Fuakava Foʻoú 2023
14 Mē. ʻOku Tokoniʻi Fēfē ʻe he ʻEikí ʻa e Houʻeiki Tangatá mo Fafiné ke Nau Ngāue Uouangataha ʻi he Nofo-malí? Mātiu 19–20; Maʻake 10; Luke 18


“14 Mē. ʻOku Tokoniʻi Fēfē ʻe he ʻEikí ʻa e Houʻeiki Tangatá mo Fafiné ke Nau Ngāue Uouangataha ʻi he Nofo-malí? Mātiu 19–20; Maʻake 10; Luke 18,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Ngaahi Kōlomu ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné mo e Ngaahi Kalasi ʻa e Kau Finemuí: Ngaahi Tefito Fakatokāteliné 2023 (2022)

“14 Mē. ʻOku Tokoniʻi Fēfē ʻe he ʻEikí ʻa e Houʻeiki Tangatá mo Fafiné ke Nau Ngāue Fakataha ʻi he Nofo-malí?,” Haʻu, ʻo Muimui ʻIate Au—Maʻá e Ngaahi Kōlomu ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné mo e Ngaahi Kalasi ʻa e Kau Finemuí: Ngaahi Tefito Fakatokāteliné 2023

ʻĪmisi
ongomeʻa mali ʻi tuʻa ʻi he temipalé

14 Mē

ʻOku Tokoniʻi Fēfē ʻe he ʻEikí ʻa e Houʻeiki Tangatá mo Fafiné ke Nau Ngāue Uouangataha ʻi he Nofo-malí?

Mātiu 19–20; Maʻake 10; Luke 18

ʻĪmisi
fakaʻilonga fealeaʻaki fakatahá

Fealeaʻaki Fakataha

Tataki ʻe ha mēmipa ʻo e kau palesitenisī fakakalasí pe fakakōlomú; fakafuofua ki ha miniti ʻe 10–20

ʻI he kamataʻanga ʻo e fakatahá, lau fakataha ʻa e Kaveinga ʻo e Kau Finemuí pe ko e Kaveinga ʻo e Kōlomu ʻo e Lakanga Taulaʻeiki Faka-ʻĒloné. Hili iá, tataki leva ha fealeaʻaki fekauʻaki mo e ngāue ʻo e fakamoʻuí mo e hakeakiʻí ʻo fakaʻaongaʻi ha fehuʻi ʻe taha pe lahi ange mei he ngaahi fehuʻi ʻi laló pe ngaahi fehuʻi pē ʻaʻau (vakai, Tohi Tuʻutuʻuni Fakakātoa, 10.2, 11.2). Palani ha ngaahi founga ke ngāueʻi ai e meʻa ne mou aleaʻí.

  • Moʻui ʻaki e ongoongoleleí. ʻE tokoni fēfē nai ʻa e tafoki ki he ʻEikí ke tau matatali e ngaahi faingataʻá mo e ngaahi ʻahiʻahí?

  • Tokanga kiate kinautolu ʻoku faingataʻaʻiá. Ko hai ʻoku tau ʻiloʻi ʻokú ne fie maʻu ʻetau lotú mo e anga fakakaumeʻá?

  • Fakaafeʻi ʻa e tokotaha kotoa pē ke nau maʻu e ongoongoleleí. Ko e hā ha ngaahi palani ke vahevahe e ongoongoleleí kuo aleaʻi ʻi he ngaahi fakataha alēlea fakauooti ʻa e toʻu tupú? ʻE ,fēfe ha kau atu i ai ki ai ʻetau kalasí pe kōlomú?

  • Fakatahaʻi ʻa e ngaahi fāmilí ke taʻengata. ʻE fakamālohia fēfē nai ʻe hono fakahoko ʻa e hisitōlia fakafāmilí ʻa hotau ngaahi vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí?

ʻI he fakaʻosinga ʻo e lēsoní, fakahoko e ngaahi meʻa ko ʻení, ʻo ka fie maʻu:

  • Fakamoʻoni ki he ngaahi tefitoʻi moʻoni kuo akoʻí.

  • Fakamanatu ki he kau mēmipa ʻo e kalasí pe kōlomú fekauʻaki mo e ngaahi palani mo e fakaafe naʻe fakahoko ʻi he lolotonga e fakatahá.

ʻĪmisi
fakaʻilonga akoʻi e tokāteliné

Akoʻi e Tokāteliné

Tataki ʻe ha taki kakai lalahi pe toʻu tupu; fakafuofua ki ha miniti ʻe 25–35

Teuteuʻi Fakalaumālie Koe

Kuo feinga ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi, ʻo kamata meia ʻĀtama mo ʻIvi, ke fakamālohia mo uouangataha ʻa e uaifí mo e husepānití ʻi he nofo-malí. Naʻe akoʻi ʻe he Fakamoʻuí, “Ko e meʻa ʻeni ʻe tuku ai ʻe he tangatá ʻa ʻene tamaí mo ʻene faʻeé, kae pīkitai ki hono ʻunohó: pea ʻe hoko ʻa kinaua ko e kakano pē taha” (Mātiu 19:5). ʻI he taimi tatau, ʻoku fai ʻe Sētane ʻa e meʻa kotoa pē ʻokú ne lavá ke maumauʻi ʻa e nofo-malí pea fakaʻauha ʻa e fāmilí. Mahalo kuo ʻosi fakatokangaʻi ʻe he kau mēmipa ʻo hoʻo kalasí pe kōlomú ʻa e ngaahi faingataʻa lahi ʻoku fehangahangai mo e nofo-malí he ʻaho ní. Mahalo kuo nau mamata foki ki he ngāue fakataha ʻa e uaifí mo e husepānití pea fekumi ki he tokoni ʻa e langí ke maʻu ʻa e uouangatahá. Fakalaulauloto ki he founga ʻe lava ke akoʻi ai kinautolu ʻe he ngaahi aʻusia ko ʻení fekauʻaki mo e meʻa ʻoku fie maʻu ke fakahoko kae toki aʻusia ai ʻa e uouangatahá ʻi ha nofo-mali. Ko e hā te ke lava ʻo fakahoko ke akoʻi kiate kinautolu ʻa e mahuʻinga ʻo e teuteu he taimí ni ki he ngaahi vā fetuʻutaki ʻi he malí he kahaʻú?

ʻI he uike kuo ʻosí, naʻe maʻu ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí pe kōlomú ha faingamālie ke lau e ngaahi akonaki ʻa e Fakamoʻuí fekauʻaki mo e malí ʻi he Mātiu 19:4–6. Ke teuteu ke faiakó, ako e ngaahi veesi ko ʻení, fakataha mo e pōpoaki ʻa Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa “Ko e Fakahīkihikiʻi ʻo Kinautolu ʻOku Fakahaofí” (Liahona, Mē 2016, 77–80) pe ngaahi pōpoaki kehe ʻoku fokotuʻu atu ʻi he fokotuʻutuʻu ko ʻení.

Ako Fakataha

Mahalo ʻoku teʻeki fakakaukau ha toʻu tupu tokolahi ki he malí. Ka neongo ia, ʻoku fie maʻu ha teuteu fakalelei ki he meʻa mahuʻinga peheé. ʻE lava ke ke fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau fakakaukauloto ʻoku nau tūʻulutui ʻi ha ʻōlita ʻi he temipalé ke sila pea kuo faleʻi kinaua ʻe he faisilá ke na ako ʻa e Mātiu 19:4–6. Ko e hā ha ngaahi moʻoni ʻoku tau maʻu ʻi he ngaahi veesi ko ʻení ʻe tokoni ki ha ongomeʻa mali foʻou? ʻOku hoko fēfē ha husepāniti mo ha uaifi ʻo “tahá”? ʻOku tokoni fēfē ʻa e Fakamoʻuí? ʻE lava ke tokoni e ngaahi ʻekitivitī pehení ke mahino ki hoʻo kalasí pe kōlomú e founga ke aʻusia ai ʻa e uouangatahá ʻi he nofo-malí.

  • ʻOku ʻomi ʻe ʻĀtama mo ʻIvi ha sīpinga maʻongoʻonga ʻo e ngāue fakataha ʻa ha husepāniti mo ha uaifi ʻi he uouangatahá. Te ke lava ʻo fakaʻaliʻali ha fakatātā ʻo kinaua (vakai, Tohi Fakatātā ʻo e Ongoongoleleí [ 2009], fika 5) pea kole ki hoʻo kalasí pe kōlomú ke nau lau ʻa e Mōsese 5:1–12, ʻo kumi ha ngaahi founga naʻe ngāue fakataha ai ʻa ʻĀtama mo ʻIvi ʻi he uouangataha. Ko e hā ne na fakahoko kae lava ke tāpuakiʻi ʻe he ʻOtuá hona vā fetuʻutakí? Ke tokoni ki he toʻu tupú ke nau ʻilo lahi ange fekauʻaki mo e uouangataha ʻi he nofo-malí, ʻe lava ke nau ako e ngaahi potufolofola ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Poupoú.”

  • Naʻe akonaki ʻa Palesiteni Tieta F. ʻUkitofa, ʻoku hangē ʻoku “molengofua ʻa e meʻa kotoa ʻi ha ngaahi sosaieti lahi” ʻi he kuongá ni. Ka ʻoku totonu ke ʻoua naʻa hoko e meʻá ni ʻi heʻetau nofo-malí mo e fāmilí; ʻoku totonu ke “līʻoa hotau lelei tahá ke fakahaofi mo fakaleleiʻi [kinaua]” (“Ko e Fakahīkihikiʻi ʻo Kinautolu ʻOku Fakahaofí,” 77). Te ke lava ʻo fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau fakakaukau ki ha meʻa naʻa nau fetongi kimuí ni mai naʻe maumau, fuoloa, pe motuʻa, ke tokoni ʻi hono fakatātaaʻi ʻo e fakakaukau ko ʻení. Ko e hā ʻoku kehekehe ai ʻa e nofo-malí mei he ngaahi meʻa peheni ʻoku toe fetongí? ʻE lava leva ke lau ʻe he kalasí pe kōlomú ʻa e konga ʻo e pōpoaki ʻa Palesiteni ʻUkitofa ʻoku ui ko e “Ko Hono Fakahaofi ʻEtau Nofo-malí” pea vahevahe e ngaahi founga ʻe lava ke ngāue fakataha ai e husepānití mo e uaifí pea mo e Fakamoʻuí ke fakamālohia ʻena nofo-malí. Ko e hā te tau lava ʻo fakahoko he taimí ni ke teuteu ki ha nofo-mali mālohi mo uouangataha?

  • Fakakaukau ke hiki ʻa e Uouangataha ʻi he Nofo-malí ʻi he palakipoé pea fakaafeʻi e toʻu tupú ke nau lisi e ngaahi meʻa ʻe lava ke fakahoko ʻe he uaifí mo e husepānití ke na uouongataha aí. Kole leva ki he toʻu tupú ke nau fekumi ʻi he “Ko e Fāmilí: Ko ha Fanongonongo ki Māmani” (ChurchofJesusChrist.org) ki ha ngaahi fakakaukau te nau lava ʻo tānaki ki heʻenau lisí. Ko e hā ha ngaahi tōʻonga lelei ʻoku fakatokangaʻi ʻe he kau mēmipa hoʻo kalasí pe kōlomú ʻiate kinautolu pe ʻi he ngaahi hoa malí ʻoku nau ʻilo ʻoku mahuʻinga ki he uouangataha ʻi he nofo-malí? Ko e hā ʻoku mahuʻinga ai ke fakatupulaki mo fakaʻaongaʻi e ngaahi tefitoʻi moʻoni ko ʻení ʻi hotau ngaahi vā fetuʻutaki he taimi ní? ʻOku ʻomi ʻe he ngaahi vitiō ʻi he “Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Poupoú” ha sīpinga ʻo hono fakaʻaongaʻi e ngaahi tōʻonga ko ʻení.

  • Kapau ʻoku maʻu ʻe he kau mēmipa hoʻo kalasí pe kōlomú ha ngaahi fehuʻi pe ha meʻa ʻoku nau hohaʻa ki ai fekauʻaki mo e vete malí, ʻe lava ke mou toe vakaiʻi fakataha ha ngaahi konga ʻo e popoaki ʻa Palesiteni Tāleni H. ʻOakesi ko e “Vete Malí (Divorce)” (Liahona, Mē 2007, 70–73).

ʻĪmisi
ongomeʻa mali ʻokú na fāʻofua

Kuo feinga ʻa e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisi, ʻo kamata meia ʻĀtama mo ʻIvi, ke fakamālohia mo uouangataha ʻa e uaifí mo e husepānití ʻi he nofo-malí.

Ngāue ʻi he Tui

Poupouʻi e kau mēmipa ʻo e kalasí pe kōlomú ke nau fakalaulauloto mo lekooti ʻa e meʻa te nau fakahoko ke ngāueʻi ai e ngaahi ongo ne nau maʻu ʻi he ʻaho ní. ʻE lava ke nau vahevahe ʻenau ngaahi fakakaukaú, ʻo kapau te nau loto ki ai. Fakaafeʻi ke nau fakakaukau ki he founga ʻe fakamālohia ai ʻe heʻenau ngaahi ueʻi fakalaumālié ʻa honau vā fetuʻutaki mo e Tamai Hēvaní mo Sīsū Kalaisí.

Ngaahi Maʻuʻanga Tokoni Poupoú

Ko e Faiako ʻi he Founga ʻa e Fakamoʻuí

ʻOku maʻu ʻe hono fakahaaʻi fakamātoato ha ʻofa faka-Kalaisí, ha mālohi lahi ke fakavaivaiʻi e loto ʻo e kau mēmipa ʻo e kalasí ʻoku faingataʻaʻiá. Ke tokoni ke ongoʻi ʻe he kau mēmipa ʻo e kalasí ʻoku fie maʻu mo ʻofaʻi kinautolú, te ke lava ʻo kole ange ke nau kau ʻi ha lēsoni ʻi he kahaʻú ʻaki hano vahevahe ha aʻusia pe ngaahi ongo ʻoku nau maʻu fekauʻaki mo ha potufolofola.

Paaki