Seminelí
ʻEta 7–11: “Ko e Moʻoni ʻe Fakatupu ʻe he Meʻá Ni ʻa e Pōpula”


“ʻEta 7–11: ‘Ko e Moʻoni ʻe Fakatupu ʻe he Meʻá Ni ʻa e Pōpula,’” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó (2024)

“ʻEta 7–11,” Tohi ʻa Molomoná – Tohi Lēsoni ʻa e Faiakó

ʻEta 7–11

“Ko e Moʻoni ʻe Fakatupu ʻe he Meʻá Ni ʻa e Pōpula”

ʻĪmisi
fefine ʻi ha loki ʻi he fale fakapōpulá

Koeʻuhí ʻoku ʻofa ʻa e ʻOtuá ʻiate kitautolu, ʻokú Ne ui ha kau palōfita ke fakatokanga mai kiate kitautolu ʻa e koví pea poupouʻi kitautolu ke tauhi ʻa e ngaahi fekaú. Naʻe ʻikai tokanga ʻa e kau Sēletí ki ha fakatokanga mei he tokoua ʻo Sēletí, pea naʻe iku ia ki ha ngaahi nunuʻa faingataʻa ʻi ha ngaahi toʻu tangata lahi. ʻE lava ke tokoni ʻa e lēsoni ko ʻení ke ke ongoʻi ʻa e mahuʻinga ʻo e talangofua ki he kau palōfita ʻa e ʻOtuá.

Akoʻi ʻa e ngaahi lea ʻa e kau palōfitá ʻi he loto-fakapapau mo e taumuʻa. ʻOku fakafou mai ʻa e finangalo mo e ngaahi taumuʻa ʻa e ʻEikí ʻi Heʻene kau palōfitá. Tokoni ke ʻiloʻi ʻe he kau akó te nau lava ʻo falala ki he ngaahi akonaki fakaepalōfitá ki ha fakahinohino mo ha maluʻi, ʻo tatau ai pē pe ʻoku lekooti ʻi he folofolá pe lea ʻaki ʻi he ʻahó ni.

Teuteu ʻa e tokotaha akó: Fakaafeʻi ʻa e kau akó ke omi mateuteu ke vahevahe ha niʻihi ʻo e ngaahi faleʻi pe fakatokanga fakaepalōfita kuo tau maʻu ʻi hotau kuongá. Te nau lava ʻo maʻu ha ngaahi sīpinga ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú: Ko ha Fakahinohino ki Hono Fakahoko Ha Ngaahi Filí (tohi tufa, 2022) pe ʻi he ngaahi lea ʻo e konifelenisi lahi fakamuimuitahá.

Ngaahi ʻEkitivitī Ako ʻOku Ala Fakahokó

Nofo pōpulá

Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ʻa e ʻīmisi ko ʻení pe tā ha fakatātā faingofua ʻo ha fale fakapōpula ʻi he palakipoé.

Sio ki he fakatātā ko ʻení. Ko e hā nai ha meʻa ʻoku fakakaukau pe ongoʻi ʻe he tokotaha ko ʻení?

ʻĪmisi
tangata ʻi ha loki fakapōpula

Fakakaukau pe ko e ngaahi fili fē kuo fakahoko kimuʻa naʻe tupu māmālie mei ai ʻa e ngaahi tūkunga ko ʻení pea ko e hā ʻa e ʻuhinga naʻe fakahoko ai ʻe he tokotaha ko ʻení ʻa e ngaahi fili ko iá.

Ko e kau atu ki hono fakahoko ʻo e ngaahi ʻulungaanga faiangahalá ʻe lava ke tataki ai ʻa e kakaí ki he pōpula fakalaumālié mo e fakatuʻasinó.

Te ke ako ʻi he ʻahó ni ha fakamatala ʻe tokoni ke mahino kiate koe ha founga mahuʻinga ke fakaʻehiʻehi ai mei he pōpula fakalaumālié. ʻI hoʻo akó, tokanga ki he ngaahi ueʻi ʻa e Laumālié te ne lava ʻo tokoniʻi koe ke ke ʻilo ʻa e founga ke fakaʻaongaʻi ai ʻa e meʻa ʻokú ke akó ʻi hoʻo moʻuí.

“Ko e moʻoni ʻe fakatupu ʻe he meʻá ni ʻa e pōpula”

Hili e tūʻuta ʻa e kau Sēletí ki he fonua ʻo e talaʻofá, naʻa nau ngāue faivelenga maʻá e ʻEikí pea fakatokolahi mo fakaʻau ʻo mālohi ʻi he fonuá (vakai, ʻEta 6:17–18). ʻI he ofi ke mate ʻa Sēleti mo hono tokouá, naʻá na fakatahatahaʻi mai hona kakaí ke na lea kiate kinautolu.

Lau ʻa e ʻEta 6:19–23, ʻo kumi ʻa e meʻa naʻe fiemaʻu ʻe he kakaí.

  • Ko e hā ʻa e fakatokanga naʻe fai ʻe he tokoua ʻo Sēletí ki he kakaí ʻi he veesi 23?

Fakakaukau ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke vahevahe ʻa e founga naʻa nau mei fai ai ha tali kapau naʻa nau ʻi he tūkunga ko ʻení. Te ke lava ʻo fakaafeʻi kinautolu ke fakakaukau ki he founga naʻe mei tākiekina ai ʻenau filí ʻe heʻenau ʻilo ki he ʻOtuá mo ʻEne kau palōfitá. ʻE lava ke fakatupulaki ʻe heʻenau ngaahi talí ʻa e tui mo e fakamoʻoni ki he ʻOtuá mo ʻEne kau palōfitá.

Fakakakato ʻa e ngaahi fakatokangá

Neongo e fakatokanga naʻe fai ‘e he tokoua ‘o Sēletí, ka naʻe kei fili pē ʻa e kakaí ke fokotuʻu ha tuʻi maʻanautolu. Hili e fakafisi ha niʻihi ʻo hona ngaahi fohá, naʻe faifai pea loto-fiemālie ʻa e foha ʻo Sēleti ko ʻOlaihaá ke hoko ko e tuʻi pea naʻá ne pule ʻi he māʻoniʻoni ʻi he kotoa ʻo ʻene moʻuí (vakai, ʻEta 6:24–29; 7:1). Ka neongo ia, naʻe toutou hoko ʻi he hisitōlia ʻo e kakai Sēletí ʻa e kikite ʻo e tokoua ʻo Sēletí ʻi heʻene pehē ʻe iku ʻenau maʻu ha tuʻí ki ha nofo pōpula.

Lau ʻa e ngaahi potufolofola ko ʻení, ʻo kumi ha ngaahi sīpinga ʻo e founga naʻe fakahoko ai ʻa e kikite ʻa e tokoua ʻo Sēletí. Mahalo te ke fie hiki ʻa e ngaahi fakamoʻoni fakafolofola ko ʻení ʻi he tafaʻaki ʻo e ʻEta 6:23.

Fakaafeʻi ha kau ako ʻe loto-fiemālié ke nau taufetongi ʻi hono lau leʻolahi ha niʻihi pe kotoa ʻo e ngaahi veesi ko ʻení. Kapau te ke fili ke lau pē ha konga ʻo e ngaahi vēsí, fakapapauʻi ke ʻoua naʻá ke hiki fakalaka mei he ʻEta 7:1–5, ʻa ia ʻoku fakahaaʻi tonu ai naʻe fakakakato ʻa e kikite ʻa e tokoua ʻo Sēletí (vakai, ʻEta 7:5). ʻE ala ʻaonga foki ke lau ʻa e ʻEta 11:20–23, ʻa ia ʻoku fakafeʻiloaki ai ʻa e palōfita ko ʻEtá.

  • Ko e hā ha meʻa naʻe makehe kiate koe mei he ngaahi veesi ko ʻení?

  • Ko e hā ha foʻi moʻoni te tau lava ʻo ako mei he talanoa ko ʻení fekauʻaki mo e ngaahi nunuʻa ʻo hono fakasītuʻaʻi ʻa e kau palōfita ʻa e ʻEikí?

Ko e moʻoni ʻe taha ʻe lava ke tau ako mei he talanoa ko ʻení, ʻe lava ke iku hono fakafisingaʻi ʻo e kau palōfita ʻa e ʻEikí ki he nofo pōpulá.

  • Ko e hā ha ngaahi sīpinga ʻo e founga ʻe aʻusia ai ʻe ha taha ʻa e nofo pōpulá ʻi hono tukunoaʻi pe fakasītuʻaʻi ʻa e kau palōfita ʻa e ʻEikí?

    Kapau ʻoku fiemaʻu tokoni ʻa e kau akó ʻi he fehuʻi kimuʻá, fakakaukau ke vahevahe ha ngaahi sīpinga, hangē ko e malava ko ia ke iku ʻa e talangataʻa ki he Lea ʻo e Potó pe mamata ʻi he ponokalafí ki he pōpula ʻo e maʻunimaá. Fakapapauʻi ʻoku mahino ki he kau akó ʻoku holoki ʻe he faʻahinga kotoa pē ʻo e angahalá ʻa e mālohi ʻo e Laumālie Māʻoniʻoní ʻi heʻetau moʻuí.

  • ʻOkú ke pehē ko e hā ʻoku fili ai ʻa e kakaí ke tukunoaʻi ʻa e faleʻi mo e ngaahi fakatokanga ʻoku ʻomi ʻe he ʻEikí ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfitá?

Faleʻi he lolotongá ni mei he kau palōfita ʻa e ʻEikí

Tokoni ke ʻilo ʻe he kau akó ʻa e founga ʻoku kei fakaʻaongaʻi ai ʻa e foʻi moʻoni ko ʻení ʻi he ʻaho ní. Ko e ʻekitivitī ko ʻení ko ha founga ia ʻe taha ke fakahoko ai ʻeni.

Kumi ha faleʻi pe fakatokanga mei he kau palōfita mo e kau ʻaposetolo ʻo onopōní. ʻE lava ke maʻu ʻeni mei he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú (tohi tufa, 2022), pe mei he ngaahi lea ʻo e konifelenisi lahi fakamuimuitahá. Vakai angé pe te ke lava ʻo maʻu ha ngaahi foʻi lea pe kupuʻi lea pau ʻoku nau fakamatalaʻi ʻa e founga ʻe tāpuekina ai kitautolu ʻi heʻetau muimui ki he faleʻi ko ʻení, kae pehē ki he ngaahi nunuʻa te tau lava ʻo aʻusia ʻi heʻetau taʻetokanga ki aí.

Mahalo ʻe tokoni ke fakakulupu iiki ʻa e kau akó pea vahe ki he kulupu takitaha ha tefito kehekehe mei he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú (tohi tufa, 2022) ke nau ako ʻi heʻenau fakakakato ʻa e ʻekitivitī ko ʻení. Fakakaukau ke fakaʻaliʻali ange ʻa e ngaahi fehuʻi ko ʻení. ʻOange ha taimi feʻunga ki he kau akó ke aleaʻi ʻenau ngaahi talí mo ʻenau kulupú.

  • Ko e hā ha ngaahi fakatokanga pe faleʻi naʻá ke lava ʻo maʻu?

  • Ko e hā ha ngaahi founga ʻe tāpuekina ai kitautolu ʻe he ʻEikí ʻi heʻetau muimui ki he faleʻi ko ʻení?

  • ʻE tākiekina fēfē ʻe he taʻetokanga ki he faleʻi pe ngaahi fakatokanga ko ʻení ha taha ki he nofo pōpulá?

ʻI he ʻosi ʻa e kau akó, fakaafeʻi kinautolu ke vahevahe mo e kalasí ha niʻihi ʻo ʻenau ngaahi fakakaukaú.

Mahalo ʻe tokoni ke vahevahe ʻe he kau akó ha ngaahi tali naʻa nau maʻu ki he ngaahi fehuʻi ʻoku hiki atu ʻi ʻolungá. Hangē ko ʻení, ʻe lava ke fakamahinoʻi ʻe he kau ako naʻa nau ako ʻa e faleʻi mei he konga “ʻAʻeva ʻi he Maama ʻa e ʻOtuá” ʻi he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú ko e meʻa ʻoku tau mamata, lau, fanongo, pe kau ki aí te ne lava ʻo fakaafeʻi mai ha ngaahi fakakaukau lelei pe fakakāsia ʻetau ongoʻingofua ʻa e Laumālié. (vakai ki he Ki Hono Fakamālohia ʻo e Toʻu Tupú [tohi tufa, 2022], 18).

Ko hono fakaʻaongaʻi ia ki hoʻo moʻuí

Fakakaukau ki he founga ʻokú ke tali ʻaki e faleʻi mo e ngaahi fakatokanga ʻa e kau palōfita ʻa e ʻEikí, ngaahi tāpuaki kuó ke maʻu ʻi hoʻo muimui kiate kinautolú, pea mo e faleʻi ʻe ala fiemaʻu ke ke muimui faivelenga ange ki aí.

Fakakaukau ke fakaafeʻi ʻa e kau akó ke vahevahe ha ngaahi sīpinga ʻo e founga kuo tāpuekina ai kinautolu ʻe he ʻEikí ʻi heʻenau muimui ki Heʻene faleʻí ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfitá. Mahalo te ke fie vahevahe foki ha aʻusia fakataautaha.

ʻE lava ke tokoni ʻeni ki he kau ako te nau ala ongoʻi loto-foʻi koeʻuhí ko e pōpula ʻoku nau aʻusia ko ha nunuʻa ʻo ʻenau taʻe-tokanga ki he faleʻi mei he kau palōfita ʻa e ʻEikí. Fakakaukau ke mou lau fakakalasi ʻa e Mōsaia 7:33.

Mahalo ʻe ongoʻi loto-foʻi ha niʻihi ʻi heʻenau aʻusia ʻa e ngaahi nunuʻa ʻo e taʻe-tokanga ki he faleʻi mo e fakatokanga ʻa e ʻEikí ʻo fakafou ʻi Heʻene kau palōfitá. Ka naʻa mo e taimi kuo tau fai ai ha ngaahi fehalaākí, ʻe lava ke fakatauʻatāinaʻi kitautolu ʻe he Fakamoʻuí mei hotau pōpulá ʻi heʻetau tafoki kiate Iá. Hangē ko ʻení, lau ʻa e ʻEta 7:25–27, pea fakatokangaʻi ʻa e meʻa naʻe hoko ʻi he taimi naʻe fakatomala ai ʻa e kakaí pea tafoki ki he ʻOtuá.

  • Ko e hā ʻoku akoʻi atu ʻe he potufolofola ko ʻení fekauʻaki mo e ʻEikí? (vakai foki ki he Mōsaia 7:33).

Ke vakai ki ha sīpinga ʻo e founga naʻe aʻusia ai ʻe ha taha ʻa e tauʻatāina ʻoku foaki ʻe he ʻEikí hili haʻane aʻusia ʻa e pōpula fakalaumālié, fakakaukau ke mamata ʻi he “Ko e Angalelei Vave ʻa e ʻOtuá,” ʻoku maʻu ʻi he ChurchofJesusChrist.org, mei he taimi 3:37 ki he 6:33.

Fakamoʻoni ki he ngaahi moʻoni naʻe aleaʻi ʻi he ʻaho ní pea poupouʻi ʻa e kau akó ke ngāueʻi ʻenau ngaahi ongo fakalaumālié.

Paaki