“Apendiks C: Ang Tulo ka mga Saksi” Dali, Sunod Kanako—Alang sa mga Indibidwal ug mga Pamilya: Basahon ni Mormon 2020 (2020)

“Apendiks C,” Dali, Sunod Kanako—Alang sa mga Indibidwal ug mga Pamilya: 2020

Apendiks C

Ang Tulo ka mga Saksi

Kapin sa lima ka tuig—sukad sa unang pagbisita ni anghel Moroni kang Joseph Smith hangtud 1829—si Joseph ra gyud ang bugtong tawo nga gitugutang makakita sa bulawang mga palid. Misangput kini sa grabing pagpanaway ug pagpanglutos gikan niadtong mga nagtuo nga gilingla niya ang mga tawo. Mao nga hunahunaa ang kalipay nga gibati ni Joseph, nga dihang gihubad niya ang Basahon ni Mormon, iyang nahibaloan nga ang Ginoo motugot nga makita na sa uban ang mga palid ug nga sila usab “magpamatuod sa kamatuoran sa basahon ug sa mga butang nga anaa niini” (2 Nephi 27:12–14; tan-awa usab sa 2 Nephi 11:3; Ether 5:2–4).

Niadtong Hunyo 1829, si Oliver Cowdery, David Whitmer, ug Martin Harris nangayo og pagtugot nga mahimong tulo ka saksi kinsa maoy gipanagna sa Basahon ni Mormon. Gitugot sa Ginoo kanila ang ilang tinguha (tan-awa sa D&P 17) ug mipadala og anghel, kinsa mipakita kanila sa mga palid. Kining mga tawhana nailhan nga Tulo ka mga Saksi, ug ang ilang sinulat nga pagpamatuod gilakip diha sa matag kopya sa Basahon ni Mormon.¹

Gipasabut ni Presidente Dallin H. Oaks nganong ang pagpamatuod sa Tulo ka mga Saksi labihan ka maagnihon: “Ang pagpamatuod sa Tulo ka mga Saksi sa Basahon ni Mormon nagpabilin nga lig-on kaayo nga pamahayag. Ang matag usa sa tulo adunay daghang rason ug oportunidad nga mosalikway sa iyang pagpamatuod kon sayop pa kini, o mobati nga dili sigurado sa mga detalye kon adunay dili tukma. Sama sa nahibaloan na, tungod sa mga panagsumpaki o mga kasina sa ubang mga lider sa Simbahan, ang matag usa niining tulo ka mga saksi na-excommunicate gikan sa Ang Simbahan ni Jesukristo sa mga Santos sa Ulahing mga Adlaw mga walo ka tuig human mamantala ang ilang pagpamatuod. Ang tulo nagkabulag, nga walay komon nga tinguha sa pagsuporta og kasabutan aron manglingla. Apan hangtud sa katapusan sa ilang kinabuhi—gikan sa 12 hangtud sa 50 ka tuig human matangtang ang ilang pagkamiyembro [excommunication]—walay usa niini nga mga saksi ang miusab sa namantala niyang pagpamatuod o misulti og bisan unsa nga makahatag og pagduda sa katinuod niini.”²

Hangtud sa katapusan sa ilang kinabuhi, ang Tulo ka mga Saksi, walay pagkapaling sa ilang kamatinud-anon sa pagpamatuod sa Basahon ni Mormon.

Oliver Cowdery

Human nabunyagan og balik sa Simbahan ug sa mubong panahon sa wala pa siya mamatay, si Oliver nakig-istorya og usa ka misyonaryo, si Elder Jacob Gates, nga miagi sa Richmond, Missouri, padulong sa iyang pagserbisyo og misyon sa England. Si Elder Gates nangutana ni Oliver mahitungod sa iyang pagpamatuod bahin sa Basahon ni Mormon. Ang anak ni Elder Gates misugilon sa reaksyon ni Oliver:

“Ang pagpangutana kaniya mahitungod sa iyang pagpamatuod daw mitandog sa kinahiladman ni Oliver. Wala siya motubag, apan mibarug gikan sa yano niyang lingkuranan, miadto sa butanganan sa basahon, mikuha sa unang edisyon sa Basahon ni Mormon, gipakli ngadto sa pagpamatuod sa Tulo ka mga Saksi, ug sa ligdong nga paagi gibasa ang mga pulong diin nakasulat ang iyang ngalan, mga baynte ka tuig nang milabay. Nagtan-aw sa akong papa, miingon siya: ‘Jacob, gusto nakong hinumduman nimo unsay akong isulti kanimo. Himatyon na ako, ug unsa may akong makuha kon mamakak ako kanimo? Nasayud ako,’ miingon siya, ‘nga kining Basahon ni Mormon gihubad pinaagi sa gasa ug gahum sa Dios. Ang akong mga mata nakakita, ang akong mga dunggan nakadungog, ug ang akong panabut natandog, ug nasayud ako nga ang mga butang nga akong gipamatuod tinuod. Dili kini usa ka damgo, dili kawang nga imahinasyon sa hunahuna—tinuod gayud kini.’”³

David Whitmer

Sa iyang ulahi nga mga katuigan, namatikdan ni David Whitmer ang mga tabi-tabi nga iyang gilimod ang iyang pagpamatuod mahitungod sa Basahon ni Mormon. Agig tubag niini nga mga pasangil, gipamatud-an og balik ni David ang iyang pagpamtuod pinaagi sa usa ka sulat nga gimantala sa lokal nga pamantalaan, sa Richmond Conservator:

“Aron ang kalibutan masayud sa kamatuoran, nanghinaut ko karon, nga ania nagbarug, nga hapit na motaliwan niining kinabuhia, ug sa kahadlok sa Dios, sa katapusan mohimo niining pamahayag sa publiko:

“Nga bisan kanus-a wala gyud nako ilimud ang pagmatuod o bisan asa nga bahin niini, nga dugay na kaayong namantala niana nga Basahon, isip usa sa tulo ka mga saksi. Kadtong nakaila kaayo kanako, nasayud kaayo nga nagpabilin akong matinud-anon niana nga pagpamatuod. Ug aron walay tawo nga masayop sa pagsabut o magduha-duha sa akong panglantaw karon kabahin niini, karon akong ipamatuod pag-usab ang katinuod sa tanan nakong pamahayag nga gipamulong ug gimantala.

“‘Siya nga may mga dalunggan nga makadungog, kinahanglan siya magpatalinghug,’ dili kini sayop! Unsay nasulat nahisulat—ug siya nga mobasa tuguti nga siya makasabut.”⁴

Martin Harris

Sama kang Oliver Cowdery, si Martin Harris mibiya sa Simbahan sulod sa mubo nga panahon apan sa katapusan nabunyagan og balik. Sa iyang ulahi nga mga katuigan, nahibaloan siyang magdala og kopya sa Basahon ni Mormon ilawon sa iyang bukton ug mopamatuod sa katinuod niini ngadto sa tanang maminaw: “Nasayud ako ang Basahon ni Mormon tinuod gayud. Ug bisan ang tanang katawhan molimod man sa katinuod niana nga libro, ako dili mangahas sa paghimo niana. Lig-on [nakapanganti] ang akong kasingkasing. O Dios, lig-on ang akong kasingkasing! Sa pinakahingpit ug kasigurado ako nasayud gayud.”⁵

Si George Godfrey, nga kaila ni Martin, misulat: “Pipila ka oras sa wala pa siya mamatay … ako siyang gipangutana [si Martin] kon wala ba siya mobati nga dunay bisan gamayng bahin sa panglimbong diha sa mga butang nga nahisulat ug gisulti mahitungod sa paggawas sa Basahon ni Mormon, ug mitubag siya sama sa kanunay niyang gihimo … ug miingon: ‘Ang Basahon ni Mormon dili peke [dili mini]. Nasayud ako sa unsay akong nasayran. Nakakita ako sa unsay akong nakit-an ug nakadungog sa unsay akong nadunggan. Nakakita ako sa bulawang mga palid diin ang Basahon ni Mormon gisulat. Usa ka anghel ang mipakita kanako ug sa uban ug mipamatuod sa katinuod sa rekord, ug kon ako andam man nga mamakak ug mamakak sa akong gipanumpa sa pagpamatuod nga akong gihuptan karon tingali adunahan na ako nga tawo, apan dili ako makapamatuod og lahi kay sa akong nahimo ug gibuhat nako karon kay kining mga butanga tinuod.’”⁶

“Sa Ingon ka Daghan nga mga Saksi nga Iyang Nakita nga Maayo”

Ang pagpamatuod sa Tulo ka mga Saksi makadasig kaayo kon hunahunaon ang ilang mga kasinatian sa sulod man ug sa gawas sa Simbahan.⁷ Gumikan niining tanan, si Oliver, David ug Martin wala gayud mohunong sa pagpamatuod sa unsay ilang nasinati ug sa pagsaksi nga ang Basahon ni Mormon gihubad pinaagi sa gasa ug gahum sa Dios. Ug dili lamang kay sila ra.

Sa karaang panahon, si Nephi namahayag, “Ang Ginoong Dios magpadayon sa pagpatungha sa mga pulong sa basahon; ug diha sa mga ba-ba sa ingon ka daghan nga mga saksi nga iyang nakita nga maayo siya motukod sa iyang pulong” (2 Nephi 27:14). Agig dugang sa kang Propeta Joseph Smith ug sa Tulo ka mga Saksi, mipili usab ang Ginoo og lain pang walo ka mga saksi nga makakita sa mga palid. Ang ilang pagpamatuod gilakip usab diha sa matag kopya sa Basahon ni Mormon. Sama ni Oliver, David, ug Martin, ang Walo ka mga Saksi nagpabiling matinud-anon sa ilang mga pagpamatuod sa Basahon ni Mormon ug ilang pagsaksi sa bulawang mga palid.

Si William E. McClellin usa sa nag-unang kinabig sa Simbahan nga nakaila sa daghang mga saksi sa Basahon ni Mormon sa personal gayud. Si William sa katapusan mibiya sa Simbahan, apan padayon siyang natandog sa maagnihong mga pagpamatuod nga iyang nadungog gikan sa mga saksi.

“Karon mangutana ko,” si McLellin misulat sa dapit nang katapusan sa iyang kinabuhi, “unsaon kaha nako sa pagduda nianang punduka sa matinud-anong mga saksi, nga mipamatuod sa ingon niana ka mabuot ug gani sagradong pagpamatuod? Kining mga tawhana sa diha pa sa kinamaayohang punto sa kinabuhi, nakakita sa panan-awon sa anghel, ug mihatag sa ilang pagpamatuod ngadto sa tanang katawhan. Ug walo ka tawo ang nakakita sa mga palid ug nakahikap niini. Mao nga kining mga tawhana nasayud nga tinuod gayud ang mga butang nga ilang gipamahayag. Ug niana usab samtang sila mga batan-on pa, ug karon mga tigulang na gipamahayag nila ang susamang mga butang.”⁸

Bisan og kita wala makakita sa bulawang mga palid sama sa Tulo ka mga Saksi, makakuha kita og kalig-on gikan sa ilang mga pagpamatuod. Bisan og nahagit ang ilang mga reputasyon ug ang ilang kasiguroan ug ang kinabuhi nahulga tungod sa ilang mga pagpamatuod, kining mga tawhana nga may integridad maisugon sa pagpabiling matinuoron sa ilang pagsaksi hangtud sa katapusan.