosyonal, ug espiritwal nga paagi?

Ang pagputol sa cycle [pagbalik-balik] sa pagkamasupilon ug kalapasan

““Walay laing mas maayo sa tuyo nga paggiya sa katawhan sa pagbiya sa sala sama sa pag-agak kanila, ug pag-atiman kanila uban sa kalumo. Kon ang mga tawo mopakita sa labing ubos nga kamabination ug gugma ngari kanako, O pagkagamhanan na niini diri sa akong hunahuna, samtang ang pagbuhat og sukwahi niini may kalagmitan nga mopasakit sa mga pagbati ug magpasubo sa tawhanong hunahuna” (Joseph Smith, sa History of the Church, 5:23–24).

Si Propeta Joseph Smith mihulagway kon sa unsang paagi ang kamabination mosangput sa paghinulsol ug pagpasaylo. Pamalandungi ug pagsulat mahitungod sa imong kaandam nga maoy moputol sa cycle sa kamasupilon ug kalapasan.
Hunahunaa ang mga tawo kinsa mipakita og kamabination ug gugma kanimo. Sa unsang paagi ang ilang mga binuhatan midasig o miawhag kanimo sa paglihok sa lahi nga paagi?
Ikonsiderar ang gubot nga mga relasyon sa imong kinabuhi. Sa unsang paagi kini mausab samtang motabang ka sa ubang tawo uban sa gugma ug kamabination?