“Appendix C: Ang Tatlo ka mga Saksi” Dali, Magsunod sa Akon—Para sa Mga Indibidwal kag Mga Pamilya: Libro ni Mormon 2020 (2020)

“Appendix C,” Dali, Magsunod sa Akon—Para sa Mga Indibidwal kag Mga Pamilya: Libro ni Mormon 2020

Appendix C

Ang Tatlo ka mga Saksi

Sa masobra lima ka tuig—halin sang una nga pagbisita ni anghel Moroni kay Joseph Smith tubtob sang 1829—si Joseph lang gid ang solo nga tawo nga gintugtan nga makakita sang bulawan nga mga lamina. Nagresulta ini sa grabe nga kritisismo kag pagpanglupig halin sa mga nagapati nga nagapang-ilad sia sang katawhan. Gani pamensara kon ano ang kalipay ni Joseph sang, samtang ginalubad niya ang Libro ni Mormon, nahibal-an niya nga tugotan sang Ginuo ang iban nga makakita sang mga lamina kag nga sila man “magapamatuod sa kamatuoran sang libro kag sa mga kaundan sini” (2 Nefi 27:12–14; tan-awa man sa 2 Nefi 11:3; Eter 5:2–4).

Sang Hunyo 1829, si Oliver Cowdery, David Whitmer, kag Martin Harris nagpangayo sang permiso nga mangin ang tatlo ka mga saksi nga ginpropesiya sa Libro ni Mormon. Gintugtan sang Ginuo ang ila handum (tan-awa sa D&C 17) kag nagpadala sang anghel, nga amo ang nagpakita sa ila sang mga lamina. Ining mga tawo ang ginkilala bilang ang Tatlo ka mga Saksi, kag ang ila sinulat nga mga panaksihon nalakip sa tagsa ka kopya sang Libro ni Mormon.¹

Si Pangulong Dallin H. Oaks nagpaathag kon ngaa ang panaksihon sang Tatlo ka mga Saksi tama ka makakumbinsi: “Ang panaksihon sang Tatlo ka mga Saksi sa Libro ni Mormon nagapadayon tindog sa dako nga kakusog. Ang tagsa sa tatlo may kompleto nga rason kag oportunidad agud ipanginwala ang iya panaksihon kon indi ini matuod, ukon kapan-kapanon ang mga detalye kon may yara nga indi insakto. Sa nahibaluan na, bangod sang mga disgustohanay ukon paghilisaay nga nagalakip sang iban nga mga lider sang Simbahan, ang tagsa sining tatlo ka mga saksi gin-ekskomunikar sa Ang Simbahan ni Jesucristo sang mga Santos sa Ulihing mga Adlaw mga walo ka tuig pagkatapos nga gin-imprinta ang ila panaksihon. Ang tatlo nagpadayon sang ila separado nga mga kabuhi, nga wala sang komon nga interest nga maghimbunanay. Apang sa paghingapos sang ila mga kabuhi—mga 12 tubtob 50 ka tuig pagkatapos sang ila ekskomunikasyon—wala ni isa sining mga saksi ang nagliso sa iya ginbantala nga panaksihon ukon naghambal sang bisan ano nga butang nga mahimo magmantsa sa kamatuoran sini.”²

Tubtob sa katapusan sang ila mga kabuhi, ang Tatlo ka mga Saksi indi mauyog sa ila katampad sa ila panaksihon sang Libro ni Mormon.

Oliver Cowdery

Pagkatapos nga mabunyagan sa Simbahan kag antes lang gid sang iya kamatayon, si Oliver nakigkita sa isa ka misyonero nga si Elder Jacob Gates, nga nagalabay sa Richmond, Missouri, pakadto sa iya misyon sa England. Ginpamangkot ni Elder Gates si Oliver parte sa iya panaksihon parte sa Libro ni Mormon. Ginsaysay sang anak ni Elder Gates ang reaksyon ni Oliver:

“Ang pamangkuton sia sing amo sadto ang nagtandog kay Oliver sing madalom. Wala sia sing ginsabat ni isa ka tinaga, kundi nagtindog halin sa iya ginapungkuan, nagkadto sa bulutangan sang libro, ginkuha ang una nga edisyon sang Libro ni Mormon, kag ginbasa sa pinakaseryoso nga paagi ang mga tinaga nga iya ginsumpa sa iya ngalan, halos baynte ka tuig na ang nagligad. Nga ginaatubang ang akon amay, nagsiling sia: ‘Jacob, luyag ko nga tandaan mo ang ihambal ko sa imo. Lapit na ako mapatay, kag ano ang makuha ko kon magbinutig ako sa imo? Nakahibalo ako,’ siling niya, ‘nga ining Libro ni Mormon ginlubad paagi sa regalo kag gahum sang Dios. Nakita sang akon mga mata, nabatian sang akon mga dulunggan, kag ang akon ighalangop natandog, kag nahibal-an ko nga inang akon ginsaksihan matuod. Indi yadto isa ka damgo, ukon himu-himo sang pamensaron—matuod yadto.’”³

David Whitmer

Sa iya ulihi nga tinuig, si David Whitmer nakabati sang mga ulu-istorya nga ginpanginwala niya ang iya panaksihon sang Libro ni Mormon. Bilang sabat sining mga akusasyon, ginpamatud-an liwat ni David ang iya panaksihon sa isa ka sulat nga gin-imprinta sa lokal nga peryodiko, ang Richmond Conservator:

“Agud mahibaluan sang kalibutan ang kamatuoran, luyag ko karon, nga nagatindog, sa nahibaluan nyo na, sa nagahinunod nga bahin sang akon kabuhi, kag sa kahadlok sa Dios bilang katapusan, agud ihambal ini sa publiko:

“Nga wala ko sa bisan ano nga tion ginpanginwala inang panaksihon, ukon ang bisan ano nga bahin sini, nga sa madugay na ginbantala upod sa sinang Libro, bilang isa sang tatlo ka mga saksi. Yadtong mga nakakilala gid sa akon, nakahibalo gid nga gintindugan ko gid inang panaksihon. Kag agud nga wala sing magtalang ukon magduda sang akon panindugan sa karon nahanungod sa amo nga butang, liwat ko nga ginapamatud-an ang kamatuoran sang tanan ko nga panaysayon, pareho sang ginhambal kag ginbantala sadto.

“‘Ang may mga igdulungog sa pagpamati, magpamati sia,’ indi yadto isa ka imahinasyon! Ang nasulat na nasulat na—kag sia nga nagabasa tuguti nga makahangop.”⁴

Martin Harris

Pareho kay Oliver Cowdery, si Martin Harris nagbiya sa Simbahan sa isa ka tion pero sang ulihi ginbunyagan liwat. Sa iya nabilin nga mga tinuig, nangin bantog sia nga nagasipit sang kopya sang Libro ni Mormon kag nagapamatuod sang iya sini kamatuoran sa tanan nga luyag magpamati: “Nakahibalo ako nga ang Libro ni Mormon matuod-tuod gid. Kag bisan pa ang tanan nga tawo magpanginwala sang kamatuoran sinang libro, indi ko gid paghimuon ina. Indi na maliso ang akon tagipusuon. O Dios, indi na maliso ang akon tagipusuon! Wala na ako sang nahibal-an pa nga mas matuod ukon pat-od sangsa nahibal-an ko subong.”⁵

Si George Godfrey, isa ka kilala ni Martin, nagsulat: “Pila ka oras antes sang iya kamatayon … ginpamangkot ko [si Martin] kon wala sia sing nabatyagan nga may bisan isa ka elemento, nga patalang kag pangilad sa mga butang nga ginsulat kag ginsugid parte sa paggwa sang Libro ni Mormon, kag sia nagsabat pareho sang iya pirme ginahimo … kag nagsiling: ‘Ang Libro ni Mormon indi peke. Nahibal-an ko ang nahibal-an ko. Nakita ko ang akon nakita, kag nabatian ko ang akon nabatian. Nakita ko ang bulawan nga lamina nga sa diin nasulat ang Libro ni Mormon. Nagpakita ang isa ka anghel sa akon kag sa iban pa kag nagpamatuod sa kamatuoran sang sinulatan, kag kon handa ako nga magbinutig kag magpanginwala sang panaksihon nga akon ginahambal subong kuntani manggaranon na ako, pero indi ako makasaksi magluwas sinang akon na ginhimo kag ginahimo sa karon tungod matuod ini.’”⁶

“Sang Kon Ano Kadamo nga mga Saksi nga sa Iya Pagbanta Mangin Maayo”

Ang mga panaksihon sang Tatlo ka mga Saksi labi ka dalayawon kon basehan ang ila mga eksperiyensya alangay sa sulod kag sa gwa sang Simbahan.⁷ Sa tunga sini tanan, sila ni Oliver, David kag Martin wala nag-untat sa pagsaksi sa kon ano nga ila naeksperiyensyahan kag nagapamatuod nga ang Libro ni Mormon ginlubad paagi sa regalo kag gahum sang Dios. Kag indi lamang sila.

Sang dumaan nga panahon, si Nefi nagpahayag, “Ang Ginuong Dios magapadayon sa pagpahayag sang mga pulong sang libro; kag sa baba sang kon ano kadamo nga mga saksi nga sa iya pagbanta mangin maayo palig-unon niya ang iya pulong” (2 Nefi 27:14). Dugang pa kay Propetang Joseph Smith kag sa Tatlo ka mga Saksi, ang Ginuo nagpili man sang walo ka iban pa nga mga saksi agud malantaw ang mga lamina. Ang ila panaksihon nalakip man sa tagsa ka kopya sang Libro ni Mormon. Pareho sa ila ni Oliver, David, kag Martin ang Walo ka mga Saksi nagpabilin nga tampad sa ila mga panaksihon parte sa Libro ni Mormon kag sa ila pagpamatuod sa bulawan nga mga lamina.

Si William E. McLellin isa ka hinaylo sa Simbahan nga nakakilala sang madamo nga mga saksi sa Libro ni Mormon sing personal. Sang ulihi si William nagbiya sa Simbahan, pero padayon sia nga nagakatandog sang mabaskog nga mga panaksihon nga iya nabatian halin sa mga saksi.

“Karon magapamangkot ako,” ginsulat ni McLellin sang malapit na lang sia magtaliwan, “ano bala ang himuon ko sa subong nga grupo sang tampad nga mga saksi, nga nagapahayag sang subong kaathag kag sinsero nga panaksihon? Ining mga tawo samtang nga yara sa tion sang kabaskugon sa kabuhi, nakakita sang palanan-awon sang anghel, kag nagpahayag sang ila panaksihon sa tanan nga tawo. Kag walo ka tawo ang nakakita sang mga lamina, kag nag-uyat sang mga ini. Gani ini sila tanan nakahibalo nga ang mga butang nga ila ginhambal sigurado gid nga matuod. Kag ina man samtang hubin pa sila sadto, kag subong nga tigulang na sila amo man gihapon ang ila ginapahayag.”⁸

Bisan pa nga wala naton makita ang bulawan nga mga lamina pareho sa Tatlo ka mga Saksi, mahimo kita magkuha sang kabaskog sang ila mga panaksihon. Bisan pa nga ang ila mga reputasyon gindudahan kag ang ila sitwasyon kag mga kabuhi nabutang sa peligro bangud sa ila mga panaksihon, ining mga tawo nga may integridad maisog nga nagtindog sa ila panaksihon tubtob sa katapusan.