1 Nīfai 16–17

Ko e Ngāue ʻi he Tui ʻi he Ngaahi Tūkunga Faingataʻá

Fakakaukau ki he ngaahi faingataʻa naʻe fehangahangai mo Līhai mo hono fāmilí hili ʻenau mavahe mei Selusalemá mo e lolotonga ʻenau nofo ʻi he feituʻu maomaonganoá. ʻOku ʻomi ʻe he founga naʻe tali ʻaki ʻe Nīfai hono ngaahi faingataʻaʻiá ha sīpinga ʻo e founga ke tau tali ʻaki hotau ngaahi sivi ʻi he moʻuí. ʻE lava ke tokoniʻi koe ʻe he lēsoni ko ʻení ke ke ako e founga ke fakatatau ai ʻa e folofolá kiate koe pea fehangahangai mo e ngaahi faingataʻá ʻi he tuií.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Ko hono maʻu ha ʻuhinga ʻi he folofolá

Fakakaukauloto ʻoku vahevahe atu ʻe ha taha ʻoku ʻikai ke nau fakakaukau ʻoku mahuʻinga hono lau e folofolá mo honau taimí. ʻOku nau ongoʻi ʻoku ʻikai fuʻu ʻaonga ʻa e folofolá ki he ngaahi faingataʻa mo e ngaahi meʻa ʻoku hoko ʻi hotau kuongá.

• Te ke tali fēfē nai ʻenau loto-hohaʻá?

Fakakaukau ki hoʻo ako folofolá mo e mahuʻinga mo e ʻaonga ʻo e folofolá ʻi hoʻo moʻuí. Fakakaukau ki he ngaahi meʻa kuó ne fakafaingataʻaʻiaʻi e mahuʻingamālie ʻa e folofolá pea mo ha faʻahinga meʻa pē kuó ne tokoniʻi koe ke ikunaʻi ʻa e ngaahi fakafeʻātungia ko ʻení.

Ke tokoni ki he ngaahi tokoua ʻo Nīfaí ke nau ako mo fakaʻaongaʻi e folofolá ʻi honau kuongá, naʻá ne akoʻi ha lēsoni mahuʻinga ʻe lava foki ʻo tokoni ʻi heʻetau ako folofolá.

Lau ʻa e 1 Nīfai 19:23, ʻo kumi e meʻa naʻe akoʻi ʻe Nīfaí.

• Te ke fakamatalaʻi fēfē ʻi he lea pē ʻaʻau ʻa e moʻoni ʻoku akoʻi ʻe Nīfaí?

Ko hono fakatatau e folofolá kiate kitautolú

Ko e moʻoni ʻe taha mahalo naʻá ke ʻilo mei he veesi ko ʻení ʻi he taimi ʻoku tau fakatatau ai ʻa e folofolá kiate kitautolú, te tau ako mo maʻu ha lelei mei ai.

• Ko e hā ʻokú ke ʻilo fekauʻaki mo hono fakatatau e folofolá kiate kitautolú?

• Ko e hā ha ngaahi meʻa kuó ke aʻusia ʻi hono fakatatau ʻa e folofolá kiate koé?

• Fakatatau ki he veesi 23, ko e hā e taumuʻa ʻa Nīfai ki hono lau mo fakatatau e ngaahi lea ʻa ʻĪsaiá?

• ʻE tokoniʻi fēfē koe ʻe hono fakatatau e folofolá ke ke ʻilo mo tui kakato ange ai kia Sīsū Kalaisi?

ʻOku ʻuhinga ʻa hono fakatatau ʻo e folofolá ke fakafekauʻaki ʻa e meʻa ʻoku lekooti ʻi aí ki heʻetau moʻuí.

ʻE lava ke tokoni atu e founga ko ʻení ʻi hoʻo feinga ke fakatatau ʻa e folofolá ki hoʻo moʻuí. Lekooti e ngaahi sitepu ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó.

1. Kumi ha ngaahi fakamatala fakaikiiki mahuʻinga.

2. Fakahoko ha ngaahi fakafehoanaki ki hoʻo moʻuí.

3. ʻIloʻi ha ngaahi lēsoni mahuʻinga.

4. Fakapapauʻi hono fakaʻaongaʻi fakatāutahá.

ʻI he lēsoni ko ʻení, te ke maʻu ai ha ngaahi faingamālie ke fakaangaanga hono fakatatau ʻo e folofolá ki hoʻo moʻuí ʻi hoʻo ako e ngaahi meʻa naʻe hoko ki he fāmili ʻo Līhaí ʻi he feituʻu maomaonganoá.

Ko e motuhi ʻe Nīfai ʻene kaufaná

Sitepu 1: Kumi ha ngaahi fakamatala fakaikiiki mahuʻinga

Fakaangaanga ʻa e sitepu ko ʻení ʻaki hono ako ʻa e 1 Nīfai 16:17–25, 30–32 ʻo kumi e ngaahi fakamatala fakaikiiki mahuʻingá. ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi fakaikiiki ko ʻení ha kakai, ngaahi feituʻu, ngaahi meʻa, ngaahi ngāue, pe ngaahi meʻa naʻe hoko. Mahalo te ke fie mamata foki ʻi he “Ko e Tataki ʻe he ʻEikí ʻa e Fononga ʻa Līhaí,” ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 5:33 ki he 16:18 ko ha konga ʻo hoʻo akó.

Ko e Tataki ʻe he ʻEikí ʻa e Fononga ʻa Līhaí| 1 Nīfai 16

Ko e hoko atu e fononga ʻa e fāmili ʻo Līhai mo ʻIsimelí ki he feituʻu maomaonganoá pea tataki kinautolu ʻe he ʻEikí ʻi he tui.

• Ko e hā ha ngaahi fakaikiiki mahuʻinga naʻá ke maʻu?

ʻE lava ke kau ʻi he ngaahi fakaikiiki naʻá ke fakatokangaʻí ʻa hono maumauʻi ʻe Nīfai ʻene kaufaná; ko e lāunga ʻa Līhai, Leimana, Lēmiuela mo e ngaahi foha ʻo ʻIsimelí; ko hono ngaohi ʻe Nīfai ha kaufana foʻoú; pea mo e foki ʻa Nīfai ki heʻene tamaí ke maʻu ha fakahinohino fekauʻaki mo hono maʻu ha meʻakaí.

Sitepu 2: Fakahoko ha ngaahi fakafehoanaki ki hoʻo moʻuí

Fakakaukau ki he ngaahi tafaʻaki hoʻo moʻuí ʻoku fekauʻaki mo e ngaahi fakaikiiki naʻá ke ʻilo ʻi he sitepu kimuʻá. ʻE lava ke tokoni e fehuʻi ko ʻení ke ke fakahoko ʻeni:

• Ko e hā ha ngaahi tūkunga ʻi heʻeku moʻuí ʻoku tatau mo e ngaahi tūkunga ʻi he ngaahi veesi ko ʻení?

Mahalo naʻá ke fakafehoanaki ʻa hono motuhi ʻe Nīfai ʻene kaufaná ki ha ngaahi faingataʻa taʻeʻamanekina ʻi hoʻo moʻuí. Mahalo naʻá ke fakafehoanaki foki e ngaahi lea mo e ngaahi ngāue ʻa Nīfai mo hono fāmilí ki he ngaahi fakafeangai ʻa e kakaí ʻi he taimi naʻa nau fehangahangai ai mo e ngaahi tūkunga faingataʻá.

Sitepu 3: ʻIloʻi ha ngaahi lēsoni mahuʻinga

Fakakaukau ki he meʻa ʻokú ke ako mei he folofolá ʻe lava ke ʻaonga kiate koé. ʻE lava foki ke ke fakakaukau ki he meʻa ʻokú ke ako fekauʻaki mo e Fakamoʻuí.

• Ko e hā ha ngaahi lēsoni ʻokú ke ako mei he talanoa ʻo hono maumauʻi mo fakaleleiʻi ʻe Nīfai ʻene kaufaná ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ki hoʻo moʻuí?

• Ko e hā ‘oku akoʻi atu ʻe he talanoá ni ‘o kau kia Sīsū Kalaisí?

Ko e moʻoni ʻe taha mahalo naʻá ke ʻilo mei he fakamatala ko ʻení ko e kapau te tau ngāue ʻiate kitautolu pē mo fekumi ki he fakahinohino ʻa e ʻEikí, te Ne tokoniʻi leva kitautolu ʻi hotau ngaahi faingataʻaʻiá.

Sitepu 4: Fakapapauʻi hono fakaʻaongaʻi fakatāutahá

• Fakapapauʻi hono fakaʻaongaʻi fakatāutahá ʻaki haʻo fakakaukau ki hoʻo moʻuí.

• Ko e hā ha ngaahi founga te ke lava ai ʻo fakaʻaongaʻi e foʻi moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí?

ʻI he ngaahi founga lahi ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e moʻoni ko ʻení, ʻe lava ke ke fakakaukau ki he founga te ke lava ai ʻo muimui ki he sīpinga ʻa Nīfaí ʻi he taimi ʻokú ke aʻusia ai ha ngaahi faingataʻa taʻeʻamanekina pe ongoʻi faingataʻaʻia ʻi he moʻuí. Makehe mei haʻo lāunga pe ʻikai fai ha meʻá, te ke lava ʻo kamata pea laka atu ki muʻa ʻi he tui mo e loto falala ʻe tokoniʻi koe ʻe Sīsū Kalaisi.

• Naʻe tokoni fēfē hoʻo muimui ki he sīpinga ako ko ʻení ke ke ʻilo ai e ʻuhinga ʻo e talanoa fakafolofola ko ʻení?

ʻOku fekauʻi ʻa Nīfai ke ne foʻu ha vaka

Hili e fononga ʻa Līhai mo hono fāmilí ʻi he feituʻu maomaonganoá ʻi ha taʻu ʻe valu, naʻa nau aʻu ki ha fonua ʻi he matātahí, ʻa ia ne nau ui ko Mahu koeʻuhí ko e lahi ai e fuaʻiʻakaú mo e honé (vakai, 1 Nīfai 17:4–6).

Lau ʻa e 1 Nīfai 17:5–20, 48–55; 1 Nīfai 18:1–4, pea fakaʻaongaʻi ʻa e sitepu ʻe fā kimuʻá ke tokoni atu ke ke fakatatau ʻa e fakamatala ko ʻení ki hoʻo moʻuí. Te ke lava foki ʻo mamata ʻi he foʻi vitiō “Ko e Fekauʻi ʻe he ʻEikí kia Nīfai ke Foʻu ha Vaká” mei he taimi 0:00 ki he 12:07, ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org. Tuku ke tataki ʻe he Laumālié hoʻo ngaahi fakakaukaú mo e akó. Toutou taʻofi ʻo fakakaukau ki he founga ʻe lava ke fakatatau ai e meʻa ʻokú ke akó ki ha ngaahi tūkunga pau ʻi hoʻo moʻuí. Lekooti e ngaahi ongo ʻokú ke maʻú.

Ko e Fekauʻi ʻe he ʻEikí kia Nīfai ke Foʻu ha Vaka | 1 Nīfai 17–18

Ko e talangofua ʻa Nīfai ki he fekau ʻa e ʻEikí ke foʻu ha vaká, neongo e fakatanga ʻa hono ongo taʻoketé.

1. Tali e ngaahi fehuʻi ko ʻení ʻi hoʻo tohinoa akó:

   • Ko e hā ha ngaahi fakaikiiki mahuʻinga naʻá ke ʻiloʻi mei he fakamatala ko ʻení?

   • Ko e hā ha ngaahi fakafehoanaki naʻá ke fai ʻi he ngaahi fakaikiiki ko iá mo e ngaahi tafaʻaki ʻo hoʻo moʻuí?

   • Ko e hā ha ngaahi lēsoni kuó ke ako mei he talanoa ko ʻení ʻe lava ke fakaʻaongaʻi ʻi hoʻo moʻuí? Ko e hā naʻá ke ako fekauʻaki mo Sīsū Kalaisí?

   • Te ke fakaʻaongaʻi fēfē nai ʻa e moʻoni ko ʻení ʻi hoʻo moʻuí?

Fili Pē: Fie Ako Lahi Ange?

Ko e hā naʻe faingataʻa ai kia Nīfai ke foʻu ha vaká?

Naʻe akoʻi ʻe ʻEletā Tēvita A. Petinā ʻo e Kōlomu ʻo e Kau ʻAposetolo ʻe Toko Hongofulu Mā Uá ʻo pehē:

Naʻe ʻikai ko ha tangata folau tahi ʻa Nīfai. Naʻe ohi hake ia ʻi Selusalema, ko ha kolo ʻi loto fonua, kae ʻikai ke ʻi he ngaahi ngatangataʻanga ʻo e Tahi Metiteleniané. Ngalingali naʻe ʻikai haʻane ʻilo lahi pe taukei mo e ngaahi meʻangāue pea mo e ngaahi pōtoʻi ngāue ki hono foʻu ha vaká. Mahalo pē ne teʻeki ai ke ne mamata ki ha vaka ʻi ha fuʻu vai lahi. Ko hono moʻoní, naʻe fekauʻi mo fakahinohinoʻi ʻa Nīfai ke ne foʻu ha meʻa ne teʻeki ai ke ne foʻu kimuʻa. (David A. Bednar, “Learning to Love Learning,” Ensign, Feb. 2010, 28)

1 Nīfai 17:45. ʻOku ʻuhinga ki he hā ʻa e “ʻikai … lava ʻo ongoʻí”?

Naʻe akoʻi ʻe Palesiteni Sēmisi E. Fausi (1920–2007) ʻo e Kau Palesitenisī ʻUluakí ʻo pehē:

Taimi ʻe niʻihi … ʻoku tau ʻi ha ngaahi feituʻu ʻoku ʻikai lava ke maʻu ai e netiueká ki ha telefoni toʻotoʻo. ʻOku faʻa hoko ia he taimi ʻoku ʻalu ai ʻa kinautolu ʻoku nau ngāue ʻaki e telefoni toʻotoʻó ʻi ha tānolo pe lilifa, pe ʻi ai ha ngaahi palopalema kehe.

ʻOku pehē pē foki mo e fetuʻutaki fakalangí. … Mahalo ʻoku ʻi ai ha faʻahinga meʻa ʻi heʻetau moʻuí ʻokú ne taʻofi kitautolu mei he fanongo ki he pōpoakí koeʻuhí ʻoku “ʻikai [ke tau] lava ʻo ongoʻi” [1 Nīfai 17:45]. ‘Oku tau faʻa fokotuʻu kitautolu ‘i ha ngaahi feituʻu ʻoku mate fakalaumālie—‘a ia ko ha ngaahi feituʻu mo ha ngaahi tuʻunga ʻokú ne taʻofi e ngaahi pōpoaki fakalangí. ‘Oku kau ‘i he ngaahi meʻa ko ‘eni ‘oku mate fakalaumālié ʻa e ‘itá, ponokalafí, maumaufonó, siokitá, mo e ngaahi tuʻunga kehe ‘okú ne fakafepakiʻi e Laumālié. (James E. Faust, “Did You Get the Right Message?,” Liahona, May 2004, 67)